en jongen beneden haar stand Over arbeid, lonen en wonen Begin van de oogst met lage opbrengsten ndrukken uit Californië van het raadhuis LANDBOUW en VEETEELT Oud-Texelaar organiseert reünie ex-civielgevangenen Verkeer Den Hoorn Burgerlijke stand Programma concours hippique Bel bij brand 2066 Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 19 juli 1974 ubriek voor- Hoewel het mogelijk is om via woord igeschrift een indruk te krijgen over leef- en werkomstandigheden van »n streek is er toch wel veel waarheid de uitspraak „Je moet er geweest jn". Ik ben er goed van doordrongen at een verblijf van 45 dagen beslist on tdoende is om een werkelijk diep- aand inzicht te krijgen over die leef- i werkomstandigheden. Het lijkt me an ook heel goed mogelijk, dat perso en, die door een veel langer verblijf i Californië veel meer van dit gebied iweten wel eens de neiging zullen heb- en om me op de vingers te tikken, om- at ze van mening zijn, dat mijn kijk pde zaken verkeerd is. Toch heeft zelfs dit betrekkelijk kor- verblijf me afgeholpen van een aan- il voorstellingen, die ik door briefwis- eling en gesprekken had gekregen. Melken, melken, melken Eén van de dingen, waartegen ik na lijn bezoek wat anders aankijk is het •erk van de melkers. Als ik door brie- en en gesprekken vernam, dat een aan- J werknemers zich uitsluitend bezig ield met melken, dan keek ik daar wat reemd tegen aan. Vooral de medede- ag, dat de melktijden van 's nachts aJ{ twee tot 's morgens zes uur en van middags half twee tot zes uur in de imiddag duurden maakte, dat ik wat scheef" tegen deze baan opkeek. Daarbij speelde vooral een rol het it, dat de deskundigen op het gebied in het melken in ons land min of meer Is een principe hebben gesteld, dat het telken in 1M» 2 uur moet zijn afge- pen. Ik moet eerlijk zeggen, dat ik iet goed weet, waarop dit principe be st. De werknemers, die met het melken elast zijn doen dit 6 dagen per week. a de zes dagen volgt een vrije dag. Er een streven om dit uit te breiden tot li vrije dag en op den duur mogelijk It 2 vrije dagen. Op de vrije dagen moet er dus -\h?or In vervangende melker worden ge- Irgd. Dit gebeurde in diverse gevallen lor familieleden, die nog thuis of ook lel „uit huis" waren. Verder had ook Kt systeem van „reliefmelker" of op Id Hollands gezegd „boerenhulpmel- Ir" ingang gevonden. Dat ik zoals gezegd wat „scheef" te- 'la de genoemde melktijden aankeek ,tnt vooral omdat ik geen .nachtmens" In en de noodzaak om zesmaal per lek „midden in de nacht" op te staan t|?.hele opgave vond. lik heb de indruk gekregen, dat voor Irsonen, die, een slaapschema van 's f|:rgens half zeven tot 's middags half In en van 's avonds elf uur tot één uur I de nacht goed te pakken kunnen lijgen het werk van melken geen on- Ingename en lichamelijk zware opga- |is. r| De prestatie van de melkers ■Hoewel de koppels melkkoeien in ■llifornië al jarenlang veel groter zijn t)|n in ons land is het melken in de mo- jjjlrne doorloopmelkstallen, waarbij de llker in een „put" staat nog van vrij "Ige datum. Er zijn nog heel veel ïïlatbarns", d.w.z. melkstallen, waarbij UIkoeien en de melkers op hetzelfde ni- ku staan. ilOp het bedrijf, waar we verbleven 'Al l". Opeens stond Liesbeth naast haar, .pde haar hand op de mouw van de e Ivaalde jurk. Ep|Gaat u es zitten, moeder Borst" zei I en het klonk of, nu het beslissende ^rjord gesproken was, de leiding aan pr was overgegaan. „Wij moeten sa- _|neens praten, u en ik. Dat mag toch? Ialles gaat zoals ik hoop dat het gaat, ®'|rdik.uw schoondochter!" ;7$|Kind, préat toch niet die onzin". De te vrouw barstte los in een laatste .,9fpeer tegen wat haar onmogelijk |Het is geen onzin. En laten we ook 75|i onzin praten. Luistert u nou es in we zien dat we er sémen uitko- l.Wli Jaap heeft al zorgen genoeg .ftir ik ben er ook nog". IKind" zei vrouw Borst „je lijkt zo'n f Poppetje, maar je hebt een wil, wa- NEfPel. Ik begin er toch iets van te Ippen. Nou, vooruit, wij praten sa- P-Waarover?" ■Over alles, over de narigheid met Is, over Aagje, over uw plan om Sto- „linde kost te nemen. |2eg, weet jij élles?" ss lAUes, ja. Jaap en ik hebben er al zo i§ Ik over gepraat. O, dat gelooft u na- l'lijk niet, maar ik heb zelf urenlang rn piekeren over u, en al de ande- iDéérom ben ik nu hier". moet er toch eens met iemand w praten" zei vrouw Borst. „En nu Inaet jou? Ach, weet je, het enige op je tegen heb is dat jij fijne werd voor de ruim 300 melkkoeien, waarvan er regelmatig 260 tot 270 in produktie waren ook nog gemolken in zo'n vlakke stal Wel kon van een door loopsysteem worden gesproken, want de koeien kwamen bij koppels van 30 stuks tegelijk in de melkstal. Het melken gebeurde op dit bedrijf door 2 melkers. Het aantal koeien per melker was in dit geval beslist niet hoog. In de moderne melkstal len moest één melker tweemaal per dag zo'n 150 tot 175 koeien melken. Met in begrip van het gereed maken en het weer opruimen van het melkgerei was de zaak dan in een tijdsbestek van 4 - 4*£ uur aan kant. Op één bedrijf, waar we een bezoek brachten gebeurde het melken van de 650 koeien door 2x2 melkers. Het ene tweetal molk van 11 uur in de avond tot 7 uur in de morgen, het andere tweetal molk van 11 uur in de voormid dag tot 7 uur in de avond. Op de veehouderijbedrijven, waar het melken nog in een ouderwetse stal moest gebeuren was men wel bang, dat het op den duur heel moeilijk zou wor den om melkers te krijgen voor de „vlakke" melkstallen. Wie zijn de melkers Heel veel Hollandse en Portugese im migranten zijn als melker in Californië begonnen. Dat is te danken aan het feit, dat men als melker meer verdiende dan bij ander werk op de landbouwbedrij ven. De opzet van deze immigranten was nl. om na een paar jaar melker te zijn geweest een eigen bedrijf te begin nen en daarvoor was het nodig een spaarpotje te maken. De kans om op deze manier een eigen bedrijf te kunnen beginnen is ook in Californië kleiner geworden. Het kapi taal, dat daarvoor nodig is moet steeds groter zijn en bovendien is er ook in Ca lifornië het bezwaar, dat voor het ge leende kapitaal een zeer hoge rente moet worden betaald. We hoorden ren tepercentages van 10-12%. Een groot gedeelte van de melkers van dit moment zijn van Mexicaanse afkomst. Bij hen schijnt de drang om het tot een eigen bedrijf te brengen veel minder aanwezig te zijn en we hoorden gevallen, waarin een goede Mexicaanse melker een „bezit" voor het leven was. Lonen en kosten van levensonderhoud Zoals hiervoor werd vermeld was het loon voor de melkers hoger dan voor andere arbeid op de landbouwbedrij ven. Het loon van een melker lag op een bedrag van 700 800 dollar per maand. Voor andere werkers in de landbouw lag dit wel 100 tot 200 dollar per maand lager. Zonder meer zegt de hoogte van het loon heel weinig. Een vraag, die daar aan vast zit is: „Hoe ligt het met de kos ten van levensonderhoud?" We zijn ook niet klaar door als volgt te redeneren. De koers van de dollar is op het moment gelijk aan plm. ƒ2,60, zodat de 800 dollar gelijk kan worden gesteld met 800 x ƒ,260, ofwel zo'n ƒ2.100,Ik meen wel te mogen zeggen, dat men in Californië met 800 dollar niet hetzelfde kan doen als in Holland met ƒ2.100,Het komt me voor, dat het wat de kosten van levensonderhoud betreft juister is om de dollar op een waarde van twee gulden te stellen. kleren draagt en ik een armoedige slons ben. Maar voor de rest.ja, ik kan me toch wel begrijpen waarom Jaap met jou.alleen snap ik niet waarom jij met Jaap. ze maakte haar zin nen niet af ze kon het nog niet bevat ten. „Dat begrijpt u later allemaal" ver zekerde Liesbeth. „Nou, eerst es over die voogdij kwestie.want dat moe ten we eens rustig bepraten.u moet hier niet langer alléén voor opdraaien, dat redt u niet". „Ik heb het altijd alleen gered en dat zal ik blijven doen". „Weet u", zei Liesbeth opeens, „dat mijn vader naar het ziekenhuis moet? Die deed ook alles alléén. Hij is er on derdóór gegaan. Juist dat alléén zijn, dét maakt het zo zwaar. Ik zou óók niet weten wat ik moest beginnen als ik Jaap niet had. De twee vrouwen zagen elkander aan. En voor het eerst geloofde Liesbeth dat de vrouw tegenover haar de deur van haar hart opende. En met een za kelijkheid, die haar anders vreemd was, begon ze te praten Gerrit Stoter keek vreemd op, toen hij uit de melkfabriek kwam en een keurig gekleed meisje, haar fiets aan de hand, hem aan de mouw trok. „Bent u meneer Stoter?" „Stoter?" vreeg hij verbaasd, een grinnik op zijn verweerde gezicht. „Dat ben ikmaar menéér Stoter, dat Wel is me gebleken, dat een gezin met 3 kinderen bij een inkomen van 800 dollar per maand in Californië een voor Hollandse begrippen vrij royale huishouding kan voeren. Het wonen Zowel op het platteland als in de steden bestaan de woonhuizen overwe gend uit eenverdiepingwoningen. Dit geeft aan de steden een heel ander ge zicht dan we in Holland gewend zijn. De straten zijn zeer ruim en vooral bij de grotere winkelcentra is zeer veel parkeerruimte aanwezig. Ook om de meeste woonhuizen is voor onze begrip pen vrij veel grond aanwezig. Het materiaal, dat voor het bouwen van woonhuizen wordt gebruikt is veel minder „degelijk" dan wij gewend zijn. Naast een geraamte van hout bestaat dit voor een groot gedeelte uit gips platen. Deze platen worden afgesmeerd met een specie van kalk en cement. Als dakbedekking wordt materiaal gebruikt, dat ik niet beter weet te omschrijven dan „houten leien". Het gebruik van dakpannen komt maar zeer weinig voor. De veel mindere degelijkheid zal vooral moeten worden toegeschreven aan het andere klimaat, dat in Cali- Vorige week zijn de eerste graszaad- percelen geoogst. De lange droogtepe riode heeft de oogst van graszaad ver vroegd doordat de grasgewassen niet volledig zijn uitgegroeid. Het ontbreken van voldoende water tijdens de groei periode heeft er toe bijgedragen dat het graszaad te snel rijp werd met te veel lege zaden. Het uitvalspercentage zal daar waar het graszaad „vuil" is gedorst, hoog zijn. De verwachting is dat er uiteindelijk niet meer zaad per ha zal overblijven dan 1000 tot 1300 kg. Drogen van graszaad Op vele bedrijven blijft het graszaad enkele weken aanwezig om het tot de gewenste droge stof te krijgen. Bij het drogen van graszaad kan ge bruik worden gemaakt van verwarmde en van onverwarmde lucht. De tempe ratuur van de verwarmde lucht mag nooit boven de 30° C. komen. Het is noodzakelijk direkt na het op de droog- vloer brengen van graszaad met venti leren te beginnen omdat anders gemak kelijk een ondoorlaatbare laag ontstaat waardoor het droogproces ongelijkma tig verloopt. Om het drogen te versnel len moet het zaad tijdens het ventileren regelmatig worden omgezet. Bij losge- stort graszaad op de droogvloer mag de laagdikte niet meer bedragen dan 75 cm. Graszaadstoppel Op de gemengde bedrijven zal de hergroei van de graszaadstoppel worden gebruikt voor het rundvee. Nadat het stro van het land is gehaald kan er een bemesting worden gegeven waardoor er snel weer een hoeveelheid gras kan staan om te worden afgeweid. Mocht er in het gras zaadstoppel veel kweekgras voorkomen dan is het beter om deze graszaadstoppel eerst te spui ten met TCA, direkt daarna te frezen met de Lelyfrees en er dan meteen stop pelknollen of bladkool in te zaaien. Hiermee wordt bereikt dat de kweek meteen voor het volgend hoofdgewas is bestreden evenals de opslag van het jonge raaigras. Op deze manier is het hebben ze nog nooit tegen me gezegd". „Ik ben Liesbeth Wagenborg. Ik hoor de van Jaap Borst, dat u van plan was bij hen te komen inwonen". „Wat heb jij daarmee te maken juf fie?" Het klonk eer goedmoedig dan af werend. Liesbeth keek hem aandie man had geen kwaad gezicht. Er zat iets van een glimlach in die ogen. Ze besloot de knoop door te hakken. „Mag ik even met u oplopen?" vroeg ze. De man knikte verbaasd, een beetje verlegengéén gezicht, hij met die fijne juf over straat! „Kijkt u es" zei ze „Jaap Borst en ik. wij zijn het samensamen ééns begrijpt u?" „Jij en Jaap Borst?" „Ja, ik kan het allemaal niet zo uit leggen, thuis hebben ze er nogal wat tegen, enfin, dat doet er niet toe.. maar Jaap zit nogal in de put over zijn broer Gijs en zijn zus.en nu zoudt u in huis komen, dan zou hij er uitgaan, en dan heeft hij er helemaal geen oog meer op „Jaja" mompelde de man. „Daar weet ik alles van. Dat heeft Antje me al ver teld. Maar wat heb jij daar mee te ma ken juffie?" „Kijk es" zei Liesbeth en slikte. Het was moeilijker dan ze had gedacht. „Als Jaap nu wist, dat u.als u daar in huis kwam, een beetje oog in 't zeil hielddan had hij niet zoveel zorgen en bezwaren „Zit die jongen er déarom zo tegen te vechten" zei Stoter verwonderd „ja kijk es kind, dat zijn mijn kinderen niet, en ik heb niks over ze te vertellen „Nee" erkende Liesbeth. „En je weet hoe het is met de tegen woordige jeugd, veel ontzag voor de ouderdom zit er niet bij fornië heerst. Storm en regen komen veel minder voor dan in ons land en in de winter daalt de temperatuur maar heel zelden beneden het vriespunt. In verhouding tot de vrij goedkope bouwmaterialen was de prijs van een nieuw woonhuis toch nog vrij hoog. In de dagbladen zag men regelmatig nieu we woningen aangeboden voor prijzen van 25.000 a 30.000 dollar. We hoorden huurprijzen noemen van 150 a 200 dol lar per maand. Hoewel zoals gezegd de meeste woon huizen in de steden wel wat grond om de deur hadden kende men ook in Cali fornië het streven om „buiten" te wo nen. Rondom de steden zag men overal bouwgrond aangeboden. Om te mogen bouwen moest men dan meestal een op pervlakte van 1 a 2 ha aankopen. Ik heb de indruk, dat dit wonen in de ruimte op deze manier wel geldelijke offers vroeg. Weliswaar probeerde men door verhuur van de overtollige grond voor beweiding van pinken, enz. een gedeelte van 'de kosten van rente, af rastering en watervoorziening terug te krijgen, maar daarnaast bleef toch nog wel een „gat", dat men over moest heb ben voor de weelde van het wonen in de ruimte. ook mogelijk om nog een grote hoeveel heid ruwvoer te oogsten. Bemesting van stoppelknollen Stoppelknollen vragen niet alleen stikstof maar ook kali en fosfaat. Voor een hoge opbrengst aan stoppelknollen is naast 100 kg - 130 kg zuiver stikstof per ha, afhankelijk van kwaliteit van de grond, 100 kg zuivere kali en 50 kg fosfaat nodig. Het verdient aanbeveling de benodigde hoeveelheid stikstof di rekt bij het zaaien te geven omdat an ders de kans groot is dat er een te hoog nitraatgehalte bij het voeren in de knol aanwezig is. J. Koolhof Na elkaar 32 jaar niet meer te hebben gezien, houden op zaterdag 28 septem ber in hotel „Lely" te Slootdorp 26 oud- civiel gevangenen, die op 16 oktober 1942 overeenkomstig de 'Arbeitseinsatz' te werk werden gesteld in een kamp in het (nu Oost-) Duitse Zerbst een reünie. Organisator is oud-Texelaar J. A. v. d. Berg uit Slootdorp, destijds exploitant van een meubelzaak in de Weverstraat. Samen met Kees van Zwinderen, zoon van J. J. van Zwinderen, die toen op Hollewalsweg 17 woonde en was belast met de verzorging van het radiodistri butienet, vertrok hij naar Duitsland. Na negen maanden mochten zij met verlof naar Texel. Van der Berg besloot onder te duiken, Van Zwinderen kon dit niet maken tegenover de oudste van de 26 gevangenen, die zich borg had gesteld voor de terugkomst van Van Zwinderen in het kamp. Na het tijdelijke verblijf op Texel vertrokken beiden met de trein richting Alkmaar. In Anna Paulowna stapte Van der Berg uit en ging vervol gens met de bus naar Wieringen waar zijn zwager hem onderdak verschafte. In juli 1944 is Van Zwinderen zwaar ziek op de trein naar Holland gezet, maar over leed tien dagen na aankomst. Zijn vader en jongere broer Giel kwamen later om tijdens de Russenopstand. Aan de reünie zijn maanden speurwerk vooraf gegaan, omdat de ex-gevange nen verspreid waren over Nederland en België. Mogelijk zal de NCRV op ver zoek van de heer Van der Berg aan het gebeuren aandacht schenken. „Nee" zei Liesbeth timide. „Ze zouwen me gauw naar 't hoofd gooien, dat ik maar de kostganger was en niks te vertellen had". „Dat is zo" gaf Liesbeth toe „Maar misschien zou het hun moeder een beet je steun geven, al was het maar dat ze het eens met iemand bepraten kon". „Jaja" zei de man verstrooid. Lies beth merkte dat hij liep te piekeren. „Zou u nou geen kans zien" pleitte Liesbeth „om moeder Borst een beetje te helpen, dat ze de jongens in de band houdt? Gijs zal voorlopig het huis wel uit moeten, Jaap denkt dat hij wel naar een inrichting zal gaan van de reclasse ring of zo, hij zegt dat Gijs niet zo kwaad is maar dat ie een vader mist, en met Aagje is het net zo". „Ik ben de vader niet, en dat weten ze wel". „Ze zijn allemaal nog minderja rig...." „En ik ben hun voogd ook niet tussen twee haakjes, wie is dat, weet jij het?" „Ene meneer Borst die in de stad woont. Daar ga ik morgen heen". De man stond verbaasd stil, keek haar onderzoekend aan. „Zeg juffie, wat ben jij d'r voor een tje? Jij pakt nogal an, is 't niet?" „Dat moet toch wel" zei Liesbeth „moeder Borst heeft er geen tijd voor en is er ook te moe voor". „Van moeder Borst gesproken weet die dit allemaal?" „Ja. En ze vindt het goed ook". „Ben je er dan geweest?" „Ja. Vanmiddag". „Jij? Naar de Haven?" Ze knikte. „Drommels" verwonderde zich de man maar er klonk iets prijzends in zijn stem. „Jij weet van aanpakken, juffie. MEDEDELINGEN VAN B EN W In Den Hoorn was voor de Heren straat eenrichtingverkeer ingesteld. Ge zien de daartegen door bewoners ge maakte bezwaren hebben burgemeester en wethouders thans echter besloten, na te gaan of ook zonder deze maatre gel een vlotte en veilige doorstroming mogelijk is. Het eenrichtingverkeer is daarom bij wijze van proef komen te vervallen. Om opstoppingen te voorko men is wel bepaald, dat in deze straat, gezien in de richting Klif links een par keerverbod zal gelden en rechts een stopverbod. Tegen dit besluit van burgemeester en wethouders is beroep mogelijk tot uiterlijk 9 augustus a.s. Het beroep schrift moet gericht worden aan H.M. de Koningin maar toegezonden aan de Commissaris der Koningin in Noordhol land te Haarlem. van 10 tot en met 16 juli 1974 Geboren: Mariska, dv. Jelle L. Groen hof en Boukje Scholtanus; Jord, zv. Henricus H. Molenberg en Marchje Eil- lert; Geert-Jan, zv. Michael J. Kuip en Catharina M. de Jong; Edwin, zv. Jan Daalder en Geraldine I. S. Fetter. Ondertrouwd: Jan Oosterhof en Lau- rensje M. Halsema. Overleden: Maarten Drijver, oud 75 jaar, wonende te Oosterend. Het programma van het concours hip pique, dat zaterdag 20 juli op de speel weide wordt gehouden, ziet er als volgt uit (boekjes met alle informatie ƒ1, op het terrein verkrijgbaar): Programma-overzicht 8.45 uur Begroeting genodigden en ju ryleden in de consumptietent op het terrein. 9.00 uur Aanvang keuringen WPN afd. Noordholland. 1.00 uur Eénspan (nieuwelingen) 1.15 uur Optreden ponyclub „De Klep- pertjes". 1 25 uur Openingsmars Kon. Texel Fanfarekorps en drumband D.E.K., défilé, parade. 1.55 uur Eénspan, open klasse. 2.15 uur Springconcours pony's. 2.40 uur Eénspan, gereden door dames. 2.55 uur Show Kon. Texels Fanfare en drumband. 3.05 uur Ringsteken om het kampioen schap van Texel. 3.35 uur Demonstratie le achttal pony club. 3.45 uur Marsmuziek Kon. Texel Fan- fakorps. 3.50 uur Concours d'elegance. 4.20 uur Tweespan luxe rijtuig. 4.40 uur Demonstratie ponyclub. 4.50 uur Afscheidsmars Kon. Texels Fanfarekorps-D.E.K. 5.00 uur Springconcours paarden. 5.15 uur Tweespan voor de landbouw- wagen. 5.30 uur Eventueel: Barrage springcon cours. Sluiting. Bij brand altijd bellen: (02220) 2066. Dit geldt voor alle dorpen, zowel over dag als 's nachts. Is dat allemaal omom Jaap?" „Ja" zei ze „en het is Jaap zijn moe der, zijn broers en zijn zusters. Hij loopt er veel te veel over te piekeren. En als u nu in huis komt, en hij gaat er uit, dan komt er niks van terecht zegt hij, en wie weet wat de mensen dan weer praten. „Laat ze praten" zei Stoter „op mijn heeft niemand wat aan te merken, en Antje Borst, die kan alleen maar de zor gen en de kinders niet de baas. Verder is het een beste vrouw, ze had alleen niet met die zuiplap van een kerel moe ten trouwen". „Nou zie je wel?" zei Liesbeth opge werkt „dat had ik ook al gedacht en nou zegt u hetzelf. Zou u er nou geen plezier in hebben, haar een beetje te helpen de wagen weer in 't goede spoor te krijgen?" „Kind" zei Gerrit Stoter en opeens was er een vreemde vertrouwelijkheid tussen hen „ik zal jou wat vertellen. As jongen zijnde liep ik achter Antje Wage- maker, zo heette ze van haar meisjes naam. Maar ze moest mij niet, ze moest en zou Borst hebben. Hij was een knap pe, sterke vent, een goed werkman, maar hij was aan de drank. O, dat hin derde niet, als hij met haar getrouwd was, ging dat wel over. Het ging ook over. tot kleine Jaap geboren werd. Toen begon 't lieve leven opnieuw. Nou, je weet hoe het afgelopen is.Ik ben toen met een ander getrouwd, twee jaar, toen ging ze dood.en toen heb ik het niet meer geprobeerd. Toch heb ik Antje nooit vergeten. Ik zou best wil len helpen, haar er weer bovenop te brengen, maar ik moet een beetje méé- werking hebben, snapje? Van Jaap. en misschien van die voogdhoe heet-ie (wordt vervolgd) feuilleton door Tom Lodewijk

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1974 | | pagina 5