aZes oud-strijders warenopTexel
Georgiërs herdachten
gesneuvelde vrienden
CJ
I
h.
Milieu contra economie
Tegenstellingen in bezwaren
bestemmingsplan 't Horntje
m
kaüil
pliiifB
m ii
IlliS
igsaifel
TEXEL GEDEGRADEERD
De Koog op de valreep
gelijk tegen Sporting S.
>tw-—q*s| mi rri;, Ji.-. i- -
SwfT TH
Mel strakke betraande gezichten stonden de strijders van weleer aan het graf van Loladze. Tweede van rechts Gongladze
Tweede blad Texelse Courant, woensdag 7 mei 1975
De delegatie bestond verder nog uit de
architect Nodaz Mgaloblishvili die het
ontwerp voor het monument heeft ge
maakt, evenals het ontwerp voor het
hek voor de ingang van de Russcnbe-
graafplaats.
Tijdens de .pledhtüghëid an -de maads-
zaall overhandigden de Georgians de ge
meente Texel enikeile deden zeer fraai en
kostbaar ikopenglaigwertk van Georgische
makelij. „Voor lallles wat de TexeHse be
volk iing voor ons gedaan heeft", zei
Gongladze.
VREDE VERDEDIGEN
Gok mevrouw Cornelia Boon-Verberg
kreeg een kunstwerk en werd door het
Russische ambassadelid A G. Matwejew
bedankt voor allies wat zij voor de Rus
sen 'heeft gedaan. „De prijs die wij voor
de v-rede hebben moeten bet aden zullen
wij nooiit vergeten. Miljoenen Sovjet
burgers hebben tijdens de Tweede We
reldoorlog het leven verloren. De USSR
zall haa-r best doen om een mlieuwe oorlog
te voorkomen en de vrede rté verdedi
gen", zei Matwejew voorbijgaand aan de
omstandigheid dat un veile (Landen van de
werdl'd geen vrede heerst.
GEEN WERELDVREDE
Burgemeester W. H. Sprenger wees dn
die richting itoen hij zei: „Wij lieven niet
in een wereld van vrede. Modhit er ooiit
een wereldvrede komen dan moeten de
jongeren van nu er klaar voor zijn. Laat
mij daarom een dronk -uitbrengen op
de jeugd van heel Europa. En waarom
dan niet op de jeugd van de helle we-
rdld". Hij dankte de middelbare
schooljeugd van Tbilisi voor de brief die
zij aan de Texelaars geschreven 'heeft.
Ook overhandigde de burgemeester aan
Tabukazhvili een van bruin en naturel
wol door mevrouw C. Timmer-Pnms ge-
maalkt -wandkleed. De heer Matwejew
bracht een toost uit op de vriendschap
pelijke betrekkingen tussen Nederland
(en in het bijzonder Texel) en de Sovjet
Uinfie en op een duurzame vrede.
Een voorbeeld van die vriendschap is
dat de afdelingen Georgië en Moskou
van de vereniging van vriendschap tus
sen Nederland en de USSR de overtocht
van alle 15 Georgiërs financierde. Hoofd
van de toeristenorganisatie die de Geor
giërs naar Texel bracht is Ermalai Pcha-
kadze.
>8 ct
9 ct.
1,79
47,50
39,50
3,43
1,59
10,00
89 ct
1,49
De herinnering aan de tragedie, die
lich 30 jaar geleden op Texel afspeel-
werd Noj Gongladze te machtig,
itram staande voor het gedenkteken
de Russenbegraafplaats sprongen
inen uit zijn ogen. Af en toe droog-
hij ze af met een witte zakdoek. „In
liepe ernst hebben de overlevende
Idaten hier rond de graven ge-
laan", schreef de historicus J. A. van
Ier Vlis over de 26e mei 1945. Op 4
ei 1975 stonden zes van de overle-
lende Georgiërs er weer: Djgenti
.grote" Valiko, Shota Loladze, Micha
lozerelia, Bijndoerashwili, Uatohko-
ia en Noj Gongladze, één van de mi-
laire leiders.
Als toeristen waren zij naar Texel
komen om hun gesneuvelde kame-
iden te herdenken. Op het gedenkte-
in stond immers: „Wij blijven Geor-
përs en vergeten onze dappere ge-
uvelde kameraden nooit". Recht
oor het graf van de Sowjetkapitein
jalwa Loladze stond diens broer Ni-
aï Loladze. Andere Georgiërs
ooiden Georgische aarde over de
aven uit.
Het graf van Sjalwa Loladze ligt te
en het gedenkteken aan. Net als vroe-
aan het hoofd van zijn manschap
en. Hij verloor op 23 april 1945 het le
en op de boerderij Plasscndaal in de
oek van de polder Waalenburg. Samen
iet zijn adjudant had Loladze zich lang
:huilgehouden in de brandende puin-
ïpen van Plassendaal. Beiden ontlie-
en de dood echter niet.
AFSCHEID
Van Noj Gongladze is de foto bekend
lar hij staand op 'het süoependek van
Dokter Wagemaker .im ide haven van
jdesohiflid top zondag 18 juni 1945 a-f-
heid meemit van de Texel-aans en hen
dankt voor alles wait zij voor de
wrgiërs hadden gedaan. In het boek
„Tragedie op Texel" os Gog-ladze oip nog
een foto Ite zien Samen melt de andere
militaire 'leider Niikalaj Anitonowitsj Me-
ilikia staat hij op -de haven -te onderhan
delen met de Canadese luitenant-kolo
nel Tweedsmui-r. Tweedsmui-r wilde dat
de Georgiërs h-uin wajpens -afgaven. In
ruil daarvoor zou hij proberen de Geor
giërs 'te rehabiliteren tegenover de Rus-
-Sisdhe autoriteiten. Zij werden temmers
-beschouwd als collaborateurs. Gonglad
ze igibg akkoord.
V-an Ide Kozak M-ehkia bestaat hdt ver
moeden dat 'hij met gerehabiliteerd
werd -en naar Amerika Uitweek om li
quida tie te ontlopen. In ieder geval was
Mdllöki'a afgelopen zondag inliet op de
Russenbegra af pl aa-ts aanwezig.
FABELACHTIGE MOED
Over Nioj Gongladze valt verder nog
ite vermdliden dat hij aan het begin van
de Russenoonlog het commando had
over een honderdtal Georgiens die erin
-Slaagden OudeschiOd te veroveren In
eilgen krjng werd deze groep fabelachtig
moedig genoemd.
Patsjkoria, een van de andere zes aan
wezige Georgiërs, heeft met zijn man
schappen tijdens de opstand tevergeefs
gepoogd de zware batterij bij Loods
mansduin te veroveren. Tot de gesneu
velde Georgiërs behoorde ook Tenio Na-
troswilli. Zijn broer was tijdens de her
denking aanwezig. Natroswilli's zoon
woont in Zandvoort en werkt daar als
leraar. Micha Mozerelia heeft lange tijd
ondergedoken gezeten bij meester Broe-
re.
DANKBAARHEID
Naast ernst en verdriet was er toch
ook wel wat ontroering en zeker een
grote mate van dankbaarheid jegens
de Texelaars in de harten van de Geor
giërs. Foto's werden te voorschijn ge
haald en gesprekken gevoerd. De Rus
sen moesten nodat de oorlog in Ne
derland officieel al afgelopen was
noodgedwongen onderduiken omdat
de bevrijders lang op zich lieten wach
ten. Pas op 20 mei, 15 dagen na de be
vrijding, was Texel aan de beurt. In
deze periode heeft Gongladze onder
gedoken gezeten bij de familie Halse-
ma in Eierland. Mevrouw Vronie Bar-
horst-Halsema die toen 16 jaar was
herkende de sterk verouderde Geor
giër nog en noemde hem haar meis-
lesnaam. Waarop Gongladze haar op
beide wangen zoende.
MONUMENT
De grate dankbaarheid van de Geor
giërs jegens ide Texelaars kwam tat ui-
itin-g in de kostbare geschenken diië zij
hadlden meegebracht Zoals wij eind vo
rige wedk reeds schreven sdhoniken de
Mevrouw Cornelia Boon-Verberg met kost
baar koperslagwerk van Georgische makelij
Georgiërs een 3 80 meter hoog monu
ment fter nagedachtenis aam de dm de
oorlog omgekomen Texelaars. Na afloop
vam de knansleggimg op de begraafplaats
op de Hogëberp. die door zeer velen
werd 'bijgewoond, werd diJt monument
officieel overgedragen. Het staat mu op
een -betonnen voetstuk bij de ingang van
de 'algemene begraafplaats om Den Burg.
MET BLOED
Burgemeester Sprenger verrichtte de
onthulling. „Het monument is een le
vensboom als symbool voor de onsterfe
lijkheid en is een herinnering aan de da
gen van vriendschap tussen Georgiërs
en Texelaars die helaas gekocht moest
worden met bloed", zo sprak Revaz Ta
bukazhvili, leider van de driemans dele
gatie uit Georgië. Het monument werd
vervaardigd door drie Georgische kun
stenaars: Georgi Otchiauri (die deel uit
maakte van de delegatie), Tia Dzapazid-
ze en Zurab Sakvarelidzc. Laatstge
noemden waren niet op Texel aanwezig.
SPORT EN SPEL
in het afgelopen weekend
Noj Gongladze (links) ontmoet mevrouw Vronie Barhorst-Halsema die 16 jaar was toen
Gongladze bij de jamilie Halsema aan het eind van de oorlog onderdook
Drie particulieren en 10 groeperingen hebben bij de gemeente schriftelijke
«waren ingediend tegen het ontwerp-bestemmingsplan 't Horntje. Onder
groeperingen bevinden zich vier milieuorganisaties die hoofdzakelijk be-
'aar maken tegen de mogelijkheden die dit plan biedt voor uitbreiding van
veerhaven.
Tegenovergestelde bezwaren heb-
n economisch gerichte organisaties
TESO, WV, Jonge Ondernemers,
cron, Horecaf en Horeca Naderland
het Texels Verbond van Onderne-
rs. Zij vinden dat het bestemmings
in juist te weinig ruimte biedt voor
fhavenuitbreiding.
fESO verwijt het college geen begrip
i tijd*
iseizd
Voor
gehoorapparatenservice
ELECTROHUIS
te hebben voor 'n plaatsgebonden vesti
ging van een veerdienst, „die dezelfde
armslag moet hebben als een fabriek op
een fabrieksterrein heeft. In feite grij
pen B. en VV. in, in het bedrijfsbeleid
van TESO", aldus de vervoersorganisa
tie die haar bezwaarschrift ook naar GS
heeft gestuurd.
GARANTIES
TESO -vindt dat voor -de opstelling van
'ft /plan onjuisbe uitgangspunten zijn ge
hanteerd. Als minimumeis stelt TESO
dat uitbreiding van de veerhaven in
westelijke ridhiting moet zijn gegaran
deerd en de mogelijkheid voor aanleg
van meer en grotere fuiken in het plan
wordt opgenomen. Dat betekent niet dait
zij akkoord gaat met de NlOZ-nieuw-
-bouw waardoor, zo zegt zij, -uitbreiding
van de veerhaven in oostelijke richting
onmogelijk wordt gemaakt en TESO
haar gebouwen moet afbreken als uit
breid ing naar het westen plaatsheeft.
Zij «wd dat de gemeente hieruit voort
vloeiende schade vergoedt, of de voorge
stelde oostelijke begrenzing meer naar
het oosten verlegd.
„Door de -onzekerheid os een noodza
kelijke verbouwing van het havenge-
bouw op korte termijn niet verant
woord. Een alternabieve plaats in het
havengebied lis niet aanwezig. Hierdoor
zijin wij niét iiin staat -onze organisatie
aan te ipassen waardoor de -efficiency in
de onderneming wordt geschaad".
ONVOLDOENDE
„Bovendien hebben wij -de indruk dat
B. en W. onvoldoende 'inzicht hebben dn
de -problematiek rond de vervoersvoor
ziening en bij de vaststelling van het
ontwerpplan 'onvoldoende acht heef t ge-
Slagen op de beschikbare cijfers. TESO
doelt daarmee onder meer -op het on
langs door ons gepubliceerde ETD-rap-
port -waar uit blijkt dat ide aanschaf van
dubbeldeksbaten op den duur onvermij
delijk lijkt. Het ETD rapport bevestigt,
volgens haar, dat de mening van het
college -dat de vervoersomtwikkeling in
sterke mate afhankelijk is van de re
creatieve ontwikkeling onjuist is.
De NlOZ-uitbreidimg heeft volgens
TESO nauwelijks betekenis voor de
werkgelegenheidssituatie op het eiland,
wnodh op- korte noch op lange termijn".
De uitbreiding van het NIOZ is naar
haar mening dan ook -geen spoedeisende
zaak zoals B. en W. stellen. „Indien geen
noodzakelijke voorzieningen iter vergro
ting van ide veerdienstoapaaite-if kunnen
woorden getroffen za'l Ide totale economi
sche ontwikkeling en de daarmee ver
bonden \v erkgelegenheid desastreus kun
nen wonden 'beïnvloed".
OMZET
Dat staat niet in verhouding tot de
bescheiden bijdrage die de uitbreiding
van het NIOZ aan de werkgelegenheids-
positie kan leveren. De vervoersorgani
satie wijst daarbij op de in haar op
dracht opgestelde beschouwing van het
centraal instituut voor het Midden- en
Kleinbedrijf. Deze beschouwing, die me
de gebaseerd is op de resultaten van het
rapport „Winkels op Texel, detaillist en
consument" leidt tot de conclusie dat de
ontoereikende vervoerscapaciteit de de
tailhandel in 1974 1 miljoen gulden of
wel circa 2°/o van de omzet heeft ge
kost. „Op langere termijn zal 9°/n van de
omzet (10,5 miljoen) van de detailhandel
achterwege blijven als geen capaciteits
uitbreiding plaats heeft".
Ook bij de door het gemeentebe
stuur aangegeven recreatieve ontwik
keling tot maximaal 47.000 slaapplaat
sen in 1985 zal de huidige vervoersca
paciteit volkomen ontoereikend zijn,
hetgeen zal leiden tot een onderbezet
ting van de totale logiescapaciteit. De,
noodzaak tot uitbreiding is nu al aan
wezig en iedere vertraging is onaan
vaardbaar, aldus TESO.
(Zie vervolg derde blad)
Texel is naar de onderafdeling gede
gradeerd. Naast RKVVS, dat de eerste
wedstrijd in de nacompetitie won, heeft
ook KGB, door een 30 zege op dat
zelfde RKVVS, zich veilig gesteld. Als
KGB had verloren, was Texel vierde
klasser gebleven, maar dat had te mooi
geweest om waar te zijn.
Texel -heeft een zeer wisselvallig
seizoen achter de irug. De stant was un-
terslt slecht. De -ene wedstrijd na de an
dere -werd verloren. Plotseling ging de
ploeg ibeterdraaien en leek niët te klop
pen. Texël versloeg de koploper en ruk
te zelfs op naar een goede middenmoot-
pagiitie. Toen de oompetiltite de beslis
sende fase naderde begon Texël minder
te (draaien. Kees Boot scheurde zijn knie
banden; de ploeg zakte op de ranglijst
en slaagde er niet in zich veilig te stel
len. Op de laatste oompetilbied-ag werd
verloren van KGB en een inaaompetórtiie
tussen Texel, RKVVS en KGB -moest de
beslissing .brengen. Hoe dat afliep is -be
kend. 'Höt zal een Uiterst zware klus
worden om weer dn de vierde klasse
KNVB te komen. Een moeilijke Start
dus voor itrai.mer Bert J-uUens en een ni-et
zo iloulk afsdheid voor itraliner P. D. van
Dok.
A. EELMAN (300 e WEDSTRIJD)
In een rommelige wedstrijd heeft De
Koog tegen Sporting S. op de valreep
een 44 gelijk spel uit het vuur ge
sleept.
De Koog nam -al 9nel een voarsprang
door J. van Beek. Na 20 -minuten maak
te Spotting gelijk uit oen penalty na een
handsbal. Voor ide rust kwam De Koog
nog op -21. -Een vrije trap van -H. Kllok
kaaJfeSte -terug van de muur en zijn twee
de -schot was onhoudbaar: 21. In de
tweede helft -wend De Koog -meer terug
gedrongen. Na 20 minuten kwam Spor
ting weer naast De Koog aiit een vrije
trap. die langs het muurtje in het doel
verdween. Koitt hierna werd 'het zelfs
23, toen de -redhtsbuiten een voorzet
van llimlks inkopte. De overige drie doel
punten vielen allen 'dn de l-aaitste minu
ten. Eerst maakte A. -Eelman gelijk: 3-3.
Diirekt na de -aftrap Hag de ibal weer bij
De Koog in 't -doel. In de laatste secon
de bepaalde A. Eelman, die zijn 300e
competitiewedstrijd voor 'het eerste
speelde, de eindstand op 44.
SVO (Z) 1 SLOOT SEIZOEN AF
MET 3—0 ZEGE OP ANDIJK
In een eenzijdige -wedstrijd heeft Oos
terend itegen Andijk de punlten thuis we
ten te houden. Een 3—0 zege was het
resultaat. Voor de -rust met de wind te
gen kwam Oosterend tot haar beste spel.
Andijk wist de zaak -echter nog ididht te
houden, al kwamen H. Martens en H.
Buurmeester -met -sdhoiten .op (lat en paal
d-icht bij een doelpunt. In de tweede
helft w-as hét overwicht van Oosterend
zo groot -dat doelpunten niet uit konden
blijven. J. Oosterhof wüist n-a goed door
zetten de bal over de doellijn te krij
gen. Vlaming liep zidh kort 'hierna
goed vrij en scoorde nummer twee. Het
derde doelmu-nt kwam weer van (de voet
van J. Oo-slterhof, die een verre uiiftltrap
van keeper E. de Bruijo goed onder
schepte, zidh vrij kon spelen en iwiist -te
scoren.
