Vrije school: Ontwikkeling van
het kind centraal
arri=
Parkstandpunt voorbarig
bij gebrek aan informatie
fmteSmta
STICHTINGSKANSEN TEXEL NIET GROOT
wr
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 16 mei 1975
IN
min
'N GOED IDEE
Waddenclub bood ministers
ontwerp K.B. Waddenraad
aan
Koffieshop - IJssalon
in gebruik genomen
Schietoefeningen
Toernooien SVO op eerste
en tweede Pinksterdag
an
Het lijkt niet waarschijnlijk dat op
Texel binnen afzienbare tijd het Vrije
Schoolonderwijs zijn intrede zal
doen. Er zijn in Nederland te weinig
onderwijskrachten die vakbekwaam
genoeg zijn om aan een Vrije School
les te geven. Weliswaar is de Vrije
School in Zeist gestart met een eigen
Pedagogische Academie maar daar
worden pas over twee of drie jaar de
vruchten van geplukt, als de eerste
lichting is afgestudeerd. Ook is deze
Pedac nog maar een experiment zon
der subsidie van het Rijk. Misschien is
het voor Texel mogelijk een combina
tie met Den Helder, waar de Vrije
School al wel van de grond is, te vor
men. De uit 6 mensen bestaande werk
groep onderhoudt al contacten met de
overkant.
Als het onderwijsprobleem door sa
menwerking kan worden opgelost
komt het financiële probleem om de
hoek kijken. Er moet rekening mee ge
houden worden dat een Vrije School,
zeker 1 of 2 jaar zonder Rijkssubsidie
zal moeten draaien. De kosten komen
dan volledig ten laste van de ouders
die hun kinderen op zo'n Vrije School
willen hebben. Een nadeel is ook dat
Texel een dunbevolkt gebied met een
laag geboortecijfer is. Het zal dus vrij
moeilijk zijn genoeg ouders te krijgen
die voldoende kinderen aan het Vrije
Schoolonderwijs kunnen laten deelne
men. De lasten zullen dan door weini
gen gedeeld moeten worden.
Niettemin moet het voor de organisa
toren zeer verheugend zijn geweest dat
er vooral bij de jongeren veel belang
stelling bestond voor de lezing van de
heer J. Kraamvvinkel uit Haarlem over
de Vrije School-pedagogiek. Het zaaltje
van de Witte Burcht zat stampvol, het
geen zeker perspectief voor de toekomst
biedt.
Zo'n 50 aanwezigen luisterden zeer
geïnteresseerd naar het boeiende betoog
van Kraanvw&nkel die al 25 jaar in dit
onderwijs zit en momenteel verbonden
is aan de Haarlemse Vrije School.
Het Vrije Schoolonderwijs gaat uit
van en sluit aan bij de ontwikkeling van
het kind in drie 'levensfasen: de kleuter-
fase, de lagere school en de puberteit. In
de /twee eerste fasen bevindt het kind
zich dln de onderbouw, de puberteit
wordt in de bovenbouw van de Vrije
School doorgebracht. Van 4 tot 18 jaar
kan het kind op de Vrije School door
brengen. Er zijn in Nederland 10 a 11
van deze scholen die niet allemaal een
bovenbouw hebben.
HET UNIEKE
„De Vrije School geeft een antwoord
op de vraag naar het unieke: een kind
de kans te geven kind te zijn", zei de
heer Kraamwinkel dn zijn betoog. Hij
gang /diep in op de gedragingen van het
kind. Vanaf de geboorte is de mens al
een tweeslachtig wezen, in tegenstelling
tot de dieren. Het ikind heeft een bewe-
gingsdramg en goed ontwikkelde zintui
gen waarmee het echter niets kan doen.
Pas na een jaar begint het te lopen. Ook
in de puberteit treedt zo'n discrepantie
op. De puber is lichamelijk dn staat tot
het verwekken van kinderen maar is
daar geestelijk nog niet aan toe. Vanaf
de geboorte doet het kind .indrukken op
die het na gaalt bootsen. Voorbeelden
zijn het lopen en het spreken. Het kind
spiegelt zidh daarbij aan de omgeving.
Aan het soelen kun je afleiden hoe de
ouders ziah bewegen. Ook bootst het
kind problemen na die zich thuis voor
doen '(vadertje en moedertje spelen). De
waag lin deze tijd ws of alles nog wel het
nabootsen waard dis. De telecommunica-
öemiiddeien ><lt.v., radio) zijn onmogelijk
na te bootsen en ook het verkeer as voor
het kdnd moeilijk te verwerken. Het ziet
veel, hoort te veel, krijgt last van sla
peloosheid, kan niet meer naar een ge
wone kleuterschool enz. Het leven op
een flat kan .tot flatneurose leiden om
dat de indrukken bij gebrek aan ruimte
nieit meer in beweging zijn om te zetten.
De vraag os dan wat j e met zo'n kind op
school moet doen, als het niet meer in
staat os de opgedane indrukken te ver
werken.
o-'ji
zo'n veilige ERIK
elektrische deken
koopt U bij
interieuradviseurs
Wilhelminalaan 30, Den Burg,
telefoon 2576
NOfflnRW
UHUUmUllQIIQIUb
In de kleuterklas moet je ervoor zor
gen dat het kind vrij kan spelen, kan
nabootsen. Het moet Ja tegen het leven
kunnen zeggen. Zo worden op dc Vrije
School jaarfeesten gehouden waar het
kind naar toe leeft. Ook belangrijk is
het vertellen van sprookjes. Kinderen
verstaan niets zo goed als een sprookje
omdat daarin elk woord op zijn plaats
is. In een sprookje zit ook het oerbeeld
van de mens verwerkt, dat van verschil
lende kanten belicht wordt.
ONTWIKKELING
Het kund wordt rijp voor de lagere
school als het nabootsen ophoudt. Dan
speelt het ook niet zo leuk meer. Fysio
logen hebben ontdekt dat de hersenen
tussen het vijfde en zevende levensjaar
volgroeid zijn. Het proces -is voltooid als
(tweede kiezen doorbreken. Tolt die
periode bouwt 'het 'kind de lichamelijk
heid op die het bij (de geboorte van moe-
Vtier en vader meegekregen heeft. Na het
zevende levensjaar bouwt het de eigen
lichamelijkheid op. Het kind is bezig een
sbuk van zddhzelf te ontwikkelen. De
verhouding tot de omgeving verandert.
Het kind is niet meer een geheel met de
omgeving maar bouwt zijn eigen ge
voelsleven op. Het probeert doocr te
dringen tót de wereld van de volwasse
nen en de leraar op de lagere school kan
daar bij bemiddelen, hoewel dat eigen
lijk een onmogelijke taak is.
VIER TYPEN
In de Vrije School wordt van vier ty
pen kinderen uitgegaan: het kind dat
verwacht dat de leraar alles kan. Deze
moet zich dan ook rotwerken om aan
dat verlangen te voldoen, maar mag dan
ook het uiterste van het kind vragen;
het kind dat niet hard werkt en grote
belangstelling heeft voor zijn omgeving.
Daar ook over vertelt, en verwacht dat
de leraar daar naar luistert. Gezellige
flegmatische types; het kind dat ontzet
tend moeilijk doet, en altijd problemen
met zich meedraagt; en tenslotte de
grappenmaker die altijd iets anders doet
dan waar hij mee bezig moet zijn. Dat
zijn de moeilijkste kinderen die je als
Enkele bestuursleden van de Wadden-
zeevcreniging hebben woensdag een
ontwerp Koninklijk Besluit voor de in
stelling van de Waddenraad aangeboden
aan de ministers Vorrink Milieuhygiëne)
Gruijters "(Volkshuisvesting en R.O.) en
aan staatssecretaris W. Meijer van CRM.
De Waddenraad moet een verbetering
in de bestuurlijke coördinatie van het
Waddengebied brengen. Dit lichaam,
waarin dc voornaamste belangengroepe
ringen (natuurorganisaties, overheden)
zitting hebben, moet de regering vooraf
advies uitbrengen over plannen die Den
Haag in het Waddengebied wil nemen.
De heer H. Segers uit Den Burg heeft
dinsdagmiddag zijn kofficshop-ijssalon
aan dc Stenenplaats in gebruik geno
men. Het bedrijf is ondergebracht in de
voormalige naaimachinehandel van
Bruijn, thans eigendom van de heer W.
van der Vis. Het is een middelgroot (40
zitplaatsen) bedrijf geworden dat is ge
specialiseerd in koffie, ijsspecialiteiten
en gebak maar waar men ook voor alco
holische dranken terecht kan al treedt de
heer Segers daarmee niet op dc voor
grond. De zaak is bedoeld als rustpunt
voor het winkelende publiek en de ope
ningstijden zijn daar op afgestemd,
voorlopig van 10.00 uur 's morgens tot
10.00 uur 's avonds.
De zaak heeft een vloeroppervlakte
van 45 m2 (de vroegere winkel waarbij
de voormalige woonkamer as getrokken)
en lis eenvoudig dodh sfeervol ingericht.
Donkerbruin oud-Hollands meubilair,
geel-bruine vloerbedekking, donkere
lambrizering van gezandstraalde 'hori
zontale schroten, overwegend geel be
hang en bruin .plafond. De koffieshop -
ijssalon wordt 's zomers „bemand" door
mevrouw Segers en Hilda Kooi. Laatst
genoemde heeft de bovenverdieping als
womlimg in gebruik. De verbouw werd
uitgevoerd door de firma Geus en Zn.,
Fa. Z. Graaf '(schilderwerk), Zijm (lood
gieter), Agfter (elektra) en Moerbeek
stoffering). Architect C. R. Alkema
maakte de tekening.
De koffieshop-ij ssalon is een van de
laatste uitbreidingen van het aantal ho
recabedrijven dn heit centrum van Den
Burg. Zoals bekend heeft de gemeente
raad een voorberedrinngsberiuit aange
nomen, vooruitlopend op een nieuw be
stemmingsplan, waardoor B. en W. uut-
brefijdimg van het aantal horeca- en aan
verwante bedrijven kan verbieden om
de woonfunctie niet in heit gedrang te
laten komen. Er komt nu nog één zaak
bij: de heer H. J. van der Veen van de
„Buteriggel" uit De Koog begint in de
voormalige drogisterij Schooi! aan de
Weverstraat ook een horecabedrijf. Zijn
aanvraag was binnen voor het vaststel
len van het voorbereidingsbesluit
onderwijzer een slag voor moet zien te
zijn en duidelijk moet maken dat je ze
in de peiling hebt.
Al deze kinderen komen in de Vrije
School aan hun trekken. Bij het behan
delen van een onderwerp moet de on
derwijzer elke keer een andere pet op
zetten zodat alle karakters geraakt wor
den.
BEELD EN RITME
Op de lagere school worden twee as
pecten van het gevoelsleven er uit ge
pikt. Het beeldende en het ritmische ele
ment. In de eerste 'klassen ligt de na
druk op het vermogen te denken in
beelden. Langzaam lezen, het tellen op
de vingers, het maken van levende let
ters (bijvoorbeeld het woord Heks waar
van de letters een beeld geven vain de
heks), het tekenen van landen waarbij
de .tekening iets uitbeeldt over het land
(Zuid-Amerikaeen indiaan, Afrika: een
negerin). Later komt het ritmisch as
pect meer aan de orde. Een voorbeeld
daarvan is het tellen door het doen van
stappen waarbij het ritme telkens ver
anderd wordt. Belangrijk is een harmo
nie itussen beeld en ritme te creëren.
CONFRONTATIE
De puberteitsfase. Het kind wordt
zelfstandiger; zet zich af tegen zijn om
geving; wordt kritischer, en ontwikkelt
een vermogen om abstract te kunnen
zijn. De Vrije School speelt daar op in.
In de bovenbouw moet de leerkracht zo
veel mogelijk van zichzelf in dc lessen
brengen. Les geven alleen uit een boek
je is er niet bij. Hij moet aansturen op
een direkt confrontatie gegeven. De kin
deren moeten zowel hun eigen alsook
eikaars gevoelsleven leren kennen. To
neel, moderne geschiedenis en volkeren-
kundc zijn belangrijke vakken.
VOORBEREIDING
Op de Vrije School wordt met perio-
deonderwijs en met blokuren gewerkt
om zo iin'tensliief mogelijk op bepaalde
thema's dn te gaan. Er worden veel vak-
lessen gegeven, waarvoor een groot aan
tal vakleraren nodig zijn. De Vrije
School in Haariem heeft ongeveer 30
leerkrachten voor 300 leerlingen. De
klassen bestaan gemiddeld uS/t 30 a 35
leerlingen. Er zijn 11 klassen en een
kleuterklas. De leerkrachten moeten
ontstellend veel aan voorbereiding van
de lessen doen.. Twintig uur voor de
klas betékent 60 uur werken. Het drij
ven op routine is uilt den boze. De mees
te leerkrachten voor ide Vrije School ko
men van de kweekschool. Omscholing ds
noodzakelijk. De nieuwelingen moeten
eigenlijk eerst een jaar meelopen alvo
rens zij (les gaan geven.
De Vrije School werkt niet met cijfer-
rapporten Op de lagere school (de on
derbouw) worden getuigschriften
(woordrapporten) .uitgereikt. Dat bestaat
uit een gedeelte voor het kind, een ver
slag voor de ouders en uit een verslag
per vak. In de bovenbouw worden
kwartaalbriefjes verstrekt. Zitten blij
ven gebeurt alleen als de ontwikkeling
van het kind achterblijft. Om dat te be
oordelen heeft (de Vrije School in Haar
lem de beschikking over een remedial
teacher.
POSITIEF
Hoe komen de kinderen van de Vrije
School in de maatschappij terecht?
Kraamwinkel: „Velen werken in de so
ciale beroepen, oefenen handvakken uit
of doen aan kunst. Ons onderwijssy
steem wordt in het algemeen later posi
tief ervaren. Het gevoelsleven is beter
ontwikeld, en dat betekent een grotere
ontvankelijkheid voor problemen. De
oud-leerlingen hebben echter de energie
om zich daar overheen te zetten, passen
zich goed aan en zijn vindingrijk.
Zoals bekend berust de Vrije School
pedagogiek op de antroposofische prin
cipes, waarvan /im dort verhaal enkele as
pecten naar voren zijn gekomen, zoals
dae door Rudolf Stediner ontwikkeld zijn.
De eerste Vrije School werd door hem
in 1919 in Stuttgart opgericht. Het
woord Vrij heeft betrekking op onaf
hankelijkheid van de staat, hoewel de
Vrij e School sands 1953 well subsidie van
de overheid krijgt. Wie meer over dit
onderwijs wil weten kan zich in verbin
ding stellen met de familie W van Ha
gen, Kerkesteeg, Oudeschild, telefoon
(02220) 2609 of met Gré ter Stege, De
RuijterStraat 104 dn Oudeschild.
Op 22 meii öjs. van 9.00 tot 16.00 uur
gaat H.M. Evertsen ün sector 045 tot 075
graden schieten vanuit het hoge geieide-
lidhft Nieuwe Haven rechtwijzend met
een Straal van 9 mijl. Veiligheidsschip
aanwezig. H.M. Friesland doet op 3 juni
a.s. hetzelfde.
Zes dagen nadat de gemeen
teraad zich uitsprak tegen aan
wijzing van de duinen tot natio
naal park (n.p.) en heel Texel tot
nationaal landschapspark (n.l.p.)
was deze problematiek al weer
onderwerp van gesprek in De
Boogerd, in het politiek café. Vrij
veel geïnteresseerden, waaron
der veel insiders zoals gemeen
teraadsleden en vertegenwoor
digers van de werkgroep Land-
schapszorg waren naar het ge
bouwtje aan de Bernhardlaan
gekomen om met elkaar van ge
dachten te wisselen. Ambtenaar
Van Dijk las de nota voor van de
afdeling RO- en planning, waar
van hij deel uitmaakt, waarna de
discussianten zich in drie groe
pen verdeelden. Het is vrij on
doenlijk om van een gespeten
discussie een algemeen beeld te
geven, daar elke groep zich
weer met een ander facet van de
parkproblematiek bezig hield.
Maar uit een korte plenaire dis
cussie zijn toch nog wel enkele
interessante opmerkingen het
vermelden waard.
Te weinig concreet
Duidelijk werd dat de interde
partementale nota's nog te weinig
concrete informatie bevatten om
verregaande conclusies te trekken.
Met name in de n.l.p.-nota staan
nog slechts studeerkamerideeën
Het wachten is gewoon op prakti
sche informatie uit dc in de nota
aangewezen proefgebieden. Die in
formatie kan nog wel zeer gerui
me tijd op zich laten wachten. Tot
zolang is grondige bestudering
niet mogelijk. Ideeën om te ko
men tot de samenstelling van
werkgroepen die zich met deze
vraagstukken bezig houden sloe
gen dan ook niet aan. Noch een
daartoe door Texels Belang in de
gemeenteraad gelanceerd voorstel,
noch een voorstel van enkele dis
cussianten in het politiek café kre
gen veel respons. „We weten ge
woon niet waar we concreet over
moeten praten, zolang navenante
informatie ontbreekt", was een
veel gehoorde mening.
Aanvechtbaar
Voor de hand liigt de vraag
waarom de gemeenteraad zo vlug
al een oord eed vélt als zij feitelijk
nog niet eens weet wal er aan de
knikker as? Fried Blanken gaf toe
dat de konsekwenties van een
njl.p. niet te overzien zijn. Toch
vbrdesdigde hij de stellingname
van de raad met motieven die ook
vorige week werden aangevoerd:
„Bescherming van heit landschap
weegt op Texel al zrwaar, hetgeen
blijkt uit structuur- en bestem
mingsplannen", en: „Het n!p.-eti-
ket kan vertragend werken bij het
ontwerpen van deze plannen. Je
kunt toch moeilijk stoppen met de
Ruimtelijke planning omdat Texel
misschien ooit eens n.iLp. wordit".
Het laatste motief is het meest
aanvechtbaar, terwijl ook moge
lijke negatieve konsekwenties
daarvan onder ogen moeten wor
den 'gezien. Daan Schilling zei tij
dens de raadsvergadering zeer
treffend: „Als het Rijk iets oplegt
moet het oök voor financiële com
pensatie zoagen. Maar waar komt
het geld vandaan ais Texel zelf
landschapsbeschermend op
treedt?" Worn Helder (werkgroep
Landsahapiszoig) merkte daarover
maandagavond op: „Het lijkt mij
zeer waarschijnlijk dat het Rijk
meer geld dn een njl.p. zal stoppen
dan dn een willekeurig plan Bui
tengebied", aldus Helder
Den Haag kan inderdaad de
geldkraan wat dichtdraaien tot
dat Texel n.l.p. is geworden. Maar
deze redenering ds net als elke an
dere speculatie eert slag in de
lucht zolang It rijk de tanden niet
ontbloot. Het kan nog wel 25 jaar
duren voordat een definitief en
uitgekristalliseerd n.l.p.-beledd
van de grond is. En dan is het de
vraag of Texel nog op de kandida
tenlijst staat. In ieder geval be
hoort het eiland niet tot de proef
gebieden, en Den Haag kan toch
moeötijk het R.O.-beleid zo lang
traineren.
Voorbarig
Het lijkt een tikkeltje voorbarig
en niet zo verstandig van het ge
meentebestuur om zich in dit pril
le stadium al tot een, ondanks het
voorlopige karakter, nogal expli
ciet klinkende uitspraak over het
n.l.p. te laten verleiden. Als zou
blijken dat het studeerkameridee
in praktijk in de proefgebieden
heel anders uitpakt dan hier wel
wordt gedacht (geen museumboe-
ren en dode gebieden) heeft Texel
al zijn mening gegeven. Natuurlijk
kan dit besluit worden herzien
(Van den Heerik: „Als zou blijken
dat we financieel tussen de wal en
het schip dreigen te raken moeten
we dat als de bliksem doen"),
maar een negatieve indruk is dan
toch al gemaakt. Kennelijk heeft
het gemeentebestuur gedacht dat
reageren voor 20 mei beter is dan
stilzwijgend afwachten totdat
CRM zelf de tijd rijp acht om zich
eens over Texel te buigen.
Minder voorbarig
Met opzet ds dn dit verhaal het
nationaal park tot dusver buiten
beschouwing gelaten. De plannen
hiervoor hebben wat meer vaste
vorm: een reaiktae daarop ds veel
minder voorbarig. Zeker ats het
gaat over de RST-kampeerterrei-
nen Loodsmamsduin en Kog er-
strand die net als helt militair oe
fenterrein en het waterwingebied
als strijdig met de n.p.-status wor
den aangeduid. (Dat R.O. en plan
ning voor eigen rekening er en
passant nog enkele strijdige be
stemmingen (zoals de vuilstort
plaats en de agrarische enclaves)
bijpakt laten we gemalkshalve
maar buiten beschouwing). Te
leurstellend is dan dat de n.p.-sta-
tus op zidh weinig bestuurlijke
verschuivingen te weeg zal bren
gen. Het overgrote deel van het
duingebied is in handen van
Staatsbosbeheer en Rijkswater
staat; beide overheidsinstanties
die buiten de gemeente om 'kun
nen doen wat ze willen. De n.p.-
status verandert daar eigenlijk
niets aan: het rijk treedt ook hier
als eögennaar-beheerder op, mo
gelijk 'dan in een wat strakkere
structuur.
Ruimtelijke verschuivingen tre
den in een nationaal park natuur
lijk op als de genoemde strijdige
bestemmingen ook werkelijk zou
den moeten verdwijnen. Daarom
trent bestaat echter geen enkele
zekerheid. Het n.p.-rapport
spreekt over: „zo mogelijk ver
dwijnen".
Het is de vraag of het zinvol is
de kampeerterreinen van de RST
op te heffen of te verplaatsen. Een
maandagavond veel gehoorde me
ning was: „In feite horen ze niet
in het duingebied thuis. Maar ze
zijn er nou eenmaal en het is be
ter ze daar te laten dan met ge
volgen van opheffing of verplaat
sing te worden geconfronteerd.
Bovendien liggen beide terreinen
aan de rand van het duingebied".
RL.
Parnassiastraat 8, De Koog
Telefoon (02228) 272
De tournooienreeks van S.V. Ooster
end wordt zondag eerste en maandag
tweede Pinksterdag voortgezet met res
pectievelijk een tournooi voor derde en
vierde seniorcnelftallen en een tournooi
voor A junioren en tweede seniorenelf
tallen.
Eerste Pinksterdag nemen deel: Texel
4, een combiniaJtóe van Helder, SVO 3,
JVC 3 '(poule I), ZDH 3, Texelse Boys 3,
Watervogels 5 en Gallantsoog 3 (poule
U). De wedstrijden duren (twee maal 25
minuten. Het wedstrijdprogramma luidt:
Veld A:
11.00 uur: Texel-JVC
12.00 uur: ZDH-Callamtsoc^g
13.00 uur: SVO-JVC
14.00 uur: WaltervogeOs-Oallanjtsoog
15.00 uur: Texel-SVO
16.00 uut: ZDH-Waltervogeüs
17.15 uur: no. 1 poule A^no. 1 poule B
Véld B:
11.00 uur: SVO-HeUder
12.00 uur: Watervogels-Texelse Boys
13.00 uur: Texel-Helder
14.00 uur: ZDH-Texelse Boys
15.00 uur: Helder-JVC
16.00 uur: Texelse Boys-OaUantsoog
17.15 uur: no. 2 poule A-no. 2 poule B
Tweede Pinksterdag spelen de vol
gende junioren Al elftallen in een poule:
Texel, Texelse Boys, ZDH, De Koog en
SVO. Ook de senioren zitten in één
poule. Dat zijn: Bergen 2, De Koog 2,
HCSC 7 en SVO 2. Ook hier is de wed-
strijdduur twee maal 25 minuten. Het
wedstrijdprogramma luidt:
Veld A:
9 45 uur: SVO-Texél jun.
10.45 uur: SVO-Bergen sen.
11.45 uur: De Koog-Texeüse Boys jun.
12.45 uur: HCSC-Bergen sen.
13.45 uur: SVO-De Koog jun.
14.45 uur: HCSC-SVO sen.
15.45 uur: ZDH-SVO jun.
17,15 uur: De Koog-ZDH jun.
Vel d B
9.45 uur:
10.45 uur:
11.45 uur:
12.45 uur:
13.45 uur:
14.45 uur:
15.45 uur:
17.15 uur:
ZDH-Texelse Boys jun.
HCSC-De Koog sen.
ZDH-Texel jun.
SVC^De Koog sen.
Texdl-Texelse Boys jun.
Bergen-De Koog sen.
Texl-De Koog jun.
Texdlse Boys-SVO jun.