Nauta„Kwaliteitsverbetering en basisverbreding belangrijker"
Aanpak toerisme Scho
op Texel ongewenst
Forum: „Enorme druk
uit Randstad"
i
A
Br
m
1
üf A
k -mm 3» :■■■"■-
Zie vervolg binnenzijde
tweede blad
Westerschouwen-Texel
Veel vergelijkingspunten
-kt-*<5
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 2 april 1976
3ISIfS;A-3si
„Hoe kan een gebied even groot als Texel, een dubbel aantal recreanten
herbergen en waarom komen er zoveel meer mensen op vakantie?"
Het was een vraag die vooral de Texelse ondernemers bezig hield bij het
begin van een tweedaags bezoek aan Schouwen-Duiveland. „Er wringt iets",
meende voorzitter C. N. de Wit van het Texels Verbond van Ondernemers.
„We hebben deze trip georganiseerd om er achter te komen of dit kan en
hoe dit kan zonder dat overlast er het gevolg van is".
Schouwen-Duiveland, dat ook omstreeks 18.000 ha meet, heeft een inwo
nertal van 24.000. Texel heeft er omstreeks 13.000. In tegenstelling tot ons
eiland evenwel ontving men op dit meest noordelijke van de Zeeuwse eilan
den in 1975 naar schatting 100.000 bezoekers.
Schouwen-Duiveland is een voormalig
eiland. Het werd in 1965 door middel
van de Grevelingendam met Zuidhol
land verbonden en was daarmee eiland
af. Het Deltaplan begon hiermee ook
voor dit gebied bewaarheid te worden.
Op dit moment vormen de Brouwers-
dam (1972) en de Zeelandbrug (1965) de
andere vaste verkeersverbinding. De
dam over de Oosterschelde volgt nog.
Kenmerkend voor de eilandencombine
Schouwen en Duiveland zijn de uitge
strekte bos- en duingebieden in het wes
telijke gedeelte. Hier liggen de breedste
stranden en bossen van Zeeland. De do-
maniale bossen en duinen hebben een
oppervlakte van ruim 1100 ha en het
gehele gebied is over het algemeen vrij
toegankelijk. Andere bosgebieden lig
gen rond de kreken van Ouwerkerk en
Serooskerke.
Een folder over dit gebied: ,.Het zijn
herinneringen aan de ramp van 1953,
toen op deze plaatsen de zeedijken be
zweken onder het natuurgeweld. Meer
oostelijk liggen landbouw- en weide
gronden, doorsneden door dijken Dia
gonaal loopt de Delingsdijk van Brou
wershaven tot Serooskerke. Vanaf deze
binnendijken heeft men een schitterend
uitzicht over de uitgestrektheid van het
polderland, dat na herstel van de ramp
gemoderniseerd is met strakke kavels
en rechte wegen".
Het betekent over het algemeen een
nogal vlak landschap. Hier en daar is
een boerderij en voor Texelaars is dit
gebied te vergelijken met een enorme
vergroting van de polders Eierland en
't Noorden
Burgemeester H. Everwijn: „In onze
gemeente zijn drie hotels. Eén ervan is
in gebruik als- gemeentehuis en de an
dere twee staan te koop. Een bezetting
van 40% wordt niet gehaald. Ik zou
hieromtrent graag_een onderzoek willen
Persoonlijk heb ik het idee dat de ge
middelde hotelbezoeker het goedkoper
vindt om hier maar een tweede woning
te nemen".
Reëel zijn
Als we het aantal overnachtingen (2,9
miljoen) vergelijken met Texel zien we
niet eens zo'n groot verschil. Ons eiland
heeft namelijk 2,5 miljoen overnachtin
gen per jaar. Het topaantal tegelijker
tijd aanwezige bezoekers wordt bij ons
op even meer dan 40.000 geschat.
Wethouder Jook Nauta hierover: „Je
ontkomt niet aan de indruk dat er een
duidelijk voor Texel positief kwaliteits
verschil bestaat met Schouwen-Duive
land. Voor een inwoner van Texel is het
van belang dat de leefbaarheid boven
aan staat. Dit geldt ook voor de vakan
tieganger. Je hebt, simpel gesteld, veel
meer aan tien bezoekers die per persoon
ƒ100,per dag uitgeven dan aan hon
derd die ƒ10,uitgeven. We moeten ons
dus als Texelaars niet blind staren op 't
aantal toeristen dat hier komt. Laten we
reëel zijn en aan kwaliteitsverbetering
en basisverbreding doen".
De avond van het bezoek van de
Texelse ondernemers aan Schouwen-
Duiveland stond in het teken van een
forum, gehouden in hotel „Mondragon"
te Zierikzee. Van Zeeuwse zijde werd
eraan deelgenomen door enkele bestuur-
deren van Zierikzee, afgevaardigden van
de plaatselijke VVV's en de heer A. L.
van Geesbergen, lid van Gedeputeerde
Staten van Zeeland.
Het was een zeer informatieve bijeen
komst waarin verder werd ingegaan op
diverse aspecten van het toerisme en in
het bijzonder de verschillen met Texel.
Gedeputeerde Van Geesbergen deelde
in eerste insantie mee dat hij Texel di
verse malen bezocht. Hij complimenteer
de de delegatie met hun eiland ,,U be
schikt over een flinke hoeveelheid na
tuurschoon en prachtige stranden. Eén
ding moet me echter van het hart. Als
verwoed zeiler is me de haven van Ou-
deschild enigszins tegengevallen Indien
ik lid zou zijn van GS van Noordholland
zou ik me sterk beijveren daarin voor
de watersport verbetering te brengen".
Optimale samenwerking
Jan Stolk (tesamen met Joop van der
Meer organisator van deze reis) wilde
graag weten hoe de relatie is tussen het
plaatselijk en het provinciaal béstuur
van Zeeland.
Meegedeeld werd dat er een werk
groep is voor de voorbereiding van ad
viezen aan de Provinciale Raad voor Re
creatie. Er is een plenaire raad met de
diverse belanghebbenden en viermaal
per jaar worden besprekingen gehouden
in verband met onderlinge geschillen.
Hiervan uitgaande vond men de relatie
in Zeeland (en op Schouwen-Duiveland
in het bijzonder) positief en optimaal
werkend
Een vraag van Martin Bakker over de
VVV op Schouwen-Duiveland bracht
niet veel duidelijkheid omtrent de aan
pak. In tegenstelling tot Texel (één
VVV) bleek men hier (in 6 gemeentes)
over maar liefst 7 verschillende WV's
te beschikken! Er is één coördinator, de
heer J. M. Holm van het streek-VVV
Schouwen-Duiveland die de versplinte
ring in de hand tracht te houden.
De bijdrage van de gemeentebesturen
is variabel Zo ontvangt de VVV in de
Westhoek (het duinengebied) 25% van
de ontvangen contributies. Op Duiveland
is dit weer 100%. In Zierikzee heeft men
een bijdrage toegewezen gekregen op
grond van het aantal inwoners. Dit be-
WINKELSLUITINGSTIJDEN
t RUIMER
1 Vooral de winkeliers in het gezel
schap waren benieuwd naar de bedrij
ven van hun collega's op Schouwen-
Duiveland. Alen vond dat Texel ook
hier positief bij afstak. Opgemerkt
werd dat de collega's van dit gebied,
bij een bezoek aan Texel in september
hun ogen zullen uitkijken.
In Zierikzee sluiten alle winkels om
6 uur en zijn ze zondags de gehele dag
gesloten. Koopavond is op donderdag.
Dan is de sluitingstijd om 21 00 uur.
In Zierikzee zijn de winkels, die
kunnen aantonen dat souvenirsverkoop
75% van hun omzet uitmaakt, ook
zondags open van 12.00 tot 16.00 uur.
In de Westhoek (gemeente Wester
se hou wen) zijn de winkels iedere
avond van het seizoen tot 10 00 uur
open.
Ook hier heeft men moeilijkheden
bij het werven van personeel.
Texelse ondernemers discussierend en verge
lijkend temidden van de dicht opeen gebouw
de bungalows van het park „Burghstede".
dj-ag komt neer op ongeveer ƒ12.000,
per jaar. Directeur Jaap Dekker van de
Texelse VVV vroeg zich af welke slecht
weervoorzieningen er zijn voor het enor
me aantal (84%) kampeerders. Het bleek
niet veel te zijn. Voor het aantal tent-
kampeerders in de Westhoek eigenlijk
nihil „In Bruinisse", aldus de heer Van
Geesbergen, „is een plan in uitvoering
voor een zwembad, een manege en een
crèche".
Structuuronderzoek
Wethouder Jan Zuidewind stelde de
vraag of er een structuuronderzoek
plaatsvindt in verband met de samen
werking van de plaatselijke midden
stand. Hij kreeg ten antwoord dat, hoe
wel er een structuuronderzoek is ge
weest, dit geen concrete resultaten op
geleverd had en men het dit jaar op
nieuw zou proberen. Er bleek een onge
breidelde concurrentie te bestaan. Al
leen in Zierikzee is een overkoepelende
middenstandsbond maar eilandelijk is
er geen samenwerking.
Enorme druk uit Randstad
Toen ter sprake kwam dat men het
aantal recreanten in de Westhoek wil
trachten terug te brengen tot 58.000 wil
de wethouder Jook Nauta graag weten
of deze beperking het gevolg van milieu
aangelegenheden is. Hij kreeg hierop een
bevestigend antwoord. Men wil de na
tuur wat meer gaan beschermen maar
de recreatie in de landbouwgebieden
van het eiland bevorderen.
Hiermee toonde het forum zich toch
niet geheel tevreden met de huidige si
tuatie die een enorme druk betekent.
Men zit evenwel zeer dicht bij de Rand
stad en een slagboom zetten is onmoge
lijk. Texel is wat dat betreft ook erg be
voordeeld met zijn .remmende" veer
boot.
Tussen twee vuren
De heer Van Geesbergen in een nade
re beschouwing die het forum afsloot:
„We zitten hier eigenlijk tussen twee
vuren. Enerzijds is het van eminent be
lang de toeristenstroom op te vangen
omdat het een grote economische factor
is gaan betekenen. Aan de andere kant
zou je willen dat het wat meer geleide
lijk gaat. Ik wil hier nogmaals bena
drukken dat ik het niet eens ben met
In een toelichting op de recreatiepro-
blematiek in zijn gemeente zei burge
meester H. Everwijn veel vergelijkings
punten te zien tussen Texel en Wcster-
schouwen.
Op de, in slot Moermond te Renesse
plaats hebbende, bijeenkomst gaf hij en
kele cijfers. De eilandcombinatie Schou
wen en Duiveland bestond oorspronke
lijk uit 18 zelfstandige gemeentes die
met ingang van 1 januari 1961 werden
gesaneerd tot 6 Westerschouwen (gele
gen op de zg. Westhoek van net eiland)
had destijds 4.009 inwoners terwijl dat
getal nu 4.560 bedraagt. Verdere cijfers:
grondoppervlak 6.280 ha, waarvan 300
ha bos en 100 ha duin, 17 kilometer
strand. In 1961 waren er 32.000 verblijfs-
toeristen en in 1976 verwacht men ér
200.000. Gedurende de topweken van het
seizoen heeft de gemeente ongeveer
49.000 officiële slaapplaatsen. Officieus
ligt dit getal zeer waarschijnlijk tegen
de 60.000.
Koud op dak
De heer Everwijn moest bekennen dat
het toerisme de gemeente koud op het
dak is gekomen. Zo was het pas onlangs
mogelijk een rioleringssysteem aan te
leggen bij de grote kampeerterreinen
ten noordwesten van Haamstede.
De kosten hiervan bedroegen 20 mil
joen gulden. Aan rijkssubsidie kwam
50% van dit bedrag op tafel terwijl var
he ministerie van Economische Zaken
1 miljoen gulden ontvangen werd. Het
restant zal de gemeente zelf moeten bij
passen.
Westerschouwen beschikt sinds kort
over een strandreddingsbrigade. Er zijn
3 posten en in totaal 3 patrouillevletten
Voorts beschikt men over 2 snelle boten.
De gehele brigade werkt op vrijwillige
basis. De financiële basis van de ge
meente is dus in hoofdzaak het toeris
me. Men heeft een florerende midden
stand. Verwacht wordt aan toeristenbe
lasting in 1976 ƒ63.000,te ontvangen.
Woonforenzenbelasting zal 27 000,
opbrengen. Een kermis die zonder het
toerisme geen mogelijkheid van bestaan
op Westerschouwen zou hebben brengt
gemiddeld ƒ30.000,op.
De heer verwijn wees op het rapport
Tideman bij het nader bezien van de
toeristische cijfers. Lakoniek verklaarde
hij dat dit rapport een dagbesteding van
de Nederlandse verblijfsrecreant had
geconstateerd van ongeveer ƒ19,75 Bij
buitenlanders bleek dit ƒ45,per dag
te zijn Voor dagrecreanten kwam dit
verschil nog scherper naar voren, res
pectievelijk ƒ6,en ƒ17,80.
Oorzaken
Burgemeester Everwijn stelde zichzelf
de vraag wat de oorzaak zou zijn van
het zeer grote percentage kampeerders
(84%). Hij zei dit te wijten aan een tè
snelle verovering van het gebied door
de toeristen.
Er is door het ministerie (CRM) een
concept structuurplan opgesteld, maar
de gemeente wil daar niet aan Er staat
een toeristenaantal in gegeven van
95.000. De burgerij vindt het bij 61.500
wel genoeg Ook de provincie is die me
ning toegedaan. In haar plannen wordt
een getal van 58.000 aanbevolen.
Men is momenteel in het hearingsta
dium maar de bevolking kan zich volle
dig vinden in de plannen van de plaat
selijke overheid. Op een vraag van één
van zijn toehoorders antwoordde burge
meester Everwijn dat men in 1971
strandtellingen had gehouden.
Strandtellingen
Om aan een duidelijk getal te komen
voor het aantal toeristen dat zich in de
gemeente ophield is men op een dag in
de zomer van 1971 op diverse duintop
pen gaan staan en heeft het aantal
strandbezoekers geteld. Het waren er
37.000 en aangezien gemiddeld 65% van
de toeristen het strand opzoekt meende
men hiermee een goede indicatie te heb
ben van het aantal toeristen.
Op een vraag hoe het stond met de
parkeergelegenheid antwoordde de heer
Everwijn: „Wij hebben eigenlijk altijd
te kort Toch doen we het rustig aan bij
het scheppen van nieuwe parkeergele-
genheden. De natuur willen we er niet
door verpesten. We hebben al zoveel
minder dan u op Texel, dus we moeten
er zuinig op zijn".
Hudje-mudje
De heer Martin Bakker vond het toe
risme erg geconcentreerd in het duinge
bied van Schouwen „Het eiland is agra
risch ingesteld en het valt mij vooral op
dat de bordjes logies met ontbijt
zoals bij ons, ontbreken. Kenmerkend
voor de bungalowparken die we hier
zien is dat de huisjes hudje-mudje bij
elkaar staan. Bij Brouwershaven is zo'n
park en ook zag ik er een bij Scharen-
dijke. Verder heeft men het voordeel
van ligging aan het „zoete" Grevelin-
genmeer goed uitgebuit door overal wa
tersporthaventjes aan te leggen. Dit
trekt natuurlijk een type toeristen aan
dat we op Texel niet kunnen ontvangen.
Zeezeilen eist meer vaardigheid en de
boten zijn naturlijk ook duurder".
Cijfers
Het zijn voo:ral de bewoners uit de
naburige Randstad Holland die hier hun
recreatie zoeken. Meestal slechts voor
korte tijd. De cijfers van het adviesbu
reau Tideman spreken hierover duide
lijke taal. Het zijn cijfers uit 1974 die
vorig jaar naar aanleiding van het 40-
jarig bestaan van de provinciale VVV in
Zeeland werden gepubliceerd.
Het aantal overnachtingen bedraagt
2,9 miljoen per jaar; hiervan is 15%
buitenlands. Bij het onderzoek naar de
logiesvorm lezen we dat 84% van de,
mensen hun vakantie op kampeerterrei
nen doorbrengt. In de gemeente Wester
schouwen bijvoorbeeld zijn 42 campings.!
Er zijn ongeveer 1700 zomer- en tweede
Woningen.
A
Dagtoerisme vormt de hoofdmoot van
de recreatie op SchouwenDuiveland. Er
is voor dit type toerist ook veel te zien
in dat opzicht. De dinsdag wordt door
de VW van Zierikzee in het zomersei
zoen gepropageerd als folkloredag.
Vooral geschiedkundig is het een inte
ressante stad. Er zijn een groot aantal
historische gebouwen die een gezellige
sfeer brengen.
Wat dat aangaat zijn de Zeeuwen be
voorrecht boven Texelaars. Zij hebben
een rijke geschiedenis. Plaatsen waar dit
duidelijk waarneembaar is, zijn onder
andere: Zierikzee, Serooskerke, Haam
stede en Renesse. Ook Brouwershaven
is zo'n antiek stadje. Hier is een jacht
haven die tot ver in de stad doorloopt.
Oude huisjes aan de voet van de eeu
wenoude korenmolen „De Haan" spie
gelen zich in het water. Het is de ge
boorteplaats van Jacob Cats. Schrijver
van (u weet wel):
„Wie peert of wijf soeckt sonder
gebreecken
die magh het werek wel laten steecken
en dencken dat hy huis en stal
voor eeuwigh leedigh houden sal".
De Deltawerken zijn en blijven inte
ressant doelwit voor dagrecreanten. Aan
de Oostererscheldezijde van Schouwen-
Duiveland bij Burghsluis is een afvaart
voor boottochten naar de Deltawerken.
Men krijgt er uitleg van Ir. Bijl van de
Deltadienst van Rijkswaterstaat.
WESSEL B. POST
-
Het gezelschap op de dijk die er de belangrijkste oorzaak van is dat Schouwen-Duiveland door de recreatie is overrompeld.
