Jonas op Texel
,Van het dorp naar de stad"
O
ijj
kt
FEUILLETON
Geslaagd
Geslaagden Zeevaartschool
Den Helder
Gaat boinvdorp niet door?
Sarasani draait weer
Professor De Jager
geeft lezing
over ruimte-onderzoek
Schietoefeningen
Goncert Den Hoorn
Catamaranclub
houdt open huis
Topklasse
stereoapparaten
Electrohuis
Tweede blad Texelse Courant, dinsdag 29 juni 1976
Wist u dal er een dier bestaat waarvan het hart even groot is als een vol
wassen stier, waarvan de tong zo zwaar is als een olifant en het gewicht van
zijn lever even groot is als dat van zes personenauto's? En dan te bedenken
dat we het nog niet eens hebben over het allergrootste dier dat op deze
aarde leeft. De allergrootste is de Blauwe Vinvis die een lengte kan bereiken
van zo'n 30 meter en het dier waar we het nu over hebben is de gewone
vinvis". Men kan een dergelijke vis op Texel in geprepareerde vorm zien en
wel aan de Nikadel in De Koog waar het dier van 1 juli tot en met 6 juli op
een trailer wordt tentoongesteld.
Vinvissen zijn de grootste dieren die ooit op aarde geleefd hebben. Zij kunnen meer dan
30 meter lang worden en een gewicht van 133 ton bereiken, vergelijkbaar met het ge
wicht van 25 olifanten of 150 ossen.
Vinvissen behoren tot de familie van
baleinwalvissen. Hun voedsel bestaat
uit kleine garnaalachtige diertjes. Per
dag werkt deze Jonas ongeveer 2.000
kg van deze krill" naar binnen.
Zoogdier
Het dier dat eigenlijk geen vis is maar
een zoogdier is de laatste jaren steeds
zeldzamer geworden. Van de negen
soorten grote baleinwalvissen die er tot
1936 waren zijn er inmiddels al vier uit
geroeid. Pas na dit jaar werden ze be
schermd. Maar ondanks al deze goede
regelingen was de familie van Jonas in
1973 tot een tiende geslonken wanneer
we het aantal vergelijken met 1936 Het
komt omdat er nog steeds landen zijn
die zich van de beschermende bepalin
gen niet veel aantrekken.
Het Wereldnatuurfonds en de Natuur
beschermingsorganisatie van de VN heb
ben nu voorstellen gedaan om geduren
de 10 jaar geen walvissen te vangen zo
dat de walvisfamilie zich kan herstellen
Het leverde nog niet veel op want de
laatste jaren blijken er nog steeds on
geveer 35 000 van dergelijke dieren ge-
angen te worden.
Goed voorbereid
Een van deze zeldzame dieren is nu
dus op ons eiland te zien. Het is een wal
vis die speciaal voor wetenschappelijk
onderzoek gevangen is. Men heeft ge
tracht zo min mogelijk verwondingen
aan te brengen en daardoor is de vangst
van deze Jonas heel goed voorbereid.
Een zeer ervaren harpoenier doodde
hem snel met een goed geplaatst schot,
waarna het lichaam werd opgeblazen
met lucht en naar een landstation ge
sleept. Daar stonden experts klaar om
hem helemaal schoon te maken en voor
ontbinding te behoeden. Het bloed van
het dier (7.000 liter) werd afgetapt en
vervangen door een oplossing van for
maline. Toen men met het prepareren
klaar was werd in het lichaam van Jo
nas, onzichtbaar van buiten, een speciaal
ontwikkelde vriesinstallatie opgesteld.
Jonas op Texel
Daarna kon Jonas, op een speciaal
vervaardigde extra lange vrachtwagen
aan zijn leerzame rondreis over de we
reld beginnen. De voorbereidingen hier
van duurden 7 maanden.
Vele honderdduizenden mensen in
Europa, het Midden Oosten en het Verre
Oosten hebben inmiddels Jonas kunnen
bekijken. Nu is Texel aan de beurt.
Aan de School voor Zeevisvaart slaag
den op 25 juni de volgende personen
voor het diploma SW VI.
E Blom, A. Brouwer, F. C. Doesburg,
M. Drijver, J. Kooger, A. Post, M. Pot,
T Pronk, C. Trap.
Herexamenkandidaten 2; gezakt 1.
Aan de Hogere Technische School te
Haarlem is Hans Zijm te Oosterend ge
slaagd voor het ingenieursdiploma vlieg-
tuigbouwkunde.
Het bouwdorp" dat in de eerste twee
weken van augustus zou worden geor
ganiseerd in Den Burg zal mogelijk niet
kunnen doorgaan. Hoewel uit allerlei re-
akties is gebleken dat er veel belang
stelling voor bestaat heeft zich tot dus
ver vrijwel niemand opgegeven, waar
door het te riskant is om te starten. Ook
de oproep, gericht tot aannemers e.d.,
om voor het bouwdorp afgedankt mate
riaal af te staan heeft nog vrijwel geen
effekt gehad.
Het bouwdorp is bedoeld om kinderer
van 8-14 jaar in de vakantieperiode
onder leiding bezig te houden. Op het
terrein tegenover Centrum 147 aan de
Bernhardlaan zullen allerlei timmer
werken worden uitgevoerd waarbij ieder
gelegenheid heeft om de eigen fantasie
helemaal uit te leven. Ouders die willen
dat hun kinderen meedoen, worden ver
zocht zo spoedig mogelijk contact op te
nemen met de Stichting Cultureel Werk,
p.a. raadhuis, Den Burg, telefoon 3041.
De moeilijkheden bij Sarasani zijn
opgelost. De popboerderij draait weer
sinds het afgelopen weekend.
De avonden met „American Gipsy" en
Avro's drive in show waren succesvol,
zeker als in aanmerking wordt genomen
dat de organisatoren slechts één dag re-
klame hebben kunnen maken. De leiding
berust thans bij mevrouw A. Bijleveld
van Delma b.v. in oprichting. De onder
neming heeft een volledige drankver
gunning gekregen. Verder zal men zich
moeten houden aan bepaalde afspraken
die recentelijk met de gemeente zijn ge
maakt.
In Sarasani is iedere avond discotheek,
verzorgd door Jacky White van „Goco".
Woensdag speelt de Texelse band Se
cond Hand Junk en voor zaterdagavond
is de groep Massada geëngageerd. Sara
sani is open van 20.00 tot 24.00 uur
Oud-Texelaar professor C. de Jager
(hoofd van de Utrechtse sterrenwacht
en vooraanstaand betrokken bij het in-
tenationale ruimteonderzoek) geeft
woensdag 14 juli in dorpshuis De Wald
hoorn te Den Hoorn een lezing.
Hij zal spreken over ruimte-onderzoek
in het algemeen en ingaan op de meest
recente ontwikkelingen, zoals het Mars-
onderzoek.
Hoewel professor De Jager al jaren
geleden zijn geboorte-eiland verliet,
komt hij er nog regelmatig met vakan
tie. Het dorpshuisbestuur heeft van de
gelegenheid gebruik gemaakt en hem
gevraagd een populair wetenschappelijk
praatje over zijn werk te houden.
De avond begint om 20.00 uur; toe
gang ƒ1,50; voor kinderen tot en met la
gere school-lecftijd ƒ1,
Op 6 juli a.s. wordt van 12.00 - 22.00
uur met een 175 mm geschoten te Bree-
zanddijk.
In de serie „zomerconcerten in Texelse
kerken" vindt vanavond (29 juni) een
concert plaats in de Hervormde kerk
van Den Hoorn. Het Scheuer-orgel zal
worden bespeeld door Engelien en Harro
Kraal-Lap.
Op het programma staan onder meer
werken van D Buxtehude, J. S. Bach,
F. Mendelssohn-Bartholdy en M. Reger.
Het concert begint om 20.15 uur en de
toegang is gratis Bij de uitgang is er een
kollekte, waarvan de opbrengst bestemd
is voor de Stichting tot Behoud van het
Nederlandse Orgel. Deze stichting stelt
zich ten doel kerkbesturen te steunen bij
de restauratie van'oude orgels.
Voor belangstellende Texelaars houdt
de catamaranclub op 3 en 4 juli open
huis. Het komt er op neer dat geïnteres
seerde adspirant catamaranenthousias
ten op deze twee dagen mee kunnen va
ren met de clubleden. In totaal zijn er
20 catamarans beschikbaar Verder heeft
men gezorgd dat zij die meevaren voor
zien worden van zwemvesten.
Indien daartoe behoefte bestaat kan
men zich deze dagen ook opgeven als lid
van de vereniging die voluit heet: Kust-
zeilvereniging Westerslag.
Vooraf aanmelden voor deze open dag
is niet mogelijk. U dient zich dus op de
genoemde dagen naar het Westerslag
te begeven waar de vereniging is ge
vestigd.
DINSDAG 29 JUNI
Het centraal bestuur van de Stichting
Cultureel Werk vergadert om 20.00
uur in de sporthal „Ons Genoegen".
Harro en Engelien Kraal-Lap geven
aanvang 20.15 uur een orgelconcert in
de Hervormde kerk van Den Hoorn.
Op de speelweide aan de Boodtlaan in
De Koog worden om 19.00 uur volley
balwedstrijden gehouden onder lei
ding van het recreatieteam Texel. In
schrijven per team of individueel tus
sen 18.00 en 18.45 uur. Kosten ƒ1,
per persoon.
WOENSDAG 30 JUNI
's Middags en 's avonds kermis op de
Groeneplaats.
Om 10 00 uur start in het kader van
Sportreal een prestatieloop (3,5 of 7
km) op het kruispunt bij hotel „Bos
en Duin".
Van 10.30 tot 12.30 uur kinderspelen op
de speelweide aan de Boodtlaan.
Om 22.00 uur begint bij hotel „Bos en
Duin" een avondoriëntatietocht in de
Dennen. Kosten ƒ1,per persoon of
ƒ2,50 per gezin.
De NVSH afdeling Texel houdt een le
denvergadering in hotel „De Oranje
boom", aanvang 20.15 uur.
DONDERDAG 1 JULI
Bij het Eierlandsche Huis in De Cocks-
dorp wordt een volleybaltoernooi ge
houden, aanvang 19.00 uur. Telefo
nisch inschrijven via nummer (02222)
380. Kosten ƒ1,per persoon.
Van 9.00 - 10.00 uur in het kader van
Sportreal trimmen op de campings
Loodsmansduin, Kogerstrand, Slufter-
vallei en De Krim. Kosten ƒ1,per
persoon of ƒ2,50 per gezin.
Om 10.00 uur begint in de Kaaps-nol
kantine te De Koog vliegerbouwen
voor het hele gezin. Materiaalkosten
(ƒ1,75 per deelnemer) moeten worden
vergoed.
Om 21.30 uur begint op de barbecue-
plaats aan de Randweg in de Dennen
een barbecuefeest. Deelnemers moeten
zich voor 15.00 uur bij een der VVV-
kantoren hebben opgegeven en be
taald. Voor ƒ8,krijgt men vlees en
drie consumpties.
Aan de Nikadel in De Koog is Jonas, een
geprepareerde walvis, tentoongesteld.
Van 10.30 - 15.00 uur tennistoernooi voor
gasten en Texelaars op de tennisbaan
in Den Burg. Kosten ƒ2,50 per persoon.
VASTE DATA
De Stichting voor Gezinsverzorging en
Bejaardenhulp Texel houdt spreekuur
op maandag tot en met vrijdag van
9.00 - 10.00 uur en van 14.00 - 15.00
uur. Adres Julianastraat 3, Den Burg,
telefoon (02220) 4152.
Iedere maandagavond klaverjassen in
hotel „De Zwaan", aanvang 20.00 uur.
De bibliotheek in 't verenigingsgebouw
bij de Hervormde kerk van De Cocks-
dorp is open op maandag-, woensdag
en vrijdagochtend van 10.00 - 11.00
uur en dinsdag-, donderdag- en vrij
dagavond van 19 00 - 20,00 uur.
Iedere donderdagavond om 20.00 uur
bijbelstudie ten huize van Jan en
Paula Brouwer, Warmoesstraat 42 in
Den Burg.
Iedere donderdagmiddag aanvang 15.30
uur bejaardengymnastiek in 't Skiltje
te Oudeschild.
Elke zaterdagochtend kan oud papier
wordefi bezorgd bij de voormalige
smederij van Kiljan aan de Gasthuis
straat (ten bate van de Werkwinkel).
Jehovahs Getuigen houden elke dins
dagavond, acht uur, bijbelgesprekker
op de adressen Bernhardlaan 112 t(
Den Burg en Ploosterstraat 4 te D'
Cocksdorp.
Iedere donderdagochtend, aanvang 9.30
uur bejaardengymnastiek in het Ro
de Kruis-geoouw aan de Jonkerstraat
Iedere maandagavond om 20.00 uui
tekenclub onder leiding van Lenie
van 't Noordende in het voormalige
Boogerd-gebouw aan de Bernhard
laan. Deelname mogelijk voor 17 - 27-
jarigen.
Elke woensdagavond van 7 tot 8 uur
wordt in „De Zwalkersburcht" aan de
Beatrixlaan spelletjesavond gehouden
voor kinderen tot en met 13 jaar.
Bejaardenzang, iedere woensdagmiddag
om half vier in de Landbouwschool.
Iedere derde donderdag van de maand
spreekuur NW van 19.30 tot 21.30
uur in het zaaltje van de Doopsgezin
de gemeente.
NVSH-informatiecentrum, -middelen
depot en -bibliotheek in het Groene
Kruisgebouw aan de Witte Kruislaan
te Den Burg zijn iedere maandag van
20.00 - 21.00 uur geopend en telefo
nisch bereikbaar onder nr. 3241. Con
tactpersoon: Méri Blanken, Tjakker-
straat 35, Den Burg, telefoon 3012.
Iedere maandagavond bridgen in hotel
„De Lindeboom-Texel" om 20.00 uur.
Elke zondagavond wordt in 't Asiel aan
de Burgwal spelletjcsavond gehouden
vanaf 20.00 uur; organisatie: stichting
Open Jeugdwerk.
Elke donderdagavond wordt vanaf 20.00
uur spelletjesavond gehouden in Cen
trum 147 aan de Bernhardlaan onder
auspiciën van het Vormingscentrum
voor Jonge Volwassenen.
Oud papier ten bate van gymnastiek
vereniging Oosterend kan altijd wor
den bezorgd onder het afdakje van de
voormalige brandweerkazerne aan de
Achtertune te Oosterend.
1,39
5.95
3,98
1,25
0,98
0,98
0,59
0,99
- 0,98
- 1,98
- 1,98
- 0,49
- 1,59
- 1,49
- 0,89
tot
13. Over Daan maakte ze zich zorg. Ze
had hem zien staan praten met dat
kind van Bremer van beneden, en er
was iets tussen die twee, dat haar ogen
icherpte. Maartje was niet van gisteren.
Ze héd Daan en Jennie vaker ontdekt,
ïn langzaam maar zeker had de verden
king bij haar postgevat, dat die twee el
kaar geregeld zagen.
En dat was helemaal niet naar Maar-
jes zin Het was niet, vertelde ze zich-
elf, omdat ze op de Bremers neerkeek,
ïoewel ze hém volstrekt niet méér vond
lan een goede vent en héér een kweb
bel, en hoewel ze Jennie maar een opge-
iirkte en opgeverfde modepop vond, die
files aan haar gat hing, en, natuurlijk
an sparen niets wist, noch ook van
verken, en die de nette jongen die het
«ngeluk had haar te trouwen, binnen
ien jaar in de grond zou hebben ge-
verkt En zo'n. meid, ja, dat was het
och, een mèid, met héér Daan, haar
►ogappel, haar knappe jongen, die zo
:oed opschoot op kantoor en die aan
edere vinger een meisje kon krijgen,
ïenmaal méér waard dan die Jennie,
Sjéén! zoals dat schepsel zich liet
loemen.
Moeder Maartje had zich een schoon
dochter voorgesteld, een lief meisje, met
achte stem, of een pittige, met twee
landen aan haar lijf, van een tikje
létere komaf dan Daan, zo mogelijk
on beetje bemiddeld, van goede familie
i ieder geval.
Maar géén dochter van een tramcon
ducteur die op een atelier werkte en
ich Sjeen liet noemen, en daarenboven
nog een erg bijdehande kat was en niet
op d'r mondje gevallen. Ze kon het zich
niet indenken, dat datzelfde kind ooit
„moeder" tegen haar zou zeggen en
dat ze dat prettig zou vinden!
Van Daan zwierven haar gedachten
naar Marietje. want Marja of Marjo
lein, dat waren namen goed genoeg voor
die Polanen-lui. Maartje maakte zich
ook over Marietje zorgen. Het kind was
zo zwijgzaam de laatste tijd, maar op 'n
manier die Maartje verontrustte. Ze had
het kennelijk zeer naar haar zin bij de
familie Van Polanen, een bedekte sug
gestie van Maartje over een andere be
trekking ontmoette ongedacht heftig
verzet. Marietje ging zich anders kleden,
weliswaar gelukkig niet zoals die grie
ten hier in de stad, maar toch heel an
ders dan in Mollenbroek. De jongens
keken naar haar. Ze was ook een bij
zonder mooi meisje geworden, en ze had
nog altijd iets onbevangens, iets onge
repts behouden, dat hier in deze stad
vol vroegrijpe jeugd te meer opviel. Ze
had sterk de indruk, dat Marietje haar
eigen leven leefde, en dat ze daar haar
moeder buiten hield, omdat die het
toch niet kon begrijpen of appreciëren.
Ze had opeens belangstelling gekregen
voor het typografische werk van haar
vader, en ze had Marietje horen zeggen
dat meneer Van Polanen een typograaf
die zijn vak zag als een kunst, als een
collega beschouwde. Nou ja, die arties
ten. die moest je ook met een korrel
tje zout nemen. Maar Chris was er ver
guld mee geweest.
Ze wist niet dat Chris zijn dochter op
de man af had gevraagd, wat die in de
nacht nog op het Leidseplein moest
doen, en dat een in tranen badende Ma
rietje het hele verhaal had verteld en
gezworen, dat het de eerste en de laat
ste keer was. „Zeg het maar niet aan je
moeder, anders haalt ze je op stel en
sprong bij je mevrouw vandaan", had
Chris gezegden later, met een
boodschap voor Marietje terecht geko
men bij Mieke van Polanen, had hij
haar wel duidelijk gemaakt, dat hij als
vader toch liever niet zag enzovoort.
Mevrouw Mieke had het begrepen, me
vrouw Mieke was doodsbang dat Marja
bij haar weg zou gaan, en was bereid
haar desnoods in een kloostercel op te
sluitenwat trouwens niet nodig was,
want haar echtgenoot keerde van zijn
omzwervingen terug en sindsdien kwam
Marietje des avonds weer gewoon bij
moeder thuis.
En nu had Maartje ontdekt, dat Ma
rietje lippenstift gebruikte en in een
hoekje van haar kastje had ze geheim
zinnige doosjes en potjes gevonden.
„Een dochter van mij die zich verft.
als een déém!" had ze met ontzetting
gestameld, toen ze die morgen Marietjes
kamertje opruimde en, als door een in
geving gedreven eens had gesnuffeld
in haar dochters privé-zaken. Daar had
je het al!
Waren we maar nooit uit Mollenbroek
weggegaan
Dat refrein keerde telkens weer in
haar afgepijnigde hersens terug.
En ze durfde het niet zeggen.
Want Chris had het hier naar zijn
zin, was opgewekter dan ooit tevoren,
de buien van neerslachtigheid en opge
kropte ergernis waren verdwenen. Daan
liep fluitend door het huis en sprong
's morgens opgewekt op zijn fiets om
naar kantoor te gaan.maar nu be
greep ze het wel, het was om die meid!
Marietje wilde nooit weer uit Amster
dam weg, en je zag wat er van kwam.
Henk leerde tamelijk op de technische
school, zo tussen de zessen en de zevens,
en die trok nogal op met die Wim-van-
beneden, maar daar merkte je verder
nooit wat van.
Maartje peinsde en haar afwaswater
werd koud.
Een gevoel van onbehagen drukte
haar.
Ze was met een beetje hoofdpijn op
gestaan en ze zag nu alles door een
zwarte bril. Ze wist dat ze dan niet
moest piekeren, want dat ze dan ner
gens een gat in zag, maar desondanks
piekerde ze des te meer.
En het was met een nauwelijks ver
staanbare groet, dat ze Daan antwoord
de, die luidkeels de trap opkwam.
„Nou nou", zei ze, „heb je opslag ge
had, dat je zo vrolijk bent?"
Daan merkte z'n moeders stemming
niet. Dit, met Jenny, was zo iets gewel
digs, daar verdween een pluim van me
neer Van Hoey, zijn chef, zélfs opslag,
bij in 't niet! De blijdschap borrelde
onhoudbaar naar boven en hij had liefst
zijn moeder om de hals willen vallen,
en haar deelgenoot maken van zijn ge
luk, maar iets weerhield hem. Een zesde
zintuig zei hem, dat hij daar maar liever
wat voorzichtig mee moest zijn. Hij had
van moeder nog nooit een goed woord
over de Bremers gehoord en het was
hem opgevallen, vooral de laatste tijd
dat ze stekeligheden lanceerde, die nu
hij er over nadacht, toch wel èrgens
betrekking hadden op Jenny.
„Nee", zei hij dus, een beetje gereser
veerd, maar nog altijd met een vrolijk
gezicht, „opslag is er nog niet bij".
Zal d'r ook wel niet van komen, als
je zo doorgaat" bitste ze, hem niet aan
ziend, al haar aandacht schijnbaar bij
het eten.
„Hoezo?" vroeg de jongen opeens op
zijn hoede.
„Als je je tijd gaat verbeuzelen met
meiden"
Ze voelde zelf dat ze veel te scherp
dat ze onbillijk was, maar dat duiveltje
van de heel de dag gekoesterde erger
nissen porde haar aan.
Daan had de driftige aard van zijn
moeder, en de jaren hadden hem nog
geen wijsheid geleerd.
„Bedoelt u soms.Jennie Bremer?",
vroeg hij scherp.
„Oheet ze nu Jennie? Heet ze
niet meer Jane?"
„Ik weet niet wat u bedoelt".
Ze zag hem nog steeds niet aan.
„Ik dacht dat jij een bétere smaak
had".
„Wat mankeert er aan Jennie?"
Maartje pakte een pan van 't fornuis,
zette die met een onnodig harde smak
op 't aanrecht, gaf geen antwoord. En
gelukkig stak op dat moment Chris Hof
man de sleutel in 't slot.
(wordt vervolgd)
Sansui
Technics
Aiwa
Philips
Grundig
B O.
IN EEN HUIS.