Kunnen we 1976 een
„rampjaar" noemen?
Voor het weekend
De Texelse landbouw in het afgelopen jaar
LAND
r BOUW
Programma
eilandcompetitie volleybal
C. van Groningen
Harry de Graaf met vakantie
Schaatsenruilbeurs
op 2 januari
Belangrijke
telefoonnummers
Zuigelingenbureau
Artsen
Groene Kruis:
Tandartsen
Dierenartsen
Noodslachtingen
Kerkdiensten
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 31 december 1976
Illllllllll
Het lijkt me goed er op te wijzen, dat
dit jaaroverzicht geschreven wordt door
iemand, die niet meer op een direkte
wijze met de Texelse landbouw is ver
bonden. Hoewel ondergetekende de ont
wikkeling van de Texelse landbouw nog
met belangstelling volgt zal uit dit arti
kel zo hier en daar toch blijken, dat hij
die ontwikkeling „op een afstand" be
kijkt. Dit heeft zijn nadelen, maar toch
zijn er ook voordelen aan verbonden om
de zaak wat „afstandelijk" te bekijken.
Zolang men volledig aan het landbouw-
leven vastzit is er het gevaar, dat alles
uitsluitend door de bril van het land
bouwbelang of het vermeende land
bouwbelang wordt bekeken.
In dit verband moet gedacht worden
aan het „rumoer", dat ontstond toen in
deze rubriek een artikel verscheen met
als titel „Heeft de boer een slavenle
ven?" Waarschijnlijk zou het vrij moei
lijk zijn geweest dit artikel te schrijven
als je nog volledig in de landbouw mee
draait. Het lijkt niet onmogelijk, dat ook
in dit artikel weer uitspraken voorko
men, die hier en daar lichte irritatie op
roepen.
Het weer
Het afgelopen jaar zal de geschiede
nis ingaan als zeer droog. Die droogte
was er al vroeg in het jaar. De lente was
bovendien koud. Dit had vooral gevol
gen voor de zaaitijd van de bieten en
het poten van de aardappelen. De droog
te en kou hadden al direkt tot gevolg,
dat de opkomst van de bieten in zeer
veel gevallen matig was. Vanaf het be
gin was de stand dun. Landelijk moesten
mede als gevolg van zware nachtvor
sten, heel wat bieten worden overge-
zaaid. Ook op Texel was hier en daar
overzaai nodig.
Een gevolg van het droge en koude
voorjaar was ook, dat de groei van het
grasland laat op gang kwam. In heel wat
gevallen was de maand mei al begonnen
toen de melkkoeien van stal gingen.
De groei was nog maar nauwlijks be
gonnen, of de droogte sloeg toe. Dit re
sulteerde in een matige snede gras voor
de winning van kuilgras en hooi. Dit
kwam vooral hard aan door het feit, dat
op vrijwel geen enkel bedrijf nog voor
raden ruwvoer waren overgebleven.
In dit verband moet gewezen worden
op een artikel in „NH-Kaas" van de
hand van de heer P. Q Arius over het
gevaar van een te zware veebezetting
De heer Arius wijst er in dit artikel op
dat de laatste jaren de ruwvoedervoor-
raden steeds kleiner worden. Hij stelt
de vraag: „Denken we misschien al te
gemakkelijk, dat we een tekort aan ruw
voer wel kunnen aanvullen door aan
koop van krachtvoer?"
Over de gevolgen van de droogte in
de maanden juni tot augustus behoeft
nauwelijks iets gezegd te worden. Men
behoefde om daar iets van te zien niet
eens naar de in het noorden van ons ei-
and gelegen droogtegevoelige polders.
!n de direkte omgeving van elk dorp
)p Texel waxen de ruïneuze gevolgen
an de droogte te zien. Het meest spra
ken waarschijnlijk de geheel verschroei-
ie weiden aan, maar ook de vele perce-
en bieten die wekenlang „sliepen"
maakten een diepe indruk.
De maanden september en oktober
lebben voor een wonder gezorgd. Het
s bijna onbegrijpelijk hoe volkomen
erbrand grasland in een betrekkelijk
:orte tijd zich zo kan herstellen. In een
eeds eerder verschenen artikel is er op
[ewezen, dat er weliswaar een aantal
éi i
er/
net
ng,
0 u
niiiiiiiiiiuiiifo u.
Dinsdag 4 januari 1977.
Veld A.
.30 u JKM-Slagerij Kossen S. Dros
.10 u.: Jelleboog-Leraath Hank Witte
.50 u.: Gempo-Fam. Witte P. Knol
.30 u.: Jozefschool-Bakkers Ijzerhandel
S. Sietsma
10 u.: Teso Texelstroom-Aankoopcen.
P. Duin
50 u.: Smash 1-Koffiebar 1 J. Pijlman
Veld B:
30 u Tevoko jun. Strendsend
Hans Witte
10 u Vinke schoonmaak-G. Slock 2
Visch
50 u.: De Rog-Texelstroom nv
J. Siebenga
30 u.: De Koogel-Fam. Witte (d)
G. Praamstra
'10 u.: Grooten Slock-WGD Expert (d)
J. Koom
Veld C:
Casïno-Timmers bakkerij
J. van Heerwaarden
Dros' Bakkerij-Strendsend
A. Ipenburg
Tevoko A-Gyvo 2 N. de Hartog
De Rog 2-Modehuis Beekman
M. Bakker
FC Beerebar-Sportshop
M, Nichols
Molenkoog-Lois Mevr. Seegers
percelen grasland is, die een flinke
„afrekening" hebben gehad, maar dat
het meeste zich volledig heeft hersteld.
Het wonder van de september- en ok-
tobergnoei was ook te zien in de ontwik
keling van de groenv-oedergewassen. Er
kan gesteld worden dat in alle jaren
van mijn voorlichtingstijd nooit zo'n late
vlotte groei van stoppelknollen, blad
kool en laat gezaaid Italiaans of Wes-
terwolds raaigras te zien was als in de
ze zomer
Veehouderij
Uit het voorgaande is wel duidelijk
geworden, dat het veebedrijf met veel
moeilijkheden te kampen had. Welis
waar heeft de royale groei in de nazo
mer wel iets goed gemaakt, maar op
zeer veel bedrijven was men toch ge
noodzaakt ruwvoer aan te kopen. Het zal
waarschijnlijk nooit eerder gebeurd zijn,
dat zoveel vrachten suikerbietenloof,
snijmais, hooi en gras het Marsdiep
over moesten komen. Hoewel door de
overheid hulp werd verleend door
vracht vergoeding was deze pleister toch
niet groot genoeg om de hele wond te
bedekken.
Helaas moet geconstateerd worden, dat
de melkprijs niet volledig mee groeide
met de stijging van de kosten. Zelfs in
een jaar met normale groei zou dit niet
het geval zijn geweest. Als we de extra
kosten door de droogte in aanmerking
nemen is er een flinke kloof tussen kos
tenstijging en verhoging van de melk
prijs.
De vrees voor een aftakeling van de
vleesprijzen als gevolg van een versterk
te afstoot van vee is niet bewaarheid.
Na een korte periode van enigszins ver
laagde prijzen handhaafde de vleesprijs
zich verder goed.
Schapenhouderij
Gezegd kan worden, dat de vanouds
toegepaste methode op Texel om de lam
meren op 8 - 10-weekse leeftijd af te
zetten ook het afgelopen jaar een goede
methode bleek In de tijd van de „grote"
lammerenmarkten was de prijs redelijk.
Schapenboeren, die het hebben ge
waagd de lammeren langer te houden
heeft dit in de meeste gevallen meer
zorgen opgeleverd dan geld in het laad-
je. Zorgen waren er vooral door gebrek
aan gras, waardoor men in diverse ge
vallen genoodzaakt was de lammeren
voortijdig op te ruimen tegen tegen
vallende prijzen.
De indruk bestaat, dat vooral de scha
penhouders, die een gokje waagden met
het mesten van lammeren met ruim
krachtvoer daar achteraf wel spijt van
hadden. Het mesten van de lammeren
met vrijwel uitsluitend krachtvoer blijkt
niet zo eenvoudig. Naast krachtvoer is
10 u
10 u.
>0 u.
10 u.
daarvoor toch in ieder geval een be
perkte hoeveelheid gras nodig .Nu is de
prijs van de schapen weer goed, maar
men kan stellen, dat ook de uitkomst
van de schapenhouderij op de meeste
bedrijven niet geheel aan de verwach
ting voldeed.
Akkerbouwbedrijven
Hiervoor is al gewezen op de moei
lijkheden door de droogte. Als we het
geheel nu bezien, kan het volgende sa
mengevat worden.
De opbrengst van de suikerbieten liep
ver uiteen. De laagste opbrengst bedroeg
ongeveer 25 ton per bunder. Dankzij de
diepgrondbewerking in voorgaande ja
ren was het aantal percelen met deze
minimale opbrengst niet zo groot. Door
deze diepgrondbewerking kwam voor
heen droogtegevoelige grond nu tot op
brengsten van 45 en 50 ton per hectare.
Op de betere gedeelten van het eiland
werd in een enkel geval een opbrengst
van 70 ton per bunder gehaald.
Het suikergehalte liet in het algemeen
te wensen over. In sommige gevallen lag
dit maar weinig boven 13°/o. De ver
wachting is, dat ook de prijs van de sui
kerbieten door een suikeroverschot iets
lager wordt dan vorig jaar.
De opbrengst van de aardappelen ligt
over vrijwel de hele linie duidelijk lager
dan in normale jaren. Dit wordt meer
dan goed gemaakt door hoge prijzen van
zowel pootgoed als voor consumptie ver
bouwde aardappelen. Er gaat een ver
haal dat in een van de Verenigde Sta
ten een standbeeld voor een kever op
gericht is. Deze kever beïnvloedde in een
bepaald jaar de opbrengst van de katoen
bijzonder nadelig. Dankzij de door dit
diertje aangerichte schade konden de
katoenboeren daarna een aantal jaren
goede prijzen maken. Wellicht zijn er
aardappeltelende boeren die (als er in
derdaad verband is tussen de lage op
brengst en de goede prijzen) ook be
hoefte hebben om hun dankbaarheid op
een of andere wijze te tonen.
Het verband tussen een lage opbrengst
en goede prijzen is er helaas niet bij de
granen. Over vrijwel het hele eiland was
de graanopbrengst lager. Na een tame
lijk goede inzet van de graanprijs (direkt
na de oogst) kon de prijs zich in de late
re maanden maar nauwelijks handha
ven.
Ook de opbrengst van het voor zaad
teelt verbouwde gras lag beneden nor
maal. Voor enkele grassoorten werd
deze tegenvallende opbrengst goed ge
maakt door hogere prijzen van het gras
zaad Daarnaast was er de meevaller van
een hoge prijs voor het bijprodukt gras-
zaadhooi.
Landschap
De onrust over de plannen van de
overheid met het Texelse landschap
duurt nu al enkele jaren. In het afgelo
pen jaar is die onrust soms hoog opge
laaid. Weliswaar was er nog niet de di
rekte bedreiging van het landschaps
park, de meeste agrariërs zien de plan
nen met betrekking tot het Texelse bui
tengebied toch als een aanzet tot het
landschapspark.
In de periode van de ergste droogte
waren er wel eens enkele agrariërs, die
zichzelf de vraag stelden of een land
schapspark met een vergoeding voor
eventuele beperkingen niet te verkiezen
zou zijn boven de grote risico's van het
volledig vrij boer zijn. De meeste Texel
se agrariërs zien het landschapspark
echter nog steeds als een angstig droom
beeld.
Het is jammer, dat het tot nu toe niet
mogelijk bleek door samenspreking van
redelijke partners uit beide groepen tot
een aanvaardbare oplossing te komen.
Toch is het mogelijk, dat men elkaar op
den duur zal vanden.
In dit verband moet gedacht worden
aan artikelen, die de laatste tijd nog al
eens verschijnen in „Ons Platteland"
van de Chr. Boeren- en Tuindersbond.
Men krijgt daarin de indruk, dat steeds
meer boeren tot de overtuiging komen,
dat de aankleding van het landschap
niet uitsluitend een zaak van de agrariër
kan zijn.
Terecht wordt er in die artikelen op
gewezen, dat geen enkele weldenkende
agrariër kan menen, dat hij gediend zou
zijn met het volledig „vrij" zijn van het
landbouwbedrijf.
Zo is er bijvoorbeeld het geweldige
probleem met de zuivel overschotten.
Ondanks de berichten over ernstige
droogteschade in de meeste EEG-lan-
den moeten landbouwministers nu een
oplossing zien te vinden voor de zuivel-
overschotten.
Niet alleen personen en instanties bui
ten de landbouw vinden dat in bepaalde
gebieden in ons land een zekere bescher-»
ming van het landschap moet komen.
Het lijkt logisch als men bij het maken
van een keuze ook de geschiktheid van
het gebied voor de landbouw in aanmer
king neemt.
Is het feit, dat op ons eiland een naar
verhouding groot aantal boeren een be
roep gedaan heeft op een uitkering via
de zg. RZ-regeling niet een illustratie
dat de kwetsbaarheid van de Texelse
bedrijven nogal wat groter is dan in veel
andere gebieden van ons land?
Er is in veel roepen om „vrijheid"
mischien wel sprake van „een vrijheid
om de vrijheid" zonder dat men van die
vrijheid een goed gebruik maakt. Het is
op z'n minst vreemd, dat wanneer beper
king van vrijheid aan de orde komt er
ook rumoer is van personen, die tot nu
toe van de bestaande vrijheid geen ge
bruik hebben gemaakt om hun bedrijf
op een hoog peil te brengen.
„Onwijs" hoge grondprijzen
Dat het geven van meer vrijheid ook
wel eens een „misser" kan zijn wordt
geïllustreerd door de buitengewoon ster
ke stijging van de grondprijzen. Toen
een aantal jaren geleden de Wet Ver
vreemding Landbouwgronden (die de
maximum toelaatbare prijs van de grond
regelde) werd opgeheven, waren de re-
akties van landbouwzijde over het al
gemeen positief. Het is de vraag of veel
boeren er nog zo over denken.
We zijn op ons eiland de laatste tijd
geconfronteerd met grondprijzen, die
iedere weldenkende boer de vraag doet
stellen of hier nog sprake kan zijn van
een rendabele bedrijfsvoering.
Het lijkt mogelijk, dat berichten over
dergelijke abnormaal hoge grondprijzen
bij schrandere burgers vragen oproepen
over de geloofwaardigheid van de be
richten, dat de inkomens van de boeren
bevolking ver achterblijven bij die van
de rest van Nederland. Als men bereid
is voor het produktiemiddel „grond"
zo'n hoge prijs te betalen, moet er met
de berichten over de slechte resultaten
van de landbouwbedrijven iets aan de
hand zijn.
Intussen kan vastgesteld worden, dat
nu bij diverse landbouwvoormannen
ongerustheid is over het uit de hand lo
pen van de grondprijs Vooral, omdat na
een aantal jaren (waarin de belangstel
ling vooral gericht was op de grote en de
groter wordende bedrijven) thans meer
belangstelling komt voor het midden-
grote bedrijf.
Van diverse kanten wordt er op aan
gedrongen vrijkomende grond vooral te
gunnen aan de bedrijven, waarvan de
oppervlakte grond net iets beneden die
voor het bestaansminimum ligt. Men be
grijpt echter heel goed, dat het bij de ab
normale hoge grondprijzen voor dit
soort bedrijven onmogelijk is tot aan
koop van grond over te gaan. Vandaar
het verlangen om aan de stijging van
de grondprijzen paal en perk te stellen.
Tenslotte
Als ondertitel voor dit artikel nam ik
de vraag „Kunnen we 1976 een „ramp-
aar" noemen?" Ik dacht daarbij aan de op
zeer sombere toon uitgesproken consta
tering van een oud-agrariër op het mo
ment, dat de droogte zich in z'n ergste
vorm liet zien: „Dit wordt een „ramp
jaar"
Uit het voorgaande kan duidelijk ge
worden zijn, dat er inderdaad sprake is
van ernstige schade. Toch moet men met
het woord „ramp" wat voorzichtig zijn,
denkend aan de beelden, die we enkele
jaren geleden op de tv te zien kregen
over de gevolgen van droogte in de zg.
Sahellanden. Wie die beelden nog goed
in het hoofd heeft zal aarzelen dat wat
de Texelse boeren dit jaar moesten on
dervinden een „ramp" te noemen. We
zijn er nog en ook de Texelse koeien en
schapen hebben het leven er afgebracht,
al zal de melkhoeveelheid wel eens wat
kleiner zijn geweest en hadden een aan
tal Texelse schapenhouders hun dieren
graag in een wat betere conditie gezien.
C van Groningen
Redacteur Harry de Graaf heeft tot
3 januari vakantie. Zijn taak wordt
waargenomen door de tweede redacteur
Wessel Post, Oost 34. Telefoon redac
tie (02220) 2741, telefoon privé (02223)
896.
Wegens het overweldigende succes
van het vorige jaar (De Zwalkersburcht
was te klein) zal ook ditmaal bij het be
gin van de eigenlijke winter een gratis
schaatsenruilbeurs worden gehouden in
het clubhuis van de Scouting Texel aan
de Beatrixlaan. Het is dè gelegenheid
om te klein geworden maar toch nog
goéde schaatsen te verhandelen en daar-
\Oor eventueel grotere terug te krijgen.
Deze schaatsenruilbeurs van de Texelse
verkennerij is op 2 januari van 14.00 tot
15.00 uur.
Politie (02220) 2644
Brandweer (02220) 2066
Ambulance (in gevai van onge
lukken met betekenend lichame
lijk letsel) (02220) 2011.
De zuigelingen, die aan de beurt zijn
worden op het bureau verwacht op de
tijden, waarop hun eigen huisarts zitting
heeft. De tijden zijn als volgt
Dokter Seegers, dinsdag 4 januari 1977
om 14.00 uur.
Dokter Van Loon, woensdag 5 januari
om 13.30 uur.
Uitsluitend voor spoedgevallen.
Van vrijdagavonds 20.00 uur tot
maandagmorgen 8.00 uur
Dokter R. COUTINHO, Den Burg,
tel. (02220) 2023.
Ambulance (in geval van onge
lukken met betekenend lichame
lijk letsel) (02220) 2011.
van vrijdagavond 20.00 uur tot
maandagmiddag 13.00 uur
Zr. MANNESSEN, Den Burg, tel.
(02220) 3241.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan men zaterdag
en zondag om 18.00 uur precies te
recht in het tandheelkundig cen
trum in het Groene Kruisgebouw,
Witte Kruislaan 19.
Alleen voor spoedgevallen
telefoon 2527.
Voor noodslachtingen bellen de
heer A. van Heerwaarden, tel.
(02220) 2182 (slachtplaats) of 2663
(Wilhelminalaan 94), b.g.g. 3541.
Vrijdag 31 december 1976,
Oudejaarsavond
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 19.30 uur ds. Douwes
Gemeenschappelijke dienst met
de Gereformeerden.
De Cocksdorp 19.30 uur uur Eerw.
heer E. Loerakkera Oudejaars-
dienst met solozang. Oude jaars
collecte.
Den Hoorn 20.00 uur ds. Hoekstra
Oudej aarscollecte
De Koog 19.30 uur dhr .Veldhuis
Oudejaarscollecte.
De Waal 19.00 uur ds. Hoekstra
Oudejaarscollecte.
Oosterend 20.30 uur Cand. Van
Zuijll Langhout. Oudejaarscoll.
Oudeschild 19.15 uur Cand. Van
Zijll Langhout, Oudejaarscoll.
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 19.30 uur ds. Douwes
Gemeenschappelijke dienst in
de Herv. Kerk.
Oosterend 20.00 uur ds. Keizer,
uit Zierikzee.
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 19.30 uur Oudejaars-
avonddienst.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 19.30 uur ds. Kuitse
Kerkbusje Den Hoorn
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg 19.30 uur
Oudeschild 19.30 uur
Zaterdag 1 januari 1977,
Nieuwjaarsdag
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 10.15 uur ds. De Roest
Gemeenschappelijke dienst in
de Geref. kerk. Na afloop
nieuwjaarsbegroeting.
Oosterend 9.30 uur Nieuwjaars
begroeting.
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.15 uur ds. De Roest
Gemeenschappelijke dienst met
de Hervormden in de Geref.
Kerk.
Oosterend 9.45 uur ds. Keizer,
uit Zierikzee.
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10.00 uur dienst
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg 10.45 en 19.30 uur
De Koog 9.30 uur
De Cocksdorp 9.15 uur
Den Hoorn 10.45 uur
Oosterend 19.30 uur.
Zondag 2 janauri 197 7
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 10.00 uur ds. De Roest
De Cocksdorp 10 uur Eerw. heer
E. Loerakker. Nieuwjaarsdienst
en ontmoeting.
Den Hoorn 9.30 uur ds. Hoekstra
Na afloop nieuwjaarsbegroeting
Collecte Noodlijdende gemeen
ten en personen.
De Koog 11.00 uur ds. Hoekstra
Na afloop nieuwjaarsbegroeting
Collecte Noodlijdende gemeen
ten en personen.
De Waal 19.00 uur ds. De Roest
Na afloop nieuwjaarsbegroeting
Collecte Noodlijdende gemeen
ten en personen.
Oosterend 9.30 u. ds. Groenenberg
kindernevendienst
collecte Noodlijdende Gemeen
ten en personen.
Oudeschild 11.00 u. ds. Groenen
berg.
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.00 uur ds. Zoutman
uit Anna Paulowna. Na de
dienst koffiedrinken in „De
Poort".
19.00 uur ds. Douwes. Zang-
dienst. Uitzending via „De
Lichtboei".
Oosterend 9.45 uur ds. Douwes
Bediening H. Doop
17.00 uur ds. Zoutman, uit Anna
Paulowna.
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10.00 en 16.00 uur
Dienst.
JEHOVAH'S GETUIGEN:
10.15 uur Lezing
11.15 uur Wachttorenstudie
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 10.00 uur ds. Kuitse
Na afloop koffiedrinken.
Kinderoppas in het zaaltje bij
de kerk.
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg 10.45 uur
De Koog 9.30 uur
Oudeschild 10.45 uur
De Cocksdorp 9.15 uur