FILM
Een illusie armer
Drie Franse slagen bij Texel
Geslaagde receptie en uitvoering
bij 25-jarig bestaan van G.V.0.
ganger
OOOOOQQOOOOO
.Louis Davids 19-toeif
Rigoletto
in Stadsschouwburg
FEUILLETON
99
,99
„Excelsior" behaalde
eerste prijs
DINSDAG 8 NOVEMBER 1977
TEXELSE COURAMT
Donderdag (20.00 uur) presenteert
filmganger voor haar leden en andere
belangstellenden de Amerikaanse film
,,Mean Streets". Regisseur en voor een
deel acteurs, spelen ervaringen zoals ze
die zelf aan den lijve ondervonden, le
vend in de New Yorkse immigrantenwijk
little Italy".
Martin Scorsese (pas beroemd ge
worden met de gouden palm-winnaar
,,Taxidriver") toont in deze uit '70 date-
rende ,,Mean streets" een stuk oor
spronkelijk volksdrama.
Zoals ,,The godfather" een onthul
lende kijk gaf op de handel en wandel
der grote maffia-bonzen, zo toont
,,Mean streets" de leerschool die zij
doorliepen. Kleinschalige misdaad en
familiebelangen, straatruzies, knokpar
tijen en afstraffingen in een ontvlambare
buurt.
Misdaadfilms en -series worden bijna
aan de lopende band gemaakt. Groten
deels met geen anderdoel dan te ver
strooien. Scorseses film is van een
ander kaliber en ontleent zijn kracht
vooral aan de autobiografische elemen
ten die hij herbergt. De film is er duide-
1 lijk op uit zo authentiek mogelijk te zijn
en heeft dan ook nog niet de gladde
verteltrant en het camerawerk van bij
voorbeeld ,,Taxidriver". Overtuigend is
hij des te meer door de voelbare sponta
niteit.
Robert de Niro in zijn eerste rol en dat
is interessant, omdat we in de volgende
voorstelling van filmganger (Novecento)
een andere kant van hem kunnen zien.
Elke rechtgeaarde en dus chauvinist/'
sche Texelaar moet wel zuchten van
verlichting nu definitief vaststaat dat de
Rue du Texel in Parijs werkelijk naar ons
eiland is genoemd. De stroom van reak-
ties naar aanleiding van de foto van het
Parijse naambordje heeft wel duidelijk
gemaakt dat de Fransen de herinnering
hebben willen levend houden aan diver
se zeeslagen die zij in de buurt van Texel
hebben gevoerdin 1673, 1694 en 1795.
De meest bijzondere was die van 1694
toen een Frans ruiterskorps onder lei
ding van Jean Bart de Ho/landsa vloot
veroverde, toen deze vastzat in het ijs.
Bijgaande foto van een der andere sla
gen is een weergave van een staalgra
vure Combat nuval du Texel" (21
augustus 1673) afkomstig uit de ko/lek-
tie van antiquair Hans van der K/ift.
Sommige lezers hebben ook getracht
een antwoord te geven op de vraag
waar de naam Texel vandaan komt. Het
lateinse woord „Tesse/a" betekent
steentje en wel van het soort dat voor
vloermozaïek wordt gebruikt. In oud-
Frans betekent une tesse/le een vierkant
stukje marmer zoals dat wordt verwerkt
m plaveisel van waaiervormige struktuur
(zoals op de Amsterdamse Dam). Met
een beetje goede wil zou men de rij die
door de serie Waddeneilanden wordt
gevormd als een boog van dergelijke
stenen kunnen beschouwen. Een inte
ressante mededeling was ook dat in
Amerika een eiland moet zijn dat vroe
ger ook Texel (of nieuw Texel) heette.
Het zou volgens een oud Frans boek
door de Nederlandse beheerders des
tijds aan de Engelsen zijn verkocht en
daarbij van naam zijn veranderd. Wie
weet welk eiland dat is geweest? Ook
het raadsel van de Texelberg" in
noord-lta/ië is nog niet opgelost.
WELFARE HOUDT VERKOPING
In het Rode Kruisgebouw aan de
Jonkerstraat in Den Burg wordt op vrij
dag 11 november de traditionele na
jaarsverkoping van de ,,Welfare-afde-
ling gehouden. Te koop zijn onder
andere tafelkleden, kussens, kleding,
pitriet artikelen etc. Al het aangebodene
is werk van patiënten en deelnemers van
de Welfareorganisatie.
SVC BRENGT
..ZILVERUITJES EN AUGURKEN"
DE COCKSDORP De toneelver
eniging SVC brengt op 12 november in
het Eierlandsche Huis de klucht Zilver
uitjes en augurken", geschreven door
D. Eggenghoor. De voorstelling begint
om 20.00 uur en er is bal na. De
toegangsprijs is f 5,
Voor de opvoering van de opera Rigo
letto van Guiseppe Verdi die op vrijdag
11 november in de Helderse Stads
schouwburg plaatsvindt, zijn op dit mo
ment alle voor Texel beschikbaar gestel
de kaarten uitverkocht. Deze bekende
tragi-komische opera wordt gegeven
door een operagezelschap uit Milaan.
Kaarthouders die op het laatste moment
geen kans zien deze voorstelling bij te
wonen worden verzocht dit bij de afde
ling Culturele Zaken op het raadhuis te
melden.
Via deze weg zou iemand anders in
het bezit van een kaart kunnen komen.
De voorstelling in Den Helder begint
zoals gebruikelijk om 20.00 uur. IMa af-
loop vaart een extra boot.
DE COCKSDORP - Door de to,
vereniging „Uit Eigen Kring" uit
merveer zal op zaterdag 19 novemlx
het Eierlandsche Huis te De Cocks,
de revue „Louis Davids 19-toen"
den opgevoerd. De groep staat
leiding van Jan Wiertsma.
Het evenement is het tweede i,
serie manifestaties op Texel in
kader van de Culturele Winterserie
dit moment zijn nog ruimschoots I
ten beschikbaar. Deze zijn te verkri
bij de afdeling Culturele Zaken op
raadhuis. De prijs per kaart is li
CJP-houders en houders van Pasf
betalen f3, Indien voorradig zij,
kaarten ook verkrijgbaar aan de zaal.
De revue „Louis Davids 19-toen'
een aaneenschakeling van schetsjes
liedjes van Louis Davids, als een s:
eerbetoon aan de „grote kleine mj
Op zichzelf is het een opvallend exp
ment voor een toneelvereniging, y,
naast acteren wordt nu ook gevraag
zingen en af en toe wat danspasjes
maken. De vereniging heeft er vorig,
nog al succes mee gehad in eigen kn
zodanig dat men de revue ook dit jaa-
het repertoire houdt om er ook buiten
eigen kring mee op te treden. De o,
bekende liedjes van Louis Davids ros;
een sfeer van jeugdsentiment op; t
schetsjes wordt een overwegend ai
sant resultaat bereikt.
„Louis Davids 19-toen" begint j
20.15 uur. Na afloop bestaat de gl
genheid nog een dansje te maken in]
aangrenzende ontmoetingsruimte
het Eierlandsche Huis.
door Leida Graafland
6. Een enkele keer verkocht ze een
schilderij, want er was een kunsthan
delaar in de Maasstad, die wel wat zag
in haar doekjes of panelen en zette er
enkele van in zijn zaak. Gesigneerd
door „Jossa". Zodat ze met een
groeiende voldoening bleef schilderen.
Of, als ze zo een bui had, ging boet
seren, want ook van deze scheppingen
prijkten er enkele in de kunsthandel.
Misschien zou Jossa ten eeuwige
dage in de veilige beslotenheid van het
gezin gebleven zijn, als ze niet op een
tentoonstelling door een kunstgroot
handelaar, die haar doekjes verkocht,
werd voorgesteld aan Sam van Sla
gen. Beleefdheidshalve drukte ze zijn
uitgestoken hand en luisterde naar zijn
•woorden. Ja, hij had al twee schilde
rijen van haar in zijn woning hangen,
omdat ze hem aanspraken. „Ik ken al
die hoekjes, die de moeite van het zien
waard zijn, juffrouw Hunninkhuizen,
en daarom was ik getroffen door wat u
geschilderd hebt. Misschien ben ik
vreselijk chauvinistisch, omdat ik in
Rotterdam ben geboren en er mijn
brood verdien, maar we bezitten alle
maal onze hebbelijkheden, nietwaar?"
Jossa luisterde, daarbij éénlettergre
pige woorden antwoorden gevend,
hem af en toe aankijkend. Ze taxeerde
hem op dik veertig. Hij had geen on
sympathiek gezicht, maar toen hij haar
uitnodigde zijn schilderijenverzameling
in zijn woning te komen bekijken, wei
gerde ze. Instinctmatig voelde ze aan,
dat er gevaar school in een dergelijk
bezoek. Misschien niet meteen de eer
ste maal, maar naar gelang ze er vaker
zou komen, groeide dat gevaar even
redig.
Sam van Slagen hield niet aan. Een
week later vernam Jossa van de kunst
handelaar, dat de man opnieuw werk
van haar had gekocht: een schilderij en
twee beeldjes. En er samen vijfhonderd
gulden voor neergeteld, waarvan zij er,
na aftrek van het bemiddelingspercen
tage voor de handelaar nog altijd dik
vierhonderd en twintig overhield. Daar
over was ze stom verbaasd, want
zoveel geld had ze nog nooit voor haar
werk gehad. Bovendien was er tot nog
toe geen beeldje van haar gekocht.
Zelfs dit was dus geld waard.
Thuis vertelde ze het aan haar pleeg
ouders, die groeiden van trots, omdat
Jossa geleidelijk meer bekend werd
door haar schilderijen en nu ook suc
ces had met haar beeldjes.
lp die tijd werd ze benaderd voor het
ontwerpen van reklameschilderwerk
voor de fruithandel. Aanvankelijk wil
de ze weigeren, omdat ze uitgesproken
commercieel werk niet in overeenstem
ming met de standing van haar kunst
achtte, maar op verzoek en aanraden
van haar pleegvader wilde ze zonder
zich te binden voorlopig één opdracht
aanvaarden. Het moest een reklame
worden voor „eet meer fruit" of:
„fruit is altijd gezond". Na een paar
pogingen, die in haar ogen niet aan de
gestelde verwachtingen beantwoord
den, stelde ze een plaat samen: kinde
ren, die fruit aten en als het ware
straalden van levensvreugd en gezond
heid- In haar ogen eigenlijk helemaal
niet zo denderend, maar de opdracht
gevers van het Produktschap waren
opgetogen. In hoogste instantie werd
haar werk goedgekeurd en zelfs de
pers kwam er aan te pas toen bekend
werd, wie de reklameplaat had ontwor
pen. Ze ontving er duizend gulden
voor en nam een tweede opdracht
aan, ditmaal betrekking hebbende op
verse groente. Televisiereklamemakers
benaderden haar voor ontwerpen en
zo verzeilde ze ongemerkt in het we
reldje van de reklame. Waarbij ze
ervoer, dat het in ieder geval een kei
harde business was. Soms aanvaardde
ze een opdracht, maar als ze er geen
zin in had omdat het onderwerp haar
in het minst niet aansprak, weigerde
ze. Ze kon zich de luxe veroorloven,
omdat ze behoorlijk verdiende en thuis
geen kostgeld of iets dergelijks be
hoefde te betalen. Integendeel, ze
kreeg voldoende kleedgeld, zodat ze er
altijd uitzag als door een ringetje te
halen. Haar foto kwam in de kranten,
want haar reklamewerk werd hoog ge
waardeerd, al liet ze er zich goed voor
betalen. Daar zorgde oom Frans wel
voor, omdat die als een soort manager
de financiële kant verzorgde. „Jij kunt
bijna alles, dat is nu wel bewezen en
daarom moet er goed voor betaald
worden, dat is niet meer dan billijk".
Jossa zelf, die helemaal niet geschikt
was om bedragen te bedingen, liet het
daarom graag aan oom Frans over,
want de financiële kant van dit alles
vond ze banaal en als zodanig een
noodzakelijk kwaad.
Natuurlijk kwam Sam van Slagen te
wajen welk succes de knappe Jossa
Hunninkhuizen oogstte met haar werk
en hij zinde op een mogelijkheid op
nieuw met haar in kontakt te komen.
Er was uiteraard een gewone mogelijk
heid: in zijn auto stappen en naar de
Mathenesserlaan rijden, naar de zaak
van Frans Hunninkhuizen en daar zijn
opwachting maken. Frans en hij waren
zakelijke vrienden, die elkaar regelma
tig op de veiling ontmoetten. Maar
Jossa zou zeker de doorgestoken kaart
door hebben en wellicht negatief rea
geren op zijn eventuele avances of
flirtations en dan was hij nog verder
van huis. Tenslotte groeide er een plan
in hem: heel gewoon een feestje geven
ter gelegenheid van een of andere ge
beurtenis en dat vond hij in het feit,
dat hij een van zijn vertrekken in huis
had laten inrichten als een soort ten
toonstelling. Sam liet uitnodigingen
drukken en stuurde die naar wat vrien
den, hun vrouwen en verloofden. Maar
ook één naar Jossa Hunninkhuizen:
„Sam van Slagen heeft de eer u uit te
nodigen tot bijwoning van een avond
feestje te zijner huize bij gelegenheid
van het gereedkomen van zijn tentoon
stellingszaaltje, dat deze avond offi
cieel zal worden geopend. Avondkle
ding is niet verplicht. Voor eventueel
vervoer naar en van Hilligersberg kan
gezorgd worden. Uw komst tussen
half acht en half negen zal op hoge
prijs gesteld worden".
Jossa las het kaartje en herinnerde
zich nog de man, aan wie ze door de
kunsthandelaar een keer was voorge
steld: ongeveer veertig jaar, blozend
gezicht met een sikje, niet onsympa
thiek. Ze wist, dat hij het een en ander
van haar had gekocht. Het laatste nog
een dorpsgezicht van Ouderkerk: een
vrij onbekend hoekje, maar karakteris
tiek door de enkele oude huisjes aan
de voet van de dijk. Zevenhonderd
gulden had ze er voor gekregen. Mis
schien mede als gevolg van het feit,
dat ze ook lucratief reklamewerk ont
wierp.
Ze overhandigde de uitnodiging aan
haar pleegouders, die hem lazen. Oom
Frans zei: „Ik ken hem wel. Hij koopt
grote partijen fruit op voor de export
en doet zaken met heel wat landen. Af
en toe zie ik hem op de veiling, maar
doorgaans koopt hij onderhands. Hij
heeft overal zijn tipgevers zitten. Waar
schijnlijk is hij schatrijk".
Het zegde haar allemaal niets. Ze
hield niet van uitgaan in deze zin. Ze
wist, dat het doorgaans avonden wor
den, waarin teveel wordt gedronken en
waar de parvenu's bijeen komen. Maar
oom Frans zei: „Moet je heengaan.
Wie weet, krijg je nieuwe relaties. Je
moet zoiets ook van de zakelijke kant
bekijken".
(wordt vervolgd)
OOSTEREND Ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan van de Gymnastiek
vereniging Oosterend was dorpshuis
,,De Bijenkorf" zaterdagavond het to
neel van een feestelijke jubileumuitvoe-
OOSTEREND De Chr. muziekver
eniging Excelsior uit Oosterend heeft op
zaterdag 5 november in Zaandam bij een
aldaar gehouden concours in de afde
ling Uitmuntendheid een eerste prijs be
haald. Excelsior (o.l.v. A. Kuik) trad op
in „De Speeldoos". Het concours was
georganiseerd door de Bond van Chris
telijke Muziekverenigingen in Neder
land.
Het Texelse muziekgezelschap speel
de als verplicht werk „Petit Triptique"
van J. Moerenhout en als vrij werk „De
Geuzen in de Bommelerwaard" van H.
van Lijnschoten. De jury bestond uit W.
Steyn, A. Posthumus en J. van Ossen
bruggen.
ring.
Tijdens het aan het eigenlijke pro
gramma voorafgaande officiële gedeelte
eerde G.V.O. drie leden van de vereni
ging die er sinds de oprichting op 10
september 1952 deel van hebben uitge
maakt. Dit drietal: de dames T. Kalis
van Liere, R. Koorn-Koning en Rente-
naar-Bommezij werd door voorzitter G.
De Jong extra in de bloemetjes gezet.
Hij overhandige hen ter gelegenheid van
dit jubileum bovendien een medaillon
met inscriptie.
De Jong memoreerde hierbij de inzet
die de dames de vereniging betoond
hebben. In dit opzicht noemde hij vooral
mevrouw Rentenaar die 22 jaar (januari
1955 tot januari 1977) penningmeeste-
resse van GVO is geweest. Zij was en is
tevens een van de stuwende krachten
achter de nu al weer 18 jaar geleden be
gonnen oud papier akties, die veel finan
ciële middelen hebben opgeleverd.
De voorzitter sprak bovendien veel
waardering uit voor het werk van me
vrouw R. Koorn-Koning, die sinds 1960
deel van het bestuur uitmaakt. Zij is
enige tijd secretaresse van GVO ge
weest en heeft ook les gegeven aan de
leden.
Aansluitend spraken burgemeester
Mr. W. H. Sprenger namens het ge
meentebestuur, mevrouw Keijser-van
der Vis namens de gymnastiekvereni
ging Texel en de heren H. J. Kooi en J.
C. Roeper respectievelijk namens de
Stichting Texelse Sportraad en de
Dorpscommissie Oosterend.
Na de pauze volgde dat gedeelte van
het programma waarin de GVO-leden
hun kunnen op gymnastiekgebied ten
beste gaven. Het geheel ging vergezeld
van een optreden vpn G. de Jong en
mevrouw R. Koorn-Koning die in de ge
stalte van Grietjebuur en Pieterjan (Tho-
masvaer en Pieternel) ondertussen op
de geschiedenis van GVO ingingen. Zij
deden dit op humoristische wijze, ge
kleed in middeleeuwse kledij.
Oprichting GVO
De huidige gymnastiekvereniging
Oosterend werd in 1952 als onderdeel
van de sportvereniging Oosterend op
gericht. In de weken voorafgaande aan
10 september van dat jaar had SVO op
roepen in de Texelse Courant geplaatst
waarin te lezen was dat belangstellen
den zich op die datum konden melden in
het toenmalige café ,,'t Wapen van Am
sterdam". In dit etablissement, waar de
heer Jan Dijt destijds de scepter zwaai
de kwam GVO van de grond. Een van de
bepalingen die op de stichtingsavond in
de statuten werden opgenomen was
„dat de leden van GVO-handbal en
SVO-voetbal gratis lid van de gymafde-
ling konden worden". Ook konden
GVO-leden gratis lid worden van beide
andere afdelingen.
De lessen werden in 't begin gegeven
door Dirk Koorn en „meester" Wester'
dijk van de o.l.-school in Oosterend.
Toen de heer Westerdijk wegens drukke
werkomstandigheden er in juni 1953
mee ophield stond Koorn er alleen voor.
Gelukkig vond het verenigingsbestuur
toen Adam Keizer uit Den Burg bereid
de leiding voor enige maanden over te
nemen. „Een paar maanden", omdat hij
een cursus volgde en beslist niet langer
kón blijven. De plannen pakten een
beetje anders uit dan toen werd voor
zien. Met een onderbreking van een half
jaar hebben die „paar maanden" onge
veer 16 jaar geduurd. Ook Dirk Koorn
heeft zich gedurende deze jaren voor
GVO als leider van de gymlessen ver
dienstelijk gemaakt. Na hen waren het
onder meer Ina Platte-Boon en Gert
Praamstra die de lessen verzorgden. Zij
werden in 1971 opgevolgd door Han en
Judith Brusselaars en Henk Keijser.
Kachel
De gymlessen werden in de eerste
jaren van GVO gegeven in de School
straat waar men de beschikking had
over een miniscuul zaaltje met afmetin
gen die een echt schoollokaal niet te
boven gingen. In een van de hoeken
stond een oude kachel die met hout,
turf en denneappels gestookt werd. Le
den uit die dagen herinneren zich nog
duidelijk dat men dikwijls in „rook ge
huld" stond te sporten als de wind eens
uit de verkeerde hoek waaide.
Zoals te verwachten was bestond de
uitrusting van GVO in die beginjaren
naast die gebrekkige akkommodatie uit
bijzonder weinig toestellen. Van subsi
die was nog geen sprake en om het een
en ander aan te schaffen moesten aller
lei akties gehouden worden. Met het
verkopen van patat, worst en kroketten
kwam men aan de eerste financiële
middelen. Er werden bazaars, verlotin
gen en verkopingen georganiseerd
waarmee men financieel een beetje arm
slag kreeg. Het bleef echter „modde
ren". Dat begon gelukkig te veranderen
in 1956 toen men door middel van sub
sidies een „gymnastiekpaard" kon aan
schaffen. Er werd dat jaar van gemeen
tewege 7100,— subsidie en 7100,- als
renteloos voorschot ter beschikking ge
steld. Het waren vooral de dames Ren-
tenaar-Bommezij en Daalder-Barhorst
die zich voor het verkrijgen hiervan heb
ben ingespannen. „Ze liepen de deur
van het raadhuis plat!", aldus voorzitter
G. de Jong in zijn toespraak.
In 1959 startte de vereniging met de
oud papier aktie die nog steeds voort
duurt en waarvoor in het bijzonder
vrouw Rentenaar-Bommezij en (wi,
de-heer J. Daalder heel wat hebben
gesjouwd. Op dit moment kan gezi
worden dat GVO dankzij een aantal
enthousiaste bestuursleden een erg
zonde vereniging is.
In 1961 sloot GVO zich aan bij I
Kon. Ned. Gymnastiek Verbond en
1967 werd de vereniging (ter gelegel
heid van het 15-jarig bestaan) koninkll
goedgekeurd. Er werd in 1964 naasti I
gymnastiekaktiviteiten bovendien b
gonnen met een judovereniging die 11
dit moment onder lêTBïng staat van
Bais uft Den Helder.
Uitvoering
De leden van de gymnastiekverei
ging Oosterend toonden na de pain
metterdaad hun kunnen o.a. op h
inmiddels uitgebreide scala van toesli
len waarover men kan beschikken.
Begonnen werd met een jazz-oei
ning en het minitrampolinespringe
door GVO-meisjesgroepen wat bij Iï
enthousiaste publiek erg in de smar
viel. De volle zaal kreeg hierna
komische interpretatie van de (rade
ochtendgymnastiek te zien, vrij naar a
cabarettier Frits Lambrechts. Dit sati:
sche programmaonderdeel werd doo
de herengroep van GVO voor het vod
licht gebracht. De damesgroep verzorg
de vervolgens een jazz-oefening en hi
veel succes met een lantaarnoefening
Door meisjesgroepen werden tusser
door de onderdelen paard, trampolinf
evenwichtsbalk en jazz-oefening gi
daan.
De jubileumuitvoering van de 25-ja»
ge gymnastiekvereniging Oosteren
werd besloten met een toespraak w
voorzitter G. de Jong die iedereen voe
zijn/haar aanwezigheid bedankte ene
(in zijn creatie als Pieterjan) aan toe
voegde:
„Ik hoop dat wij de volgende 25 jaar,
weer zo plezierig mogen gymmen met
elkaar.
Ook nieuwe leden zijn welkom;
dames en heren,
deze mensen willen u graag van alles
lerea
Ook voor de buikjes is het heel erg goed,
dus ik vindt dat u beslist eens komen
moet".
De Gymnastiekvereniging Oosterend zoals ze zich bij een van de eerste Ooste
end Present" feesten /aug. 19591 Heten zien.