ELGEN HEBBEN OOG VOOR SUPERIEURE KWALITEIT
Voortbestaan
„Eendracht"
dank zij faam
natuurgebied
E, DAG 29 SEPTEMBER 1978 TEXELSE COURANT PAGINA 5
-TTWtfÖUlj
(aas van Texel mag
at meer kosten
het buitenland en met name België stond de Noordhollandse
reeds jaren als superieur bekend en bracht daardoor meer op
bijvoorbeeld Friese kaas. Kaas van Texel ligt gunstiger in de
kt. Net als bij wijn wordt de kwaliteit en smaak van kaas mede
aald door het natuurlijk milieu waar de „grondstof" vandaan
it. Het schone en industrieloze Texel met zijn zilte grasweiden en
erieure veestapel móet welhaast melk en kaas kunnen voort-
igen die zich in gunstige zin onderscheidt
Alle rast.
erder in de reportage wordt uitge-
J I dat het grasland en de omgeving
Texel razend belangrijk zijn voor de
k die hier wordt gewonnen en dus
r de kaas die er op hetzelfde eiland
wordt bereid. „Het regent er wei-
Dat geeft drode grasgronden,
irin zeezouten en zand met zeelucht
vermengd. Geestgronden noemt de
nder ze. Het gaat dus om een beslo-
geselecteerd gebied waar vervuiling
aan de orde is. Men vindt er ge-
de dieren. Er wordt ook niet naar
kwantums gewerkt. In alle rust
den redelijke hoeveelheden voort
bracht. De opdracht is: een optimale
s, bereid uit de beste melk
Streng bewaakt
erug naar de Hollandse nuchter-
i. Is de Texelse kaas werkelijk
eel beter dan andere Nederlandse
s? Uit het bevestigende antwoord
de heer D. Boorsma, bedrijfsleider
fj1 De Eendracht, blijkt dat van uitste-
Dit merk wordt op de in België geïmporteerde Texelse kazen geplakt.
Dat op Texel wel Goudse kazen kun
nen worden gemaakt komt omdat aan
dit produkt iets meer kan worden ver
diend, vooral als het specifiek-Texelse
karakter van deze kaassoort wordt be
nadrukt. De op Texel vervaardigde
kazen zijn de grootste die in Nederland
in massaproduktie worden gemaakt. Ze
heten „Goudse 16" wat betekent dat
ze officieel 16 kg wegen, mqaf in de
praktijk zijn ze wat zwaarder. Kleinere
Goudse kazen worden vervaa?éigd in
de fabriek te Lutjewinkel (Goufi^e 12 en
10), Ursem (Goudse 81 en'Opmeer
(Goudse 4).
Weinig room
In tegenstelling tot de Edammer 40
pluskazen zijn de thans vervaardigde
Goudse kazen volvet. In de melk die als
grondstof dient, blijft haast alle room
zitten. Wat er nog'wel wordt uitge
haald (de Goudse kaas mag niet vetter
dan 3,45% zijn) wordt op Texel niet tot
boter verwerkt maar gaat naar de
fabriek in Opmeer.
De zuivelfabriek beleeft dit jaar
een opmerkelijk record. Voor het
eerst in de Texelse geschiedenis zal
de totale hoeveelheid van Texel
afkomstige en in de1 fabriek
verwerkte melk stijgen tot boven de
dertig miljoen kilogram. Dat is tien
procent meer dan de ontvangst van
vorig jaar. Verwerking daarvan levert
geen enkel probleem op. De appara
tuur is afgestemd op een nog be
langrijk grotere „melkplas". In feite
wordt de verwerkingscapaciteit
slechts bepaald door de beperkte
grootte van pakhuis- en pekelraimte.
Het feit dat de hoeveelheid aange
voerde melk niet elke dag hetzelfde is,
levert wel problemen op. Om in het
verleden tot een continue produktie
van Edammer kazen te komen werd in
de wintertijd (als de aanvoer lager is)
een hoeveelheid melkpoeder opgelost
en aan de aangevoerde verse melk
toegevoegd. Bij het maken van Goudse
kazen werkt dat systeem onbevredi
gend en zal het nodig zijn per week
twee wagens melk van het vasteland
aan te voeren.
De zuivelfabriek De Eendracht ver
oorzaakt heel wat vrachtautovervoer bij
TESO, Elke avond komt een 26 tons
tankauto om de wei op te halen. Wei,
het waterige produkt dat na de kaas-
produktie overblijft, wordt in De Een
dracht van 5'/2% naar ruim 26% inge
dampt alvorens te worden afgevoerd
naar de melksuiker-industrie in Uitgeest.
Daar wordt dit eiwitrijke spul tot allerlei
produkten gemaakt onder andere ten
behoeve van de farmaceutische
industrie. Drie keer per week wordt de
room afgevoerd en dagelijks gaan de
geproduceerde kazen met de boot
mee. Het overgrote deel komt terecht
in de pakhuizen van de Nationale
Coöperatieve Zuivelkoop Centrale
(NCZ) die verder bewaren en verzorgen
voor zijn rekening neemt.
De omschakeling van de kleine Edammer
kazen naar de meer dan 16 kg zware Goudse
volvette kazen C, wagen wielenmaakte
ingrijpende wijziging van het machinepark
noodzakelijk. Gedurende de werkzaamheden
werd alle Texelse melk in de fabriek op het
vasteland verwerkt waarmee op zichzelf al is
bewezen dat dit best mogelijk is. De CV
Noordh ollan d-direcüë geeft echter
nadrukkelijk de voorkeur aan instandhouding
van het bedrijf op Texel ondanks de hogere
produktiekosten van deze kleine fabriek. Op
de foto is van bovenaf te zien hoe de wrongel
uit de kaasbakken naar buiten wordt gewerkt
en in stukken van het juiste gewicht wordt
gesneden. De wrongelstukken komen daar
volledig automatisch in de ronde plastic
vormen terecht (waarin een nylon doek als
voeringis aangebracht). Vanuit hier gaan
de gevulde vormen met de transportband
naar de persafdeling.
faam van Texel als onbedorven natuurgebied lijkt een
van doorslaggevend belang te worden bij het voortbe-
van de zuivelfabriek De Eendracht. De kolossale kazen
Gouds model, die sinds november vorig jaar in de zuivel-
worden gemaakt, worden namelijk in België verkocht
uit het Natuurgebied Texel" en het is gebleken
publiek daar graag wat meer voor wil betalen. En dat geld
De Eendracht nodig om een sluitende exploitatie te
Het plaatsen van de met wrongel gevulde
vormen onder de hydraulische persen is een
van de weinige taken die nog door mqpsen-
handen moeten worden uitgevoerd.
it Belgische tijdschrift „Het Voe-
sblad" stuurde een reporter en
fotograaf naar Texel. In het
og van de kaasimporteurs
ids uit Gent en De Waal uit Ant-
jen die onder het merk „De
iboer" al jaren Noordhollandse
i in België importeren, maar nu
:oek waren naar iets nóg beters
specialiteit die tegemoet zou
len aan de alom gehoorde roep
natuurprodukten.
de niet helemaal waarheidsgetrou-
reportage in Het Voedingsblad
Jt Texel in lirische bewoordingen
ofd en geprezen en wordt de in-
gewekt dat het een verrukkelijke
is in een vervuilde industriewoes-
De vergelijking met de Belgische
streek valt blijkbaar zeer in het
deel uit: „Als we samen de duinen
ien (het team logeerde in Julia-
in De Koog Red. T.C.) en daar-
er het natuurlijke strand en de
5~Vdzee ontdekken, bedenken we on
keurig wat een natuurverwoesting
rel aan onze Belgische kust is aan-
:ht. De stilte rond ons hotel gaat
den duur opvallen. Hiet gaat het
n nog ouderwets langzaam. De
iur stelt op Texel nog zijn lang-
-n-aan wetten. Dit klein gesloten
ed heeft feitelijk alles wat een nor-
wereld bieden kan Zee, zand,
'Men, bossen, bloemen. Toch
I het niet om een kunstmatig
lurpark of een kijkmuseum waar
wordt geleefd en aanraken verbo-
r. is. Nee. Op Texel leeft en werkt
tl mensengemeenschap".
Dit wordt nog voor het eind van dit jaar verleden tijd. Een machine zal het met plastic
bedekken van de kazen in het pakhuis overnemen.
kende grondstof sprake is en dat
buitengewoon scherp wordt gewaakt
over de kwaliteit van het eindprodukt.
Maar hij ontkent niet dat de bereidheid
om een hogere prijs te betalen ook is
gegrond op minder zakelijke benaderin-
van de klant. Een deel van het publiek
heeft bedenkingen tegen massaal en
industrieel geproduceerd voedsel tegen
de laagst mogelijke prijzen en voelt zich
aangetrokken tot het ouderwets-am
bachtelijke, het kleinschalige, het onbe-
sprotene. Je zou wel gek zijn als je van
die tred geen commercieel gebruik zou
maken. Bij De Eendracht is men voor
nemens in staat de thans geprodu
ceerde kaas een ander kaasprodukt te
brengen, waarbij nóg meer op het na-
tuursentiment kan worden gespeeld en
die ook werkelijk iets nieuws betekent
op de kaasmarkt. Boorsma: „Dat is
gewoon bittere noodzaak want op dit
moment draait de Texelse fabriek nog
niet rendabel. Er zal de eerste jaren
geld bijmoeten, maar door de hoofd
directie is bepaald dat dit niet zo kan
doorgaan. Als het lukt kaas in de
handel te brengen die zo'n dertig cent
Kaasmaker A. Rienstra bij een belangrijk punt
in de transportband: het apparaat waarmee
de kazen uit de vorm worden gekeerd. Via
een ro/lenbaan komt de kaas in het pekel bad
terecht en de lege vorm gaat terug naar het
uitgangspunt
per kilo méér opbrengt dan de gewone
Edammer- en andere Hollandse kaas,
dan is de exploitatie sluitend en is het
voortbestaan van De Eendracht verze
kerd. Ik heb daar goede hoop op".
Minder personeel
Naast het maken van kaas die de
gewenste prijs opbrengt, gaat de
automatisering in de fabriek door
met het doel de arbeidskosten nog
verder terug te brengen dan de
laatste tijd al is gebeurd. Enkele
jaren geleden toen De Eendracht
nog de kleine ronde Edammer kazen
maakte en daarnaast ook boter fabri
ceerde, werkten er ongeveer vijftig
man. Omdat de noodzaak tot inkrim
ping van het personeelsbestand al
vroeg werd ingezien lukte het door
natuurlijke afvloeiing en vervroegd
pensioen het personeelsbestand
terug te brengen tot het huidige
aantal van 35, de vijf chauffeurs
meegerekend. Het is echter onver
mijdelijk dat ook de laatste fase van
het produktieproces (het plastifice
ren van de kazen en het opslaan in
het pakhuis) door machines wordt
overgenomen, zodat opnieuw enkele
arbeidskrachten kunnen verdwijnen.
Getracht zal worden dat ook hier
geleidelijk en natuurlijk te laten ver
lopen, maar wie zich realiseert dat de
gemiddelde leeftijd van de huidige Een-
dracht-ploeg opvallend laag is, moet
toegeven dat dit geen eenvoudige ope
ratie zal worden. Op een personeelsbe
stand van 30 man is thans het streven
gericht.
De werknemers zouden overigens
zonder probleem in een van de andere
fabrieken van de CV Noordholland aan
de slag kunnen. Daar heerst een
schreeuwend tekort aan personeel
zodat buitenlandse arbeidskrachten
worden aangeworven.
Het overschakelen van Edammer
naar Goudse kaas was de enige en
laatste mogelijkheid om het Texelse
bedrijf te laten voortbestaan, aldus
bedrijfsleider Boorsma. Edammers kun
je tegenwoordig alleen maar kwijt als ze
voor de allerlaagste prijs worden ge
maakt (het is een „boksartikel") en dat
was in de kleine fabriek van Texel on
mogelijk. De fabricage van Edammers
is nu overgenomen door de fabriek in
Heerhugowaard die reeds Edammers
produceerde en waarvoor deze schaal
vergroting welkom was.
