f 19,50
Texelaartjc
Politieke en sociale situatie
f7,95
MMegarri/O
TEXEL IN 1887/'88
Het taboe van de
alcoholproblemen
v/h Langeveld
en De Rooy bv
Den Burg, Texel
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1!
Bevat interviews over parapsychologie met o.a.
Gabriele Hoffmann, Niki Lauda, Henry Miller, Lilli Palmer,
Carroll Righter, Franpoise Sagan...
Verkrijgbaar bij
v/h Langeveld
en De Rooy bv
Den Burg, Texe
Ton Zwaneveld
Dorpsstraat 26, De Koog
Tiny Veegor
Fonteinsweg 8, Den Hoorn
Hèèw jee 't ók hóórt?
Ton en Tiny gane beie-
maal een brug slaan naa
'n fijn leve
Se gane trouwe op 10 no
vember om kwart over
twie in 't gemeente hüs
fón Den Burg op Tessel.
lederiin is wellekóm óp de
receptie om 'n züpie te
komme drinke en om de
brüd en brüdegom te
fielesetéére. Of je nou in
de póllemetaasie ben of
nietl
'Dót speult fón 19.00 tot
20.30 uur in hotel-pension
Tatenhove, De Koog.
Se hóópe 't geluk te
fiende an de Dorrepstréét
26 in De Kóóg.
Op 6 november 1978 ho
pen onze lieve papa en
mama hun 12 Vi-jarig hu
welijk te herdenken.
Marco en Astrid
Tuntelder
Loodssingel 14,
Oudeschild.
In plaats van kaarten.
Koos Koopman
en
Maartje Vlaming
trouwen vrijdag 17 no
vember 1978 om 14.15 uur
in het gemeentehuis te
Den Burg.
De kerkelijke inzegening
zal plaatsvinden in de
N.H. kerk te De Cocks-
dorp om 15.30 uur door
ds. P. D. Wolthaus.
Receptie van 19.30 tot
21.00 uur in ,,De Bijen
korf", Mulderstraat 37,
Oosterend.
Toekomstig adres:
Trompstraat 9,
1792 BJ Oudeschild.
Naalrand 17, Den Hoorn.
Stuifweg 18, Oosterend.
Voor uw medeleven be
toond tijdens haar ziekte
en na het overlijden van
onze moeder, groot- en
overgrootmoeder
FENNAZUTPHEN-
SCHAAP
willen wij u allen hartelijk
danken.
In het bijzonder de heer
en mevr. Boon en het per
soneel voor hun liefde
volle verzorging, Dr.
Waverijn voor z'n hulp en
Ds. Van Zijll Langhout
voor zijn troostvolle
woorden tot ons gespro
ken.
Uit aller naam,
Fam. Daalder-
Zutphei
Door de van zovelen ontvangen felicitaties, bloe
men, planten en cadeaus, is het ons onmogelijk allen
persoonlijk te bedanken.
Ontvangt U met deze algemene dankbetuiging onze
erkentelijke dank voor uw deelneming aan voor ons
onvergetelijke dag.
S. Keijser Jbzn.
N. Keijser-Eelman
Hallerweg 9.
Dinsdag de gehele
gesloten. 't Ki
Stenenplaats 1, Den
Strandpaviljoen P
is ieder weekend
geopend.
Wimpy De Koog d
lijks vanaf 18.00 uur
opend. Ook om me
nemen.
Wasserij Texel (0i
2634. Ook voor
stoomgoed.
Uien te koop Th. V
Jac.zn., Gerritsla
dijkje 18, Sint Anthoc
tel. 022201 2048.
Goed goed voor
weinig!
ribcord-, spijker- en
lenka broeken. Natuf
bij Piet op de markt.
Bij accu-problemen
takt met Garage K'
Jonkerstraat, opne1
Tel. 2525. Snel-servi -
Iedere maand:
speciale wijnaktie
verlaagde prijzen
klassewijnen. Kooij
Slijterij, Witte Kru l
7.
Maandags op de
de boeken- en de
goedkraam. Altijd Ie
niet duur!
Voor verhuur en b
vakantie-objekten in
land-De Cocksdorp
De Muy, Slufterwï
tel. 102225) 433.
Blankhouten po
meubels en pn
blankhouten speel
Nü kopenl Straks
weer te laat! ARTII
is er voor u I
geworden. Deze uitspanning is oor
spronkelijk gesticht door leden van de
Sociëteit Concordia" (zie 't Lant van
Texsel van J. A. van der Vlis).
Tot besluit volgt nog een artikel over
de sport en de folklore in 1887 - '88.
G. A. Oskam
Door de Overkoepeling van Texelse
vrouwenorganisaties wordt op 16 no
vember in hotel De Lindeboom-Texel
een open dag gehouden waarop onder
meer de aandacht wordt gevestigd op
het onderwerp „Alcoholverslaving". In
verband hiermee zal het woord worden
gevoerd door de heer M. van de Weerd,
andragoog bij de afdeling voorlichting
van het Jellinekcentrum.
Deze open dag begint 's morgens om
9.30 uur en duurt tot ongeveer 15.45
uur. Naast de inleiding door de heer Van
de Weerd zal op de bijeenkomst worden
gesproken door enkele gasten van ,,De
Skuul" aan de Rozendijk. Het onder
werp waarover men het hoofdzakelijk
zal hebben is „Het taboe van de
alcoholproblemen". Er zal tevens een
filmpje worden gedraaid met als titel
„Drugs, stuff tot nadenken" waarna
een discussie over de behandelde the
ma's op het programma staat.
's Middags begint om 13.30 uur een
optreden van de voordrachtskunstena
res Renée Hélène de la Parra uit Den
Haag. De open dag wordt omstreeks
15.45 uur besloten.
Voor het bijwonen van dit evenement
kunnen belangstellenden zich tot 11
november opgeven bij de volgende
adressen: De Cocksdorp, mevr. B.
Monen-Waldus, Kikkertstraat 10; Oos
terend, mevr. J. C. Eelman-Kan, Koete-
buurt 12; De Koog, mevr. A. M. Winter
de Visser, Orchismient 55; De Waal,
mevr. A. Boot-Visser, Hogereind 19;
Den Hoorn, mevr. L. Bruin, Herenstraat
18; Oudeschild, mevr. L. Visser-Spaan,
Loodssingel 42 en Den Burg, mevr. H.
Prins-Vrouwe, Weverstraat 48.
Na 11 november kan men voor
kaarten uitsluitend terecht bij het laatste
adres (mevr. H. Prins-Vrouwe). De prijs
van de dagkaarten bedraagt ƒ15,—
(lunch, koffie en thee inbegrepen). Er
zijn ook aparte ochtend- en middag-
kaarten verkrijgbaar. Deze kosten 75,
Opa en Oma gefeliciteerd
en een prettige dag van:
Irma - Marco - Anita - Jacquelien -
Peter - Frangoise - Ab-Jan - Marjan -
Vincent - Olaf - Silvia - Robert -
Richart - Erik - Irene - Frans -
Petra - Silvester - Marije - Dineke -
Linda - Sandra - Tom - Albert - Jacco.
1928 1978
Op 8 november a.s. vieren onze ouders en groot
ouders
J. Smit en N. Smit-Kuip
hun 50-jarig huwelijksfeest.
De H. Mis uit dankbaarheid is om 10.30 uur in de
R.K. Kerk te Den Burg.
Gelegenheid tot feliciteren van 17.00 tot 18.00 uur in
pension Tatenhove, Bosrandweg 202, nabij De Koog
Kinderen en kleinkinderen.
PAK AN
PAK-AN
Even noteren.
Vogelver. Op
Wieken organiseei
vrijdag, 10 nov., za
11 en zondag 12 no
10e Vogelshow
Witte Burcht.
Misdaad en sp:
bij UDI op 11 noven
Gasdepót Slikker,
Beatrixlaan 84, tel.
Lekkere warme j
tegen lekkere lage p
Watersportcentrum
ker, Oudeschild.
De elfde van de
UDI in „De Linde
Texel".
Te koop donke
lederen bankstel, f
Te bevragen tussei
7. Diek 7, Den Hooi
Het kiesrecht is eind vorige eeuw
nog zeer beperkt. In 1887 nemen
slechts 117 kiezers op Texel deel aan
de stemming voor de Tweede
Kamer. Bij de grondwetsherziening
van 1887 wordt het kiesrecht ver
ruimd tot hen, die de volle personele
belasting betalen of minstens 710,—
grondbelasting. Hierdoor wordt het
aantal kiezers in 1888 op Texel uitge
breid tot 590. Een gevolg is dat er nu
stembureaus worden gevormd in
Den Burg, Oudeschild, Oosterend,
Den Hoom en Eierland. De Texelaars
worden voor het eerst in ruimere
mate bij de politiek betrokken. Ds. P.
S. Bakels spreekt er over voor 't Nut;
later zal ook burgemeester Loman
dit nog eens doen. Hij is zeer ge'Hite-
resseerd in de politiek en al lid van
Provinciale Staten.
Ook de Hollandse Mij van Landbouw
bespreekt de verkiezingen; men wil
trachten een agrarische kandidaat af te
vaardigen.
Op Texel zijn een drietal groeperin
gen aktief. Er wordt een vrijzinnige
kiesvereniging Texel opgericht, deel
uitmakend van het liberale kiesdistrict.
De voormannen zijn burgemeester
Loman, ds. Bakels, F. Keijser, Aug. C.
Keijser, J. Jb.zn. Roeper, S. P. Koning
en M. Stam. De kieskring telt in sep
tember 1978 88 leden. Burgemeester
Loman is kandidaat voor de Kamer; zijn
kandidatuur wordt ook door Zijpe
gesteund. Maar hij zal in de Centrale
liberale kiesvereniging Den Helder
worden verslagen door de heer Land,
een luitenant-ter-zee in Indië.
Later wordt ook in Oosterend (dat 98
kiezers heeft) een liberale kiesvereni
ging opgericht, terwijl er sprake van is,
dat er ook één in Eierland komt.
De R.K. kiesvereniging De Eendracht
in Den Helder benoemt de heer J. P.
Smit uit Texel in haar bestuur. Als later
de grote dr. Schaepman in Tivoli komt
spreken vaart er zowaar een extra boot
naar Den Helder, die 's avonds 11 uur
terug gaat.
De A.R. kiesvereniging „Nederland
en Oranje" afdeling Den Helder houdt
vergaderingen in de christelijke school in
Oosterend en in „De Zwaan". Aën een
eigen kieskring heeft men geen
behoefte.
Voor het kiesdistrict Den Helder is
een herstemming nodig tussen de
kandidaten S. T. Land (liberaal) en H.
W. van Harte (die door A.R. en R.K.
gesteund worden). Zie daar: het CDA
is al in wording! Uiteindelijk wordt de
heer Land verkozen. Landelijk is de uit
slag: 45 liberalen, 26 R.K., 27 A.R., 1
conservatief en 1 soc. democraat
(Domela Nieuwenhuis). De laatste
heeft landelijk al de aandacht getrokken
door zijn optreden bij de eerste werk
stakingen in Almelo en bij de verve
ningen. Ook drong hij aan op afschaf
fing van de verplichte winkelnering
bij bazen. Op Texel dringt daarvan nog
weinig door, al plaatst de krant al wel
een oproep' van het Algemeen Neder
lands Werkliedenverbond.
Het zal voor de Texelaars wel een
bittere pil geweest zijn dat hun agra
rische belangen werden overstemd
door de militaire, wellicht verklaarbaar
door het feit dat in Deli (Atjeh) Neder
land volop in oorlog was.
Dat jaar moest ook een lid voor de
gemeenteraad worden gekozen. Ook
hier is een herstemming nodig tussen
W. Mets Tzn. te Oudeschild (de kapi
tein van de Ada van Holland?) en
C. Wzn. Bakker jr. te Den Hoorn. De
eerste wordt gekozen.
Texel telt zelfs twee notarissen, t.w.
de heren Coninck Westenberg en
Dikkers. De eerste is ook wethouder en
loco-burgemeester.
Cultuurbeleving
Muziekverenigingen zijn er nog
niet in 1887 - '88. Wel maken de
zangverenigingen opgang. In Den
Burg verkeert evenwel de Texelse
zangvereniging, na het vertrek van
directeur La ban, in moeilijkheden. Hij
wordt voor korte tijd opgevolgd
door de heer Klein Bentinck, die
echtor dan weer bedankt. Daarna
wordt de vereniging geleid door de
heer Frederiks. „We hopen op enige
genoegelijke avonden deze winter",
schrijft de krant. Niettemin wordt de
vereniging later ontbonden.
In „De Vergulde Kikkert" wordt later
een nieuw zanggezelschap opgericht,
geleid door de heer Klazinga.
Ook functioneert er de zangvereni
ging Nut en Genoegen, die in „De
Oranjeboom" bijeen komt en verder
een R.K. kerkkoor.
J. A. Frederiks adverteert voor een
kinderzangschool te houden in de be
waarschool. Contributie 70,25 per
maand. M. Graaf verzorgt met zijn leer
lingen een concert in „De Vergulde
Kikkert". „Hij is een zeer goed muziek
onderwijzer", aldus de krant. „Jammer
dat de piano niet in zo'n goede staat
verkeert".
In Oudeschild wordt de mannenzang-
vereniging „Amicitia" opgericht, geleid
door de directeur H. Hin. Later wordt
de leiding overgenomen door de heer
Klazinga. Er wordt zelfs een speciaal
lied gemaakt t.g.v. de verjaardag van
de koning, gecomponeerd door H.
Hin, dichter W. Mets. (Is de tekst
daarvan nóg ergens op Texel bewaard
gebleven?). Het werk werd' aan de
koning toegezonden.
In De Waal heeft de zangvereniging
„Al doende leert men" een samen
komst in Bellevue.
In Oosterend worden twee vereni
gingen opgericht, geleid door de onder
wijzer J. Daalder, t.w. „Eendracht
maakt macht" met 22 leden, welke
bijeenkomt in lokaal W. Koppen en
„Harmonie", een gezelschap van een
30-tal jongeren. (In 1912 komen we in
Oosterend nog een zangvereniging
tegen met de naam „Harmonie"!).
Voordracht en toneel
Volksvoordrachten met bal na zijn
zeer geliefd. Bijna elke plaats heeft zijn
eigen Rederijkerskamer. In Den Burg
bestaat UDI al. De bezetting is ver
sterkt met verschillende jongelieden.
Niettemin vraagt men later „werkende
leden". In „De Vergulde Kikkert"
wordt een uitvoering gegeven t.g.v. de
verjaardag van de koning (19 februari).
Toch is het geen botertje tot de boom,
want later in 1888 wordt tot opheffing
van de vereniging besloten en wordt de
toneelbibliotheek te koop aangeboden.
Niettemin worden ook weer gegadig
den opgeroepen voor oprichting van
een nieuwe Rederijkerskamer „Leerling
en Genoegen".
Bij het Nutsdepartement wordt ds.
Bakels als bestuurslid opgevolgd door
de heer C. A. de Braai. Programma's
worden veelvuldig gevuld door de
heren Loman, De Braai en De Vries,
o.a. een lezing over Shakespeare. In
„De Vergulde Kikkert" is ook al een
Nutsbibliotheek aanwezig, waarvoor
een grote belangstelling bestaat.
In Den Hoorn wordt het rederijkers
gezelschap „Het rijske wordt allengs
een boom" na een bestaan van 3 jaar
opgeheven.
Oude kwaal
„Alles dat tot onderling genoegen en
nut is wordt daar na verloop van korte
tijd door gebrek aan deelneming weer
opgeheven", constateert de krant.
De vereniging Nut en Genoegen te
Oosterend bestaat op 11 november
1887 25 jaar. (In 1912 zal zelfs het 50-
jarig bestaan worden gevierd). De
vereniging werd indertijd opgericht
door de arts K.P.zn. Hille. De club telt
in 1887 60 leden. President is P.
Douma, secretaris de heer De Bussy.
Het feestprogramma bestaat uit een
voordracht door de voorzitter, 3
toneelstukjes en liederen.
De sociëteit „Neptunus" te Oude
schild bestaat zelfs al 27 jaar (en
bestaat ook in 1912 nog!). De vereni
ging houdt een reeks spreekavonden
(sprekers o.m. de heren Zwanenburg
en Muller). „De toeloop is niet zo
groot, wellicht door de ongunstige
toestand". Ze viert ook de verjaardag
des konings en houdt in de kermisweek
en feestelijke bijeenkomst. Er wordt
ook een gezamenlijke avond gehouden
met de zangvereniging „Amicitia".
Oudeschild kent ook nog een rederij
kerskamer „Heye", welke in de kermis
week ook een uitvoering geeft.
In De Cocksdorp houdt de rederij
kerskamer „Vereniging A. des Amoroie
van der Hoeven" zich in de zaal van de
wed. J. N. Raven meestal bezig met
volksvoordrachten met bal na.
De zaalhouders organiseren zelf ook
wel „volkslezingen". Bij de wed.
Raven treedt de heer Heeroma op met
„humor en satire" en op de verjaardag
van de koning is er volkslezing, zang en
festiviteiten. Verder zijn er volkslezin
gen in het lokaal van Joh. de Graaf, De
Cocksdorp, in Den Hoorn t.g.v. de
verjaardag van de koning (er zijn in Den
Hoorn 2 etablissementen; naast Loods-
mans Welvaren is er ook „De Vergulde
Kroon"). In Oosterend worden op
tweede kerstdag zowel in ,,'t Wapen
van Texel" van C. Duinker en'in ,,'t
Wapen van Amsterdam" volkslezingen
gehouden. (Waarschijnlijk wel vanuit
verschillende geestelijke achtergrond).
In café „Flora" tussen Den Burg en
De Koog brandt uit, maar later zullen er
toch weer „volkslezingen met bal na"
worden gehouden.
In De Cocksdorp geeft een gezel
schap jagers een toneelvoorstelling in
lokaal Buys. In De Waal wordt toneel
gespeeld door de vereniging
„Onderling Genoegen".
Vermeld wordt nog dat „De Tent
Concordia" in 't Bossie een ruïne is
Verkrijgbaar bij
