Cjrocn 2warL-Jexels in het harL,
Hebt U al een idee
voor dinsdagavond?
Trouwen in raadszaal?
f
Brandsma was te iaat
met zijn veerboot
„Dubbeldekker
onnodig duur"
Buitenlandse valuta
Politie nam
geluidsinstallatie mee
Kerstdiner 1978
Havenrestaurant
..Texel''
Snelheidszondaars
Bijna /3.000, - ligt
nog te wachten
Sla uw slag
NEDERLANDSE
WOLFEDERATIE
!e JAARGANG NR. 9336
97
VRIJDAG 8 DECEMBER 1978
idactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog,
lefoon (02228) 266 en Wessel Post, Burdetstraat 17,
>n Burg, telefoon (02220) 3543.
tgave: Langeveld De Rooy B.V.,
istbus 11, Den Burg, telefoon (02220) 2741.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs f11per kwartaal
70 cent incasso; los 45 cent.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 4699.17.636;
Rabobank nr. 3625.01.742; NMB nr. 6734.60.398.
Advertentietarief: 42 cent per mm hoogte per kolom.
Dinsdag is het weer zover: Ouwe
inderklaas. Het oer-Texels feest
It deze keer niet op een ideale dag
dat zou wel eens een ongunstig
fekt kunnen hebben op het aantal
elnemers. Tenzij de volgende dag
n snipperdag wordt genomen. Een
der probleem is dat we een
melijk rustig jaar achter de mg
bben. Mensen, die er anders geen
oeite mee hebben, denken zich op
>t ogenblik suf over een geschikt
iderwerp om uit te beelden. Geluk-
j zijn er nog vier volle dagen tijd.
in die dagen valt een weekend,
sarin de ideeën kunnen worden
Igewerkt.
Het is bijna overbodig maar we
ggen het nog maar eens: de uitbeel-
ïgen moeten zoveel mogelijk een ak-
eel-Texels karakter hebben. Er
beuren genoeg dingen in onze eilan-
ijke samenleving die zich lenen voor
i geinig-kritische benadering. Als
inouds geldt daarbij het advies om de
sarheid niet al te zeer geweld aan te
len en de uitbeeldingen zoveel moge
voor zichzelf te laten spreken. Op-
hriften op borden moeten niet langer
enkele regels zijn. Het publiek
|lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|UIIIIIIIIIII
Tafelreservering gewenst.
Specialiteitenrestaurant
tel. (02226) 310
niiiiiiiiiuiniuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiuiiiiiiiiiiiiiiuiuiiiiuiiiui
moet de voorstelling in één oogopslag
„herkennen"!
Jury Den Burg
Zoals gewoonlijk zijn in alle dorpen
weer wisselbekers en andere prijzen uit
geloofd voor de aardigste voorstellin
gen. Het heeft er naar uitgezien dat in
Den Burg dit jaar niet zou worden ge
jureerd, omdat de dorpscommissie haar
activiteiten heeft gestaakt uit protest
tegen de houding van de gemeente
raad in de ULO-kwestie. Het zou het
meest op de weg van de Folklore-
stichting hebben gelegen om de
jurering voor dit jaar over te nemen,
maar daar voelde men er niet voor om
organisatorische redenen maar ook om
dat men solidair wilde zijn met de
protesterende dorpscommissie. Het be
oordelen van de voorstellingen zal nu
gebeuren door de gebruikers van het
Gemeenschapscentrum de Oude ULO,
die op ongeveer dezelfde wijze te werk
zullen gaan als de dorpscommissie en
ook dezelfde prijzen zullen toekennen.
Er zijn zelfs enkele extra prijzen door de
ULO-mensen beschikbaar gesteld.
Maar er moet wel rekening mee
worden gehouden dat de jurering een
ander karakter zal hebben dan we in
Den Burg gewend zijn. „We doen het
op onze eigen wijze", zo werd ons
zonder nadere toelichting verzekerd.
Nieuwsfeiten
Het is onderhand traditie dat we in
de krant wat gebeurtenissen en
nieuwsfeiten uit het afgelopen jaar
opsommen om de fantasie van mensen
die willen meedoen, op gang te helpen.
Hoewel we er zelf wel moeite mee
hebben (het neemt een flink stuk van
de spontaniteit weg) is er blijkens reac
ties in de afgelopen dagen veel behoef
te aan.
Hier volgt weer een greep: gemaal
Waalenburg moest verdwijnen, Cor
Ellen op de film, VVV gaf ton extra uit,
jonge woningzoekenden willen zich
„urgent" maken. Aannemer Duin
kocht Sint Jan, Dros kwam met eigen
verkiezingslijst, panne aan de veerboot,
verslaafden in burgemeesterwoning,
rotganzen bij Zeeburg, Nieuw boek over
de Russenoorlog, Dubbele Von Sion
voor creativiteitscommissie en mannen
koor, provincie weet niets van Texel,
minder scheidingen en meer huwe
lijken, keiaanse vertegenwoordiging
op Texel, gemeente verliest strijd tegen
tweede woningen, Klabam-apparte-
menten, Bosch en Zee-plan van de
(lees verder pagina 2)
De politie hield dinsdag een snel
heidscontrole die zeven bekeuringen
opleverde. De controle werd uitgevoerd
op het Pontweggedeelte bij Den Burg
waar niet harder dan 70 km mag wor
den gereden, de Schilderweg (80 km)
en de Dorpsstraat in De Koog (50 km).
De hoogste score boekte een automo
bilist die ter hoogte van de zuivelfabriek
116 km reed.
Westduitse marken 100 f 107,00
Belgische francs 100 f 6,55
Franse francs 100 f 46,00
Zweedse kronen 100 f 45,25
Zwitserse francs 100 f119,75
Deense kronen 100 f 37,25
Amerikaanse dollars 1 f 2,04
Engelse ponden 1 f 3,95
Oostenrijkse schillingen 100 f 14,72
Italiaanse lires 10.000 f 23,25
Het gemeentebestuur heeft mo
menteel een plan in studie waarbij
het er mogelijkerwijs van zal komen
dat de raadszaal tevens als trouw
zaal in gebruik genomen wordt.
Dit deelde burgemeester J. Engel
vaart woensdagmiddag mee tijdens de
vergadering die de commissie van
Algemene Zaken in het raadhuis hield.
De burgemeester noemde het beslist
geen opmerkelijke zaak als de raadszaal
ook voor dat doel bestemd zal worden
omdat dit in diverse andere gemeen
tes ook gebruikelijk is. Mocht het zover
komen dan kan in de huidige trouwzaal
een kantoorruimte worden ingericht.
Een en ander is een van de oplossin
gen voor het ruimtegebrek waar men
op het gemeentehuis al enige tijd mee
worstelt. In een van de laatste raads
vergaderingen werd reeds voorgesteld
om de binnenkort vrijkomende
raadhuiskelder voor dit doel te bestem
men maar woensdagmiddag toonde
vooral commissielid Henk Beumkes
zich daar niet zo'n voorstander van. Hij
zag meer mogelijkheden in de eerdaags
vriikomende gebouwen van de TEM
aan de Reijer Keijserstraat en het
Schilderend. De burgemeester deelde
hierop mee dat het college hierover
reeds besprekingen had gevoerd maar
dat er nog geen definitieve besluiten
waren gevallen. Volgens hem zou met
name de dienst gemeentewerken daar
eventueel „onder dak" kunnen. Hij
voegde er aan toe dat men de hele
zaak nog eens terdege wil uitdiepen en
dat B. en W. hierover binnenkort een
besluit zullen nemen.
Bij de Winkeliersvereniging van Den
Burg ligt nog steeds een bedrag van
ongeveer f3.000,— te wachten op de
gelukkige winnaars. De prijzen kunnen
op vertoon van het juiste lot worden
afgehaald bij de Reizenboetiek in de
Weverstraat.
De lotnummers zijn:
1e trekking:
1e prijs f1000,-
6e prijs f 100,-
8e prijs f 25,
9e prijs f 25, -
10e prijs f 25,-
14e prijs f 25,-
15e prijs f 25,
2e trekking:
2e prijs f 500,
4e prijs f 250,
6e prijs f 100,
7e prijs f 100,
9e prijs f 25,
10e prijs f 25,
11e prijs f 25,
12e prijs f 25,
13e prijs f 25,
14e prijs f 25,
3e trekking:
2e prijs f 500,
6e prijs f 100,
12e prijs f 25,
13e prijs f 25,
15e prijs f 25,
nr 04678
nr068213
nr 31010
nr 049407
nr 66743
nr 01001
nr 70974
nr109710
nr109710
nr 46391
nr 235941
- nr104548
nr 62921
-nr 91096
■nr 22470
nr 45329
nr127172
- nr 90904
nr 91217
- nr155137
- nr 86025
- nr115206
en maak gebruik van onze
„Ouwe Sunderklaasaktie'
t/m 12 december a.s.
u. moerbeek kleedt üj
-OxHlir-
DXNVöl
Om een eind te maken aan lawaai
overlast voor de buren heeft de politie
in de nacht van dinsdag op woensdag
bij een inwoonster van Den Burg een
geluidsinstallatie weggehaald. Tot de
krasse maatregel werd overgegaan
omdat het niet mogelijk bleek op een
andere wijze een eind aan het lawaai te
maken en de klachten van de buurt
bleven voortduren.
18 december
van 8.30 tot 12.30 uur op
de markt op de Groene-
plaats in Den Burg.
,,lk kan een veerboot ontwerpen die 10 miljoen gulden goedkoper is
lan de dubbeldekker die TESO heeft besteld en veel goedkoper is te
ixploiteren. Dat schip kan 190 auto's laden over twee dekken zonder
lat de walvoorzieningen aangepast hoeven te worden en bovendien is
Tiijn ontwerp veiliger en komt in aanmerking voor een over-
leidssubsidie van 25 procent". Dat zegt de 69-jarige R. Brandsma
jit Haren in Groningen, die tot dusver vergeefs heeft geprobeerd het
rESO-bestuur voor zijn ontwerp te interesseren en deze week tot zijn
teleurstelling ontdekte dat verdere pogingen geen zin meer hadden
langezien TESO definitief in zee is gegaan met Rijn Schelde Verolme.
Brandsma beweert dat TESO hiermee
en foute beslissing heeft genomen.
(ESO had volgens hem zonder enige
erplichting tenminste aandacht aan zijn
ilan kunnen schenken en zou dan
ingetijfeld tot een positieve conclusie
ijn gekomen.
Maar Brandsma kreeg nul op het
ekest omdat TESO al lang niet meer
erug kon van de eenmaal ingeslagen
veg. „Tot schade van de Texelse
lemeenschap die nu gedwongen is de
oeristen een veel hoger tarief te laten
letalen dan nodig is, nota bene in een
)jd dat steen en been wordt geklaagd
iver de prijzen op Texel", aldus Brand-
»na verbitterd.
Maandag vertelde de heer Brandsma
)ns zijn relaas. Nu komt het meer voor
lat wij worden benaderd door mensen
1 net fantastische plannen, maar meestal
:ijn betrokkenen meer enthousiast dan
vakkundig. Hoewel er voorbeelden zijn
'an uitstekende ideeën uit kringen van
net-deskundigen, is het meestal leken-
iraat waarmee in de praktijk niets is aan
1e vangen.
Bij de heer Brandsma ligt het iets
anders want hij is wel degelijk vakman.
Hij is scheepsbouwkundig ontwerper
die als zestienjarige zijn eerste praam
ontwierp en eigenhandig bouwde en
nadien een zekere naam maakte in de
scheepsbouw. Hij was bedrijfsleider van
diverse scheepswerven en van 1951 tot
1968 was hij directeur van de scheeps
werf „Welgelegen" te Harlingen waar in
die tijd de TESO-boot Dokter Wagema-
ker werd verlengd en van een diesel
motor voorzien en waar ook enkele
Texelse kotters zijn gebouwd. Sinds
1968 is hij zelfstandig werkend scheeps
bouwkundig adviseur. Hij is, zegt hij
zelf, een self made man die zich bij zijn
ontwerpen sterk laat leiden door de
praktijk.
Fantastisch idee
We kunnen dus in Brandsma geloven
als iemand die weet waarover hij praat
als hij kritiek uit op de dubbeldekker van
TESO. Maar dat neemt niet weg dat het
alternatief dat hij op papier heeft gezet
een fanatieke indruk maakt. Het veer
schip dat Brandsma voor ogen heeft is
105 meter lang, is voorzien van Voith
Schneider propellers en ziet er op het
eerste gezicht uit als een wat langer
uitgevallen „Texelstroom" of „Mars
diep". Het schip kan gewoon in de
bestaande fuikhavens af- en aanmeren,
heeft dezelfde vaarsnelheid en wend
baarheid maar voldoet aan veel hogere
veiligheidseisen. Brandsma ontkent niet
dat het door TESO gewenste schip
veilig is, maar wijst er op dat het schip
dat hij in zijn hoofd heeft een slagzij kan
maken van maar liefst 60 graden. Onder
andere daarom voldoet het ruimschoots
aan de eisen die aan echte zeeschepen
worden gesteld, waardoor het recht
heeft op een investeringspremie van de
overheid.
Maar het meest opzienbarende van
het Brandsma-ontwerp komt nu: het
enkeldeks schip kan in een minuut tijd
worden veranderd in een dubbeldekker.
Want als het rijdek vol auto's staat kan
door een druk op de knop dit autodek
tezamen met de hele bovenbouw van
het schip enkele meters worden opge
vijzeld waardoor een tweede autodek
beschikbaar komt dat ook kan worden
volgezet met auto's.
Aan de bestaande fuikhavens hoeft
dus niets veranderd te worden. Tijdens
het opvijzelen blijft het schip rondom
gesloten. Brandsma weet uitgebreid in
te gaan op vele technische details
waardoor hij de garantie kan geven dat
het opvijzelsysteem perfekt functioneert
en niet kan worden beïnvloed door een
ongelijkmatige verdeling van de auto
vracht. De Brandsma-dubbeldekker kan
nog varen bij windkracht negen en heeft
door toepassing van minder zware
motoren bij hoog toerental een gunstig
rendement. Brandsma heeft ook aan het
comfort voor de passagiers gedacht. In
het schip bevinden zich roltrappen
(naast reserve vaste trappen) die bij
vertrek omhoog en bij aankomst omlaag
draaien. In het schip dat TESO nu laat
bouwen moeten de passagiers een
R. Brandsma
enorm eind klimmen. „Ze zullen dus in
de auto blijven zitten en dat is niet zo
best voor de omzet van het buffet",
zegt Brandsma.
Als je dat allemaal hoort, vraag je je af
waarom Brandsma TESO niet veel
eerder met zijn plannen heeft benaderd.
Brandsma: „Dat doe je nu eenmaal niet.
TESO was voor het ontwerp in zee
gegaan met het Bureau voor Scheeps
bouw in Bloemendaal en het is niet
behoorlijk om te trachten daar tussen te
komen. Ik heb pas van me laten horen
toen er moeilijkheden waren over de
investeringspremie en de financiering.
Weliswaar was het nu gekozen ontwerp
toen al bestekklaar, maar de moeilijk
heden waren zo ernstig dat ik dacht:
beter ten halve gekeerd dan ten hele
gedwaald".
Brandsma zegt dat hij al in het prille
begin van de plannen het idee had dat
TESO een veel te duur schip wilde laten
bouwen. „Als scheepsbouwer heb je
daar gewoon feeling voor. Ik hoorde van
dat schip van zowat 40 miljoen gulden
en het viel me op dat bij ons in
Groningen een veel bewerkelijker maar
vergelijkbaar veerschip werd gebouwd
dat slechts 22 miljoen kostte. Ik heb
toen voor mijzelf grofweg volgens
normprijzen die iedere scheepsbouwer
uit zijn hoofd kent een begroting ge
maakt van een veerboot zoals die
volgens mij zou moeten zijn. En wat ik al
vermoedde bleek nu duidelijk: het kon
veel voordeliger".
Geen interesse
Brandsma stuurde zijn berekeningen
en plannen naar het bestuur en directie
van TESO maar kreeg geen poot aan de
grond. Enkele commissarissen bezocht
hij persoonlijk maar die hielden letterlijk
de boot af en zij lieten blijken dat TESO
op zijn minst moreel was gebonden aan
het bestaande plan en de uitvoering
ervan bij RVS. Vergeefs probeerde
Brandsma met president-commissaris J.
P. Kikkert over zijn alternatief-plan te
praten. „Ik geloof dat het bestuur me
probeerde te ontwijken", constateert hij
terecht.
Oude relatie
Voor TESO was Brandsma overigens
geen onbekende, want in het verleden
zijn er wèl zaken met hem gedaan. In de
jaren vijftig werd niet alleen de Dokter
Wagemaker op de werf van Brandsma
in Harlingen verbouwd maar op deze
werf kregen enkele TESO schepen ook
steeds hun dokbeurt.
Het meest recente zakelijke contact
dateert van bijna drie jaar geleden, toen
Brandsma (die op Texel kennissen heeft
en daarom af en toe op het eiland
vertoeft) met het plan kwam om de
rijwieldekken van beide bestaande veer
boten geschikt te maken voor het
vervoer van personenauto's. Per schip
zou dat ongeveer drie ton kosten: géén
geld voor een capaciteitsvergroting met
twee maal dertig auto's. Het bestuur in
de toenmalige samenstelling zag er wel
wat in en gaf Brandsma opdracht het
plan uit te werken. Hij kreeg als
honorariumvolgensafspraak f20.000,
Als het plan was uitgevoerd zou het
f30.000,— zijn geweest.
TESO zag er bij nader inzien toch
maar van af en richtte alle energie op de
dubbeldekker als enige afdoende oplos
sing van het vervoersprobleem. Het
vergroten van de capaciteit van de
bestaande boten was lapmiddel omdat
het laden meer tijd zou vergen en omdat
een derde schip nodig was om te
voorzien in de behoefte aan reserve.
Wel bekeken
Desgevraagd vertelde de heer J. P.
Kikkert ons dat het plan van de heer
Brandsma zeker niet zonder meer ter
zijde is gelegd. Ondanks het vergevor
derde stadium van het eigen plan zijn de
ideeën van Brandsma voorgelegd aan
het Bureau voor Scheepsbouw te Bloe
mendaal. Daar werd verzekerd dat het
door Brandsma voorgestelde systeem
met opgevijzeld dek technisch wel uit
voerbaar is, maar dat het laden en
lossen dan toch te veel tijd zou kosten.
In tegenstelling tot Brandsma was het
Bureau van Scheepsbouw van mening
dat uitvoering van het alternatieve plan
miljoenen méér zou kosten. TESO was
alleen geïnteresseerd in een systeem
waarbij twee dekken konden worden
geladen. Al in een veel vroeger stadium
is door TESO gedacht aan een oplossing
zoals nu door de heer Brandsma is
voorgesteld. Bij de Maatschappij Zee
land wordt met een dergelijk systeem
gewerkt maar daar wordt gevaren op
een veel langere route waarbij de tijd
van laden en lossen er niet zoveel toe
doet. „Ook als de heer Brandsma tijdig
bij ons was gekomen, zou zijn plan door
ons niet zijn aanvaard", aldus de heer
Kikkert.
