De drieteenstrandloper
Woonruimte
Voor het weekend
Docenten cursuswerk
gevraagd
Cursus eenvoudige
elektronica
Vooroverleg
evenementen
„WAT IK ZEGGEN WOU.."
Eigen straatje
schoonhouden?
Zuigelingenbureau
FEUILLETON
Artsen
Groene Kruis
Tandartsen:
Apotheek
Rijkspolitie
Dierenartsen
Noodslachtingen
Kerkdiensten:
V VRIJDAG 2 FEBRUARI 1979 TEXELSE COURANT PAGINA 7
Reacties op deze rubriek te richten
aan het Natuurrecreatiecentrum, te
lefoon (02228) 741.
Honderden, ja zelfs duizenden
vogels bevolken grote delen van
1 het jaar onze wadden en slikken.
I Niet alleen komen er ettelijke
3 soorten strandlopertjes voor,
maar ook allerhande steltlopers.
Voor mensen die niet langs de
kust wonen of niet zulke ervaren
i vogelaars zijn, is het een uiterst
moeilijke groep. Vaak krioelt
alles maar wat door elkaar of
vliegt op grote afstand. Ook de
meer ervaren vogelkijkers
hebben dan nog dikwijls moeite
met het op naam brengen van
j de talrijke soorten strandlopers.
Bonte strandloper en ka-
t noetloper zijn weliswaar meest
al" verreweg het meest algemeen,
maar er komen bijvoorbeeld ook
krombek-, kleine, temmincks en
paarse strandlopers voor en nog
enkele heel zeldzame zoals Sibe
rische en Amerikaanse
gestreepte strandloper.
Eén soort van het uitgebreide strand-
lopergeslacht noemde ik nog niet en
wel omdat juist deze heel gemakkelijk
voor een ieder te ontdekken en herken
nen is: de drieteenstrandloper. De drie
teenstrandloper prefereert in
tegenstelling tot de meeste soorten
strandlopers. een zandige ondergrond
om zijn voedsel te zoeken. En zo vin
den we deze soort hoofdzakelijk langs
het strand. Tijdens een
strandwandeling in herfst, winter of
voorjaar kost het zelfs helemaal geen
moeite deze parmantige diertjes te ont
dekken en goed te zien te krijgen.
Doorgaans zoeken ze op de waterlijn
naar voedsel. Ze rennen daarbij voor de
toestromende golven uit of achter het
terugstromend water aan, om vers aan
gespoelde diertjes Ikreeftachtigen,
insekten of hun larven), op te pikken.
Als we ze rustig benaderen vliegen ze
dikwijls niet eens op maar proberen ze
ons rennend voor te blijven.
Het is vermakelijk te zien met welk
tempo de pootjes bewogen worden.
Op Vlieland zagen mijn vrouw en ik
eens een drieteenstrandloper die op de
een of andere manier een pootje
verloren had. Dit beestje slaagde er,
zelfs bij een harde wind, op het kale
strand nog in ,,op de been" te blijven
en op dezelfde drukke manier voedsel
te zoeken. De snelheid die hij, hippend,
bereikte was natuurlijk niet zo groot als
die van gezonde soortgenoten, maar
toch leek hij zich nog uitstekend te
redden.
Vooral in het winterkleed is de drie
teenstrandloper gemakkelijk van de
andere soorten strandlopers te onder
scheiden. Buik en borst zijn bijna
geheel wit en ook op de bovendelen
overheersen grijs-witte kleuren zodat
geen enkele andere soort zo wit lijkt.
Alleen een donkere schoudervlek valt
vaak sterk op. In het zomerkleed, of
beter gezegd het broedkleed, dat ze
4. Hij stak een magere, gele hand uit, en
ze greep die. Zo koud, krachteloos was
die hand.
„Mina-mijn...." 't oude plaagnaam-
pje van hun verlovingstijd. Hij fluisterde
het en het was of er even een glimlach
kwam over zijn gezicht. Ze zag het niet
meer, de tranen stroomden over haar
wangen. Alle onvolkomenheden, alle
teleurstellingen uit veertig jaren huwe
lijksleven verdwenen naar de achter
grond, er was alleen nog maar de
herinnering aan al het goede, het lieve,
het samen-zijn. Ze had wel eens gelezen
dat iemand het hart brak... het was als
speurde zij lijfelijk deze pijn, als werd ze
inwendig verscheurd.
Dat waren ook zijn laatste woorden
geweest. Dokter De Kok, haastig geroe
pen, kon niets meer doen.
En nu rustte Govert Hermans in zijn
laatste woning, de smalle eikenhouten
kist, die door stommelende mannen
naar buiten gedragen werd.
Mina Hermans doorleefde het alles als
een droom. Ze stond op het kerkhof,
waar de oude bomen ruisten en de
van mei af weer dragen, gaan meer
bruine tinten in het verenkleed "over;
heersen.
De drieteenstrandloper danfcd zijn
naam aan het feit dat hij één teen min
der heeft dan zijn verwanten; de
achterteen ontbreekt.
Zeldzaam in de zomer
Op Texel kunnen we de soort
ruwweg zien in de periode augustus tot
ver in april. Ook uit mei en zelfs uit juni
zijn waarnemingen bekend evenals uit
juli. Dit komt echter niet veel voor en
deze waarnemingen zijn zeker de
moeite van het doorgeven waard
De soort komt zelden in grote groe
pen langs ons strand voor. Meestal zijn
het enkelingen of zien we groepjes tot
enige tientallen exemplaren. Het totaal
aantal dat langs Texels kust voorkomt,
wisselt nogal eens sterk en ligt meestal
tussen de 200 en 600. Veel gegevens
over het voorkomen van de soort op
Texel zijn echter niet bekend.
Drieteenstrandlopers zijn daarom ook
zo interessant, omdat ze tot de weinige
soorten behoren die in ons land regel
matig voorkomen, maar toch niet of
nauwelijks in Europa broeden. Alleen
het westelijk deel van Spitsbergen
behoort tot het broedgebied van de
soort in ons werelddeel. Verder broedt
de drieteenstrandloper in hoognoorde
lijke toendra's op bijvoorbeeld het
Taymir schiereiland (noordelijkste deel
van Midden-Siberië), op oostelijk
Groenland en op diverse eilanden van
noordelijk Canada en in Alaska.
Pas na het begin van juni zijn de
omstandigheden in deze gebieden ge
schikt om met het leggen van de eieren
te beginnen. De broedtijd duurt tussen
de 24 en 31 dagen, zodat de jongen
dikwijls niet voor augustus kunnen
vliegen. In Groenland trekken de oude
vogels al voor half augustus uit het
broedgebied weg, de jongen volgen in
de tweede helft van die maand. In
vogels zo vrolijk zongen als op een
feest. Ze liep langs de zerken en haar
ogen zagen de namen, maar lazen niet.
Ze zag alleen het op en neer deinen van
de met zwart doek bedekte kist op de
schouders van de dragers, hoorde voet
stappen achter zich knerpen op het
grind, een schel autosignaal in de verte,
waar het leven zijn gang ging.
De directeur van de gemeentedienst
waar Govert gewerkt had, sprak. Ze
ving flarden van klanken op goed
kameraad.... vreugde van de arbeid,
oprechtman van de oude stem
pel...."
Ja, zo was het allemaal geweest.
Haar ogen gingen over de kleine groep
die om de groeve stond, bleven een
ogenblik rusten op een ongewoon
accent.... een kostbare zwarte bont
mantel: mevrouw Gelderman, zag ze
opeens, en ergens gloeide even een
lichtpuntje. Ze zag oude kameraden van
Govert, ook al grijs, de gezichten be
trokken, de ogen starend. Heden gij,
morgen.... wie? Ze hoorde haar zoon
Rik, moeilijk uit zijn woorden komend.
Siberië geschiedt de wegtrek meestal
nog vroeger.
Men vermoedt dat het wijfje vaak
zeer snel achter elkaar 4 eitjes in twee
verschillende nesten legt. Het ene nest
wordt dan verder door het mannetje
bebroedt, het andere door mevrouw
zelf. Het mannetje en wijfje blijven ook
later alleen voor de afzonderlijke jongen
.zorgen. Men komt tot dit vermoeden
omdat nooit een nest of jongen gezien
worden waarbij mannetje én vrouwtje
aanwezig zijn. Bij een andere soort, de
kleine strandloper, is dit tegelijk broe
den op twee afzonderlijke nesten wel
met zekerheid vastgesteld
Het is een prachtige aanpassing aan
de heel korte broedperiode die de
dieren ter beschikking staat. Voor twee
legsels na elkaar is geen tijd, dus dan
maar twee tegelijk zodat toch genoeg
jongen groot komen om de soort in
stand te houden.
Lange afstand
De drieteenstrandloper behoort, hoe
klein hij ook is, tot de superlange-af-
standtrekkers. Noord-Amerikaanse vo
gels kunnen tot het zuidelijkste deel
van Zuid-Amerika vliegen. Europese,
Groenlandse en Siberische vogels
worden langs de kusten tot in Zuid-
Af rika gezien. Hoewel ook bij ons drie
teenstrandlopers overwinteren, komen
de grootste aantallen in de winter toch
voor langs de Noordafrikaanse kusten.
Op sommige plaatsen kunnen daar
soms meer dan 10.000 dieren tegelijk
gezien worden!
Iedere keer als we in herfst of voor
jaar drieteenstrandlopertjes langs het
strand zien rennen, moeten we ze
eigenlijk vol ontzag en eerbied gade
slaan. Misschien zijn we wel bezig met
hun jaarlijks „reisje" Siberië-Zuid-Afrika
of omgekeerd!!
Adriaan Dijksen
Drieteenstandloper op een winderige dag op
het strand. De donkere vlek op de buik is ver
oorzaakt door stookolie.
bedanken. Toen werd ze met zachte
drang meegevoerd. Naar huis.... naar
huis? Wat was dit huis nog anders dan
een lege schelp? Wie wachtte haar daar
nog? Het was op dit moment, toen ze
voor het laatst haar hoofd omwendde
naar het barmhartig met groene takken
toegedekte graf, dat Mina Hermans ten
volle begreep, dat ze van nu af alléén
was.
Thuis was daar opeens weer het le
ven. Emma, haar dochter en Marijke, de
vrouw van Rik, waren thuisgebleven.
Ze hadden koffie klaar en broodjes.
Mina ging de keuken in, liet haar oog
over alles gaan. „Je had die andere kof
fiepot moeten nemen, daar gaat veel
meer in", zei ze. Marijke glimlachte,
haar schoonmoeder bleef ondanks alles
zichzelf. „Komt wel in orde, hoor", zei
ze, „maar u moet een kop koffie nemen
en wat eten, anders wordt u nog ziek".
Ze zag hoe Mina met een ruk de schou
ders ophaalde.... zij ziekl
Ze at en dronk mechanisch, maar de
doffe gevoelloosheid gleed langzaam
van haar af. Ze begon weer te luisteren
naar wat er werd gezegd, bewust te kij
ken naar de mensen om haar heen. Daar
zat Rik, haar zoon, zijn vrolijke kop met
de wapperende kuif nu bezorgd. Piet,
haar schoonzoon, net zo min uit de
plooi als anders, Emma, zorgzaam.
Marijke, die weer nauwelijks at, haar
zuster, Hilletje, dik, zwaar, een zwart
monument, die al aan haar derde
broodje-ham was.... alleen de naaste fa
milie.
Onder auspiciën van de Commissie
Vormings- en ontwikkelingswerk zal
Piet Hoogerheide uit Den Burg (van de
„Hotex") bij voldoende belangstelling
een kursus „eenvoudige elektronika"
geven. De kursus start in de 2e helft van
februari en duurt 11 avonden.
Het kursusprogramma laat zich als
volgt omschrijven:
„Wat is elektronika, wat kunnen we
er meer doen?" „Weerstanden en wet
van ohm" „Condensatoren, transfor
matoren en halfgeleiders"; „halfgelei
ders transistoren"; „eenvoudige
laag-frequentue verstreker"; „eenvou
dige eindversterker", „gestabiliseerde
voedingen", „eenvoudige oscilatoren",
„tyristoren en triac regelingen (lichtor-
gels), .flip-flops (tweedelers)", „digi
tale schakelingen (elektronische dobbel
steen)", „demonstratie en meten".
Elke avond zal met een eenvoudige
proef worden afgesloten.
Maximum aantal deelnemers 15. Aan
melding voor 10 febr. a.s. bij het bureau
culturele zaken. Kursusgeld f50,— in
clusief het instruktiemateriaal. Werklo
zen kunnen op aanvraag voor een gere
duceerd tarief in aanmerking komen.
Naar keuze van de deelnemers zal de
kursus gegeven kunnen worden op
maandag-, dinsdag- of donderdagavond
eventueel ook op zaterdagmorgen.
Omdat daarvoor steeds meer belang
stelling bliji te bestaan, wordt binnen
kort door de gemeente aan de Texelse
bevolking de gelegenheid gegeven mee
te praten bij het aantrekken van diverse
culturele evenementen.
Ook wensen met betrekking tot eve
nementen waarin tot dusver niet werd
voorzien, kunnen worden kenbaar ge
maakt indien men zich als geïnteresseer
de voor de programmering opgeeft.
De laatste jaren in het gebruikelijk dat
de Texelaars van tijd tot tijd in de gele
genheid werden gesteld een aantal
schouwburgvoorstellingen te bezoeken.
Bovendien werd en wordt op beschei
den schaal een aantal eigen evenemen
ten aangetrokken. Deze programma's
werden tot dusver in overleg met het
bestuur van de Stichting Cultureel Werk
en in voorkomende gevallen met het
bestuur van het Nutsdepartement sa
mengesteld. Andere belangstellenden
hiervoor kunnen zich melden bij de afd.
Culturele Zaken op het Raadhuis, tel.
(02220) 3041 ter attentie van mevr. J.
Bo'otsma.
In verband met het dit najaar te star
ten winterseizoen cursuswerk voor vol
wassenen (1979/'80) wordt iedereen die
belangstelling heeft om als docent(e) op
te treden, verzocht zich aan te melden.
Hij of zij kan dit doen bij de afd. Cultu
rele zaken op het raadhuis, tel. (02220)
3041 t.a.v. mevr. J. Bootsma.
Het gaat om mensen die zich capabel
achten en de gelegenheid hebben een
bepaalde vormings- of ontwikkelingsac
tiviteit te leiden. Wie hiervoor voelt
wordt op een later tijdstip uitgenodigd
een globale beschrijving van de betref
fende cursus in te leveren. Dit geldt ook
voor cursussen in de creatieve sfeer en
handvaardigheidscursussen. Er wordt
van uit gegaan dat voor de cursussen
een lesgeld wordt geheven, zodat de
docenten (bij voldoende deelname) op
een financiële vergoeding kunnen reke
nen.
Daarop, besefte Mina, was ze nu aan
gewezen.
Langzaam dreef het gepraat, van de
herinneringen aan het verleden, naar het
heden.... en de toekomst.
Het was Piet, de procuratiehouder,
Emma's man, die het tere punt aan
roerde.
„Zullen ze moeder in haar eigen huis
laten?"
Mina schrok op. Marijke, in haar
hoekje, maakte een bezwerend gebaar,
maar het was al te laat en Piet merkte
het toch niet op.
„Een heel huis voor één persoon",
dacht hij hardop verder, „ze zullen er
wel niet metéén over beginnen, maar
straks krijgt u toch kans op...."
„Inwoning toch niet?" viel Mina fel
in.
„Tja", antwoordde Piet nuchter,
„waarom zullen we de feiten niet onder
de ogen zien?"
„Moet dat per sé vandaag?" infor
meerde Rik.
„Tenzij je als een struisvogel de kop
in 't zand steekt". Piet haalde de schou
ders op.
Emma zag wel, hoe dit onderwerp
haar moeder verontrustte.
„Als het zover is, zien we wel wéér",
meende zij. Ze gaf haar man een wenk,
en die, met een berustend gebaar,
zweeg.
Maar in Mina Hermans was een felle
onrust opgestoken.
Niet alleen, dat haar leven de inhoud:
het gestaag zorgen voor anderen, kwijt
was geraakt; ook haar bestaan als zelf-
BREVEN WN U2ERS-BUTEN VEAANTwOOftDCUJUCO NRN Ot BLDM.TC
Vrijdag j.l. las ik in de rubriek „Van
het raadhuis" over het schoonhouden
van dé eigen straat. Een zinsnede uit het
stukje: „Het blijkt echter, dat de goede
gewoonte om het eigen straatje schoon
te houden, hier en daar aan het verdwij
nen is".
Deze week kwam ik van een autorit
van de overkant. In Noordholland waren
de hoofdwegen brandschoon. De
hoofdweg op Texel, de Pontweg, was
zeer slecht te berijden. En de eigenaar
van deze en nog vele andere wegen op
Texel is de gemeente. Dus gemeente
steek de hand in eigen boezem en begin
standig mens in haar eigen huis werd
bedreigd!
Ogenschijnlijk liep het leven weer in
het oude spoor.
Ze maakte er een gewoonte van, een
dag in de week bij Emma en een dag bij
Marijke te zijn. 's Zondags kwamen de
kinderen dikwijls bij haar. Maar het
verdreef het gevoel van eenzaamheid en
doelloosheid niet.
Toen had er, op een voor haar onver
getelijke dag, een vreemde meneer met
een aktetas voor de deur gestaan. Toen
Mina hem zag, rook ze al onraad. Hij
vertelde dat hij van de gemeente kwam.
Mina zag hoe de spraakzame buurvrouw
aan de deur kwam en ijverig haar belletje
begon te poetsen. „Komt u binnen", zei
ze stroef, met een woedende blik naar
de nieuwsgierige buurvrouw.
„Tja", zei de meneer,zou me
vrouw Hermans hem misschien kunnen
helpen? Er was een heel moeilijk geval
van mensen die een woning zochten en
misschien zou in haar huis...."
,,U komt over inwoning?" vroeg ze
scherp.
„Tja", begon de meneer weer.... en
hij vertelde iets uit zijn praktijk, hoe
verschrikkelijk de woningnood was,
welke toestanden er heersten, hoe
iedere mogelijkheid moest worden be
nut.
Mina luisterde, maar het drong niet
tot haar door. Het interesseerde haar
ook niet. Ze begreep: dit was het voor
hoedegevecht. Het ging om haar huis,
om haar vrij, zelfstandig bestaan. Dat
de wegen berijdbaar te maken.
Over de straten in de dorpen wil ik
alleen maar zeggen: ga eens een rondje
op de fiets, en u zult zeggen: schanda
lig I
J. Kramer,
Den Burg
De zuigelingen, die aan de beurt zijn
worden op het bureau verwacht op de
tijden, waarop hun eigen huisarts
zitting heeft. De tijden zijn als volgt:
Dokter Siebinga, dinsdag 6 februari om
14.00 uur.
Dokter Waverijn, woensdag 7 februari
om 13.30 uur.
gaf ze niet prijs. En dat zei ze ook.
„Maar dat hoeft ook helemaal niet"
antwoordde de ambtenaar van de huis
vesting. „U blijft hoofdbewoonster, u
bent baas in uw eigen huis. U leeft op u
zelf, u kookt uw eigen potje...."
„Dus dan zouden mijn kleinkinderen
niet eens meer een nachtje bij hun
grootmoeder kunnen slapen?" vroeg ze
verontwaardigd.
De ambtenaar glimlachte wat mee
warig.
„Mevrouw, er zijn kinderen die met
hun ouders in één kamer slapen. In die
kamer wónen ze ook. Er zijn mensen
waarvan kinderen constant bij de familie
slapen, omdat er voor hen geen slaap
plaats is...."
„Waarom trouwen die mensen dan
vóór ze een woning hebben?" viel Mina
bits uit. „Hier in de straat ook zo'n jong
stel, verloofd - getrouwd, en zeven
maanden later een baby. En nu is Hol
land in last. Nu moeten ze een huis. En
ze krijgen eerder een huis dan de stellen,
die al zeven jaar in eer en deugd verloofd
zijn, die pas trouwen als ze een huis
hebben en pas kinderen krijgen als ze
getrouwd zijn, En moet ik daarvan de
dupe worden?
„Mevrouw", zei de ambtenaar op
staande, „ik kwam u alleen maar vra
gen. Het zou zo prettig zijn, wanneer we
het onderling konden schikken, ook
voor u. Maar ik begrijp wel, het overvalt
u allemaal. Praat u er eens over met
anderen, denk er eens rustig over na.
Dank u, ik kom er wel uit".
(Wordt vervolgd)
Uitsluitend voor spoedgevallen
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmorgen 8.00 uur
Dokter K. Eissen, Julianastraat 9,
Den Burg, tel. (02220) 2039.
Ambulance (in geval van onge
lukken met betekenend lichame
lijk letsel) (02220) 2011.
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmiddag 13.00 uur
Zr. Van Karsen, Kogerweg 132,
Den Burg, tel. 4319.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan men zaterdag en
zondag om 18.00 uur precies te
recht in het tandheelkundig cen
trum in het Groene Kruisgebouw,
Witte Kruislaan 19.
Weverstraat 95, telefoon (02220)
2112 Weekenddienst: zaterdag en
zondag 11.30 - 13.00 uur en van
17.00 18.00 uur. Buiten die tijden
alleen voor spoedeisende gevallen.
Dagelijks is het politiebureau van
de groep Texel van de Rijkspolitie
telefonisch te bereiken via tel.
(02220) 2644. Buiten kantooruren
(tussen 18.00 en 08.00 uur) kan
men rechtstreeks contact opnemen
met de meldkamer van het district
Alkmaar, tel. (072) 116444.
Alleen voor spoedgevallen tele
foon (02220) 2527.
Voor noodslachtingen bellen de
heer A. van Heerwaarden, telefoon
(02220) 2182 (slachtplaats) of 2663
(Wilhelminalaan 94), b.g.g. 3541.
Zondag 4 februari 1979:
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 10 uur ds. Wisman,
doopdienst voor jong en oud,
kollekte Werelddiakonaat
De Cocksdorp 10 uur ds. Wolthaus
Collecte voor het werelddiako
naat.
Den Hoorn 9.30 uur ds. Hoekstra
viering avondmaal
collecte Werelddiakonaat
De Koog 11 uur ds. Hoekstra
viering avondmaal
collecte Werelddiakonaat
De Waal 19.30 uur ds. Wolthaus
Oosterend 9.30 uur ds. Van Zijd
Langhout
kollekte Werelddiakonaat
Oudeschild 11.00 uur ds. Van Zijll
Langhout, kollekte Werelddiako
naat.
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.00 uur Kand. Koetsier
uit Amsterdam. Uitzending via
„De Lichtboei"
19.30 uur Kand. Koetsier
Oosterend 10.00 uur ds. Douwes
16.30 uur Ds. v.d. Meulen,
uit Den Helder.
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Öosterend 10.00 uur Dienst
16.00 uur Dienst
Dinsdag 6 februari:
Oosterend 19.00 uur ds. D. Hak
kenberg, uit Lisse.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 10.00 uur ds. Hylkema
Om 19.30 uur uitzending via „De
Lichtboei"
Kinderoppas aanwezig.
ROOMS KATHOLIEKE KERK
Den Burg: zaterdag 19.30 uur
Uitzending via De Lichtboei
zondag: 10.45 uur
De Koog: zondag 9.30 uur
Oudeschild: zondag 19.00 uur
'Den Hoorn: zondag 10.45 uur
De Cocksdorp: zondag 9.15 uur
Oosterend: zaterdag 19.30 uur
JEHOVAH'S GETUIGEN
in het Rode Kruisgebouw Jonker
straat, Den Burg.
10.15 uur Lezing
11.15 uur Wachttorenstudie,
i «Bi
