Het Texelse bos
\i I SI 1
Aasgieren
vallen aan
yiRMIMIW»
/RIJDAG 6 APRIL 1979
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
een armelijk bestaan. Vooral de zomer
was een moeilijke tijd, want het duin
leverde weinig op. Om die reden ver
zuchtten ze wel eens „als we eerst de
zomer maar weer door zijn"! De winter
was geen probleem; op het strand was
een overvloed aan bruikbare zaken te
vinden. In het tegenwoordige bosgebied
hebben vroeger tenminste drie plaggen
hutten gestaan. De bekendste plaggen
hut was die van Gorter (zie foto), die de
bijnaam Pacha droeg. Hij stond in de
omgeving van de tegenwoordige Pacha-
weg. Ook bij het kampeerterrein Wou-
tershok stond vroeger een plaggenhut,
die van een zekere Wouter was. In de
omgeving van de Fonteinsnol stond de
derde plaggenhut; dit stukje grond bij
hotel Bos en Duin heet tot vandaag de
dag het Gerrit Leens hok. Hok betekent
in dit geval erf of tuin. Overal in het
duingebied lagen in de vorige eeuw
trouwens de zogenaamde hokken. Het
waren meestal tuintjes, afgezet met een
tuinwal van met dorentakken erop om
het vee tegen te houden.
Veel duinen in het tegenwoordige
bosgebied waren in de vorige eeuw
ernstig in verstuiving, vooral tussen het
Westerslag en Jan Ayeslag. Daar lag
ook de Fonteinsnol, die toen waar
schijnlijk zonder overdrijving het be
roemdste duin van Nederland genoemd
mocht worden. Thijsse beschrijft in het
Verkade album Texel, hoe schitterend
het gebied in de vorige eeuw was: „De
Fonteinsnol was een wonder, een hoog
duin, dat uit de groote duinenreeks bij
wijze van schiereiland in de vlakte
vooruitsprong. Een eindje tegen de
helling op, aan de noordoostzij ont
sprong een bron, een echte bron, een
holte in het witte zand, waaruit het klare
water opwelde en dat stroomde omlaag,
zich telkens vertakkend door kussens
van veenmos en kwam eindelijk terecht
in de vlakte van de Mient, die uit andere
duinen nog meer water kreeg en zoo
een allermerkwaardigst landschap was,
half heide, half moeras en vol van de
mooiste bloemen en de aardigste vo
gels. Maar het allermooist en rijkst was
toch de bron aan de Fonteinsnol en zijn
onmiddellijke omgeving".
Over de konijnen
In het artikel over de konijnen is een
storende fout geslopen. Er stond dat bij
het fretteren alle uitgangen op één na
worden dichtgemaakt. In werkelijkheid
blijven alle uitgangen open.
Het planten van de helm gebeurt in de
periode van oktober tot ongeveer eind
april. Een lezer leek het beter alleen in
het voorjaar te planten. Er is dan al weer
fris groen, waardoor de konijnen de
helm met rust laten. Dat is inderdaad
het geval, maar de enorme hoeveelheid
helm die jaarlijks geplant moet worden
kan onmogelijk in het voorjaar worden
verwerkt. Bovendien slaat de helm later
in het voorjaar dikwijls niet meer aan,
omdat het in de duinen dan te droog
wordt.
J. van Groenigen
Gorter met vrouw voor de plaggenhut De
man op de foto bij Gorter is waarschijnlijk
flens, de stichter van het badhotel.
Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
(02228)741
De vorige keer heb ik bij het schrijven over de konijnenschade mis
schien een beetje de indruk gewekt dat de problemen in de duinen van
de laatste jaren zijn. Dat is beslist niet waar. In allerlei oude boeken en
geschriften wordt melding gemaakt van enorme verstuivingen,
waarvan de konijnen meestal de oorzaak zijn. De geschiedenis van De
Westen op Texel zal velen bekend zijn. In het begin van de 15de eeuw
was dit dorp het belangrijkste van Texel, maar door verstuivingen
werd het onleefbaar en verdween vrijwel van de aardbodem.
Ook op andere plaatsen waren de
verstuivingen een bron van ergernis en
veel problemen. In 1739 wees een
zekere Puissant op de slechte toestand
van de duinen en op het gevaar van
overstuivingen: de dreigende in
vasie van zand is veel geduchter dan het
zeewater, alzo het zand nooit weder
terugloopt". Op allerlei plaatsen waar
duinen voorkwamen, werd dan ook
gezocht naar goede methoden om het
duin vast te leggen. Dit gebeurde
meestal met helm, maar deze werkwijze
is bijzonder kostbaar.
Beplanting
In het boek „Duinbebossching" ver
telt J. A. van Steijn over de pogingen
die in het verleden zijn gedaan om tot
een verbetering van de vastlegging van
duinen te komen. Omstreeks 1755 wer
den proeven genomen met het zaaien
van dennenzaad in de duinen, onder
meer op Texel. Deze planten zijn echter
niet opgekomen of vernield door ver
stuivingen en konijnen. Er werden in die
tijd zelfs 'prijsvragen' uitgeschreven,
waarbij degenen die kans zagen het duin
te bebossen een medaille en een beurs
met dukaten in het vooruitzicht werden
gesteld. Ze moesten dan na een aantal
jaren laten zien, dat het ook werkelijk
gelukt wasl
1
In de loop van de jaren zijn op veel
plaatsen pogingen ondernomen, een
duinbebossing tot stand te brengen. Om
verschillende redenen was het resultaat
vrijwel altijd slecht. De eigenaren van
het duin waren vaak meer gesteld op de
jacht dan op bos. Het gevolg was
meestal dat de jonge boompjes door de
konijnen werden vernield. Op ons eiland
gebeurde iets dergelijks. In 1849 heeft
een zekere Kikkert een paar proeven
genomen met het zaaien van eiken en
dennen in de binnenwaarts gelegen
duinen in de polder Eierland. Het zaad
kwam goed op en zou ook zeker bos
geworden zijn, als de eigenaren van de
grond de duinen niet aan een schapen-
boer hadden verhuurd. Slechts een klein
deel van de boompjes bleef gespaard en
werd op een andere plaats herplant
Staring
Bij het schrijven over duinbebossing
moet zeker de naam van Dr. W. C. H.
Staring worden vermeld. Deze nam
ruim honderd jaar geleden op verschil
lende plaatsen in ons land proeven met
het beplanten van duingebieden. De
bekendste proef vond plaats in Schoorl,
waar nu nog een deel van de beplanting
aanwezig is. Staring stelde vast, dat de
den bijzonder geschikt was voor het
bebossen van de duinen. Deze soort
groeit waar andere het niet kunnen
vanwege de droogte. Hij wijst erop dat
de dennen die aan de buitenkant van het
bos de zeewind moeten opvangen,
dwergjes zullen blijven, „welke aanhou
dend de vraag schijnen te bepeinzen of
zij dóór zullen leven of willen gaan
sterven", ledereen die de bosrand langs
de duinen van Texel wel eens aandach
tig heeft bekeken zal het met deze
woorden eens zijn! Ondanks het volhar
dende werk van Staring om te bewijzen
dat het bebossen van duinen mogelijk
is, komt er steeds meer kritiek op z'n
werk. De langzame ontwikkeling van de
beplantingen was oorzaak dat in 1871
met de proeven werd gestopt. De
pogingen die in vorige eeuwen werden
gedaan om het duin te bebossen lever
den dus heel weinig op. De proeven
waren steeds beperkt van opzet en
omdat nauwelijks in ons land aan
bosbouw werd gedaan, ging men
meestal met weinig kennis van zaken
aan de slag. De grote verdienste van
Staring is geweest, dat hij veel gege
vens over z'n werkwijze heeft nagela
ten, die later van grote waarde zijn
geweest!
Texel
Aan het einde van de vorige eeuw
verschijnt een rapport over het bebos
sen van de Nederlandse duinen, waarin
Texel wordt genoemd als mogelijke
plaats. Men vindt dat de Staat het werk
moet uitvoeren, omdat er op die manier
een waarborg is, dat het bos blijft
bestaan en niet voortijdig wordt geveld.
In 1895 begon men op Texel met de
voorbereiding van dit werk, dat men
opdroeg aan de Heidemaatschappij. Het
duingebied was in die tijd veel natter
dan tegenwoordig. Namen als Natte-
vlakweg en Biesboschweg herinneren
nog aan dat verleden. Om het bos op
deze plaatsen kans van slagen te geven,
werden sloten gegraven om het over
tollige water kwijt te raken. In 1898
begon men met het bebossen. Het jaar
daarop werd het Staatsbosbeheer op
gericht. Deze rijksdienst nam in dat jaar
de bebossing over.
De uitgestrekte duinen van Texel
waren in de vorige eeuw een vrijwel
verlaten gebied. Van Jac. Maas, een
gepensioneerde werknemer van het
Staatsbosbeheer, kreeg ik verschillende
gegevens over de vroegere situatie. Er
stond in het duingebied een aantal
plaggenhutten. De bewoners leidden er
Dinsdag 10 april
Om 14.00 uur start bij De Schuilhut te
De Koog een kerkentocht. Ditmaal
wordt de zuidelijke route gevolgd.
Men is aangewezen op eigen vervoer.
In de Landbouwschool begint om 20.00
uur een discussieavond van de Vrou
wenbond NW.
De gemeenteraad vergadert vanaf
19.30 uur in het raadhuis.
VASTE DATA
Bij de Texelse Autocentrale (Schilder
end) start iedere dinsdagavond om
19.00 uur een trainingstoertocht van
de Wielervereniging Texel.
Elke maandagavond vanaf 20.00 uur
kan in hotel „De Lindeboom-Texel"
worden deelgenomen aan bridge
drives, georganiseerd door de vereni
ging „Groot Slam". Kosten f7,50
per paar.
Elke dinsdagmiddag om 14.00 uur
trimmen in de Dennen. Verzamelen
om 14.00 uur op de speelweide aan
de Ploegelanderweg.
Iedere maandagavond om 20.00 uur
heeft het Texels Vrouwenhuis bijeen
komst in de Oude Ulo aan het Schil
derend.
De Autobusonderneming Texel ver
zorgt op donderdagmiddagen (14.00
- 17.30 uur) rondritten over het eiland
waarvoor belangstellenden zich bij de
WV kunnen laten inschrijven. In
hoofdzaak wordt de Texelroute ge
volgd. Onderweg maakt men een
koffiestop bij café-eethuis Catharina-
hoeve. De buskosten zijn, f6,75 per
persoon (kinderen f3,25). De trips
gaan alleen door als er voldoende be
langstelling is (minimaal 30 perso
nen).
Iedere vrijdagavond wordt in de Oude
Ulo door Aquariumvereniging „In
Aqua Vita" tussen 19.00 en 20.30 uur
een visbeurs gehouden.
Spreekuur B. en W.: Burgemeester
maandags van 10.00 - 11.00 uur, wet
houder Westdorp donderdags van
9.30 - 10.30 uur, wethouder Nauta
maandags van 10.30 - 11.30 uur en
wethouder Van der Kooi vrijdags van
10.30 - 11.30 uur.
Iedere dinsdag om 19.00 uur start bij de
Texelse Autocentrale aan het Schil
derend een trainingstoertocht op de
fiets, georganiseerd door de Wieler
vereniging.
Zaterdag 7 april
Om 20.00 uur begint in de Kaaps-nol
een feestavond van drumband Voor
waarts Mars.
In dorpshuis De Bijenkorf te Oosterend
geeft de jeugdafdeling van Gymver
eniging Oosterend de jaarlijkse uitvoe
ring. De aanvang is om 14.00 uur en
de entreeprijzen zijn f2,50 voor oude
ren en f 1,— voor kinderen.
Zondag 8 april
Om 14.30 uur start bij de o.l.s. De Bruin
vis te Oudeschild een palmpaasop-
tocht. Na afloop is er instuif in 't Skil-
tje.
Om 13.45 uur begint in de Jonkerstraat
te Den Burg een palmpaasoptocht.
Maandag 9 april
In de Hervormde kerk van De Koog
wordt een dia-avond over Texel ge
houden; aanvang 20.00 uur.
Op de Groeneplaats houden de geza
menlijke Texelse slagers gedurende
de markturen een paasveetentoon-
stelling.
Elke woensdag worden In de oude Ulo
vanaf 10.00 uur activiteiten gehouden
voor WAO-ers.
Oud papier ten bate van de gymnas
tiekvereniging Oosterend kan altijd
worden bezorgd onder het afdakje
van de voormalige brandweerkazerne
aan de Achtertune te Josterend.
Elke donderdagavond wordt vanaf
20.00 uur op het adres Warmoes
straat 42 bijbelonderricht gegeven
door het evangelistenechtpaar Jan
en Paula Brouwer.
Elke dinsdagavond van 20.00-22.30 uur
Handboogschieten bij de Eilandschut-
ters in de Ferreverzaal.
Hoewel je het bij het horen van de
namen van de vier hoofdrolspelers niet
zou verwachten, is de harde oorlogsfilm
die van vrijdag tot en met maandag in
het City theater draait eigenlijk nooit
echt 'doorgebroken'. Het gaat om de
'The wild geese' die voor de Nederland
se markt de meer lugubere titel 'Aasgie
ren vallen aan' heeft meegekregen. De
acteurs die hierbij in actie komen zijn
Richard Burton, Roger Moore, Richard
Harris en Hardy Kruger. Burton is de
grootste held. In zijn rol van Colonel
Allen Faulkner accepteert hij van een
louche Londense bankier de opdracht
uit Oeganda een verdreven Afrikaanse
president te ontvoeren. Het zal hierbij
duidelijk zijn dat de film enige tijd
geleden opgenomen moet zijn, indien
men daar als werkelijke locatie Oeganda
voor heeft gebruikt. Momenteel lijkt de
toestand rond president Idi Amin in
Oeganda niet bijzonder geschikt voor
het realiseren van een dergelijk produkt.
Hoewel, je kunt natuurlijk niet weten
Er moet dus door Burton een president
van een (ander) Afrikaans land ontvoerd
worden om in 'diens' land de orde te
Elke donderdagmiddag van 15.00 -
16.00 uur wordt in 't Skiltje
bejaardengymnastiek gegeven.
Iedere dinsdagavond, aanvang 20.00
uur repeteert het amateurorkest
„Musica Texla" in het Fanfarege
bouw aan de Witte Kruislaan.
Slankelijndub komt op maandagavond
bijeen in „De Witte Burcht", aan
vang half acht.
Iedere dinsdagochtend wordt van 9.00
tot 10.00 uur en van 10.00 tot 11.00
uur in sportzaal „De Ferrever" o.l.v.
Hans Brusselaars huisvrouwengym-
nastiek gegeven.
Maatschappelijk werker Frank van Lare
houdt iedere werkdag spreekuur in
het Groene Kruisgebouw. Maandags
en vrijdags van 8.30 - 10.30 uur,
woensdags van 14.30 - 15.30 uur en
NVSH-informatiecentrum, -middelen-
depöt en -bibliotheek in het Groene
Kruisgebouw aan de Witte Kruislaan
zijn iedere maandag van 20.00 -
21.00 uur geopend en telefonisch be
reikbaar onder nummer 3241Con
tactpersoon mevrouw Blanken, Tjak-
kerstraat 35. Den Burg.
herstellen. Onder het wettig gezag van
deze bewindsman lijkt daar geen begin
nen aan maar Burton heeft (in de
gedaante van Colonel Faulkner althans)
meer in woelig Afrika gewroet. Hij heeft
zijn relaties. Dat zijn de reeds genoemde
Moore (James Bond), Harris en Kruger.
Ze hebben allemaal eenzelfde verleden
en moeten daarom met elkaar in staat
worden geacht deze 'klus' te klaren.
Gesteund door een vijftigtal houwde
gens van oud-gedienden, die het thuis
braaf rozen knippen en struiken snoeien
zat zijn, slagen ze er in de opdracht
perfect uit te voeren. Dit gaat met sluw
gesluip, onvervaard geschiet, zonder
voedsel, drank en munitie. Het wordt
niettemin een drama als blijkt dat ze met
z'n allen door de bankier zijn beetgeno
men. Zijn belangen zijn intussen al veilig
gesteld door een transactie met de
vijand.
De film is toegankelijk voor personen
van 16 jaar en ouder.
In de jeugdfilm 'Het geheim van de
rode varen' gaat zondagmiddag Billy's
grootste wens in vervulling. Hij komt in
het bezit van twee jonge hondjes, die hij
tot ware kampioenen in de jacht wil
maken. Samen met zijn grootvader is
hij dagelijks in de weer met zijn honden
en het wordt duidelijk dat er tussen hem
en zijn honden een ware band groeit. Dit
tot ergernis van de buurjongens, die niet
zoveel succes hebben met hun hond.
Het wordt zo erg dat tijdens een
proefjacht één van de jongens een
ernstig ongeluk overkomt. Billy voelt
zich verantwoordelijk en wil stoppen.
Maar zijn grootvader weet hem te
overtuigen door te gaan en zijn honden
af te richten voor de grote jaarlijkse jacht
waar alle kampioenen aan deelnemen.
De grote test kan beginnen. De honden
ruiken het wild en als het startschot valt
rennen zij, en hun bazen, het bos in. De
gebeurtenissen die nu volgen doen Billy
het al eeuwen oude 'Geheim van de
rode varen' ontdekken.
De toegang is voor alle leeftijden. De
voorstelling begint om 15.00 uur.
Het verbaal „aasgieren" in de Afrikaense
jungle. V.l.n.r. Richard Harris, Roger Moore,
Richard Bteton en Hardy Kruger.
Donderdag 5 april
In de Helderse schouwburg speelt de
musical 'Swingpop'; aanvang 20.15
uur. Na afloop vaart een extra boot
terug naar Texel.
Vanaf 20.00 uur wordt in de Raadskel-
der postzegelruilbeurs gehouden.
In hotel De Zwaan houdt de badminton
club Texel haar ledenvergadering,
aanvang 20.00 uur.
In de aula van de Rijksscholengemeen
schap wordt vanaf 20.00 uur de op
richtingsvergadering van een vereni
ging voor sterrenkunde gehouden.
Vanaf 18.30 uur wordt op Texel een
kringbrandweeroefening van de 8B
gehouden. Gestart wordt op de veer
haven. Waar de auto's en de man
schappen zich verder zullen ophou
den is nog niet bekend.
j
Vrijdag 6 april
In gebouw De Schakel houdt de zwem
en poloclub TX '71 algemene leden
vergadering. Aanvang 20.00 uur.
In de kapel te Zuid-Eierland (Bethel)
voert de toneelclub Zuid-Eierland het
blijspel 'Bloemen voor Barbara' op.
Aanvang 20.00 uur. De entreeprijs is
74,- p.p.
