(jroen 27wartsjexeh in het harL, Werkgelegenheid door maken van 'echt Texelse'producten? Elektriciteitsverbruik steeg met 6 procent Dubbeldekker heel „Molengat" GEMEENTE INSTALLEERDE NIEUWE COMMISSIE Tweedaagse feestmarkt in Den Hoorn Cr oen-Zwart Somber Vernielingen aan tientallen auto's Geslaagd VRIJDAG JULI 197S )2e JAARGANG NR. 9391 Redactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, telefoon (02228) 266 en Wessel Post, Burdetstraat 17, Den Burg, telefoon (02220) 3543. Voor advertenties, abonnementen etc. wende men zich tot de uitgever Langeveld De Rooy B.V., Postbus 11, Den Burg, telefoon (02220) 2741. Verschijnt dinsdags en vrijdags. Postgiro 652. Abonnementsprijs 71 1,50 per kwartaal 70 cent incasso; los 50 cent. Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636 Rabobank nr. 3625.01.742; NMB nr. 67.34.60.398. „We moeten tot elke prijs voorkomen dat we verwachtingen wekken maar ik ben ervan overtuigd dat de werkgroep heel zinvol bezig kan zijn. Er valt in ieder geval heel wat te onderzoeken". Dat zegt wethouder J. Nauta over de Commissie Werkgelegenheid die vorige maand is geïnstalleerd en een voortzetting is van de commissie vestiging bedrijven, vroeger 'industriecommissie'. Zoals bekend had deze commissie tot taak te bevorderen dat zich bedrijven op het eiland zouden vestigen in het belang van de werkgelegenheid. Van de oude commissie werd de laatste tijd niet zo veel meer vernomen. De leden kwamen helemaal niet meer bij elkaar, wat aan leiding was tot afkeurende opmerkingen uit de gemeenteraad. Het is een feit dat de oude commissie niet zoveel tastbaars heeft bewerkstel ligd maar het is volgens Nauta beslist niet waar dat de commissie alleen maar heeft zitten afwachten. Er is veel nuttig onderzoek verricht. Er is o.a. activiteit geweest met betrekking tot de mogelij ke vestiging van kunstmatige mossel- verwaterplaatsen, er is een wervings brochure uitgegeven ter informatie van bedrijven die zich mogelijk op het eiland zouden willen vestigen en er zijn advie zen uitgebracht aan het gemeentebe stuur met betrekking tot diverse aspec ten van het werkgelegenheidsvraag stuk. Dat het allemaal weinig resultaat heeft opgeleverd kan de commissie moeilijk kwalijk worden genomen. -.. - Noodzaak Intussen is de vraag naar meer ar beidsplaatsen actueel en dringend. Vol gens structuurplan van Texel moet voor 1985 worden gezorgd voor meer dan 400 extra arbeidsplaatsen en op wat langere termijn (als de geboortegolf van na de oorlog van school komt) nog meer. Er moet dus wat gebeuren om een flinke structurele werkeloosheid op Texel te voorkomen. De nu geïnstalleerde werkgroep heeft een andere samenstelling dan de vroe gere commissie en is ook kleiner. Naast wethouder Nauta, die de voorzitter is, zitten de volgende heren er in: A. Bischoff (E.T.D. Haarlem), B. Daalder (Federatie Nederlandse Visserijvereni gingen), J. Dekker (directeur VW Texel), J. C. Dros (raadslid), J. Koolhof (landbouwvoorlichting), A. Maasdam (directeur arbeidsbureau), B. Roest (FNV), R. Veenstra (directeur Rabo bank), Drs. C. Witvliet (directeur C.V. Noordholland) en M. Bakker (Kamer van Koophandel). Mej. M. Bakker van de afdeling Financiën is als secretaresse aan de commissie toegevoegd. Betrokken Wethouder Nauta voelt zich persoon lijk sterk bij het werkgelegenheidsvraag- Op het sportterrein te Den Hoorn wordt op vrijdag 20 en zaterdag 21 juli een grote feestmarkt gehouden, bestaande uit een rommelljesmarkt, fancy fair, allerlei demonstraties, drumband- en gymnastiekoptreden en parachutespringen. Zaterdag zal worden gestreden om de Texelse penaltybokaal. Alle Texelse voetbal verenigingen worden uitgenodigd om met een paar spelers deel te nemen. Het doel wordt verdedigd door de Haarlem-doelman Rob Boersma, bekend van de televisie. De organisatoren van ZDH zijn nog druk doende met het verzamelen van artikelen die op de rommeltjesmarkt kunnen worden verkocht of als prijzen kunnen dienen. Zo ongeveer alles is welkom. Zaterdagmiddag a.s. worden de artikelen huis-aan-huis opgehaald in Den Hoorn en 't Horntje. Mensen in het buitengebied bij deze twee woon kernen die iets willen afstaan, worden verzocht een telefonisch seintje te geven aan de heer F. Zwanenburg (02226) 272 of A. v.d. Gaag, tel. (02226) 383. stuk betrokken. Die belangstelling da teert uit de periode dat hij in het kader van de streek- en structuurplanvoorbe reiding voorzitter was van de werkgroep niet-agrarische werkgelegenheid. De laatste maanden is hij met allerlei onderzoek bezig geweest en hij heeft zijn bevindingen neergelegd in materiaal waarmee de werkgroep verder kan gaan. Zonder nieuwe bedrijven is op Texel nog wel enige groei van de werkgele genheid te verwachten. De structurele werkeloosheid zal naar verwachting nog met ongeveer 25 man toenemen en in de agrarische sector zal het aantal arbeidsplaatsen met ongeveer 100 afne men. Maar daar staat tegenover dat de ontwikkeling van de recreatie nog wel 140 man werk kan verschaffen terwijl de wetenschappelijke instituten (NIOZ en RIN) er ongeveer vijftig personen zullen bijkrijgen. Derhalve moet op korte ter mijn voor 300 arbeidsplaatsen gezorgd worden. Wie de huidige economische ontwik kelingen bekijkt realiseert zich dat het al een prestatie zou zijn als de bestaande tSbrkgelegenheid op Texel in stand wordt gehouden en dat beschouwt de werkgroep dan ook als een van haar doelen: houden wat je hebt. Verder moet de seizoenwerkloosheid worden teruggebracht door ontwikkeling van de recreatie buiten de zomerperiode. Het accent ligt echter op stimulering van nieuwe soorten van bedrijvigheid op Texel. Tot dusver hebben pogingen in die richting weinig succes gehad. De excentrische ligging van Texel en de afhankelijkheid van de bootverbinding zal daarbij een rol gespeeld hebben. Ook de eis dat alleen schone industrie op Texel welkom is, werkt beperkend. Wat dat betreft biedt Texel dus geen gunsti ge mogelijkheden, althans niet voor bedrijven die streven naar een gunstige concurrentiepositie. Van de rijksover heid hoeft niet veel stimulerende aan dacht voor Texel verwacht te worden, want in vergelijking met andere delen van het land is het met de werkloosheid op Texel helemaal niet ernstig gesteld. Gunstige factoren De werkgroep zal dus de nadruk moeten leggen op de gunstige produc tiefactoren die Texel óók heeft: een hoogwaardig agrarisch productiege bied, aantrekkelijk recreatiegebied, be trekkelijk schone zee, een behoorlijke haven en voldoende ruimte voor vesti ging. Bovendien is sprake van goede infrastructuur en nutsvoorzieningen. De gezonde, schone lucht spreekt ook een woordje mee. Gunstig is verder het niet algemeen bekend feit dat van Texel of naaste omgeving goederen en grond stoffen komen die van een buitenge woon goede kwaliteit zijn. De werkgroep zal wel inzien dat het zinloos is om op Texel dingen te gaan maken die elders grootschalig worden geproduceerd, maar het wordt anders als het 'echt Texelse' producten zouden kunnen zijn. Het bijzondere, unieke of karakteristieke gaat dan een rol spelen waardoor de prijs wat hoger mag zijn. Wat dat betreft zijn de tijdsomstan digheden gunstig. Steeds meer mensen zijn bereid geld uit te geven voor dergelijke specifieke producten. De naam Texel is reeds een begrip en roept associaties op met schapen, Wadden zeeën zuivere natuur. De werkgroep heeft tot taak na te gaan in hoeverre deze 'identiteit' van belang kan zijn. Ervaringen elders in die richting zijn nogal hoopgevend. Nauta heeft de werkgroep duidelijk op een bepaald spoor gezet. De leden kunnen onmiddellijk begin nen met onderzoekingen op het gebied van de ontwikkeling van: een mossel- verwerkend bedrijf, (schapen)vleesver- werkend bedrijf, visverwerkend bedrijf. aan de recreatie verwante activiteit (zoals tehuizen met medische verzor ging en levensbeschouwelijke institu ten), bedrijven die agrarische producten verwerken en bedrijven die producten of halfproducten vervaardigen ten behoe ve van de toeristenindustrie. Ook de suggesties die destijds door het 'Men sen zonder werk'-project zijn gedaan, zal de werkgroep bekijken. Wethouder Nauta heeft zelf al vrij uitgebreid onderzoek verricht op het gebied van de schapenhouderij, de mosselverwerking en visverwerking. Schapen Aandacht voor de schapenteelt is hard nodig want met die bedrijfstak gaat het verkeerd. Als gevolg van de EEG-ont- wikkelingen zal Engeland veel lamsvlees aan Frankrijk gaan leveren, waardoor de vraag naar Texelse schapen zal dalen. Zodat de toch al lage prijzen nog slech ter zullen worden. Het kan zelfs binnen kort bedrijfseconomisch niet meer ver antwoord zijn om de schapenteelt te handhaven. Dat zou een verlies zijn. Niet zozeer voor de betrokken agrariërs omdat deze een alternatief hebben in de vorm van de rundveehouderij, maar wel voor de betekenis van Texel in de meest brede zin. Het Texelse schaap moet wegens zijn kwaliteit, traditie, land schappelijke en toeristische waarde be houden blijven. Onderzocht moet worden of het mogelijk is de gefokte lammeren (die nu levend naar het vasteland worden ver kocht) op Texel zelf te mesten en te slachten. Texel zou dan kwalitatief hoogwaardig schapenvlees, met een zeer duidelijke eigen identiteit kunnen exporteren. Dat kan zóveel meer op brengen dat het voor de toeleverende schapenhouders (die de schapen moe ten weiden van september tot en met januari) aantrekkelijk wordt. In samen hang hier mee zou de stichting van een centrale slachtplaats nieuw leven moe ten worden ingeblazen. Ook de moge lijkheid tot productie van schapenkaas en andere schapenmelkproducten wordt momenteel bestudeerd. Ook de pogingen om een vorm van mosselindustrie naar Texel te halen moeten volgens wethouder Nauta niet worden opgegeven, alleen al door het feit dat Texel aan de Waddenzee ligt waar 80% van de in Nederland ge kweekte mosselen vandaan komen. Bo vendien is het water nergens anders zo geschikt voor het verwateren van mos selen terwijl ook veel andere faciliteiten voor vestiging van mosselindustrie kun nen worden geboden. Onder meer moet worden vastgesteld of een niet veel grotere binnenlandse markt voor de Texelse mosselen is te ontwikkelen. Belangrijk is dat het nog allerminst vast staat dat de, mosselcultuur in Zeeland behouden kan blijven, ondanks het feit dat de dam waarmee de Oosterschelde wordt afgesloten, half doorlatend zal zijn. Wil de mosselindustrie op Texel kans van slagen hebben, dan moet de concurrentie met Zeeland (waar men alleen al door de plicht om via de veiling van Yerseke te verkopen een grip heeft op het hele gebeuren) worden omzeild. Dus: anders doen met een eigen product en productnamen. Verder zou direct begonnen moeten worden met conserveren volgens eigen formules en voor het 'eigen' product zou een binnenlandse markt ontwikkeld moeten worden. Nauta heeft de feiten die zijn naspeu-_ ringen opleverden neergelegd in een" serie rapporten, te uitgebreid om in het bestek van dit artikel weer te geven. Onder andere is ingegaan op de pers pectieven die andere vormen van mos selcultuur (hangende culturen die niet met de zeebodem in aanraking komen en daarom bij voorbaat zandvrij en van hoge kwaliteit zijn) kunnen bieden. Uit de rapporten blijkt verder dat de moge lijkheden om op Texel een visverwer- kende industrie te vestigen thans reeds vrij diepgaand worden onderzocht. Tijdens een patrouille op de Ruyslaan in De Koog constateerde de politie in de nacht van zondag op maandag dat onbekenden aan ongeveer dertig auto's vernielingen hadden aangericht. In de meeste gevallen betrof het afgebroken antennes, vernielde autospiegels of ver bogen ruitenwissers. Het opvallende hierbij was dat slechts een enkeling onder de bezitters van deze auto's later op het politiebureau de geleden schade is komen aangeven. De dubbeldeksveerboot die momenteel voor TESO wordt ge bouwd, heeft de naam 'Molen- gat' gekregen. Het bestuur heeft die naam gekozen omdat deze logisch aansluit bij 'Texelstroom' en 'Marsdiep', ook namen van wateren tussen Texel en Den Helder. Het was oorspronkelijk de bedoeling de naam pas bij de doopplechtigheid te onthullen, maar de werkwijze bij de bouw is zodanig dat de naam er al in een veel vroeger stadium wordt opgezet, zodat deze dan eerder bekend zou zijn. Bovendien is in correspondentie tussen de werf en allerlei relaties al een paar keer de naam genoemd zodat deze in feite el was uitgelekt. Het bovenstaande Verklaart waarom het TESO-bestuur in de laatste aandeelhoudersvergadering niet inging op de suggestie om voor het vinden van een naam een prijsvraag uit te schrijven. In vergelijking met het jaar ervoor is in 1978 op Texel 6 procent meer elektrische energie verbruikt. De netto afgeleverde hoeveelheid water nam toe met 4,3 procent. Bij de Texelstroomcentrale te Oudeschild registreerde men vorig jaar een afgifte van ruim 32,6 miljoen kWh en een maximale belasting van 7.800 kWh (30 december). In 1977 waren deze cijfers respectieve lijk 30,6 miljoen kWh en 7.200 kWh (27 december). De topafgifte steeg dus met 8,3 procent. De totale productie van de centrale was vorig jaar bij 41 miljoen kWh tegen 38,7 miljoen kWh in 1977, ofwel een toename van 5,9 procent. Deze cijfers staan in het deze week verschenen jaarverslag over 1978 van het op 19 december van het vorig jaar officieel door de provincie Noordholland overgenomen electriciteitsbedrijf en wa- terfabriekTexelstroom N.V. Het jaarverslag geeft aan dat het huishoudelijke verbruik (inclusief het woonhuisgebruik bij bedrijven) met on geveer 35 procent nog steeds de groot ste afnamegroep is, maar een steeds stabieler karakter vertoont. De directie verwacht dat in deze verbruikersgroep ook in de toekomst een 'gerichte ver- bruiksbeheersing' zal optreden. Hier voor worden twee oorzaken genoemd namelijk een doorwerking van de huis houdelijke verzadiging en een toene mend inzicht om zuiniger met energie om te springen. Over het algemeen wordt evenwel toch een stijging van de vraag naar energie verwacht. Men denkt met name aan een grotere afname in de agrarische en recreatieve sector en aan het collectief gebruik (zoals zuiverings installaties). Er wordt op gewezen dat hierbij de recreatieve sector in haar afname en belastingpatroon bijzonder afwisselend kunnen zijn. Onderverdeling Er werd in 1978 in totaal ruim 27 miljoen kWh over het eiland gedistri bueerd. Daarvan vormde zoals gezegd het aantal woonhuisaansluitingen de grootste groepering. Exact genomen was het percentage voor woonhuizen 30,6 en het aandeel winkels met of zonder woonhuis 9,2. Bijzondere aan sluitingen en grootverbruik (bouw- stroom, PTT, RWS, PWN en zuive ringsinstallaties) namen 24,8 procent voor hun rekening en schuren, werk plaatsen en praktijkruimten 12,4 pro cent. De lijst ziet er verder als volgt uit: boerderijen, melkaansluitingen en bol- lenbedrijven: 9,8 procent. Café's, res taurants, hotels en rusthuizen: 8 pro cent. Zomerbungalows en bungalow- bedrijven: 2,7 procent en tenslotte straatverlichting: 2,5 procent. Wat betreft de in het Texelstroom- complex gevestigde waterfabriek kwa men voor 1978 de volgende cijfers beschikbaar. De bruto waterproductie (in kcal/m3) bedroeg 55.065 en de netto productie 74.924. In vergelijking met 1977 betekende dit in beide gevallen een daling. Deze cijfers waren toen respec tievelijk 56.629 en 77.517. Aan gasolie verbruikte de Texelstroomcentrale in J978 totaal 55.000 kg aan stookolie 16,5 miljoen kg en aan smeerolie 34.6ÖÖTg. De vergelijkende cijfers voor het jaar daarvoor bedroegen 184.800 kg, 17,1 miljoen kg en 11.600 kg. De bedrijfsvoering van de elektrici teitsvoorziening en de productie van drinkwater ten behoeve van Texel werd vorig jaar overgedragen aan de provin cie en ondergebracht in het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noordholland (PEN). Het minderheidsbeleid van de gemeente Texel (20 procent van de aan delen) werd op 30 mei voor de nominale waarde van 710.000,— door de provin cie overgenomen waarmee deze de enige aandeelhouder van de Vennoot schap werd. De acte van overdracht werd opgesteld door notaris C. J. Boswijk en op 19 december door de gemachtigden van Texelstroom N.V. en PEN getekend. Met de vertegenwoordi gers van de vakorganisaties werd de bij de overdracht behorende personeels- overname zo volledig mogelijk toege licht en vooraf in wederzijds overleg geregeld. In verband met zijn op handen zijnde pensioenering werd aan de heer B. Kleinhuis op 1 januari 1979 op eigen verzoek eervol ontslag verleend. Klein huis was sinds 2 januari 1960 enig directeur van de later in Texelstroom N.V. omgezette Texelse Elektriciteits maatschappij (TEM). Gezien de nog resterende functie van Texelstroom N.V. als financieringsvennootschap werd met ingang van 1 januari 1979 drs. D. P. Don tot vennootschapsdirecteur benoemd. Tegelijkertijd werd de raad van commissarissen als volgt samen gesteld: Ir. F. H. M. van Eyndhoven (voorzitter), C. Sprey (commissaris) en Ir. M. Anstal en G. Kersten (beiden plv. commissaris). Praktijk Naast in bestuurlijke zin waren er in 1978 ook verschillende veranderingen in praktische zin. Vorig jaar werd de laatste hand gelegd aan de 10 kV hoofdverbin ding naar het Noorden en werd in het hoogspanningsgedeelte van het distri butienet 9.569 meter grondkabel ver werkt. De lengte van het geheel onder gronds aangelegde hoogspanningsnet bedroeg per 31 december 1978 in totaal 227.686 meter. Voorts werd het hoog spanningsnet uitgebreid met 5 trafo stations, waarvan enkele voor span ningsverbetering. Er werd een verdeel station veranderd in een trafostation en een trafostation werd verwijderd. Per 31 december waren op Texel 132 transformatoren in bedrijf. Gezamenlijk hadden zij een vermogen van 23.085 kVA, verdeelde over 127 trafostations. [Lees verder op pagina 7) Het ziet er niet naar uit dat het toeristenseizoen 1979 bijzonder goed zal worden. Integendeel, nu al staat nage noeg vast dat de dalende tendens van de afgelopen twee jaar zal doorzetten. Een teruggang in het overnachtingen aantal van rond de vijf procent zit er dik in. Logisch: als steeds meer Nederlan ders hun vakantie in het buitenland doorbrengen, moet je dat ook op Texel merken. Van verminderende belangstel ling voor Texel is ai jaren sprake, maar het viel niet op omdat er altijd veel meer klanten waren dan de beschikbare plaatsruimte toeliet. Die overvraag is geslonken en thans zijn vraag en aanbod aardig met elkaar in overeenstemming, althans voor de topperiode. De kans is groot dat we volgend jaar in deze periode te maken zullen krijgen met een hoeveelheid lege kamers, appartemen ten en kampeerplaatsen. Temeer daar inmiddels rustig wordt doorgegaan met het bouwen van appartementen zodat het aanbod toeneemt bij een afnemende vraag. Hoe bedenkelijk de situatie is bleek de afgelopen week. Als gevolg van het samenvallen van Nederlandse en Duitse vakanties zou er nu zeer grote drukte moeten zijn, maar dat is helemaal niet het geval. De wachttijden bij TESO Hepen zaterdag j.i. uit tot meer dan vijf uur maar dat zegt op zichzelf niets. Diezelfde TESO weet ons nl. te melden dat het aantal 'vreemde' auto's op het eiland momenteel 6.266 be draagt, wat een zeer nauwkeurige indi catie is van de toeristendrukte. Op het vergelijkbare moment vorig jaar dus een week later omdat toen de Duitse vakanties begonnenbedroeg het aantal vreemde auto's 7.249. Die teruggang stemt overeen met de al gesignaleerde terugloop van ruim vijf procent. Op het moment dat u dit leest is nog geen enkele akkommodatievorm helemaal volgeboekt. Zelfs in de bungalowsector [het meest gevraagd) is nog ruimte. In de hotels en pensions is over het algemeen nog ruimte 'zat' en een flink deel van de logies-met-ontbijt kamers staat nog leeg. Ook op de campings is nog ruimte. Het ziet er niet naar uit dat de inmiddels in gereedheid gebrachte noodcamping nodig zal zijn. Ais alles meeloopt raakt Texel in het komende of het daarop volgende week end vol, maar die drukte is dan van een uiterst korte duur alweer het gevolg van die slechte vakantiespreiding. Mi nister Pais heeft laten weten iets aan die spreiding te zullen doen. Volgend jaar wordt de zomervakantie een week kor ter ten gunste van andere vakanties. Maar Texel schiet daar niets mee op, want het betekent dat het al helemaal niet meer overladen zomerseizoen nóg een week korter wordt. En of die week die bij de andere vakanties komt, op Texel wordt doorgebracht is twijfelach tig. De kans is groter dat de mensen voor wat langere tijd naar de wintersport gaan. Want in de periode buiten de zomer biedt ons eiland te weinig andere dingen naast ruimte, rust, mooie natuur en landschap. En dan zijn we terug op het oude probleem: Texel moet met de grootst mogelijke spoed aantrekkelijker worden in de winter. Dat is een vrome wens. Projecten die dat kunnen bewerk stelligen zullen vele miljoenen vergen en houden risico's in. Nu al roepen de ondernemers die niet dicht bij De Koog wonen in koor dat ze er niet aan willen meebetalen. Dat zal wel anders worden als we een paar jaar verder zijn. Dan willen ze we7 maar dan kónnen ze niet meer. Als het niet lukt Texel zeer aantrekke lijk te maken voor het doorbrengen van de korte niet zomer) vakanties en weekenden, is 1e toeristische toekomst uitsluitend afhankelijk van de internatio naal sociaal-economische ontwikkeling. De vliegtuigbenzine wordt duurder en er komt ook een tijd dat de horecawerk- nemers en bouwvakkers in Spanje het- zelfde salaris zullen verdienen als hier. Een vakantie aldaar wordt dan zo kostbaar dat het eigen land weer aan trekkelijk zou kunnen worden. Als daar tenminste betaalbare alternatieven wor den geboden. Wie zich dat tijdig reali seert en er naar handelt, vist straks niet achter het net. Aan de technische school De Noord ster te Den Helder slaagde Ronald Kramer uit Den Burg voor het diploma brood- en banketbakker.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1979 | | pagina 1