Graanoogst geeft
goede opbrengsten
Een goedlachse zonderling
Herinneringen van Reijer Daalder
f LAND
f BOUW
Sportprogramma
Meersportenverenigtffi
Jjv
KlaverjascluD vergadert
Volleybalprogramma
ellandcompetltle
i!
Nog een vinoloog
Familie- en
handelsdrukwerk
Tafeltennisclub
komt op gang
9 IJ DAG 21 SEPTEMBER 1979
TEXELSE COURANT
PAGINA 6
3 mdat dit jaar betrekkelijk laat met de
anoogst kon worden begonnen is
e zeker veertien dagen later dan nor-
al. in de week van 15 september
lindigd.
len van de oorzaken die daaraan ten
ndslag lagen was het „late" voorjaar
ardoor de granen later gezaaid kon-
worden en er was dan ook niemand
durfde dromen van hoge opbreng-
n bij de granen omdat het groeisei-
in wel eens te kort zou kunnen
rden. Achteraf zijn de opbrengsten
graan goed geworden wat te
iken is voor een groot deel aan het
ile donkere weer. De produktie om-
ndigheden zijn er gunstig door beTn-
ed. Het zo laat in het seizoen oogsten
dcht wel met zich mee dat er veel
lan nageJ-oogd moet worden wat
:ra kosten met zich mee brengt.
Zeer hoge opbrengsten
/oor zover bekend hebben de ge
ssen rogge en haver nog nooit zulke
ge zaadopbrengsten gegeven als in
79. De hoogste opbrengsten bij de
jge die er gehoord zijn lopen tot 6000
/zaad per ha. Meerdere percelen
amen per ha tot een opbrengst die
m boven de 5500 kg zaad lag. Dit is
ongekend voor rogge opbreng-
Ook het gewas haver heeft (ge-
ddeld genomen) op Texel zeer goede
brengsten gegeven. Zaadopbreng-
in die rond de 7000 kg per ha zaad
gen zijn zeer hoog. De zomergerst
tam in een aantal gevallen ook tot
brengsten die de 6000 kg zaad per ha
alden. Maar gemiddeld genomen
imt dit gewas nogal lager uit. Oor
ken voor de lagere opbrengsten
nnen zijn geen goede conditie van de
and wat de bemesting betreft. Gron-
in die te veel stikstof hebben gekregen
iven geile gewassen met veel stro en
lestal een te dichte stand. Ook de
zuurgraad speelt een belangrijke rol bij
de teelt van zomergerst. Dit gewas wil
graag een grond met een hoger pH-
getal dan die voor haver en rogge. De
wintertarwe gaf in een aantal gevallen
opbrengsten aan zaad die boven de
7500 kg per ha lagen. Maar de meeste
percelen bleven bij ruim 6000 kg zaad
per ha steken. De oppervlakte winter-
gerst die er op Texel stond was gering
maar het overgrote deel kwam toch tot
een opbrengst die rond de 6000 kg zaad
per ha lag.
Zuigschade
De indruk bestaat dat de schade van
de bladluizen op de graanbladeren vrij
aanzienlijk is geweest. In het afgelopen
groeiseizoen kwamen er op de graan
bladeren zeer grote aantallen bladluizen
op de bladeren van de graanplant voor.
Door het zuigen van deze dieren aan de
planten is de groei belemmerd. Tevens
scheiden deze luizen een stroopachtige
stof op de bladeren af waarop gemak
kelijk schimmels willen groeien. Het
gevolg was dat de bladeren, die de
motor vormen voor de produktie van de
plant, te snel afstierven. Het uiteinde
lijke resultaat is dan dat de opbrengst
van het gewas lager is.
Verkoopprijzen
De prijzen van de granen blijven
de laatste jaren ongeveer op hetzelfde
peil. Afhankelijk van de graansoort ligt
de prijs rond de 40 tot 42 cent per kilo bij
een vochtgehalte van 17 De prijzen
blijven achter bij de kostenontwikke
lingen van de laatste jaren en de graan-
teler zal het dan ook moeten hebben van
hoge opbrengsten van zijn gewassen.
Het is en blijft steeds noodzakelijk dat de
groeiomstandigheden voor de gewas
sen steeds zo gunstig mogelijk dienen te
zijn. De grond dient in een optimale
conditie te zijn voor de groei en de
bemesting dient daar op afgestemd te
worden. Bij de groei van de planten mag
niets aan het toeval overgelaten te
worden. Alle gewassen vragen veel
aandacht en ook alleen dan zal het
mogelijk zijn om hoge opbrengsten te
halen.
J. Koolhof
Zaterdag 22 september 1979:
Tafeltennis:
Turnlust 1-Tetak 1
Dito 8-Tetak 2
Ferrever sportzaal
Tetak 3-Olympia/h 7
Tetak 1-Olympia/h 5 (jeugd)
Volleybal „Ons Genoegen":
14.30 u.: (d) Tevoko 3-Noordkop 3
15.45 u.: (d) Tevoko 4-Smash '68
14.30 u.: (h) Tevoko 1-SVN
15.45 u.: (h) Tevoko 2-WSOV 1
Naar aanleiding van het artikel in de
vorige krant over mevrouw Parlevliet
uit Den Hoorn, die onlangs slaagde als
vinoloog, werd ons gemeld dat zich op
Texel nog iemand met dat diploma be
vindt. Het is de heer Lex Oudshoorn
die sinds 1 augustus op Texel woont en
in dienst is van slijterij-wijnhandel De
Wit in de Weverstraat te Den Burg.
v/h Langevcld
en De Rooy bv
Den Burg. Texel
„Eén van de opmerkelijkste figuren die ik in het vooroorlogse De
ioog heb gekend was Sieme Luitse. Officieel heette hij Simon Klaas
uitse. Hij was geboren op 17 juni 1857 en was een Koger van het
uiverste water.
Samen met zijn enige zuster
iroonde hij pal tegenover ons aan de
lorpsstraat waar het er toen vol-
lagen anders uitzag dan vandaag de
ég. Want van de huizen die er toen
tonden zijn eigenlijk alleen het oude
lervormde kerkje en het huisje er
aast, destijds bewoond door Jaap
Sidewind, nog in tact.
Sieme, en trouwens zijn zuster ook
wel een beetje, was een zonderling. Hij
genoot bekendheid over het gehele
eiland. Maar het was een goedlachse
zonderling die geen vlieg kwaad deed.
Sieme zorgde er dagelijks voor dat de
gehele Dorpsstraat van alle rommel ver
schoond bleef. Geen luciferhoutje,
stukje zilverpapier, peukjes van sigaren
of sigaretten liet hij liggen. Daarente
gen was het in zijn slaapkamertje een
geweldige rommelboel. Het stonk er
verschrikkelijk. Op een dag zelfs zo erg
dat de gemeente heeft ingegrepen om
de zaak grondig schoon te maken.
Toen bleek dat zelfs de wurmen uit zijn
bed kropen. Das was geen wonder,
want ik herinner me dat hij een keer
van het strand was gekomen met een
stuk zeehondenvlees onder zijn jas.
Blijkbaar was hij toen weer 's in de
war want hij bleek met kadaver en al
in bed gekropen te zijn.
Kenmerkend
Sieme Luitse was vrijwel altijd eender
gekleed. Je kon hem uittekenen in z'n
weliswaar van oorsprong redelijk goede
kleding, die meer dan eens versteld was.
Vooral in zijn broek zaten op allerlei
plaatsen lappen ander goed genaaid.
De jas die hij droeg was helemaal
kenmerkend. Dat was een wijduit-
staand colbertjasje met een dubbelge-
knoopt touw om zijn middel. Verder
liep Sieme zoals dat toen gebrui
kelijk was consequent op witte
klompen en had hij een van een forse
klep voorziene pet op. Compleet met
een volle grijze baard was dat dé Sieme
zoals iedereen hem kende. In deze
uitmonstering liep hij, gewapend met
een lange stok, dagelijks door de
duinen maar meestal nog op het
strand. Want de zee had zijn grote
liefde. En wat er aanspoelde natuurlijk,
al moet gezegd worden dat hij het
meeste belang stelde in zaken die een
ander rommel zou noemen.
Wij kwamen als kwajongens nogal 's
bij Sieme boven. Dan hadden we altijd
lol in 'm want hij had allerlei dingen aan
de zolderinq hangen. Daar waren
emmertjes bij en schopjes, kortom
veel zaken die hij op het strand had
gevonden en in zijn dichtgebonden jas
had meegesleept. Als wij dan vroegen
of we 't hebben mochten, lachte hij
altijd maar. Sieme vond maar zelden
iets niet goed.
In brand gestoken
Eén van de vroegste voorvallen die ik
met Sieme meemaakte is eigenlijk
meteen een van de gruwelijkste. Dat
was in de mobilisatie van 1914-'18 en ik
zal een snotneus van een jaar of zeven,
acht zijn geweest toen hij op een dag
op 't hekje voor ons huis zat. Er waren
in die dagen nogal wat soldaten op
Texel en er sjouwde zo'n groep rond in
de Dorpsstraat terwijl Sieme rustig met
een sigaartje tussen zijn vingers zat te
peinzen. Wij liepen dichtbij huis in de
buurt rond, ook kijken naar die solda
ten natuurlijk. Maar wat gebeurde er.
Eén van die mannen wilde een grap
uithalen en terwijl z'n maats hem
afleidden probeerde hij van achter de jas
van Sieme in brand te steken Het
was maar goed dat wij het bijtijds
zagen want je moet er niet aan denken
wat er gebeurd was als wij niet hadden
ingegrepen. Toen we een steekvlam
zagen hebben we het vuur 'als de
duvel' uitgeslagen. Ik word nog kwaad
als ik er aan denk. Hij zou levend
verbrand zijn. Dat moet je meemaken.
Ik geloof dat dat één van de redenen
was dat Sieme mij ontzettend graag
mocht, zolang hij nog leefde. Want hij
is pas kort vóór de tweede wereld
oorlog gestorven. Over de tachtig jaar
was hij toen. Later hebben we wel eens
gezegd, het is eigenlijk maar gelukkig
dat Sieme dood is want het was in de
oorlogstijd vast verkeerd met hem
afgelopen. De Duitsers hadden hem
zeker voor zijn raap geschoten want hij
trok zich nergens iets van aan of het nu
verboden was of niet. Sieme liep
overal.
In de aardappels
Hij was dan wel het grootste deel
van zijn leven een zonderling maar toch
schijnt hij zo aanvankelijk niet geweest
te zijn. Mijn vader, die ook verbazend
goed met Sieme op kon schieten, heeft
eens verteld dat hij de eerste twintig
jaar van zijn leven eigenlijk niets bijzon
ders mankeerde. Sieme heeft dus heel
gewoon op de lagere school gezeten en
kon goed lezen en schrijven. Hij is ook in
dienst geweest maar toen hij daarna
Onder leiding van MST-trainer Peter
de Hoogh startte onlangs in sportzaal
De Ferrever de leden van tafeltennis
vereniging Tetak aan het nieuwe win
terseizoen.
Deze week (22 september) wordt
bovendien een begin gemaakt met de
eerste competitiewedstrijden waarin
men dit jaar met vier teams start. Het
vorig jaar in de vijfde klasse kampioen
geworden Tetak 1 speelt nu in de vierde
klasse terwijl Tetak 2 en Tetak 3 zich in
de vijfde klasse mogen gaan bewijzen.
Het gevormde jeugdteam komt uit in de
vierde klasse van de juniorenafdeling.
Beide eerste teams spelen zaterdag uit
wedstrijden. Tetak 3 komt in de Ferre-
verzaal in de slag tegen het uit Enkhui
zen afkomstige Olympia/'t Haventje 7.
Ook de Texelse junioren spelen tegen
deze vereniging. Zij ontmoeten (op
eigen terrein) het vijfde juniorenteam
van deze Enkhuizense vereniging. Beide
wedstrijden beginnen om 14.15 uur. De
traininstijden van de MST-tafeltennis-
vereniging zijn als volgt; maandag:
18.30-20.30 uur jeugd t/m 17 jaar.
20.30-22.30 uur senioren.
Vrijdag:
20.00-21.00 uur jeugd t/m 17 jaar.
21.00-23.00 uur senioren.
Ter gelegenheid van de opening van
de wintercompetitie houdt de klaverjas-
club De Zwaan donderdagavond 27
september een vergadering in de gelijk
namige zaal. Het is belangrijk dat alle
leden aanwezig zijn want er wordt ge
sproken over het competitieverloop en
er moet een huishoudelijk reglement
worden vastgesteld. Ter afsluiting van
de wekelijkse zomerdrives wordt maan
dagavond 1 oktober nog één open
drive gehouden, deze keer met extra
prijzen
ineens in zijn strot en zou hij bijkans
stikken.
Warrige verhalen
Hij kwam vaak pas laat in de avond
thuis met veel geraas en gestommel.
Zijn jas en zijn klompen zaten dan vol
met allerlei spullen die hij onderweg
had gevonden.
Het gebeurde wel dat ik nog op was
en in de winkel rondliep. Als ik dan zei:
„Sieme, wat ben je weer laat?" dan
kwamen er warrige verhalen over din
gen die hij die dag zoal mee had ge
maakt. „Ooooh Reij", zei Sieme dan
op zijn speciale manier, „jaaa, ik was
nog 'an De Cocksdorp en daar vroegen
ze me op de koffie". Dat betekende
dus dat hij bij nacht en ontij nog dat
hele stuk langs het strand had gelopen.
En dat met allerlei houtjes en latjes die
hij aan het strand vond in z'n klompen.
Ongelofelijk, maar Sieme was niet
kapot te krijgen.
Hij kwam ook vaak bij mijn schoon
ouders. Die woonden bij de eendenkooi
ten noorden van het dorp. Daar kreeg
Reijer Daalder werd geboren
in De Koog op 28 februari 1907
en heeft sindsdien vrijwel zijn
gehele leven in zijn geboorte
dorp gewoond. Hij is de zoon
van één van de strandvonders
die het dorp rond de eeuwwisse
ling en gedurende de eerste tien
tallen jaren van de twintigste
eeuw had.
Al was zijn leven dan op
enkele korte periodes na uitslui
tend aan De Koog gebonden,
toch leidde Daalder een avon
tuurlijk leven. Hij was getuige
van tientallen scheepsstrandin-
gen, ontmoette markante perso
nen en maakte de crisisjaren en
beide wereldoorlogen mee.
Aanvankelijk was Reijer Daal
der elektricien, werkte in de
twintiger jaren aan het strand en
in de duinen, jaagde, stroopte en
verdiende in de jaren dertig zijn
brood als rijwielhersteller. In die
jaren kwam Daalder ook bij de
kustwacht. Toen de economie
weer wat aantrok werd hij krui
denier in De Koog en grond
vestte daarmee de huidige Daal
ders stvarmarkt in de Dorps
straat.
Ut zijn mond tekendon wij
enkele verhalen op,
wij de eerste hierbij af
drukken. Red.
Voor dinsdagavond 25 september
worden in het kader van de eiland
competitie volleybal de volgende
wedstrijden gespeeld. Ze vinden
zoals gebruikelijk plaats in sporthal
Ons Genoegen.
In verband met een geringe verkor
ting van de speelduur (tweemaal één
minuut) worden zowel teams als
scheidsrechters verzocht ruim op tijd
aanwezig te zijn.
Veld A, heren:
18.30 u.: De Rog-Bakkers Ijzerhandel
Fam. Witte
19.05 u.: Fam Witte-Reizenboetiek
Hema
19.45 u.: Graaf Spuiterij-Hema
Timmers Bak.
20.35 u.: JKM-Timmers bakkerij
Graaf spuiterij
21.05 u LBO-RSG Teso
21.45 u.: Teso-Smash'68 G. Slock
22.25 u.: Gr. Slock-Texelstroom
Smash '68
Veld B, heren:
18.30 u.: Dros' bakkerij-BGZ
Slagerij Kossen
19.05 u.: PWN-Slagerij Kossen BGZ
19.45 u.: Memo-RSG 2 PWN
20.25 u.: Verpleeghuis-Pado Moerbeek
Veld B, dames:
21.05 u.: Molenkoog-Mod. Beekman
Expert
21.45 u.: Expert-Garage Kikkert
Molenkoog
22.25 u.: Gr. Slock-'t Cafeetje
Garage Kikkert
Veld C, danes:
18.30 u.: Koffieshop-Vopoda SRV
De Rog
19.05 u.: De Rog-B A elektra
Vopoda SRV
19.45 u.: Garage Dros-Question
B A elektra
20.25 u. Antiekhuisje-Hema
Stienenpikkers
21.05 u.: Memo-Stienenpikkers Hema
21.45 u.: Bremakker-Manege Zoetelief
Rabo
22.25 u.: Rabo-TX 88 Bremakker
Sieme ook nogal eens wat te eten, een
paar sneden brood of zo. Als hij zijn
koffie op had gooide hij het kopje zo in
de bleek neer en ging en ging dan
lachende weer weg. Het was een dood
goeie jongen.
Sieme was ook dol op tabak en sige-
ren. Die kreeg hij dan ook wel van mijn
vader. Je moest echter wel uitkijken
dat hij de rookwaar niet in zijn mond
stopte. Want pruimen mocht Sieme
ook graag doen. leder sigarette- of
sigarepeukje dat hij op straat vond ging
naar binnen, als er maar tabak in zat.
Het deerde hem niet of het nog brand
de. Hij siste het zo naar binnen. Alles
zat dan in zo'n grote pruim achter zijn
kiezen. Het was vaak een bult zo groot
als een appel.
Sieme Luitse in de omgeving waar hij het
liefst was: het strand.
weer thuis kwam was het al spoedig
mis met hem. Vader zei dat hij met de
week afweziger werd. Samen met zijn
twee broers werkte Sieme nog wel op
het land van de familie in de aardap
pels. Dat land lag in het centrum van
het dorp, waar nu de Ruyslaan langs
loopt. Maar plotseling gaf hij overal de
brui aan en ging aan de zwalk. Hij ging
langs het strand wandelen en de Sieme
van vroeger was Sieme niet meer en
zou het ook nooit meer worden On
danks die vreemdigheid is het altijd een
doodgoeie jongen geweest. En, wat je
misschien wel zou verwachten, aan de
drank was hij beslist niet.
Sieme at van alles. Wat hij maar aan
het strand vond en wat eetbaar was
ging naar binnen. Uien bijvoorbeeld. Hij
stonk er altijd naar want die dingen
spoelden toen legio aan en die at hij
dan rauw op. Uit het vuistje, zoals wij
een appel eten. Toch is Sieme daar erg
oud mee geworden
Omdat hij zelf niet in staat was eten
klaar te maken en zijn zuster in het
Badhotel dagelijks de kost verdiende
kreeg hij ook van de andere Texelaars
wel wat te eten. Zo kreeg hij wel eens
wat van mijn vader, een appel of een
stuk koek. Hij kreeg die dan altijd in
partjes, want als je Sieme een hele
ontbijtkoek zou geven dan ging dat
Een foto uit de twintiger /oren woarop Sieme bij een tuunwel aan de Dorpsstraat Op de
achtergrond is de binnenste duinenrij zichtbaar.
Soms, ondanks dat vreemde gedoe
was Sieme toch erg helder van geest.
De bijbel kende hij bijvoorbeeld van A
tot Z. Hij zat iedere zondag in de kerk
en je kon hem er van alles over vragen.
Sieme dreunde het dan zo voor je op.
Maar ineens was hij dan weer weg met
zijn gedachten. Dan stapte hij van het
bijbelboek Genesis over naar Den
Hoorn en liep via De Cocksdorp naar
De Koog terug.
Er waren periodes dat zijn herinne-:
ring hem bepaald niet in de steek liet.
Daar hebben verscheidene mensen nog
lastige momenten door ondervonden.
Zo was er een man die in die voor-;
oorlogse jaren vrijwel iedere zomer in
het Badhotel logeerde. Hij heette De
Bazel. Sieme kende hem wel en wist
ook drommels goed welk gezelschap
meneer had. Toen het Sieme opviel dat
het alweer een andere vriendin was liet
hij dat best blijken. Dat ging zo van:
„Heee, je zou toch zeggen, vorig jaar
was je met een heel ander wijf".
Sieme had veel vaste kreten op zijn
repertoire en trok soms de meest
vreemde vergelijkingen. Onder die
eerste groep viel bijvoorbeeld: „Rooien
en valen, dat benne donderstralen" en
„Rood haar en elzenhout, dat is zelden
op goede grond gebouwd".
Toen hij een keer rondliep met een
kluif die hij aan het strand gevonden
had en de mensen hem vroegen hoe hij
daaraan kwam, zei Sieme: „Jaaa, zo'n
ding heet kluif want ze hebben in
Amsterdam toch de Kloveniersburg
wal!" kortom de logica van Sieme.
Voor schut
Eén keer heeft Sieme onze school
meester, meester Weenink, knap voor
schut gezet. Die man was beslist erg
goed voor hem maar hij mocht Sieme
graag plagen. Dat kon hij niet laten en
toen het op een keer weer eens zo ver
was werd Sieme echt boos. Meester-
Weenink was vegetariër en gaf hem
altijd appels en ander fruit. Toen hij er
te veel een spelletje van maakte
voordat Sieme eindelijk zijn appel kreeg
werd het hem te dol. En waar wij
bijstonden kreeg meester van Sieme
een ongenadige lik met de stok op zijn
kont. Hij moet dat nog dagenlang ge
voeld hebben. „Hè, hè", zei Sieme,
„daar zal je van opfrissen".
Sieme Luitse is ondanks zijn vreemde
manier van leven toch erg oud gewor
den. Hij moet een ijzersterk gestel heb
ben gehad want anders haal je zo de tach
tig niet. Toch at en dronk hij de gekste
dingen. Eenmaal is Sieme bewusteloos
op het strand gevonden. Toen had hij
iets gedronken uit een flesje met
kajaputolie dat hij op de vloedlijn vond
en dat was hem slecht bevallen. Maar
toch, hij knapte weer helemaal op en
had er later zo te zien geen last meer
van.
In het laatste van de dertiger jaren is
Sieme Luitse tenslotte overleden, op
natuurlijke wijze nog wel. ledereen
vond het jammer
