(jroen c£warLsJexels in het hart-,
Nog nooit gehoord van
de Russenoorlog
Riool verdiepen kost f57.500,—
Kostbare oplossing
wateroverlast De Zes
Negentig procent van de Nederlanders:
Tweede boot
snel inzetbaar
Redacteur met vakantie
Tewaterlating
'Molengat' een
maand later
ToonSmidt
Van Reeuwijk
rekent op grote
belangstelling voor
NOS-documen taire
Viertal werd van
Texel gezet
rrihi&\
Granaat gevonden
93e JAARGANG NR. 9415
TEXELSE
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1979
COURANT
Redactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog,
telefoon (02228) 266 en Wessel Post, Burdetstraat 17,
Den Burg, telefoon (02220) 3543.
Voor advertenties, abonnementen etc. wende men zich
tot de uitgever Langeveld De Rooy B.V.,
Postbus 11, Den Burg, telefoon (02220) 2741.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs 711,50 per kwartaal
70 cent incasso; los 50 cent.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46,99.17.636
Rabobank nr. 3625.01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
Slechts 46 tot 12% vart de Nederlanders van 15 jaar en ouder
heeft wel eens gehoord over de Russenoorlog op Texel. Zelfs
onder de personen van vijftig jaar en ouder (die dus ten tijde
van de opstand 15 jaar of ouder waren) weet driekwart van
niets. Aldus de conclusie van de afdeling Publiek- en Program
ma-onderzoek van de NOS-televisie die door middel van een
telefonische enquête een onderzoek instelde naar de bekend
heid van de Nederlanders met de geweldadigheden op Texel,
alsmede naar hun geïnteresseerdheid in deze gebeurtenissen.
lineariteit is op alle vragen dezelfde: de
allerjongsten (15 - 17 jaar) zijn relatief
wat beter op de hoogte dan de bijna
allerjongsten (18 - 29 jaar). De aller-
oudsten (65 zijn altijd weer wat min
der goed op de hoogte dan de bijna
alleroudsten (50 - 64 jaar). Het verschil
in kennis van zaken tussen 40- en 49-ja-
rigen en 50- en 64-jarigen is telkens
bijzonder groot.
Het verband tussen leeftijd van men
sen en hun interesse in de gebeurte
nissen op Texel in 1945, zowel als hun
potentiële geneigdheid om naar een
televisiedocumentaire over dit
onderwerp te kijken, is nogal opval
lend:
al hoe jonger men is, hoe vaker men
zegt geïnteresseerd te zijn en waar
schijnlijk te zullen gaan kijken;
b) hoe ouder men is, hoe minder
vaak men zegt geïnteresseerd te zijn en
te zullen gaan kijken;
c) hoe ouder men is, hoe vaker een
bepaalde leeftijdsgroep uitsluitend be
staat uit dén wel uitgesproken geïnte
resseerden, dan wel uitgesproken niet-
geïnteresseerdenBovendien: hoe
ouder men is hoe vaker vallen bepaalde
leeftijdsgroepen echt in twee kampen
uiteen: mensen die zeggen dat er zeker
wel en mensen die zeggen dat er beslist
niet gekeken zal worden. „Tussen-in"-
standpunten worden steeds minder
vaak ingenomen al naar gelang de
leeftijd hoger is.
Scêna-urt ~fiet gekruisigdekand—Fregmen
ton uit deze Russische film over de opstand
van de Georgiërs verwerkte Van Reeuwijk in
zijn documentaire.
jeugd een vruchtbare voedingsbodem
voor verder informatieverstrekking over
de gebeurtenissen van de tweede
wereldoorlog aanwezig is.
Een curieus feit is ook dat op Texel
nog werd gevochten toen de vrede
overal elders in Europa een feit was.
Tot 20 mei weigerden de Duitsers hun
wapens neer te leggen omdat er nog
Georgiërs rondliepen. Het Eerste Cana
dese Legerkorps maakte daar tenslotte
een eind aan.
De documentaire die Van Reeuwijk
maakte is vooral opgebouwd uit verkla
ringen van overlevenden en ooggetui
gen. Van de oorlogshandelingen is des
tijds niets op film vastgelegd. Wel is
gebruik gemaakt van foto's en frag
menten uit de Russische speelfilm over
de opstand „Het gekruisigde eiland".
Bij da samenstelling van de docu
mentaire was een handicap dat vrij
wel alle Duitsers van het Georgische
bataljon waren gedood. Toch is het
gelukt vier Duitse overlevenden op
te sporen, onder wie de comman
dant van het bataljon. Deze bleek
echter zoveel haatgevoelens te koes
teren dat hij weigerde voor de
camera te verschijnen. Wel heeft hij
belangrijke verklaringen afgegeven.
In de Sovjet-Unie is het onderwerp in
het algemeen taboe, omdat Stalin
destijds „beslist" heeft dat zich geen
Russen in Duitse dienst bevonden. De
honderdduizenden ex-krijgsgevange
nen, die na de oorlog naar Rusland
terugkeerden verdwenen derhalve, met
uitzondering van de 228 „Texelse"
Georgiërs, die in 1946 thuis kwamen.
Uiteindelijk is het gelukt met een Russi
sche cameraploeg in Georgië enkele
gesprekken met oud-strijders te filmen,
onder wie de ondercommandant van
het bataljon.
BVD
Op Texel, waar de meeste mensen
elkaar kennen, zwijgt men liever over
de oorlog. Dat komt, volgens van
Reeuwijk, vooral omdat na 1945,
toen de koude oorlog zich deed gelden,
de BVD (Binnenlandse Veiligheids
Dienst) zich met de kwestie-ging be
moeien. Texelaars die de Georgiers met
groot risico hadden geholpen te over
leven en hen als vrienden beschouw
den, konden verdacht worden van
communistische sympathieën. Hoewel
de belangrijkste getuigen toch hun me
dewerking hebben verleend, zijn er nog
steeds Texelaars die zwijgen uit angst
Zondag begint
winterdienstregeling
Zondag a.s. wordt de winterdienst
regeling van Teso van kracht. Dat
betekent dat op die dag de eerste
boot om 8.05 uur van Texel vertrekt
en dus niet meer om 7.05 uur. Zoals
gebruikelijk in de winter wordt weer
een uursdienstregeling onderhouden,
maar bij grote drukte zal ook de
tweede boot varen. Het inzetten van
het tweede schip kan op de meeste
uren overdag sneller gebeuren
omdat de bemanning zich aan boord
bevindt.
Maandags zal de tweede boot on
middellijk inzetbaar zijn van 6.00 - 16.00
uur, dinsdags, woensdags en donder
dags van 8.00 - 16.00 uur en vrijdags,
zaterdags en zondags gedurende de
hele dienstregeling. Deze „standby
regeling" geldt tot 22 oktober. Voor de
periode daarna zal Teso tijdig de
nieuwe regeling bekend maken.
De tweede boot wordt in de vaart
gebracht zodra tenminste twintig auto's
met de gewone dienstboot niet blijken
mee te kunnen, maar ook als het zich
laat aanzien dat één boot het aanbod
spoedig niet meer aankan.
Gevaarlijke stoffen worden op vrijdag
met de reserveboot vervoerd en wel
met de diensten van 7.05 uur en 11.05
uur uit Den Helder en 10.35 uur en
15.35 uur van Texel. Van deze diensten
mogen 'gewone' passagiers dus geen
gebruik maken. Verder wijst Teso er op
dat dinsdag en woensdag a.s. de
inmiddels gerepareerde generator in de
„Texelstroom" zal worden herplaatst,
zodat op die dagen geen tweede boot
kan worden ingezet en er dus risico
voor wachttijden bestaat.
voor communist te worden aange
zien.
Voor de documentaire is de oor
spronkelijke reddingboot, de „Joan
Hodshon" naar Texel gebracht om met
de complete bemanning die naar
Engeland voer, nog één keer zee te
kiezen.
Een politiepatrouille heeft dinsdag
middag vier Amsterdammers van Poolse
origine aangeraden de eerste boot naar
Den Helder te nemen nadat er 'n tip was
binnengekomen dat de groep zich ter
hoogte van de Zanddijk verdacht ge
droeg.
Het viertal, dat in een witte Fiat met
een Nederlands nummerbord reed, had
volgens de tipgever pogingen gedaan
om zijn woning binnen te dringen. De
politie spoorde hen tenslotte op in de
omgeving van Den Hoorn waar de vier
(drie vrouwen en één man) zich moes
ten legitimeren. Dinsdagavond werd
door bewoners van de Slufterweg en de
Vuurtorenweg gemeld dat onbekenden
hun huis overhoop hadden gehaald. Er
werd alleen contant geld vermist. De
politie is geneigd verbanden te leggen
en stelt een nader onderzoek in
Redacteur Wessel Post is tot 5 no
vember met vakantie.
De oorspronkelijk voor 17
november geplande doop en
tewaterlating van Teso's dub
beldekker „Molengat" is uitge
steld tot zaterdag 15 decem
ber.
Bij de bouw heeft zich enige vertra
ging voorgedaan, maar het uitstel van
de tewaterlating hangt veel meer
samen met een andere werkwijze op de
Verolme-werf in Heusden. Hier zullen
veel werkzaamheden worden uitge
voerd die aanvankelijk na de tewater
lating, als het schip in IJsselmonde ligt,
zouden worden verricht. De geplande
datum van oplevering komt door een
en ander dus niet in gevaar. Teso zal
ruimschoots voor het komende zomer
seizoen over het schip beschikken.
Dat onderzoek hing samen met de
door Dick van Reeuwijk gemaakte
twee uur durende documentaire
over de opstand die woensdagavond
10 oktober via Nederland 1 (19.30 -
21.30 uur) zal worden uitgezonden.
Van Reeuwijk had al de indruk dat
vrijwel niemand in het land ooit van
de Georgische opstand of de Rus-
senooriog heeft gehoord en zag dat
in genoemd onderzoek bevestigd.
Het was een van de redenen om de
documentaire te maken. Een andere
reden was dat hij een stukje ge
schiedenis wilde vastleggen, nu be
langrijke getuigen nog in leven zijn.
De reden voor de onbekendheid ligt
voor de hand. Het drama werd op de
achtergrond gedrukt door al het andere
nieuws over capitulatie en bevrijding en
was ook later niet indrukwekkend ge
noeg i.v.m. het grotere oorlogsnieuws.
Van het aantal Nederlanders dat wèl
iets weet over de Russenoorlog heeft
slechts een derde er wat over ver
nomen tijdens de opstand zelf. De
overigen hebben er veel later over gele
zen of gehoord. De opstand van de
Georgiérs is dus niet zozeer een ver
geten episode alswel een reeks van ge
beurtenissen die feitelijk nooit tot
brede lagen van de bevolking is door
gedrongen. Mede op grond daarvan
mag worden verwacht dat de docu
mentaire door vele mensen met inte
resse zal worden bekeken, ook omdat
er in programma- en dagbladen vooraf
veel publiciteit aan wordt gewijd.
Jongeren geïnteresseerd
De kennis van zaken over de Russen
oorlog is op alle gestelde kennisvragen
groter onder ouderen dan onder jon
geren. Belangrijk echter is daarbij te
constateren, dat het verband tussen
kennis en leeftijd vrijwel lineair is, maar
toch nooit volledig. De inbreuk op deze
Het gemeentebestuur is bereid een groot bedrag uit te geven
om de wateroverlast die zich bij regenval voordoet op De Zes
in Den Burg, te verhelpen. Om aan de ellende een eind te
maken moet nl. het hele riool van De Zes en in de Gasthuis
straat tot aan de Beatrixlaan dieper in de grond worden gelegd.
Dat riool ligt nu te hoog waardoor het regenwater dat van het
nieuwe parkeerterrein aan de Vogelenzang komt er niet vlot in
kan wegvloeien.
TAXI-
lltmTTrrHTTTTTT^^^j
Wiltialminalaan 4-6 dan Burg
Psychische weerstand
De indruk bestaat dat er onder men
den die de oorlog bewust hebben mee
gemaakt veel meer personen zijn die
echt uit psychische weerstand tegen
het onderwerp niet geïnteresseerd zijn
en niet willen kijken. Dit komt er
bijvoorbeeld op neer, dat onder de 65-
plussers als enige leeftijdsgroep het
aantal niet-geïnteresseerden inderdaad
groter is dan het aantal wèl-geinteres-
seerden. En dit terwijl vijf van de tien
Nederlanders in totaal uitdrukkelijk stel
len geïnteresseerd te zijn, tegen drie
van de tien uitdrukkelijk niet geïnteres
seerd
De grotere belangstelling onder jon
geren voor deze documentaire, gelegd
naast hun relatief niet geringe kennis
van zaken, maakt het eens te meer
aannemelijk dat met name onder de
De Zes met omgeving is een van de
laagste gedeelten van Den Burg. Voor
dat er huizen stonden was het ook al
nat. De aanleg van het parkeerterrein
aan de Vogelezang heeft de situatie
verergerd. Want bij regen stroomt daar
een grote hoeveelheid water af die in de
tuintjes van de omwonenden terecht
komt. Drainage helpt vrijwel niets en er
is door het water al aantoonbare schade
aangericht, onder andere in de vorm van
het verrotten van de oogst in de tuintjes.
Het euvel zou zijn op te lossen door
het aanbrengen van een pompput
waardoor het wateroverschot naar het
lager gelegen riool verderop in Den Burg
kan worden geperst. Duurder maar op
langere termijn gezien beter is het ver
diepen van het hele riool, waarmee dan
wel een bedrag van 757.000,gemoeid
zal zijn.
Het is verantwoord voor de laatste
oplossing te kiezen want op den duur
zou het riool van De Zes in het kader van
Nabij Paal 9 werd dinsdagmiddag door
een inwoner van Den Hoorn een half-
verroeste handgranaat aangetroffen. De
Explosieven opruimingsdienst heeft het
oorlogstuig in de loop van woensdag
onschadelijk gemaakt.
de totale vervanging van het oudere
gedeelte van de riolering van Den Burg
toch moeten worden verbeterd. Dat ge
beurt dus nu wat eerder. Het project
zal zo spoedig mogelijk worden uitge
voerd. De leden van de commissie
openbare werken namen in de vergade
ring van dinsdagmiddag met instem
ming kennis van het plan.
Parkeerplaats
Aan de Weverstraat tegenover de
Julianastraat zal speciaal ten behoeve
van de bewoners van de Warmoesstraat
een parkeerterreintje worden aange
legd. Het is de bedoeling er een afsluit
baar terrein van te maken. De War
moesstraat-bewoners krijgen de sleutel
en anderen kunnen er dus niet op. Het
liet zich aanzien dat hier plaats voor 14
auto's kon worden gemaakt, maar dat
wordt waarschijnlijk minder omdat de
politie hier een toegangsweg wil hebben
naar het nieuwe politiebureau, in het
bijzonder voor aan- en afvoer van in
beslag genomen auto's e.d. Inmiddels is
met de politie kontakt opgenomen om in
overleg tot een goede regeling te
komen, waarbij zowel de belangen van
de politie als van de parkeerders zijn
gediend. Parkeren op het terrein zal niet
gratis zijn; er zal een zodanige bijdrage
van de gebruikers worden geheven dat
de kosten ongeveer worden gedekt. In
het recente verleden hebben de bewo
ners van de Warmoesstraat zich krach
tig uitgesproken tegen het parkeren van
auto's in hun straat en om vervangende
parkeerruimte in de buurt gevraagd. Het
is twijfelachtig of het aantal parkeer
plaatsen op het genoemde terreintje aan
de Weverstraat toereikend is, maar het
is misschien mogelijk dat een soortge
lijke parkeerplaats ook wordt gemaakt
achter Modehuis Moerbeek. Het com
missielid J. C. Dros vroeg zich af of het
juist is de bewoners van het Schilderend
en de Weverstraat lastig te vallen met
auto's uit de Warmoesstraat. De heer
KI. Barendregt tilde daar minder zwaar
aan gezien het kleine aantal parkeer
plaatsen waarom het hier gaat. Henk
Beumkes vond elke regeling die tot ge
volg heeft dat „blik" uit de straat ver
dwijnt, uitstekend.
Fietspad Oosterend
Op vrijdag 12 oktober zal het fietspad
Oosterend Den Burg officieel in ge
bruik worden gesteld door Drs. J. van
Dis, lid van gedeputeerde Staten van
Noordholland, aldus deelde voorzitter
wethouder Gerard van der Kooi mee.
Naar aanleiding daarvan verzocht de
heer Dros op duidelijker wijze de plaat
sen aan te geven waar het fietspad de
rijweg kruist. Dergelijke oversteekplaat
sen zijn anders veel te gevaarlijk. Een
andere mededeling betrof het rijdend
materieel van Gemeentewerken. Beslo
ten is een nieuwe Landrover aan te
schaffen. Het was aantrekkelijk dit nu te
doen omdat voor de oude nog een be
hoorlijke inruilsom kan worden verkre
gen. Er komt ook een nieuwe bestel
auto.
Over de omstreden shovel voor de
vuilstortplaats is nog geen beslissing
genomen. Gedeputeerde Staten zijn wel
akkoord gegaan met het bedrag dat de
gemeenteraad ervoor heeft uitgetrok
ken, maar gemeentewerken moet nog
een keus maken. Onlangs heeft ook
Volvo prijsopgaaf gedaan. J. C. Dros
vond dat ook de firma's die al in een
vroeg stadium prijsopgaaf hebben ge
daan, daartoe opnieuw moeten worden
uitgenodigd. De aanbiedingen kunnen
nu wel heel anders zijn.
Een begin is gemaakt met de aanleg
van het fietspad langs de Emmalaan.
Dros pleitte ervoor dit pad te laten aan
sluiten op een nieuw aan te leggen
fietspad langs de Bernhardlaan. Volgens
de huidige verkeersinzichten is het ge
wenst de Bernhardlaan iets te versmal
len, omdat de brede weg nu tot hard
rijden uitnodigt en dat zou vanzelf het
gevolg zijn als een deel van de beschik
bare breedte tot fietspad wordt ge
maakt. De ANWB heeft een lijvig
rapport uitgebracht over de verkeers
afwikkeling op de Pontweg, speciaal in
verband met het effekt dat de dubbel
dekker zal hebben. B en W moeten het
rapport nog bestuderen en er een
mening over vormen. In de volgende
commissievergadering zal het aan de
orde worden gesteld.
Drempels ongewenst
Drempels op openbare doorgaande
wegen als middel om de snelheid van
auto's af te remmen, zijn ongewenst en
zelfs gevaarlijk. Het is niet uitgesloten
dat auto's als gevolg van zulke drempels
met alle vier wielen los komen van de
grond en de chauffeur de macht over
het stuur verliest. Directeur Gemeente
werken J. van Hoorn had bij navraag
vernomen dat de gemeente Delft de
verkeersdrempels opruimt en inplaats
daarvan met wegversmallingen gaat
werken als snelheidsremmend middel.
In de gemeente Ede zoekt men het in
kleurvlakken op het wegdek waardoor
de automobilisten worden gemaand
langzaam te rijden. De heer J.U.Dros zei
een plaatselijke „ruwe" bestrating ook
een goed middel te vinden. Het plotse
linge lawaai dat de banden op dergelijke
bobbels maken stimuleert tot gas terug
nemen. Antwoord gevend op vragen die
in een vorige commissievergadering
waren gesteld zei wethouder Van der
Kooi dat de grote hopen grond bij het
Wintergroen in De Koog spoedig zullen
worden geslecht. Een groot deel ervan
is al nodig bij het aanleggen van bestra-
(Lees verder op pagina 2)
