Politie informeert
over voorkoming
van misdrijven
Scholerie
GOUDSMID PETER TROMP:
,,Een klein bedrijf is
voor mij groot genoeg"
Sint Nicolaas niet
gewenst bij GAK
Muziekschool
geeft
uitvoering
Actie Amnesty
International
Wenskaarten
te koop in
postkantoor
VERVOLG VAN PAG. 1
M
Buitenlandse valuta
Ludieke aktie voor ander inleveradres
PAGINA 5
De tijd is voorbij dat inbraken, inslui
pingen, winkeldiefstallen en andere
misdrijven op Texel zelden of nooit
voorkwamen. Uit het politierapport
blijkt dat ons eiland ook in dat opzicht
steeds meer op het vasteland gaat
lijken, al zal het een troost zijn dat echte
grote misdrijven hier tot dusver niet zijn
voorgekomen. Het staat wel vast dat
het aantal diefstalletjes en inbraken op
Texel aanzienlijk minder zou zijn als het
publiek minder gemakkelijk was.
Mensen die het op een andermans
goed hebben voorzien, wordt het niet
moeilijk gemaakt. Deuren worden niet
behoorlijk gesloten, ramen worden
opengelaten, auto's staan soms dagen
onafgesloten, winkels zijn soms zo
onoverzichtelijk dat winkeldieven haast
worden uitgenodigd om hun slag te
slaan etc.
Meer dan voorheen rekent de politie
het tot zijn taak om te helpen bij het
voorkomen van misdrijven, aldus gevolg
gevend aan een opdracht van de rege
ring. Binnen de politie zijn mensen aan
gewezen, die zich op dit gebied hebben
gespecialiseerd en het publiek gratis
voorlichten over allerlei, meestal simpele
maatregelen om dieven te weren. Tege
lijkertijd wordt gestimuleerd dat het
publiek de gegevens noteert van allerlei
kostbaarheden, zodat in geval van dief
stal de opsporing wordt vergemakke
lijkt. Met het oog op dat laatste verstrekt
ook het politiebureau in Den Burg gratis
registratiekaaefpn, waarop de gegevens
van allerlei eigendommen kunnen wor
den ingevuld.
Verder beschikt de politie over folder
materiaal met allerlei tips voor de bevei
liging van sloten, deuren en ramen.
In het district Alkmaar (waar Texel
onder valt) is opperwachtmeester J.
Foppes speciaal belast met voorlichting
overmisdaadvoorkoming. Hij geeft des
gevraagd adviezen aan zowel bedrijven
als kleine particulieren. Een zakenman,
die bijvoorbeeld zoekt naar een effektief
winkelbeveiligingssysteem (b.v. in
braakalarm) in zijn specifieke situatie,
kan opper Foppes om raad vragen. Deze
functionaris verzorgt ook avondvullende
dialezingen over misdaadvoorkoming
met allerlei tips waar bijna iedereen zijn
voordeel mee kan doen. Verenigingen
en andere organisaties kunnen een
afspraak met hem maken.
als therapieleider op de pottenbakkerij
van „Scorlewald" in Schoorl, een
antroposofisch instituut voor gehandi
capten. Het boetseren en het kunstzin
nige effect er van wordt bij de
antroposofische vorming van gehandi
capten als zeer functioneel gezien. Rino
Voorbergen beoefent de kunst ook
buiten zijn dagelijkse taak en toont zich
dan zeer veelzijdig, in de „Scholerie"
laat hij prachtige potterie zien maar ook
portretten die in opdracht zijn vervaar
digd. Het pronkstuk is een geboetseerd
schaakspel („Egyptenaren tegen
Perzen"). Gevraagd naar de mogelijk
toch aanwezige stijlovereenkomst tus
sen de verschillende producten, zegt
Rino Voorbergen dat in al zijn werk het
element 'beweging' is terug te vinden.
Het werk is te koop; prijzen tussen
ƒ150, en f1.250,-:.
Poppen
Kunst van eigen eilandelijke bodem
zijn de poppen van Coby de Visser uit
Oosterend. Coby de Visser heeft al
vaker te maken gehad met de „Scho
lerie" want ze is er meermalen, samen
met Marjella Reijnders, opgetreden met
haar poppentheater 'Meloe'. Dit
theatertje begint aardig naam te maken
op Texel. Wie het een keer in actie
heeft gezien, beveelt het van harte bij
anderen aan. De wat afgelegen plaats
van de „Scholerie" voor een theater is
dan niet meer zo bezwaarlijk. Tijdens
de tentoonstelling is het poppentheater
helaas niet in actie. Het gaat uitsluitend
om de poppen zelf. Ook deze zijn vaak
bijzonder sprookjesachtig en als zoda
nig herkenbaar. Zowel handpoppen als
marionetten zijn te zien in uiteenlopen
de grootte, echter allemaal bijzonder
expressief. Bij een 'poppegezicht' stelt
men zich meestal een koude, domme,
althans nietszeggende uitdrukking
voor. De poppen van Coby de Visser
lijken echter zo levend en tintelend dat
ze iets uitstralen van het leven dat de
speelsters er af en toe inbrengen en ze
daardoor maken tot verlengstukken van
hun eigen fantasierijke geest.
Aquarellen
Niek Welboren (33) zelf heeft- in zijn
werk altijd tot sprookjesachtige elemen
ten aangetrokken gevoeld. Kastelen en
ruïnes waren tijdens zijn verblijf
in Schotland een favoriet onderwerp.
Maar uit eigen fantasie kwam ook het
nodige voort. Welboren exposeert een
uitgebreide serie aquarellen. In het oog
springend zijn daarbij de miniaturen,
aquarelletjes die kleiner zijn dan de
'palm van een hand die het bij een
breed publiek goed doen, blijkens de
verkoopresultaten. Miniaturen dienen
zelfs als illustratiemateriaal. Met succes
is dat gebeurd in de gedichtenbundel
van Frank Herzen „Texel, een vriend
schap - een liefde" dat vooral om de
miniatuurtjes van IMiek Welboren een
aantrekkelijk bezit is.
De „Scholerie" is tot 31 december
dagelijks open van 15.00 - 21.00 uur,
zondags van 12.00 - 17.00 uur. Maan
dags gesloten.
Op die manier wordt iedere handeling,
waarbij dit edelmetaal noodzakelijk is,
duur. Eén kilo puur goud kost zo'n
f27.000, De prijzen wisselen echter
dagelijks. Peter gebruikt alleen legerin
gen: 14, 18 en soms 20 karaats. Puur
goud is 24 karaats. Bij een legering goud
is een bepaald deel goud a# een ander
deel „bijzet". Dit bestaat meestal uit
koper en zilver. Als de verhouding
tussen het goud en de bijzet verande
ren, wordt daarmee de waarde anders.
14 karaats bijvoorbeeld, bestaat dan uit
14 delen goud, de rest is bijzet.
Naam
Peter Trom wil zijn vak niet in geheim
zinnigheid uitoefenen. Kort na Ouwe
Sunderklaas wil hij een open dag
houden om de mensen te laten zien wat
hij daar „achter in de tuin van zijn
broer" uitvoert. De jonge goudsmid is
nog op zoek naar een passende naam
voor zijn bedrijfje. Wie een goed idee
heeft, moet het maar zeggen.
Behoefte
„Naar mijn bescheiden mening is op
Texel wel behoefte aan een goud
smid. Op het ogenblik worden alle
reparaties bij juweliers opgestuurd naar
een goud- en zilversmederij aan de
overkant. Nu bestaat er voor de klant
een mogelijkheid voor direct contact
met de reparateur. Een sieraad heeft een
bepaalde waarde, en moet daarom met
respect worden behandeld".
VRIJDAG 7 DECEMBER 1979 TEXELSE COURANT
De uitvoering van de Texelse Mu
ziekschool vindt dit jaar plaats op vrijdag
14 december in de Burgemeester De
Koninghal. De avond begint om 19.45
uur.
De uitvoering wordt gegeven door
leerlingen van de Texelse muziekschool
en staat in het teken van het dier. Zo
worden op muzikale wijze koekoek,
ezeltje, nijlpaard, kip, olifant, panter,
tijger en vele andere dieren uitgebeeld.
Het programma wordt verzorgd door
leerlingen van de tweedejaars-speel-
klassen, de ensembles van de muziek
school, alsmede individuele leerlingen
en speciaal voor deze gelegenheid ge
vormde duo's en trio's.
De toegang is vrij; er wordt echter
gecollecteerd voor het instrumenten
fonds van de muziekschool.
Ook de Texelse afdeling van Am
nesty International doet mee met de
actie tegen de schendingen van de
mensenrechten in de Sovjet Unie.
Om onderstaande eisen kracht bij te
zetten kan iedereen op zondag 9
december zijn handtekening zetten
onder de petitie die dan in alle Her
vormde kerken van het eiland ligt
De erbarmelijke toestanden in de
kampen, het opsluiten van andersden
kenden in psychiatrische inrichtingen,
het gevangen nemen van mensen,
alleen maar omdat zij een mening aan
hangen die niet strookt met de officiële
lijn redenen voor Amnesty Inter
national om uw aandacht te vragen
voor wat er in de Sovjet Unie gebeurt.
Van oktober 1979 tot januari 1980
komen nationale afdelingen van Am
nesty International in meer dan twintig
landen in actie voor de gewetensgevan
genen in de USSR. Drie eisen staan
daarbij centraal:
afschaffing van het opsluiten van
andersdenkenden in psychiatrische in
richtingen;
verbetering van omstandigheden in
kampen, met name het systematisch
ondervoeden van gevangenen;
vrijlating van allen die in strijd met
de rechten van de mens gevangen zit
ten.
Meer inlichtingen over de actie zijn te
krijgen bij het secretariaat: Vloedlijn 31,
Den Burg, telefoon (02220) 4109.
Westduitse marken 100 f109,50
Belgische francs 100 f 6,56
Franse francs 100 f 46,25
Zweedse kronen 100 f 44,25
Zwitserse francs 100 f 119,00
Deense kronen 100 f 34,25
Amerikaanse dollars 1 f 1,87
Engelse ponden 1 f 4,09
Oostenrijkse schillingen 100 f 15,34
Italiaanse lires 10.000 f 22,00
Spaanse peseta's 100 f 2,71
Toch wilde hij zijn vak graag uitoefenen
en nam een baan aan als goudsmid bij
een baas in Breezand. „Daar heb ik uit
eindelijk mijn biezen gepakt. Natuurlijk
heb je bij een baas wei een bepaalde
zekerheid, maar ik wilde graag dingen
zelf ondernemen", aldus Peter. „Nou,
en toen kwam ik bij mijn broer terecht.
Die had ruimte voor een eigen werk
plaatsje. Maar voor de rest hebben we
op financieel gebied niets met elkaar te
maken. Wel doe ik reparaties voor
hem".
Goud
Op de vraag of het in deze tijd niet
gewaagd is om als goudsmid te begin
nen, antwoordt Peter dat hij het wel erg
jammer vindt dat de goudprijs zo stijgt.
De omstandigheden zijn in dat
gebouw voor de werklozen aanmerke
lijk aangenamer en gunstiger, menen
de actievoerders. Vorig jaar werd dat
onderwerp ook al op bijzondere wijze in
de aandacht gebracht. Maar de grieven
waren toen ernstiger. Er werd toen ge
klaagd dat de werklozen soms lang
moesten wachten bij het zaaltje omdat
ze allemaal voor hetzelfde moment
waren opgeroepen. Dat is intussen ver
beterd. De tijdstippen van opkomst zijn
nu beter gespreid. Het bezwaar tegen
het huidige zaaltje blijft echter.
Anoniem
Belangrijkste argument is dat de
mensen die zich hier op maandagoch
tend moeten melden, makkelijk als uit
keringstrekkers herkenbaar zijn. Want
op dat moment dient het zaaltje ner
gens anders voor. De Oude Ulo wordt
voor allerlei doeleinden gebruikt en de
werklozen vallen dan minder als
zodanig op. Bovendien kunnen ze in de
Oude Ulo gezellig zitten om koffie te
drinken, biljart te spelen en ze zijn dan
ook bereikbaar voor de medewerkers
van het Mensen Zonder Werk-project
dat in de Oude Ulo zijn werkbasis
heeft.
Niet welkom
De Sint was gisterochtend echter
niet erg welkom. De goedheiligman,
die een verrassende gelijkenis vertoon
de met MZW-projectleider Kees de
Noord vertelde dat de Texelse werk
lozen een bijzondere wens op hun
verlanglijstje hadden staan: 'n nieuw inle-
veradres. Ter illustratie van deze wens
had de Sint een bouwtekening van de
Oude Ulo meegenomen om te laten
zien welke ideale gelegenheid dat zou
worden. De heer Bakker van het GAK
was echter helemaal niet gediend van
dit optreden van Sint Nicolaas en zei
dat hij aan het verkeerde adres was.
Het aanwijzen van een eventueel nieuw
inleveradres is een zaak van hogere
In de hal van het postkantoor in de
Parkstraat in Den Burg zijn vanaf 10 tot
24 december kerst- en nieuwjaarskaar
ten verkrijgbaar. In het PTT-kantoor is
een verkoopstand van het plaatselijk
comité voor kinderpostzegels opge
steld.
Het Nederlands Comité voor Kinder
postzegels biedt wenskaarten in allerlei
soorten aan, met bijpassende envelop
pen èn de kinderpostzegels.
De opbrengst van zegels en kaarten
komt ten goede aan een groot aantal
voorzieningen voor lichamelijk, geeste
lijk en sociaal gehandicapte kinderen in
ons land en in de Derde Wereld.
Peter Tromp lijdt op een gezonde manier aan goudkoorts. Al ruim
een maand werkt hij enthousiast in zijn eigen goud- en zilversmede-
rijtje achter de winkel van zijn broer Martin aan de Weverstraat in Den
Burg.
Als we Peter in zijn atelier opzoeken,
.zit hij met een schort om achter de
werkbank. Zijn hoofd steekt maar net
boven het tafelblad uit, waar allerlei rin
getjes en kleine priegeltangetjes liggen.
Naast hem hangt een soort tandarts
boor. „Ja", zegt Peter lachend, „zo op
't eerste gezicht heeft ons vak veel over
eenstemming met een tandarts". Als hij
een la opentrekt zien we een grote hoe-
- veelheid boren en freesjes. Allemaal
hulpstukken die hij aan de „tandarts
boor" kan bevestigen. Het is zijn derde
hand, die zeker in dit vak nodig is.
j Nadat Peter Tromp zijn LTS-diploma
in Den Burg heeft gehaald, kwam hij in
Schoonhoven op de Middelbare Techni
sche School voor Goud- en Zilversme
den, juweliers, uurwerkmakers en gra
veurs. Twee jaar geleden haalde hij in
september het vakdiploma voor Goud
smeden. Het was een vierjarige oplei
ding, waaronder één praktijkjaar. In dat
jaar heeft hij in „Het Zilverhuis" in Har-
derwijk gewerkt.
Lawaai
een goud
smid? „Kijk", legt Peter uit, „Een
goudsmid is iemand die sieraden maakt
uit edelmetalen. Niet alleen goud, maar
ook zilver, platina en koper. Uit plaat en
draad maakt hij dingen door verschillen
de delen bij elkaar te voegen of te solde
ren. Zo wordt een geheel gevormd, dat
herkenbaar is als sieraad".
Er is een hemelsbreed verschil tussen
een goud- en een zilversmid. Een
zilversmid maakt voorwerpen, uit bij
voorbeeld plaat, door er met allerlei
soorten hamers op te slaan. Als mensen
vroeger langs een zilversmederij liepen,
stopten ze de vingers in de oren. Vaak
kwam er veel lawaai uit zo'n werkplaats.
Bij een goudsmid gaat het er betrekkelijk
rustig toe.
Gieten
De vierentwintigjarige smid giet zelf
zijn draden en platen. Oude materialen
worden verwerkt. „Allereerst worden
de metalen gesmolten in een smeltbak
of gietijzeren kroes. Vervolgens wordt
de vloeibare substantie in een mal gego
ten, waardoor je naar wens een plaat- of
draadvorm krijgt. Dan laat ik het afkoe
len en daarna loop ik naar de wals".
In de hoek van zijn atelier staat op een
zelfgemaakte houten beun de wals op
gesteld. Plaat en draad worden hier op
gewenste dikte platgewalsd. Voor het
draad gebruikt Peter een octagoonwals.
Hierin wordt de draad achtkantig.
Juthout
Voor het draad gaat de bewerking
verder. Een ijzeren plaat met verschil
lende ronde en vierkante gaten wordt
aan het eind van de trekbank gezet. Het
stuk draad wordt er in bevestigd en aan
de andere kant door een klem vastge
houden. Deze klem zit vast aan een
leren band. Wanneer hij aan een wiel
draait, wordt de band langzaam opge
rold, waardoor de spanning groter
wordt en de draad steeds dunner wordt
uitgetrokken. De trekbank heeft Peter
zelf gemaakt uit oude materialen. De
plank van de bank heeft hij op het strand
gevonden, de leren band van een oude
dorsmachine gehaald en het ijzerwerk
heeft hij ook ergens vandaan gestruind.
De plaat moet voor verdere bewer
king „eerst lekker worden doorgesla
gen". Van zo'n plaat heeft Peter bijvoor
beeld eens het ijzer van een Texelse kap
geslagen. Ook laat hij ons een paar fijne
zelf ontworpen ringetjes zien.
Zelfstandig
Na zijn opleiding in Schoonhoven is
Peter Tromp met een collega een half
jaar in Australië geweest. Een land waar
veel edelstenen te vinden zijn. Hoewel
ze tot de ontdekking kwamen dat daar
best wel iets met hun vak te doen was,
besloten ze toch weer naar huis te gaan.
Daarna heeft Peter overal allerlei klussen
aangepakt om zijn brood te verdienen.
„tk kan u niet helpen. U bent aan het verkeer
de adres", zei de heer Bakker van het GAK.
GAK-functionarissen. Bakker wilde
daarom de tekening niet aannemen en
weigerde ook het cadeau dat Sint er
aan toe wilde voegen: een klein model
verhuiswagen. Het was duidelijk dat
het hoge bezoek niet op prijs werd ge
steld en Sint en zijn knecht vertrokken
onverrichterzake, wel beseffend dat het
zeer de vraag is of het doel van hun
streven nu dichterbij is gekomen.
De verplichting om wekelijks in het
zaaltje bij de Doopsgezinde kerk werk-
briefjes in te leveren is een vorm van
controle. Het systeem dient om na te
gaan of de werklozen voldoende hun
best doen om aan ander werk te
komen. Ook moet bij die gelegenheid
opgave worden gedaan van eventueel
betaald of onbetaald tijdelijk werk.
Temidden van de werklozen die maandag in het zaaltje
bij de Doopsgezinde kerk in Den Burg hïin werkbriefjes kwa
men inleveren bevond zich een zeer opvallende verschijning.
Het was Sint Nicolaas met zijn knecht. De goedheiligman is in
deze tijd van het jaar zeker niet werkloos, in tegendeel. Zijn
aanwezigheid hing samen met een actie die het Mensen Zon
der Werk-project voert om het inleveradres van het Gemeen
schappelijk Administratie Kantoor te verplaatsen naar de Oude
Ulo.
