Aantrekkelijke partij
van Bremakker
„Geneesheeren" voor
De Cocksdorp en
Oosterend kwamen
uit De Waal
w.
Zaalvoetbal
toernooi
Amnesty
VRIJDAG 21 MAART 1980
TEXELSE COURANT
PAGINA 11
(Donderdag 20 maart
Om 19.00 uur opent burgemeester
iEngelvaart de „Texpo 80", de tentoon
stelling over het beroepsonderwijs in de
.Burgemeester De Koninghal. De expo-
isitie is voor het publiek geopend van
•20.00 tot 22.00 uur.
jln de „Raadskelder" wordt vanaf 20.00
(uur ruilbeurs gehouden van de verza-
melaarsvereniging.
:De commissie ruimtelijke ordening heeft
een openbare vergadering in het raad-
jhuis. De agenda vermeldt onder meer
bespreking van de verkeersmaatregelen
voor de Pontweg; 20.00 uur.
Om 19.30 uur begint in het RSG-ge-
bouw een avond met studievoorlichting
voor leerlingen en ouders van de derde
en hogere klassen van HAVO, WWO en
MAVO.
Vrijdag 21 maart
In de Doopsgezinde kerk te Den Burg
heeft Dr. J. E. van Veen een inleiding
over het vraagstuk van de kernbewape
ning, naar aanleiding van de 'handrei
king' van de Generale Synode. Aanvang
20.00 uur. leder is welkom.
In het dorpshuis te Den Burg (oude
ULO) wordt een schaaksimultaan ge
houden door J. Dros en J. Hooijberg.
Georganiseerd door de Stichting Open
Jeugdwerk; 20.00 uur.
In het dorpshuis te Den Burg (oude
ULO) wordt een informatie-avond ge
geven over het bouwdorp en bouw-
kamp van de komende zomer. In het
bijzonder zijn personen welkom die bij
de leiding van bouwkamp en/of bouw
dorp zouden willen helpen; 20.00 uur.
De tentoonstelling .Texpo 80" is te
bezichtigen van 19.00 - 21.00 uur.
De toneelgroep van de Jacob Daalder-
school heeft een uitvoering van het
blijspel „Poespas" op de zolder van de
school in Oosterend; 20.00 uur.
In het kader van de nationale sterrenkijk
dag heeft de Texelse weer- en sterren-
kundeclub een filmvertoning in het
gebouw van de Rijksscholengemeen
schap, aanvang 19.30 uur. Daarna
worden belangstellenden in de gelegen
heid gesteld met behulp van telescopen
naar de maan, Venus, Jupiter (dus niet
Uranus!) en andere hemellichamen te
kijken, uiteraard alleen bij weinig of
geen bewolking.
Zaterdag 22 maart
De jongens van Scouting Texel halen 's
morgens oud papier op in de Wagema-
kerstraat, Witte Kruislaan, Schoonoord
singel, Boogerd, Willem van Beieren-
straat en Kogerstraat. Men wordt ver
zocht het papier gebundeld klaar te
zetten.
De tentoonstelling „Texpo 80" in de
Burgemeester De Koninghal is te be
zichtigen van 11.00 - 13.00 uur en van
14.00-16.30 uur.
In „De Witte Burcht" heeft het Katho
liek Vrouwengilde een bijeenkomst, ge
organiseerd door het eendagsbestuur.
Op de zolder van de Jacob -Daalder-
school te Oosterend wordt het blijspel
„Poespas" opgevoerd.
De toneelgroep van SVC geeft in het
Eierlandsche Huis de jaarlijkse toneel
avond; 20.00 uur.
Burgemeester Engelvaart opent om
11.00 uur de visbeurs van de aquarium
vereniging in het dorpshuis.
Zondag 23 maart
Tussen 9.15 en 12.15 uur wordt aan de
dijk bij Oudeschild een viswedstrijd
gehouden in het kader van de uitwisse
ling Texel-Bergen.
Maandag 24 maart
In de Doopsgezinde kerk te Den Burg
wordt de voorjaarsvergadering van de
FNV Texel gehouden. Verwacht worden
alle kaderleden; 20.00 uur.
De Plattelandsvrouwen van De Cocks-
dorp-Eierland hebben een avond in het
Eierlandsche Huis, verzorgd door dokter
Siebinga over ge- en misbruik van
medijnen; 20.00 uur.
In het Vrouwenhuis (dorpshuis, ingang
't Asiel) wordt de vrouwenfilm Shirins
Hochzeit vertoond; 20.30 uur.
In „De Hollebol" houdt de Texelse
afdeling van Amnesty International een
schrijfavond voor politieke gevangenen,
van 20.00 - 21.00 uur.
Maandag 24 maart
In dorpshuis De Waldhoorn te Den
Hoorn begint om 20.15 uur de eerste
ledenvergadering van de vereniging Kin
dercentra Texel. Alle ouders van kinde
ren die de bestaande peuterspeelzalen
bezoeken of gaan bezoeken zijn wel
kom.
S.V. Amro houdt zaterdag 29 maart
een zaalvoetbaltoernooi, waaraan de
volgende teams, in 2 poules, deelne
men;
Poule A: Texel veteranen, ZDH,
Dubbeldik 3 en Nioz.
Poule B: Niewold Boys (Den Helder),
Question, Rab en Amro.
Wedstrijdprogramma
10.00 uur: Texel veteranen-ZDH
10.22 uur; Amro-Rab
10.44 uur: Dubbeldik-Nioz
11.06 uur: Question-Niewold Boys
11.28 uur: Texel veteranen-Dubbeldik 3
11.50 uur: Amro-Question
12.10 uur: ZDH-Nioz
12.34 uur: Rab-Nieuwold Boys
12.56 uur: Nioz-Texel veteranen
13.18 uur: Nieuwold Boys-Amro
13.40 uur: ZDH-Dubbeldik 3
14.02 uur: Rab-Question
14.24uur: 7-8plaats
14.46uur: 5-6plaats
15.08 uur: 3-4 plaats
15.30 uur: finale
Het toernooi vindt plaats in sporthal
Ons Genoegen.
In de derde klasse dames speelde
Bremakker een aantrekkelijke partij te
gen CVI. De punten werden goed
verdeeld. Timmers Bakkerij, spelend
in de eerste klasse heren, moest beide
sets aan Bremakker afstaan.
De dames van Bremakker hadden een
goede start tegen CVI. Er werd in drieën
gespeeld en zo wist Bremakker al snel
een voorsprong op te bouwen. Beide
teams speelden met grote inzet. Het
fanatiek spelende CVI stelde alles in het
werk om dichterbij te komen. Toch
konden ze de opgelopen achterstand
niet teniet doen. In de laatste minuten
maakte Bremakker wat onnodige fou
ten, waarschijnlijk door de zenuwen.
Het kon toch de verdiende overwinning
binnen halen. In het eerste deel van de
tweede set leek het of Bremakker de lijn
van de eerste set bleef volgen, maar dit
keer bood CVI gerichter tegenspel. Ze
wisten al snel de opgelopen achterstand
van 3 punten teniet te doen. Beide
teams gaven elkaar nu geen duimbreed
toe en bleven lange tijd gelijk opgaan
(11-11). CVI zette nu alles op alles en
dankzij een goed slotoffensief de set
winst binnenhalen (13-16).
Gevaarlijk
Voor Timmers Bakkerij was het geen
gemakkelijke opgave om het op te
nemen tegen Bremakker. In het eerste
deel van de set leek het er op of
Timmers Bakkerij nog een gevaarlijke
tegenstander zou worden voor Bremak
ker. Ze gingen ook enige tijd gelijk op,
maar Bremakker wist toch al vrij snel
afstand te nemen. Door aanvallend spel
wist Bremakker zijn voorsprong ver uit
te breiden en won de set uiteindelijk met
20-7. In de tweede set leek Timmers
Bakkerij nu het goede antwoord te
hebben gevonden op de aanvallen van
Bremakker. Tot halverwege de set werd
het verschil niet groter dan 1 punt. Weer
trok Bremakker echter het initiatief naar
zich toe en bouwde wederom een voor
sprong op. Ook deze set wonnen zij,
ditmaal met 26-14.
Maandag houdt Amnesty een schrijf
avond in „De Hollebol" in Den Burg.
Tussen acht en negen uur 's avonds
kunnen degenen die het niet eens zijn
met het lot van politieke gavangenen
brieven schrijven naar de regeringen die
verantwoordelijk zijn voor dat lot. Er zijn
voorbeeldbrieven in de taal van het
betreffende land aanwezig.
Texel in 1898 voert ons vandaag naar de hogeberg, De Westen en
De Waal. Opvallend is dat De Westen nog 15 29 huizen bezat in de
tijd dat de schrijver van de gids hier kwam. Als bijzonderheid over De
Waal wordt vermeld dat het dorp telefonisch met andere dorpen is
verbonden. Als nuttige instellingen in De Waal worden genoemd het
Nut en de plaatselijke zangvereniging. In tijd van nood konden
Oosterend ert De Cocksdör(J7 waaf gëen doktoren'waren gevestigd,
telefonisch contact opnemen met een geneesheer in De Waal.
van den Schout aan dan Burg (7), de
kerk van de Westen, althans naar men
zegt. In 1859 werd de oude Westertoren
gesloopt. Niet ver van de plaats, waar
hij stond, is nog een gewijd kerkhof.
Het gemakkelijkst bereikt men De
Westen van Den Burg.
Het Schilderend, de Keet en
Hoogenberg
De inwoners van Den Burg noemen
dit het Schilder-end, omdat men dien
kant uitloopt naar Oudeschild. Deze
weg wordt heel wat beloopen en bere
den. Een kwartier verder ligt de Keet, tot
voor30jaren geleden slechts een houten
gebouw, waarin een bierhuis gehouden
wordt. De weg naar de Keet is wel wat
open of onbeschaduwd. Boomen willen
hier niet best aanslaan. Maar frissche
lucht en warme zonneschijn zijn goed
voor onze gezondheid. Het is de gelief
koosde weg, waar jongere en oudere
heeren en dames wat de Amsterdam
mers noemen: hun pantoffelparade
houden.
Onder de veranda der Keet (Café
Burgzicht) drinken we even een glas
melk. We zien dan meteen, hoe bekoor
lijk Den Burg zich aan deze zijde
vertoont.
We stappen nu op. Wacht, ziet eensl
De weg splitst zich hier in drieën. Deze
weg aan de oostzijde loopt door de
laagte, de middelste is het landpad en
de westelijke is de rijweg. De twee
laatste wegen gaan over Hoogenberg.
Deze heuvel is u zeker bekend uit de
aardrijkskunde. Zijn hoogte is 15 m.
boven A.P. Vroeger was de heuvel veel
hooger. In 1481 werd hij afgeslecht en
meer gelijk gemaakt. Een gedeelte er
van werd tot een kerkhof aangelegd,
zoo het heet. Er werd een kapel bij
gebouwd(nabij het Doolhofdie op 1
Nov. 1482 aan St. Catharine werd toe
gewijd. Sedert bijna 3 eeuwen bestaat
die kapel niet meer.
We zijn hier op het hoogste punt van
den heuvel. Van hier heeft men het
fraaiste gezicht over het eiland en de
Zuiderzee.
Aan de helling dezer hoogte vinden
we twee wegen: rechts gaat men naar
het Kerkhof van Oudeschild, dat aan de
Herv. en R. K. gemeenten behoort.
Links komt men aan het Doolhof, een
fraai bosch, met verschillende lanen: de
geliefde wandelplaats der bewoners van
Oudeschild en Den Burg. Het Doolhof is
eigendom van Texel. In het bosch is een
heuvel, de Zeven Pannekoeken gehee-
ten, met rustbank er op. Hij bestaat uit 7
aardlagen: hiervan de naam 7 panne
koeken.
Bij het bosch is een hoogte en kuil, uit
mul zand bestaande. Wat Kraantje-Lek
is voor de Haarlemmers, dat zijn de
Zandkuil en de heuvel voor de jeugd van
Den Burg en Oudeschild. Op pinkster
drie haalt het jonge volkje daar het hart
op.
Loopen we nu even verder, dan zien
we de boerderij Rozenhout, Weezen-
plaats en Brakenstein ook.
En dan terug naar Den Burg.
De Westen
Dat was in vroeger eeuwen een
schoon dorp en tevens en dat is
buiten kijf het grootste en voornaam
ste. Een geacht plaatsgenoot te Den
Burg bezit een oud handschrift keuren
enz.waaruit dit blijkt. Thans vindt men
er 15 A 20 huizen. De Westen behoort
tot het gebied van den Hoorn. Het
dorp bezat een grooten, hoogen toren,
waarvan in 1710 de spits is afgeslagen.
In 1571 deden de Watergeuzen hier
eene landing, bedreven grooten moed
wil en verbrandden, behalve het huis
De Waal
Zijt ge gereed, dames en heeren?
We gaan heden naar de Waal.
Het is schoon zomerweder en een
aangenaam Zuidenwindje zal het genot
van de wandeling verhoogen.
Wij zijn te uwer beschikking.
Uitstekend! We gaan de Waalder-
straat door en zijn in een half uur aan de
Waal. Ik deel u al vast het een en ander
van het eeuwenoude dorpje mee. Er is
eene Hervormde en Doopsgezinde kerk.
De eerste is op eene hoogte gebouwd.
De Doopsgezinde predikant van den
Burg treedt ook hier en te Oosterend op.
Beide kerken zijn van een orgel voor-
Veeteelt en landbouw zijn hier het
hoofdbedrijf. Aan de Waal is ook eene
kaasmakerij, die met de beste kan wed
ijveren.
De openbare school is net, maar telt
slechts een 25-tal leerlingen. Het H. d.
S. wordt alleen bijgestaan door eene
onderwijzeres in de nuttige handwer
ken. Aan dit dorp is ook een geneesheer
gevestigd.
Tot de nuttige instellingen hier behoren
een plaatselijk Nut en een Zanggezel
schap. De Waal is telephonisch met de
andere dorpen verbonden en bezit een
hulppostkantoor. Het postkantoor is
voor het publiek geopend op werkdagen
des voorm. van 7.30 tot 9.30, des nam.
van 12.30 tot 2.30 en des avonds van 6
tot 7 uurop Zon- en feestdagen des
voorm. van 7.30 tot 8.30 en des nam.
van 12.30 tot 1.30. Het telephoonkan-
toor is geopend op werkdagen des
voorm. van 7.30 tot 11.30, des nam. van
12.30 tot 2.30 en des avonds van 5 tot 7
uur; op Zon- en feestdagen des voorm.
van 7.30 tot 8.30 en des nam. van 12.30
tot 1.30.
In de laatstejaren der vorige eeuw werd
beoosten de Waal eene tumulus of
Romeinsche begraafplaats gevonden.
De heuvel, Sommeltjesberg geheeten,
is sedert langen tijd reeds geslecht. Men
vond er Romeinsche oudheden in, als:
een ketel met een merk er in en den
naam Mutufiof, voorts metalen in elkaar
sluitende lepels met den naam Adrianus
F, en andere huisgeraden. Een en ander
is breedvoerig opgenomen in een be
schrijving van Texel van zekeren J. Vos,
die zijn boekje, dat in het gemeente
archief berust, in 1795 uitgaf, als ik mij
ten minste niet vergis, wat het jaartal
betreft. In datzelfde archief is ook een
werkje, uit denzelfden tijd, behelzende:
Brieven over Texel".
Maar onderwijl hebben we het dorpje
bereikt en ben ik dus in de gelegenheid u
het een en ander, wat ik noemde, aan te
wijzen.
De Waal bezit een hulp-postkantoor
en is telephonisch met het Hoofdkan
toor verbonden. Dat is een groot ge
mak, want de Waal is ook telephonisch
met de Cocksdorp en Oosterend ver
bonden. Op die beide plaatsen zijn
geene geneesheeren gevestigd en bij
plotselinge en ernstige ongesteldheden
kan men dus even om den dokter
telephoneeren.
Maar laten we nu naar Den Burg
teruggaan, want te 12 uur zal het rijtuig
gereed staan om ons naar het dorpje de
Koog te brengen.
Tubantia, Anna's Hofstee, Germania
Erika, De Koog, Het Badpaviljoen
Wel, dat is flink, Dames en Heeren,
dat ge tijdig ontbeten hebt, want we
moeten vandaag veel bezichtigen. Daar
het prachtig en toch niet te warm weer
is, stel ik u voor te gaan wandelen.
Pardon, we zullen rijden en stappen
nu en dan uit.
Zooals u verkiest. Ingestapt dan. De
Koogerstraat door, langs Buitenlust,
rechtsaf. De weg is best. Nu weer links.
Daar vóór u is de hofstede „Hermans
hoeve. Zuidwaarts er van bevindt zich
eene uitgestrekte miendgrond. Als we
niet uitstappen, rijden we rechtsaf en
bevinden ons weldra bij den bekenden
theetuin. Wil men kinderen eens lustig
laten spelen, wippen, schommelen, in
dezen tuin kan men terecht.
Hier zijn we bijTubantia.Gelijk we
reeds zeiden, was de eigèhaar dezer
hofstede de eerste, die hier op Texel de
bloembollenteelt invoerde, zij verkreeg
langzamerhand eene grootere uitbrei
ding.
Op „Tubantia" willen we een kijkje
nemen en ons op de hoogte stellen van
vroeger tijd was dit een bloeiend dorp,
vooral in den tijd der groote visscherij of
walvischvangst. Men beweert, echter
ten onrechte, dat de Koog eenmaal de
hoofdplaats van Texel was. Vele com
mandeurs der groote visscherij woon
den er en groote welvaart trof men er
aan. Er is nog eene boet schuurtjedie
den naam van De Walvischdraagt.
Met het tenietgaan der zooeven ge
noemde visscherij verdween de welvaart
van dit dorp. De inwoners bestaan van
veeteelt. Hier bestaat ook eene kaas
makerij die een zeer goeden naam heeft.
We bezichtigen haar even. De Herv.
gemeente bezit hier eene kerk. Deze
gemeente is met de Herv. gemeente aan
de Waal vereenigd. Elk dezer gemeen
ten heeft een eigen kerkeraad en eene
eigene kerkelijke administratie. De kerk
is in 1632 gebouwd. De R. Katholieken
behooren tot de gemeente te Den Burg,
terwijl de Doopsgezinden ook hunne
gemeente aan Den Burg hebben.
Dit is de openbare school. Het H. d. S.
wordt door éen onderwijzer bijgestaan.
Even verder is de woning van den
telephonist der kustwacht, hij is tevens
opzichter der reddingsmiddelen. Links
Texel in
teelt en oogst der bollen, welker bloe
men in het vroege voorjaar zoozeer het
oog bekoren. De toegang wordt ons
met genoegen gegund. Eilanders zijn
gastvrij in hooge mate en de Texelaars
zijn tegenover vreemdelingen steeds
voorkomend.
Van „Tubantia" naar Anna's Hof
stee" is een klein uitstapje.
Anna's Hofstee" is 10 H.A. groot,
bezit een park, voorts een Hoeder
park „Dr. Schlegel," Zi H.A. beplant
met aardbeistruiken, allerlei vruchtboo-
men, eene bloembollenkweekerij, moes
tuinen, aardappel- en graanvelden enz.
Men houdt er koeien, ezels, schapen,
geiten, ezelinnen enz., zoodat men er
alle soorten van melk bekomen kan.
Westwaarts en zuidwestwaarts van
Anna's Hofstee" liggen twee bos-
schen, 7 en 5 H.A. groot.
Nu naar de kweekerij van den heer
Stiggelbout, die ook te Hillegom ver
scheidene hectaren voor de bloembol
lenteelt bezit. Deze plaats hier heet
„Germania" en is een bezoek over
waard.
Aan „Germania" grenst de hofstede
„Erica" van de Gebr. Schumaker. Op
deze hofstede bevindt zich eene bloem
bollenkwekerij, genaamd „No pains, no
gains.Er worden gekweekt Hyacin
then, Tulpen, Narcissen, Crocussen,
enkele en dubbele Galantussen, Leliën,
Gladiolussen enz. Achter het gemeente
kerkhof, aan het einde der Koogerstraat,
die we doorreden, bezitten deze heeren
eene bloemisterij. De firma heeft, even
als de andere bloembollenkweekers,
eene uitgebreide handel op Engeland.
Wandelen we nu naar het dorpje
Koog.
De Koog
De grindweg loopt gedeeltelijk over
de miend en verder door het dorpje. In
van de school woont de onderstrand
vonder dezer plaats. Richten we nu
onze schreden naar de duinen. Prettig,
niet waar, dat klimmen! Hier zijn we op
het hoogste duin, 88 voet boven A.P.
De kaap strekt tot een baken in zee voor
de zeelieden.
Vroeger strandden hier vele schepen;
sedert 1864 is dit veel verminderd; de
vuurtorens te Huisduinen en achter Eier-
land en de verbetering en uitbreiding
van het loodswezen droegen daartoe veel
bij. Dalen we de duinen afl In deze
schuur bewaart men de reddingsboot.
De bemanning der boot woont te Oude
schild. Zij heeft al menig menschenleven
gered. Zoo 'n redding te midden van de
woedende elementen te zien bewerk
stelligen, is aangrijpend. Dan krijgt men
eerbied voor den eenvoudigen visscher-
man, dat verzeker ik u.
En nu nog een kijkje in het Badpavil
joen, dat, naar we hopen, nog eens zal
vervangen worden door een flink bad
hotel. Zie dit strandI Kent ge een
breeder, vlakker, zindelijker? Ge vindt
het nergens beter. Het strand van Sche-
veningen is er niets bij. En wie werkelijk
versterking van krachten, herstel van
gezondheid zoekt, die vindt geen beter
en aanbevelenswaardiger oord. De
Texelsche hotels kunnen er zijn, dat
verzeker ik u. Komen er badgasten, dan
komt er ook een tram: daaraan is geen
twijfel.
Weet u, wat mij verbaast?
Wat bedoelt gij?
Dat men het oog nog niet heeft
gevestigd op Texel om er eene vacantie-
kolonie te plaatsen. Vacantie-kolon/es
zijn thans in alle werelddeelen geves
tigd; zij zijn een eisch van onzen tijd. De
zorg voor het misdeelde zwakke stads
kind, dat, in de achterbuurten wonende,
gebrek aan licht en frissche lucht heeft,
is een edel werk. Bovendien, wat
zouden jongens uit den gegoeden stand
hier eene uitstekende gelegenheid heb
ben in den vacantietijd onder flink op
zicht te genieten, lichaam en geest te
verfrisschen. Wie over zoo'n vacantie-
ko/onie, of de gelegenheid om kinderen
van gegoede ouders hier eene aange
name vacantie te bezorgen, wil corres-
pondeeren, wende zich tot het commis
sielid der Vereeniging tot bevordering
van het vreemdelingenverkeer, den heer
J. K. G. Muller, hoofd der School te
Oudeschild.
Texel te ver van de centrums?
Uit Amsterdam bereikt men Texel bin
nen den tijd van 3 Vi uur. In den zomer
is, zooals we reeds opmerkten, een zee
tochtje een pretje.
Gaan we nu nog naar „de Nederlan
den".
Wij rijden in Noordelijke richting langs
de duinen en bereiken weldra het
einddoel van onzen tocht: „de Neder
landen". Die vruchtbare plek grond
vormt met recht eene oase te midden de
duinen; we wandelen er door. Aan de
noordoostpunt vinden we nog een oude
eendenkooi en een konijnenpark. Hier
begint tevens de zanddijk, in 1628, 1629
en 1630 aangelegd. Westwaarts van
Eierland en tot het noorden doorge
trokken. Ziezoo! we gaan naar het bad
paviljoen terug, nemen een bad in de
Noordzee en rusten een wijle; dan gaan
we naar Den Burg terug om te dineeren
en vervolgens het concert van het fan
farecorps in ons schoon park bij te
wonen. Wij kunnen ook nog profiteeren
van de bijeenkomst der ledenvergade
ring van de af deeling Texel der Holland-
sche Maatschappij van Landbouw.
Deze afdeeling werd in 1852 opgericht
en is steeds ijverig werkzaam in het
belang van landbouw en veeteelt. Haar
hoofdzetel is Den Burg. Van ouderen
datum is de afdeeling der M. 't N. v. 't
A., die in 1812 werd opgericht.
