OOSTEREND VIERDE DE KRONINO VAN KONINGIN
WILHELMINA MET HISTORISCHE OPTOCHTEN
Prins van Oranje
landde in Oost
Bouwkamp en brawdoif
gaan door
'tcl.Kv
S3 f&tz
Geslaagde zeskamf
van jeugdclubs
Prijzen af te halen
PAGINA 6
TEXELSE COURANT
DINSDAG 29 APRIL 198
<3 o
l nswJ y 0 'e.' f -nJ
kV c -^x^X-n-VA. -+ jt-ryyj e Se
SiJ r -n -r
f
SS-y* - rr e -/L ^c-r,>
-r'-F' <- <-C de er r» j--.
y a-
t-<- K *r r «->f/ (?- is -£-t~ <y^-> -cs -P-
»-r' A^<K-
-< «"*-«» »,-rr
r
<-ts* sf -.
O
l/ Ay a W
«.'A-/ ie'- ^:-
/^4)U - -
£en verjaardagkaart aan een meisje dat achttien jaar werd, op dezelfde dag als de koningin was geboren en bovendien ook Wilhelmina heette
„Beleef de blijde dag in vreugdevol geluk", raadden pa en moe. Tante Jo en Willem Kat de jarige aan.
Overal was feest en jubel in den Lande, toen de dag naderde,
waarop de laatste telg uit het beminde huis van Oranje den troon zou
bestijgen. En dit kon wel niet anders, daar geen volk in Europa zoo
nauw is verbonden aan zijne regeerende vorsten, als het Nederland-
sche volk aan het Huis van Oranje, 't Is den Nederlander schier
ondenkbaar, een ander stamhuis op den troon van den staat te zien,
dan een der zonen uit dat doorluchtige geslacht, welks stamboom tot
in de grijze oudheid opklimt. Zijn Nederland en Oranje voor een echten
Nederlander niet van elkander te scheiden, zoveel te meer werd dit
begrepen nu de laatste telg uit dat beminde stamhuis de plaats zou
bekleeden, die door hare geliefde Moeder, gedurende hare jeugd zoo
trouw en krachtig met moederlijke liefde en wijsheid is vervuld".
Dit alles werd ook door de Oos-
terenders en Oosters ten volle be
grepen, door feest te vieren, in
den geest meêlevende met dat
doorluchtige voorgeslacht, en
met de nu met ons medelevende
geliefde laatste telg, en Hare
innig geliefde Moeder.
Met deze tekst begon het „Gedenk
schrift ter herinnering aan de feesten
gevierd te Oosterend op Texel op den
6den en 7den September 1898 ter gele
genheid van de Kroning van onze
geliefde Koningin 'Wilhelmina' Het
boekje, destijds uitgegeven bij Lange-
veld De Rooy, kreeg de redactie in
bruikleen van de heer J. Visman uit de
Peperstraat in Oosterend. Nu de troons
afstand van koningin Juliana en de
kroning van prinses Beatrix tot koningin
voor de deur staan is het leuk om te
bezien hoe de feesten rond de kroning
van Wilhelmina verliepen. In Oosterend
werd besloten door een feestcommissie
(waarin de heren H. H. R. Jansma, P
0. Kuiter, F. van der Vis, P. G. Dros, W
A. Eelman, B. van der Vis, Jb. Bakker,
Jb. B. Vlaming, A. A. Eelman, P. H.
Dogger, C. K. Mossel, Jb. J. Salm, Jb.
Plaatsman, C. P. Bakker, C. A Bremer,
P. K. Bremer en J. K. Timmer zitting
hadden) twee historische optochten te
organiseren. De optochten werden ge
houden onder het motto „Het verbond
der edelen" en „De aankomst van de
Prins van Oranje te Scheveningen".
Goedkeuring
„Dat de keuze, door de commissie
gedaan, de goedkeuring van het volk
kon wegdragen, getuigden de dagen die
het feest voorafgingen", meldt het
boekie.
„Alle handen togen aan het werk en
men wedijverde met elkander, wie wel
de schoonste edelman, ridder of page
voor het feest zou klaarmaken.
Gedurende eenige dagen werden des
avonds oefeningen gehouden in het
marcheeren en defileeren, die besloten
werden met een rondgang door het
dorp, waarna bij het inrukken het
„Wilhelmus" en het „Wien Neêrlands
Bloed" door jong en oud werd aange
heven, zoodat we gerust mogen zeg
gen „Oosterend heeft geen twee da
gen maar tien dagen feest gevierd"
Om den dag van den 6den zoo
feestelijk mogelijk te openen, werd des
morgens ten 7 uren door het fanfare
corps uit Makkum, Kapelmeester de
Heer Van der Zee, van den torentrans
gespeeld: Psalm 138, Wilhelmus, Wien
neêrlands bloed en Psalm 134; iets, wat
zeker, zoolang Oosterend heeft be
staan, nog niet was geschied.
Om 8 uur verzamelden zich in de
Peperstraat 140 Edelen, Page's en
Schildknapen, waarbij zich aansloten 68
meisjes van de bestaande meisjes-ver-
eenigingen".
Vaandeldragers
De volgende vier pagina's van het
gedenkschrift worden ingenomen door
de namen van allen die aan de optoch
ten deelnamen. Voorop ging hoornbla
zer J S. Dros daarna kwam het
fanfarekorps van Makkum „Hallelujah"
dat uit twaalf personen bestond, vervol
gens kwamen er vier edelen te paard en
daarna liepen tien pages mee in de
stoet. Deze optocht werd besloten door
vier vaandeldragers die respectievelijk
„Het wapen van Nederland", „Het
wapen van Oost Indië", „Het wapen
van West Indië" en „Het wapen van
Waldeck Pyrmont" met zich meevoer
den De commandant van de optocht
was J. K. Timmer.
De tweede optocht werd aangevoerd
door twee hoofdpersonen. R. Jansma
als Graaf Hendrik van Brederode en C.
K. Mossel als Lodewijk van Nassau.
Daarna kwamen vier afdelingen Edelen,
Ridders en Page's. Al met al moet het
een bijzonder indrukwekkend gezicht
geweest zijn.
Keurig
„Toen de troep was opgesteld",
schrijft het boekje, „had de Peperstraat
het aanzien als verkeerde men in het jaar
1566 den 3 April, toen de Edelen ruim
200 in getal Brussel waren binnen
getrokken. In één woord de optocht zag
er keurig uit en werd door iedereen
bewonderd
De meisjes-vereenigingen, afgedeeld
in twee groepen, gekleed met witte
baret, witte blouse en zwarte rok. de
borst en baret getooid met oranje,
zagen er allerliefst uit, en gaven aan het
geheel nog schooner aanblik.
In de I afdeeling prijkte het vaandel
der meisjesvereeniging: Maria Martha,
en dat der jongensvereeniging Philadel-
fia.
In de II afdeeling het vaandel der
meisjesvereeniging „Hebt de waarheid
en den vrede lief", en dat der jongens
vereeniging „Beproeft alle dingen, be
houdt het goede", bovendien een wit
vaandel met de woorden: „Leve de
Koningin".
Schooner groep dan deze meisjes
schaar was bijna niet denkbaar, en was
voorzeker daar, voor dit doel, nog
nimmer verzameld geweest.
ledereen was daarvan overtuigd, en
bewonderde een en ander des te meer,
daar men wist, dat al hetgeen men zag
in ons dorp was gemaakt".
Smeekschrift
„Toen alles tot den aftocht gereed
stond, werd door een der Edelen den
Graaf Hendrik van Brederode (Mr. Jans
ma) de volgende aanspraak gehouden.
„Edele Ridders! Het jaar 1565 was
een beteekenisvol jaar. Het was toen,
dat vervolging en marteling om des
geloofswille overal in ons land gevonden
werden. De toestand werd met den dag
ernstiger. Daarom was het dat in April
van dat jaar vele edelen, uit alle oorden
des lands zich spoedden naar Brussel,
om vereenigd in schitterenden optocht,
der landvoogdes Margaretha van Parma
een smeekschrift aan te bieden, met
eerbiedig verzoek het daarheen te lei
den, dat er aan het vervolgen een einde
kwame. Wij stellen thans die verbonden
edelen voor Nu is het de Kroningsdag
onzer zoo zeer beminde Koningin Wil
helmina, welke in ons herinneringen
opwekt uit die vroegere glorierijke da
gen onzer historie. Daarom meenden Wij
niet beter te kunnen doen, dan het Vér-
bond der edelen op dezen gewichtigen
dag te vertoonen, om op aanschouwe
lijke wijze in den geest te worden terug
geleid tot dat deel onzer schoone
historie, dat het hart van ieder welden
kend Nederlander van geestdrift doet
gloeien. Laat het zijn tot eere onzer
Koningin. Dat alle wanklank blijve ge
weerd. Vieren wij feest met een dank
baar en blijmoedig hart". Waarop een
driewerf: „Leve de Koningin" volgde.
Oranjepoort
„Hierna werd door den Commandant
den heer J. K. Timmer het volgende
gezegd:
Met de geschiedenis voor ons
kunnen we gerust zeggen: Zonder
Oranje was Nederland niets! Met Oran
je, was het alles en kon het alles! Laat
ons daarom op dezen heugelijken dag
nu onze geliefde Koningin Wilhelmina
als de laatste telg uit dat beminde
stamhuis den troon beklimt, feestvieren
zooals het ware Oranjemannen be
taamt, waardoor we toonen schragen
van den troon te zijn, en laten we, ieder
voor zich zelf, zweren: „houw en trouw
aan dat ons geliefde Oranjehuis en aan
onze geliefde Koningin Wilhelmina.
Wie hiermede instemt, roepe tot drie
malen toe: „Leve de Koningin".
Hierop werd in optocht door het
dorp getrokken, waar een aantal schoo
ne eerebogen waren opgesteld, waar
onder een poort in ouderwetschen stijl
en gedoopt met den naam van „Oran
jepoort", ontworpen en gemaakt onder
toezicht van den Heer B. v. Zweden,
ieders bewondering en goedkeuring kon
wegdragen.
Hierna werd de tocht naar den Burg
ondernomen, waar wij, nadat wij
door de inwoners van het dorp de Waal
op feestelijke wijze waren verwelkomd,
te ongeveer 10 54 uur aankwamen.
Hier werd de troep in carreé opge
steld, voor het hotel „de Lindeboom"
waar Z.E.A. de Heer Burgemeester H.
W. de Joncheere zijn intrek had geno-
Verbond der Edelen
„Aan deze werd door den Graaf
Hendrik van Brederode (Mr. Jansma),
het doel van den optocht op de volgen
de wijze geschetst:
„Edelachtbare Heer Burgemeester'
Vertegenwoordiger van het hoog gezag
op dit eiland! Het is in uw persoon, dat
wij hulde brengen aan onze beminde
Koningin Wilhelmina, de laatste telg uit
het gevierde stamhuis van Oranje.
Gij, Heer Burgemeester, ziet thans
voor u in schitterenden optocht een
stoet van edelen en ridders uit de 16e
eeuw, voorstellende het Verbond der
edelen, zooals het zich in April 1565
opmaakte naar de Landvoogdes Marga-
reta van Parma om haar uit naam der
gansche natie eerbiedig een smeek
schrift aan te bieden, behelzende het
verzoek tot staking der vervolging om
des geloofs wille. De Oosterenders,
den tijd der ontzaglijke worsteling van
ons voorgeslacht willende herdenken,
op dit voor Nederland zoo gewichtige
tijdstip, en tevens met ongemeene blijd
schap zich herinnerende, dat die dagen
zoo hecht en sterk den band hebben
gesnoerd tusschen Oranje en Neder
land, wisten niet beter te doen dan eene
voorstelling te geven van een feit uit dat
tijdperk, daardoor meteen getuigenis
afleggende van hunnen gehechtheid
aan het dierbaar stamhuis van Oranje en
aan de laatste afstammeling, onze nu
gekroond wordende Koningin".
Verleden
Jansma gaf aansluitend een overzicht
uit het roemrijke verleden van de Oranje
vorsten. Willem van Oranje, Prins Mau-
rits, Willem IV en Willem V, allen
kwamen ze aan bod. De toespraak werd
beëindigd met een driewerf „Leve de
koningin". Daarna werd aan de burge
meester een Adres van hulde overhan
digd. De burgemeester werd verzocht
dit adres naar de nieuwe koningin te
zenden. De tekst ervan luidde als volgt:
„Mevrouw!
De bevolking van Oosterend op Texel
op dezen zoo gewichtvollen dag in
historische Optocht meerendeels voor
den Heer Burgemeester van Texel ver
eenigd, biedt Uwe Majesteit hare eerbie
dige hulde, doet U betuigen van hare
gehechtheid, ook door hare voorvade
ren betoond, en verklaart, dat zij U,
krachtens het bevel van den Koning der
Koningen, onveranderlijk trouw zweert.
De Oranjenaam heeft voor haar zulk
eenen liefelijken klank; hij is voor haar
een teeken, niet slechts een uitwendig
teeken, tengevolge waarvan de geliefde
en geestdriftwekkende oranjekleur aller
borst versiert, maar meer nog, waar hij
zulke schoone herinneringen uit onze
landhistorie opwekt; waar hij eene rij
van helden en staatslieden voor onzen
geest doet treden, aan wie naast God
Neerland alles heeft te danken. Groot
was Nederland, waar het Oranje, dat
heerlijk Godsgeschenk eerde; maar ook
klein, ja, der vernietiging ten prijs, waar
het schoon drievoudig snoer God, Neer
land en Oranje moedwillig werd verbro
ken, een zeker gevolg van het verlaten
van het Woord Gods.
Nederland zonder Oranje niets, met
Oranje alles, ziedaar de stem der histo
rie. Oranje heeft goed en bloed veil
gende woord, door den laatsten Koning
Uwer Majesteit Doorluchtigen Vader
gesproken; „Wij kunnen nooit, neen
nooit genoeg doen voor het Nederland-
sche Volk!"
Zij God Uwe Majesteit, de Draagster
van de schoone traditiën nabij; geve Hij
U eene gelukkige en lange regeering, en
snoere Hij den drievoudigen band door
geloof en liefde steeds inniger samen,
tot eere Zijns Naams en tot heil van
Oranje en Nederland!
Uwer Majesteits gehoorzame onder
danen.
Namens de inwoners van
Oosterend op Texel,
De Feestcommissie,
R. Jansma.
Wilhelmus
Hierop hield de burgemeester een
toespraak en vervolgens werd het Wil
helmus en „Wie Neerlands bloed
gezongen. De troep stelde zich vervol
gens in een rechte lijn op en werd geïn
specteerd door de burgemeester. Na
een rondgang door de belangrijkste
straten van Den Burg werd gegeten in
de tuin van hotel Texel. En dan was het
weer tijd voor zang. Natuurlijk „Oranje
Boven", maar ook „De koningin ver
jaart", „Aan onze koningin" en „Vrij
heid". Om half drie werd naar Ooster
end terug gemarcheerd. In De Waal
vond nog wat zang en dans plaats. Om
vijf uur was men weer in Oosterend. 's
Avonds werd in Oosterend nog lang
doorgefeest.
De volgende dag, 7 september, wer
den 's ochtends schoolfeesten gehou
den. 's Middags verzamelde de stoet
van edelen en meisjesverenigingne zich
weer in de Peperstraat om de Prins van
Oranje af te halen.
Oost
„Nadat de troep was opgesteld,
begaven de muziek, eenige ridders en
commissieleden zich naar den ingang
van het dorp, om Z.E.A. den Heer
Burgemeester H. W. de Joncheere, die
bij monde van de feestcommissie was
verzocht, de intocht bij te wonen, te
verwelkomen.
Nadat Z.E.A. in optocht tot voor het
midden der troep was gebracht en nadat
nog eenige besprekingen hadden plaats
gehad,, werd naaf Oost, waar d.e Ipncjing
zou plaats hebben, afgemarcheerd.
De troep was omgeven door honder
den en honderden toeschouwers, alle
dorpen van het eiland waren vertegen
woordigd, zoodat, leefde men een
gehad voor godsdienst en recht, waar
deze met voeten werden getreden; veel
lijden en strijd, veel bloed en tranen
heeft Oranje geofferd op het altaar van
het nieuwe vaderland, dat het zich koos;
maar ook schitterende overwinningen
gaven tijdperken van glorie aan Oranje
en Nederland. En bij dat alles was
Oranje vol hope voor Nederland te
midden van lijden; vol heldenmoed in
den strijd; met ootmoed bezield naar
overwinningen; en vergevensgezind na
smadelijke verguizing. Oranje heeft
nooit zich zelf bedoeld, maar steeds
gehandeld in het besef, neergelegd in
dat Koninklijke, van zooveel liefde getui
de Oranjevorst zich in de sloep ha:
begeven.
Vier Ooster visscherlui (C. C. Timmer
B. B. Timmer, P. Ant. Eelman en Jb. P
Daalder) als Scheveninger visschers ge
kleed, hadden het voorrecht den Prin
met zijn gevolg behouden aan wal t
zetten.
Onder onbeschrijfelijken jubel e
geestdrift des volks werd de Prins (C. K
Mossel) naar den gereedstaanden w;
gen gebracht, en onder het zingen va
vaderlandsche liederen en „Al is on
Prinsje nog zoo klein", enz. werd d
weg vervolgd naar Oost, waar de Prin;
even vertoevende in het huis van de
Dominé (F. v. d. Vis) in de 's Hagt
straat, de weg vervolgde tot „Vierhu
zen", waar het rijtuig van Van Styrur
den Prins afwachtte.
Hier werd de Prins door Van Styrur
(Mr. Jansma) toegesproken. Nadat oo
de Prins het woord had gevoerd volgd
een uitbundig geroep „Leve de Prins".
Proclamatie
Onder het zingen van vaderlands
liederen trok de stoet verder langs Oos
de Groeneweg, over Zevenhuizen, na< r'
Oosterend waar de prins met zijn gevol
in het huis van Van Styrum (het huis va
C. P. Bakker) afstapte. De prins ve n
toonde zich op het bordes en las ee
proclamatie voor waarin hij zijn danl
baarheid aan het volk betuigde. H
hoopte veel voor het volk te kunne
betekenen tijdens zijn regering.
„Deze proclamatie werd door hl
volk met gejuich en geestdrift begroe
en door de muziek en het volk hl
„Wilhelmus" en het „Wien Neerlans
bloed" herhaaldelijk gespeeld en gezorv
gen.
Hierna werd door den Heer V. Zw»
den Z.E.A. den Fleer Burgemeesté'
bedankt voor zijne wehwMondheid oi
het feest met zijn tegenwoordigheid
vereeren. Waarop door Z.E.A. nor
maals op het schoone doel der optocl
en op den heuglijken dag van hede
werd gewezen. Beide toespraken we s
den luide toegejuichd en met een dril 3
werf „Leve de Koningin" en „Leve <j
Burgemeester" besloten
Nogmaals werd nu een rondgan
door het dorp gemaakt, waarna de troe
op de plaats van opstelling werd terur
gebracht, waar men nogmaals door hi
aanheffen van: „Leve de Koningin" e
ten slotte: „Leve de Commandant
noode van elkander scheidde".
In de namiddag van 10 septembi
werd de bevolking van Oosterend dot
„de klank van een trompet die men
de feestdagen zo gaarne hoorde
nogmaals bijeen geroepen. Er was ee
schrijven van de koningin ontvange
met de volgende inhoud:
„Ingevolge de bevelen va
Hare Majesteit de Koningin heb
de eer: der Feestcommissie 1
Oosterend op Texel Hoogstde
zeiver dank te betuigen voor d
hulde Harer Majesteit aangebc
den ter gelegenheid van Hoogs
derzelver plechtige Inhuldiging.
De Particulier Secretari:
van H.M. de Koningin,
(w.g.) A. van der Staal.
£en ander tafereel van feestvierend Texel in 1898. Waar deze foto gemaakt is. is niet meer te
achterhalen. Wel staat vast dat aan het eind van de vorige eeuw veel Texelaars meeleefden
mat het koninklijk huis.
weinig met de geschiedenis mede, men
zich best kon verplaatsen op den weg
van Den Haag naar Scheveningen op
den 30 November 1813.
Leverde de weg een schoon schouw
spel op, nog schooner was de aanblik
dien men op den dijk kreeg te genieten.
De zee was kalm en spiegelglad, hier
en daar lagen de vissersschuiten voor
anker, in de verte ontwaarde men het
oorlogsschip ,,de Warior" (schuit van
C. A. Timmer) waarop de lang ver
wachtte zich bevond.
Na een half uur in de grootste
spanning te hebben gewacht, verkon
digden tegen 4 uur de eereschoten, dat
De vrijdag gehouden zeskamp wai
aan de jeugdclubs van De Waal, D
Hoorn en De Cocksdorp deelnemen
een groot succes geworden. Er waij
zo'n 150 mensen bij betrokken, wa
van er tachtig deelnamen. Het sti
dan ook vrijwel vast dat een derge
spel in de naaste toekomst zal word
herhaald. De zeskamp werd gewond
door de club van Den Hoorn die
punten behaalde. Tweede werd
Cocksdorp (21 punten) en derde
Waal met 11 punten.
Hoewel het er aanvankelijk soml
uitzag, zullen het bouwkamp en
bouwdorp deze zomer toch doorga:
Op het laatste moment is het geli
voldoende mensen bijeen te krijgen
zich met de leiding willen belasté
Nadat zich eerst vrijwel niemand v<
dit werk meldde hadden de noodkrei
in de krant de afgelopen dagen t<
een onverwachte animo tot gevolg
zijn zelfs meer hulpkrachten bescl
baar dan ooit tevoren: 34 person:
Het bouwkamp wordt gehouden val
tot en met 9 augustus en het bouwdi
van 14 - 18 juli, 21 - 25 juli en 28 juli
augustus.
De verkoop en bingo-avond van
Hervormde vrouwengroep in De Coc
dorp heeft bruto ƒ1.206,70 opgebrac
Op de volgende lotnummers zijn r
prijzen af te halen bij mevrouw Hott
tot: blauw 254 en 273; groen 608, lie
geel 859; lichtgroen 204 en 413.
