Wie heeft zwaluwen
aan zijn huis?
Vrijdagavond informatie-avond
Strandbewaking deels
in Texelse handen?
Zwemprestatletocht
in Heerhugowaard
Harmonie „Eensgezindheid1
„WAT IK ZEGGEN WOU.."
Groei is niet altijd
bloei!
Geslaagd
VRIJDAG 20 JUNI 1980
TEXELSE COURANT
PAGINA 11
Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
van Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
'02228)741.
Vorig jaar vroeg ik de lezers van onze rubriek of ze broedgevallen
van de gierzwaluw op Texel wisten. Het resultaat was, zoals ver
wacht, heel mager. Alleen in Den Burg broedden enkele paartjes. Ik
had gehoopt ook uit De Cocksdorp en Oosterend, waar ze vroeger
wel eens tot broeden gekomen waren, positieve berichten te
ontvangen. Dat was jammergenoeg niet het geval. Veel meer gege
vens kunnen we krijgen van de huiszwaluw, want die is heel wat alge
mener. Dit jaar wordt geprobeerd in zo veel mogelijk gebieden in ons
land alle huiszwaluwnesten te tellen. Daarvoor is een aantal vogelaars
op Texel gevraagd. Maar ook uw hulp wordt daarbij zeer gewaar
deerd. Het is namelijk een heel karwei alle huizen en andere gebou
wen op Texel af te zoeken. Dus als u nesten weet of ze zelf aan huis
heeft, bel ons even! Graag daarbij het aantal nesten per pand
doorgeven alsmede straat en huisnummer.
De bewaking van het Texelse strand is de laatste tijd zeer in de be
langstelling. Met ingang van dit seizoen is de Texelse strandbewaking
voor een belangrijk deel door de Koninklijke Nederlandse Bond tot het
Redden van Drenkelingen overgenomen. Daarmee hangt samen dat
zwemvereniging TX '71 uitbreiding wil van haar activiteiten in de rich
ting van het reddend zwemmen. Vertegenwoordigers van TX '71
hebben in samenwerking met de coördinators Cor Sluis en Niek
Spaans van de Strandreddingsbrigade Texel een plan opgezet om ook
Texelaars op te leiden tot bevoegde, gediplomeerde strandwachten.
Een eerste groep Texelaars zal na een cursus van zes weken al op
twee augustus examen daarvoor kunnen doen.
Het is niet moeilijk de verschillende
sorten zwaluwen uit elkaar te houden.
Afgezien van de gierzwaluw, vliegt
alleen de boerenzwaluw ook veel rond
huizen, boerderijen en soms in de
dorpen. Deze soort heeft echter een
lange diepgevorkte staart, een roodbrui
ne keel en een zwarte borstrand. De
huiszwaluw is van onderen helemaal
wit, heeft een korte staart en een
opvallende, witte stuit. De stuit is het
onderste deel van de rug net voor de
staart. Het lichaam van de huiszwaluw
lijkt bovendien dikker en meer gedron
gen dan dat van de boerenzwaluw.
Waar broedt hij
en hoe tellen we ze?
In principe kunnen huiszwaluwen
overal broeden. Dat wil zeggen zowel
in de dorpen als aan boerderijen en vrij
staande woningen. Ook aan schuren
vinden we de nesten. Een vereiste is
natuurlijk wel dat er brede dakgoten of
schuine daklijsten zijn. Onder de schui
ne dakpunten zijn uitstekende balken
van belang als steunen en ook het
materiaal van de muur speelt mee. Het
mag niet te glad zijn. Toch is het soms
vreemd dat de dieren op ogenschijnlijk
goede plaatsen nooit nestelen en op
andere in de naaste omgeving wel.
Misschien dat ook de verfsoort waar
mee het houtwerk is behandeld mee
speelt. Vooral juist geschilderde huizen
zijn bij de zwaluwen niet in trek. Waar
schijnlijk stinkt het te veel. Van schilde
ren buiten de broedtijd trekken ze zich
meestal niet aan, hoewel iemand me
eens vertelde dat nadat hij z'n huis een
andere kleur gegeven had, de zwaluwen
niet meer terugkwamen. In Joegoslavië
daarentegen zagen we dit voorjaar een
aantal oude nesten die met de muur
mee witgekalkt waren. De huiszwalu
wen vonden dat kennelijk geen pro
bleem en maakten er weer rustig ge
bruik van.
Het tellen van de nesten is niet zo
moeilijk. Het kan het best begin juli
gebeuren. De laatst aankomende dieren
beginnen namelijk pas eind juni met
nestelen. De vroegste hebben dan al
jongen. Het is makkelijk te zien welke
nesten 'vers' zijn, d.w.z. dit jaar ge
bouwd werden. Oude nesten die nog
gaaf zijn worden ook wel eens gebruikt.
17. Jaap won meteen het hart van
meneer Korsten door hem glashard
mede te delen, dat hij zich dood zou
generen als meneer Korsten in uniform
zou verschijnen, en de goede man was
hierdoor finaal van de kaart.
.Kijk es meneer", zei Jaap, ,,u weet
toch wel hoe het gaat. De repetities en
de uitvoeringen, die leidt u. Als wij
gewoon meemarcheren in een optocht
of we brengen een serenade dan laten
we u daarvoor toch ook niet naar
Vreehorst komen? U bent onze zaal
man. Hebt u ooit met het korps
meegemarcheerd?"
Meneer Korsten schudde het hoofd.
,,Niet dat ik me er te goed voor acht,
jongens".
,,Nee, dat weten we wel van u. Nou
dan, meneer Korsten, we begrijpen
eigenlijk niet goed, waarom u zich hier
druk over maakt. Wanneer wij een
concert geven, al of niet in uniforn, dan
dirigeert u zoals altijd keurig in jacquet
of in rok. Ik denk niet dat een van ons
het anders zou willen. En Henk Nobel,
Meestal zijn die door mussen bezet maar
dat is goed te zien. Dan steekt er
doorgaans wel stro, hooi of andere
rommel naar buiten.
Huiszwaluwen broeden nooit bin
nenshuis. Dit in tegenstelling tot de
boerenzwaluw die meestal wel binnen
broedt. Soms ook broedt de boeren
zwaluw net zoals de huiszwaluw onder
een uitstekende daklijst. De nesten zijn
echter heel anders. Het zijn halve
kommetjes, terwijl de huiszwaluwnes
ten helemaal dicht zijn met een vlieg
opening.
Gebergtebewoner
Huiszwaluwen zijn van nature broed-
vogels van kliffen en rotswanden. Ook
gebergtevogels dus. In de Himalaya
bijvoorbeeld broeden ze tot maar liefst
4.400 meter hoog.
Al heel lang geleden hebben ze zich
aan de mens aangepast. Dat wil zeggen
dat ze gebruik zijn gaan maken van onze
gebouwen om te nestelen. In die zin
kunnen we de soort een cultuurvolger
noemen: ze verschijnen 'overal' waar de
mens ook komt.
Goede nestelgelegenheid is heel be-
die altijd invalt als u er niet bent en die
bij de marsen als kapelmeester optreedt,
die geven we een extra gouwe band op
z'n mouw. Verder willen we een tam
boermajoor en dat is allemaal genoeg
voor 't mooi. U denkt toch niet dat we u
met een pet met veren en kwasten op
uw buik, voor de muziek uit willen laten
lopen?"
Meneer Korsten lachte hartelijk, tege
lijk van opluchting. Zie je, die jongens
hadden zijn bezwaren al aangevoeld.
Het was al heel wat, in plaats van als
solist op een concertpodium als direc
teur voor een harmonie te moeten
staan. Nu ook nog in een pakje voor de
muziek uit te lopen, dat konden ze op
zijn leeftijd van hem niet vergen! Maar
ze vergden het ook niet, ze dachten er
zelfs niet over.
,,Goed", greep Jaap de koe bij de
horens, „om u gaar het dus niet. Maar
zegt u nou es eerlijk vindt u dat
onze harmonie bij dat concours voor de
dag kan komen, de een in een grijs jasje,
de ander in een blauw en de derde in
langrijk maar er moet ook aan andere
voorwaarden voldaan worden: er moet
genoeg bouwmateriaal zijn en natuurlijk
voldoende voedsel in de vorm van kleine
vliegende insekten. Het nestmateriaal is
meestal klei of leem. Daar is het
makkelijkst een nest van 'in elkaar te
plakken'. Het wordt doorgaans uit de
directe omgeving van de nestplaats
verzameld. Eigenlijk is het dus zo dat de
zwaluwen hun nesten bouwen op plaat
sen waar goed bouwmateriaal in de
buurt te vinden is. De Koger huiszwalu
wen bijvoorbeeld halen het uit de
(verlengde) Brink. Uit de zuiverings
installatie Everstekoog en die bij Oude-
schild zag ik ook wel huiszwaluwen
nestmateriaal verzamelen.
De insektenrijkdom speelt een belang
rijke rol bij het voorkomen van de soort.
Vooral rond het IJsselmeer waar heel
veel muggen leven, vinden we veel
huiszwaluwen. Het zijn koloniebroe
ders, de nesten worden soms tegen
elkaar aan gebouwd, en zo werden daar
wel kolonies geteld van meer dan 200
nesten. Op Texel zijn er niet zo veel. In
1976 telden m'n vrouw en ik op het hele
eiland slechts 135 paar. In 1974 waren
dat er nog 298!
Achteruitgang
Ook in andere delen van ons land is de
soort achteruit gegaan. Het (geschatte)
aantal broedparen in heel Nederland
was in 1975 77.000. In het eind van de
jaren zestig lag het aantal nog rond de
100.000 paren. Oorzaken zijn zoals
gewoonlijk in de natuur, heel moeilijk
aan te geven. We weten niet precies
wat er tijdens de trek gebeurt of in de
overwinteringslanden in Afrika. Mis
schien zijn er door het gebruik van
allerlei chemische middelen in het milieu
bij ons tegenwoordig ook veel minder
insekten. Wie regelmatig meer zuidelijke
een bruin, de een met een bolhoed en
de ander met een deukhoed?"
,,Het heeft mij nooit zo gehinderd",
antwoordde Korsten, „maar ja, als je
nou een internationaal concours organi
seert, waar allerlei korpsen komen
„En hoe", viel Arie in, „kijkt u maar
es", en hij spreidde enkele foto's van
keurig geüniformeerde korpsen voor de
directeur uit.
„Tja", zei Korsten, „er zit wat in".
„En dan zo'n uniform", nam Jaap het
over en legde nog eens de tekening op
tafel, „daar hoeft toch geen mens zich
voor te generen? Daar loop je toch niet
mee voor gek?"
„Nee", zei Korsten beslist, „dit is
keurig. Maar ik zie toch meneer Cuvelier
er nog niet mee lopen".
„Dat is de man die het tegenhoudt".
„Goed, maar Baars, zou jij nou willen
dat een man als Cuvelier, die nu dertig
jaar meeloopt, er déérom uitgaat, vlak
voor het honderdjarig jubileum?"
„Nee, maar moeten wij nu allemaal
alleen zijn zin doen?"
Het viel allemaal erg mee.
Toen meneer Korsten eenmaal ge
wonnen was, was het hek van de dam.
„Ik ga in burger", riep Cuvelier.
„Niemand kan u dwingen", ant
woordde Jaap Baars. „En niemand zou
willen dat u wegbleef, u bent er veel te
lang in. U bent toch vrij man, meneer
Cuvelier?"
„Ja maar, ik kan in m'n eentje toch
niet in burger tussen jullie lopen?"
landen bezoekt zal wel gemerkt hebben
dat daar ook heel wat meer insekten
voorkomen dan hier. Dat geldt ook voor
de huiszwaluwen. We merkten op dat
de dieren daar helemaal niet kieskeurig
zijn bij de keuze van nestplaats als er
maar insekten en bouwmaterialen in
de buurt zijn. Op drukke hotels op
Mallorca bijvoorbeeld zagen we heel
wat nesten. Ook in Bulgarije nestelden
op hotels vele honderden paren. Dichter
bij huis, op Texel zelfs, broeden ook
huiszwaluwen in de badplaats De Koog.
Enkele nesten in de Dorpsstraat haalden
als bijzonderheid een aantal jaren gele
den zelfs de Texelse Courant. Dat is dus
helemaal niet zo ongewoon.
Overlast
Sommige mensen vinden het maar
lastig of vies, die nesten aan hun huis.
Inderdaad morsen de dieren nogal wat
klei tijdens het nestelen en houden de
jongen het nest zoveel mogelijk schoon.
Dat betekent dat ze buiten het nest
poepen. Boven de voordeur kan dat wel
eens lastig zijn. Een en ander is te
voorkomen door een plankje onder het
nest aan te brengen. Niet al te dicht
onder het nest, want dat accepteren ze
soms nietl Het is in ieder geval zo dat
als u het beetje overlast voor lief neemt.
Voorlopig zal worden opgeleid voor
het diploma strandwacht-A. Dit is een
diploma van de K.N.B.R.D. dat strand-
bewakingsbevoegdheid geeft. De ver
eiste minimumleeftijd daarvoor is 15
"■jaar. Het strandwachtdiploma A omvat
een theoretisch en practisch gedeelte
betreffende reddend zwemmen. Daar
naast een medisch gedeelte: E.M.-A
(examen medisch A).
Naar aanleiding van verschillende pu
blicaties met betrekking tot het onder
werp strandbewaking, steeg de animo
hiervoor bij verschillende leden van TX
'71. Na informatie ingewonnen te heb
ben bij de coördinator voor Texel van
de K.N.B.R.D., de heer C. Sluis, bleek
dat inzetten van Texelaars op het strand
mogelijk is. Een groep van 50 bonds
leden uit verschillende gemeenten zal op
zaterdag 2 augustus bij het strand van
Texel afzwemmen voor het diploma
Strandwacht A. Als op Texel op korte
termijn een zomercursus georganiseerd
kan worden, dan zullen de deelnemers
daarvan eventueel óók op zaterdag 2
augustus kunnen afzwemmen. Het blijkt
inderdaad mogelijk deze cursus te orga
niseren en het enthousiasme er voor kan
wel eens groter zijn dan tot dusver werd
aangenomen. Dit blijkt uit een eerste
opgave van ongeveer tien personen na
een oproep van de zwemvereniging TX
'71 in deze krant. De gemeente Texel is
bijzonder verheugd over dit initiatief en
is bereid een deel van de kosten op zich
te nemen.
„Het staat wat raar, maar dan denken
ze maar dat u er pas bijgekomen bent en
nog geen uniform hebt".
„Ben je nou helemaal. ik er pas
bijgekomen alleen Markman hier is
langer lid dan ik".
„Tja, u moogt het zélf zeggen
En zelfs bij meneer Cuvelier won de
macht der eensgezindheid, die altijd de
harmonie had beheerst, het tenslotte.
Maar dat kwam door z'n vrouw, die
indertijd haar man zeer had bemind toen
hij nog als sergeant onder dienst was,
die vond dat hij met zijn kaarsrechte
militaire hofding, al was hij dan ook
apotheker, in uniform geen slecht figuur
zou slaan.
Op de eerste avond werden alle
vrouwen gevraagd.
En alle mannen paradeerden, een
beetje met hun houding verlegen.
Maar de dames waren enthousiast.
En toen was het pleit beslecht.
De Harmonie Eensgezindheid ver
scheen in uniform. Zelfs de tamboer
majoor werd geïnstalleerd en droeg zijn
echte huzarenkolbak met bovenmatige
trots. Iedere avond oefende hij in het
tuintje achter zijn huis, om de nodige
capriolen met zijn staf te leren.
Langzamerhand leefde heel Vreehorst
in de ban van het internationaal con
cours. Er stonden grote dingen te
gebeuren en zij wierpen hun schaduwen
reeds ver vooruit!
het u vele honderden of duizenden
insekten rond huis scheelt. De huiszwa
luw met hun jongen kunnen heel wat
aan!
Ondertussen zijn we razend benieuwd
hoeveel huiszwaluwen er nu op Texel
broeden. Zijn ze nog verder in aantal
verminderd of was het maar een tijdelij
ke inzinking? We zien uw opgaven met
belangstelling tegemoetl
Adriaan Dijksen
Zondag 22 juni a.s. houdt de Heer-
hugowaardse Reddingsbrigade een ha-
tionale zwemprestatietocht. Afstanden:
500 meter voor jongeren beneden 14
jaar; 1, 2, 3 en 5 kilometer voor 14 jaar
en ouder. Er wordt gezwommen in het
kanaal aan de Westdijk. Inschrijfgeld is
drie gulden. Tot 12.00 uur kan men zich
opgeven, waarna de start volgt om
12.30 uur.
TX '71 wil aan dit evenement deelne
men en nodigt haar leden uit zich op te
geven bij Dik Haker. Vertrek 10.05
uur(boot). Voor reiskosten rekent men
ongeveer vijf gulden, exclusief boot.
Aan het strandbewakingswerk zit
meer vast dan menigeen verwacht. Op
de posten van de Strandreddingsbriga
de Texel wordt gewerkt met onbetaalde
vrijwilligers die een deel van hun vakan
tie hiervoor 'opoffereh'; Men werkt
minimaal één hele week achtereen. Er is
dus geen sprake van dat de bewakers
kunnen komen wanneer ze tijd en zin
hebben; er moet op de vrijwilligers
gerekend kunnen worden. Het strand
bewakingswerk steunt op hecht team
werk en gedegen kennis van de aard van
de zee, stroming, banken, wind, zicht
e.d. Zeis als in de toekomst méér
Texelaars hun strandwachtdiploma ha
len en zich inzetten voor de strandbe
waking op het eiland, zal hulp 'van
buiten' toch noodzakelijk blijven. In dit
seizoen zijn op elk van de 9 strand-
posten nl. zeker 4 tot 6 mensen nodig.
In die behoefte zal waarschijnlijk nooit
met eigen mensen kunnen worden
voorzien. Een 'totaal Texelse' strandbe
waking blijft een schone droom. Ook op
de andere Waddeneilanden kan men tot
dusver nog niet eens één post 'eigen'
strandbewaking realiseren.
Informatie-uur
Vrijdag, heden, houdt TX '71 in
samenwerking met Cor Sluis een infor
matie-uur in de strandpost op het
Koger strand, bij paal 20 (einde Bad-
weg). leder die interesse heeft voor
strandbewaking en voor het behalen
HOOFDSTUK 9
Ingrid
Jaap Baars hoorde dat er op de deur
werd geklopt.
„Binnen", riep hij verstrooid. Er was
een lange brief van een bestuur van een
Duitse 'Musikverein' en dat Duitse
handschrift was zo moeilijk te ontcijfe
ren De persoon die geklopt had,
stond hem dan ook al enkele seconden
aandachtig op te nemen, voor en aleer
hij het hoofd ophief, fronsend glurend
naar wie hem kwam storen. De frons
verdween meteen, want de stoornis was
allercharmantst.
„U bent meneer Baars? Ingrid Hof
man".
Hij stond aarzelend op.
„Hofman bent u een dochter
van
„Ja, dat ben ik. U hebt toch van de
week zo bij vader zitten klagen, dat het
werk u over het hoofd liep? Nu ben ik
eergister uit Frankrijk teruggekomen en
de tweede dag verveelde ik me al hier in
Vreehorst. Toen zei paps: maak je nuttig
en ga meneer Baars helpen. En zie, hier
ben ik".
„Gaat u zitten", zei Jaap nog een
beetje verward. Het was waar, hij had
bij Hofman een beetje dik zitten doen.
Het was ook waar, dat hij af en toe met
geen polsstok meer over zijn werk kon
heenspringen. Sita hielp hem zo goed
mogelijk in de avonduren, maar Sita's
functie als secretaresse van meneer
Tielens was ook bepaald geen sinecure,
en ze had het al druk genoeg.
««VEN MN uratt BUTEN VEMMnWXMXLLKXO MN O» MCOUtTC
Wij lezen in de Texelaar: aannemer
Koorn in ernstige problemen. Zou er
geen verband zijn tussen de onder
gang van Koorn en de opkomst van
Jarino?
Vele mensen denken, dat groot
schalige aanpak het antwoord is op
grootschalige gebeurtenissen.
De wereld is weliswaar groot, maar
alleen kleinschalig denken en klein
schalige aanpak zal op lange termijn
werkgelegenheid doen behouden voor
Texel en zijn bewoners.
Denk er maar eens over na I
George Visser
Terschelling
Hetty Kooger uit Den Burg slaagde
aan het „College Barneveld" voor het
diploma algeheel dierenverzorgster en
pony-assistente.
van het diploma Strandwacht A is
hierbij welkom; aanvang 20.00 uur.
De cursus voor het diploma Strand
wacht A begint donderdag 26 juni a.s.
met het gedeelte 'medisch A' (Eerste
Hulp Aan Drenkelingen). Het omvat 6
lessen en zal worden gegeven door
dokter Eissen en E.H.B.O.-er Rein
Buysman. De theoretische- en practi-
sche oefeningen (tien lessen) vinden
plaats in zwembad Molenkoog en op het
Kogerstrand. Deze onderdelen worden
gegeven door Cor Sluis en zijn collega
instructeurs/-trices. Het praktische ge
deelte omvat o.a. vervoers- en bevrij
dingsgrepen en omgang met redding
boot en andere reddingsmaterialen. De
deelnemers aan de cursus worden in de
komende weken in de gelegenheid
gesteld enige ervaring op te doen bij
verschillende strandposten.
Deelname
Deelname aan de cursus diploma
Strandwacht A staat in principe voor
iedereen open die de zwemkunst goed
machtig is. Men moet zich de cursus
niet èl te zwaar voorstellen; volledige
inzet is echter wél noodzakelijk. Ook
hoeft men niet persé in augustus
examen tedoen; dat kan volgend jaar
ook. Bij voldoende belangstelling kun
nen ook jongeren vanaf 12/13 jaar
opgeleid worden voor een strandwacht
diploma. Ook zij zijn vrijdagavond van
harte welkom.
Voor informatie kan men terecht bij
Dik Haker, Schilderend 110, telefoon
(02220) 3506 en Ton Kroezen, Bern-
hardlaan 120, telefoon (02220) 4636,
beiden in Den Burg.
Geïnteresseerden die vrijdagavond
niet in de gelegenheid zijn naar de
strandpost te komen, worden verzocht
contact met één van hen op te nemen.
Maar om nu opeens opgescheept te
worden met een soort secretaresse!
Hij nam de bezoekster nauwkeurig
op. Ingrideen Noorse naam, maar
er was niets aan haar van de koele
blondheid, waarmee Jaap (die met
vrucht „En eeuwig zingen de bossen"
gelezen had) de Noorse dochteren
identificeerde. Blond was ze, rossig
blond, met een heel blanke huid en
grote grijze ogen, die telkens van
uitdrukking schenen te veranderen, nu
een ondeugend, dan koket, dan weer
verlegen en beschroomd. Ze zag er
goed uit, deze dochter van de indus
trieel Hofman, en ze had zich in
Frankrijk heel goed leren kleden. Jaap
was maar blij dat hij zijn hart al aan Sita
had verpand, anders zou je, dagelijks
met zoiets charmants samenwerkend,
je nog ideeën in je hoofd halen!
Eigenlijk was hij er niet zo blij mee, dat
Hofman hem zijn dochter op het dak
had gestuurd. Wat moest hij met dat
kind? En hoeveel grapjes zouden er niet
gemaakt worden? Hij had liever gezien
dat ze dikkig en gebrild, maar zeer
efficiënt was geweest.
Voorzichtig hoorde hij zijn bezoekster
zo'n beetje uit. Had ze wel eens samen
gewerkt? Kantoorwerk? Kon ze corres
ponderen in de moderne talen? Maar
Ingrid Hofman was maar niet een
vlindertje, dat nietsnuttend een man aan
de haak tracht te slaan, ze wilde op haar
eigen benen staan en had zich de
bekwaamheden waarnaar Jaap infor
meerde, goed eigen gemaakt.
(wordt vervolgd)
FEUILLETON
door Tom Lodewijk.
