Cjrocn cZwavtsJ~exeh in het harL.
foor onderzoek zeebodem en water
NIOZ vertrokken naar
diepzee bij Afrika
Weer vijfde man
in bestuur TESO
Belangrijke
mededeling!
Schapen ernstig
verwaarloosd
Kaas eten met
Rijk de Gooier
Cursusnieuws
M
BAKKER'S
IJZERHANDEL
3e JAARGANG NR. 9512
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1980
edactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, tel. I02228I 266
i Frits Beutick, Warmoesstraat 43, Den Burg, tel. (022201 220b
oor advertenties, abonnementen, etc.'
sngeveld De Rooy B.V.,
ostbus 11, 1790 AA Den Burg, telefoon (022201 2741
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs f12,50 per kwartaal
70 cent incasso; los 50 cent.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 3625.01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
Gisteren is uit de haven van Den Helder het ms "Tyro" naar de
lidelijke Atlantische oceaan vertrokken met aan boord wetenschaps-
ensen technici van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee
t 't Horntje. In de diepzee ten westen van Angola zal gedurende
jna drie maanden belangwekkend oceanografisch onderzoek
orden verricht. De expeditie, die 1,8 miljoen gulden kost, is een
rvolg op eerder gehouden soortgelijke tochten. Doel van het
iderzoek zijn allerlei voor een groot deel nog onbekende processen
bodem en water van het zg. Angolabekken.
voorzien. Om één voorbeeld te noemen:
Om te weten of het verantwoord is
radioactieve afval in de diepzee te dum
pen moet bekend zijn hoe bodem en
water zich op deze diepte gedragen.
Veel belangrijke conclusies kunnen wor
den getrokken uit electronisch onder
zoek van de zeebodem waarbij de ver
schillende afzettingslagen (sendiment-
lagen) zichtbaar worden gemaakt. Als
vervolg hierop worden bodemmonsters
genomen, waarvoor aan boord van de
'Tyro' speciale voor diepzee gebruik
ontwikkelde apparatuur is geïnstaleerd.
Techniek
De NlOZ-geoloog Doeke Eisma, een
der leiders van de expeditie vertelde
woensdag tijdens een persconferentie
die ter gelegenheid van de start van dit
onderzoek werd gehouden dat de tech
niek bij dit diepzeeonderzoek een be
langrijke rol speelt. De enorme water
diepte stelt bijzondere eisen aan de
apparatuur. De technici werken dan ook
op voet van volkomen gelijkwaardigheid
samen met de geologen.
De bestudering van de diepzeefan van
de Zaïrerivier is een uitvloeisel van de
bijzondere belangstelling die zeegeo
logen de laatste jaren voor dit fenomeen
hebben opgevat. Waar het om gaat i?
het gedrag van slib en zand dat met de
rivier naar zee stroomt en zich daar
uiteindelijk in lagen afzet. Over de zee
bodem stromen als het ware rivieren van
zand en slib. In de oliegeologie gelden
zandlichamen als reservoirgesteenten
waardoor onderzoek naar de snelheid
van opbouw, de vorm van de afzettin
gen en veranderingen die het materiaal
heeft ondergaan na de afzetting conclu
sies kan opleveren waarmee de speur
ders naar olie hun voordeel kunnen
doen. Bij een dergelijke toepasbaarheid
van de resultaten van het onderzoek
spreken de onderzoekers van een 'grote
maatschappij relevantie'. Dat de keus
viel op de Zaïre diepzeefan is omdat de
Zaïrerivier tot de grootste rivieren ter
wereld behoort en de rivierbedding zich
in de oceaan voortzet in de vorm van
een plaatselijk 1400 meter diepe kloof in
de zeebodem waardoor zand en slib niet
in een betrekkelijk ondiepe kustzee
terecht komen maar direct in de
diepzee.
Dwarsdoorsnee
Bij het 'doorlichten' van die diepe
zeebodem wordt gebruik gemaakt van
apparatuur die golven van een bepaalde
frequentie naar de zeebodem zendt. Die
golven ondergaan daarop breking, bui
ging en terugkaatsing. De teruggekaat
ste signalen, zowel afkomstig van de
zeebodem als van de diverse lagen
daaronder, worden opgevangen met
onderwatermicrofoons en brengen uit
eindelijk een schrijver in beweging waar
door een dwarsdoorsnede van de zee
bodem op papie- komt te staan. Het
NIOZ maakt hier gebruik van een bij
zondere methode: Meerdere geluids
bronnen worden tegelijkertijd 'afge
schoten' waardoor een signaal ontstaat
apparaat waarmee op grote diepte
lemmonsters zijn genomenwordt opge-
is het omstreeks 5000 meter diepe
eaangedeelte tussen de zg. Atlanti-
ïe rug en de Afrikaanse westkust,
n wil o.a. duidelijkheid hebben over
processen die leiden tot de vorming
de zg. diepzee 'fan' die zich bevindt
or de mondingen van de Zaïrerivier en
arbij afzettingen op de zeebodem tot
kilometer uit de kust zullen worden
studeerd. Het tweede deel van de ex-
ditie zal voornamelijk worden besteed
het nemen van water- en bodem-
insters in het hele genoemde oceaan-
deelte om er achter te komen hoe de
iveging is van het koude water van de
dpoo! dat via twee diepe punten dit
igebied binnendringt.
let betreft hier zuiver wetenschap-
ik onderzoek waarvan de resultaten
direct ten dienste hoeven te staan
economisch, militair of milieube-
Toch zullen de verkregen gege-
s vrijwel zeker snel in een behoefte
De Tyro in voile zee.
dat dieper in de bodem doordringt en
uiteindelijk een meer gedetailleerd beeld
oplevert. De apparatuur is voor een deel
beschikbaar gesteld door Shell; de bij
behorende electronica is door het NIOZ
zelf ontwikkeld. De volgende stap is dus
het nemen van bodemmonsters. De
apparatuur daarvoor is in de afgelopen
vijf jaar door NIOZ ontwikkeld. Het is
mogelijk bodemkernen op te halen met
een lengte van 18 meter. Men kan daar
mee dus vaststellen hoe de bodem op
een diepte van 18 meter is samenge
steld.
Containers
Water- en bodemmonsters zullen
voor een groot deel direct aan boord
worden bestudeerd. Dat gebeurt in
laboratoria die het NIOZ op Texel heeft
geïnstaleerd in containers. Deze lab
containers werden donderdag door het
transportbedrijf Van Maldegem naar
Den Helder gebracht en daar door enkel
kranen van het verhuurbedrijf Mosk aan
boord geplaatst en vastgezet. Ook
werden grote bakken zand in het schip
gezet om aldus voor voldoende balast te
zorgen. Bij het geschikt maken van de
Tyro voor deze wetenschappelijke ex
peditie speelde het scheepsreparatie-
bedrijf Hans Boom uit Oudeschild een
belangrijke rol.
De expeditie naar het Angolabekken
is een fase in het oceaanonderzoek dat
pas in 1975 in zijn huidige systematische
vorm van start is gegaan. Dit totale
oceaanonderzoek wordt gefinancierd
door verschillende ministeries en gere
geld via de zg. Vaarplan-commissie van
de Nederlandse Commissie voor Zee-
onderzoek van de Koninklijke Academie
van Wetenschappen. De organisatie is
erop gericht het zeer kostbare onder
zoek zo efficient mogelijk te verrichten
en doublures te voorkomen. Binnen het
geboden kader werd door het NIOZ
geologisch, chemisch en biologisch
oceaanonderzoek opgezet waarbij niet
alleen de afzettingen en het transport
van afzettingsstoffen in het Angola
bekken onder de loep wordt genomen
maar ook andere processen zoals de
menging van oppervlaktewater en voe
dingsstoffen in de golf van Guinee,
transport van silicaat en aluminium in
het diepe water van de oostelijke Atlan
tische oceaan, etc. In deze wordt vrij
nauw samenwerkt met andere insti
tuten, ook in het buitenland.
Charterschepen
Het totale programma wordt uitge
voerd met het onderzoekingsvaartuig
Hr. Ms. Tydeman van de Kon. Marine
en met gecharterde burgervrachtsche
pen die voor die gelegenheid worden
aangepast. Het in de vaart brengen van
een eigen oceaanschip (kosten 60 mil
joen gulden) is nog steeds een on
vervulde wens van het NIOZ. Het is de
derde keer dat de Tyro voor dit doel
wordt ingezet. Het schip, eigendom van
de Maatschappij Zeevaart, werd in 1967
gebouwd maar werd een commerciële
flop omdat al spoedig het container
vervoer opkwam waardoor er geen
emplooi meer voor was. Het schip was
de laatste jaren opgelegd. Het NIOZ
chartert de 'Tyro' door bemiddeling van
Visser Visser Chartering B.V. te
Rotterdam.
Over ruim veertien dagen komt de
Tyro in het onderzoekingsgebied aan.
Op weg, nog voordat de tussenhaven
Tenerife wordt aangedaan wordt alle
apparatuur uitgebreid getest zodat nog
tijdig het nodige gerepareerd of ver
vangen kan worden.
Het NlOZ-team dat voor deze expe
ditie is ingezet bestaat uit de geologen
D. Eisma, Tj. van Weering en F. Jansen.
Verder uit J. van Bennekom (chemi
cus), J. Schilling (technicus), R. Gielis
(analiste), J. van leperen (analiste), G.
Berger (analist), S van der Gaast (ana
list), J. Kalf (analist), R. de Vries
(analist), J. van Weereld (electrotech-
nicusl, Th. Buisman (technicus voor
lieren en koeling), F. Schilling (electro-
technicusl, R. Groenewegen (electro-
technicus), E. van Abs (beheerder
NIOZ), M. van der Loeff (biochemicus)
en H. de Porto (technicus).
Tegen een veehouder op Texel
heeft de politie proces verbaal opge
maakt wegens ernstige verwaarlo
zing van hem toebehorende scha
pen. In het betreffende perceel wei
degrond waren vijftien dieren
aanwezig, waarvan er drie al enkele
dagen dood waren. Verder liepen er
twee schapen, die op sterven na
dood waren. Deze laatste twee zijn
voor nader onderzoek naar het Land-
bouwhuis in Alkmaar gestuurd. Bij
het opmaken van het proces verbaal
was een veearts van de dierenbe
scherming betrokken.
Rijk de Gooier is dit weekeinde de
gast van het paracentrum Texel. De
artiest zal enkele sprongen maken en
dat betekent een flinke opfrissing van
zijn parakennis. De Gooier heeft name
lijk in 1950 vijf sprongen gemaakt en
daarna niet meer. Het bezoek van De
Gooier hangt samen met een actie van
het reclamebureau Ogilvie Et Mather. Dit
bedrijf heeft de Franse pasturain kaasjes
als account. In t.v. spotjes heeft Rijk de
Gooier ('Ga effe zitte jochie') reclame
gemaakt voor deze kaas. Tijdens het
komende weekeinde zijn alle Texelaars
en belangstellenden uitgenodigd om op
het vliegveld gratis pasturein kaas met
stokbrood te komen eten. Eén en ander
in nauwe samenwerking met de familie
Buis.
ANWB cursus Pech Onderweg
De ANWB cusus start 6 oktober. Er is
een middag- en avondcursus. Het is de
laatste cursus die de ANWB op Texel
organiseert. In de toekomst moet men
voor een dergelijke kursus naar de
overkant. Er is nog een beperkt aantal
plaatsen beschikbaar. Opgave aan het
bureau Cult. Zaken van het raadhuis
kamer 304 tel. 02220-3041 tst.130 of
131.
PEN cursus
De PEN cursus gaat alleen door als er
voldoende aanmeldingen binnen zijn.
Op dit moment is dat nog niet het geval.
Ook voor deze cursus geld dat het een
eenmalige zaak is. Wil men nogmaals
een cursus volgen dan bestaat alleen de
mogelijkheid aan de overkant. De
dichtsbijzijnde plaats is Schagen. De
cursus start eind oktober.
Overzicht van de zeegebieden waarin het NIOZ tot dusver onderzoek heeft verricht
TESO krijgt weer een bestuur van
vijf commissarissen. Het thans zit
tende 4-mans bestuur heeft besloten
de huisarts A. Waverijn uit Den Burg
voor de nieuwe post als eerste voor
te dragen. Nummer twee is prof. dr.
H. Postma, een der directeuren van
het NIOZ.
Zoals bekend was besloten het be
stuur op vier personen te brengen na
het opstappen van de heer C. Vonk.
Het werd echter gewenst geacht naar
de oude sterkte terug te keren. Welbe
wust werden candidaten gezocht bui
ten de kring van horeca en winkeliers,
wat in overeenstemming is met het
streven dat tegenwoordig algemeen is
bij ondernemingen die algemeen maat
schappelijke doeleinden moeten behar
tigen. Uitgangspunt bleef echter dat de
Werkpiaetsen en laboratoria zijn onderge
bracht in containers die tevoren op Texel
kant en klaar zijn ingericht
TAXI- EN IRÓUWAUTOVERHUUk'
>lh«lminalaan4-6 4«n Burg
candidaat volledig achter de doelstel
lingen van TESO in zijn huidige struc
tuur staan.
De verkiezing komt aan de orde op
de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering
die vrijdag 7 november wordt gehou
den in het Havenrestaurant van
't Horntje. De vergadering wordt door
gaans uiterlijk in juni gehouden, maar
tot uitstel na het seizoen werd besloten
in verband met de afleveringsperikelen
rond de dubbeldekker „Molengat".
Ook het niet tijdig beschikbaar zijn van
de jaarstukken maakte uitstel nodig.
Commissaris B. Bakker treedt vol
gens rooster af. Hij is herkiesbaar. Als
tegencandidaat heeft de heer W. Za-
deits zich beschikbaar gesteld.
Verlies
UH de financiële jaarstukken blijkt
dat het afgelopen boekjaar een ver
lies heeft gegeven van ca twee ton.
Er wordt daarom geen dividend
uitgekeerd. De verwachting is dat
het verlies volgend jaar zal oplopen
tot drie miljoen gulden, maar dat
deze achterstand in 1985 weer zal
zijn weggewerkt. Een en ander is
comform de financiële prognoses die
na het bestellen van de dubbeldek
ker zijn gemaakt.
Vrijdag en zaterdag
hebban wij een aantal zeer
voordelig geprijsde
grasmaaiers.
Kom kijken naar dit
lage prijzen feest!
Telefoon 02220 2346
'N WINKEL VOL IDEEEN!