„Boon schijnt van ijzer
of staal en ontziet
geene moeite
Reddingen iangs Texe/s kust
Plan stoplichten
Pontweg bij G.S.
Glasbakken en schoolpleinen
in rondvraag commissie
Medeleven
Schrijfavond
Amnesty
Barbecue
VRIJDAG 24 APRIL 1981
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
'1$
„Boon schijnt van ijzer of staal en ontziet geene moeite", aldus een
plaatselijkcomplimentvoorde'mensenredder'Meyert Cornelisz. Boon.
In 1817 was hij schapenboerin de duinen bij Den Hoorn. Voor hem gaat
de uitdrukking: „De zee neemt en de zee geeft" wel heel erg op. Boon
was kaagschipper maar verkoos het landleven toen zijn zoon op de
Reede van Texel verdronk. Een poging om hem te redden mislukte. Als
landrot was hij echter nog wel bereid zijn leven te wagen bij het stranden
/anschepen. Gezeten op een paardtrotseerde hij op28 september 1817
de branding om uiteindelijk zwemmend een Engelse schipbreukeling te
redden.
Een opmerkelijk staaltje heldert-
■noed dat in die tijd ook op grote waarde
werd geschat, getuige een tweetal hel
dendichten die eind 1817 in het toen
malige tijdschrift 'Algemeenen Kunst en
Letterbode' zijn verschenen. In deze
gedichten wordt in zeer bloemrijke taal
uitvoerig ingegaan op de daden van
Boon. Het langste gedicht met de titel
aan mijne Dorpsgenooten' is geschreven
door de heer Visser die onderwijzer was in
Den Hoorn (toen nog Horen genoemd).
Wie het andere gedicht met de titel 'aan
VleyertC. Boon' heeft geschreven is niet
bekend. Copieën van beide dichtwerken
gecompleteerd met een krantenartikel uit
de 'Openbare Nieuwspapieren' zijn in het
bezit van Klaas Uitgeest uit De Koog en
geven een aangrijpend beeld van de held
haftige redding door de Hoornder scha-
penboer.
Slingeren en stoten
De 'Openbare Nieuwspapieren' gaf de
[stranding vaneen Engels schip in 1817 zo
weer: „Texel, den 28sten september.
Heden nacht strandde alhier, het Engelse
Schoner schip'William'. Kapitein William
Barker, komende met eene lading zout
van Liverpool en gedestineerd naar Leer,
bemand met vijf koppen."
Enkele Hoornders ontdekten in de
vroege morgen van de achtentwintigste
het schip midden in de branding van
Texels zuidkust. Het schip lag te 'slin
geren en stoten'. Op het moment van
ontdekking waren de sloep t»«n het schip
en de 'Williamf zelf grotendeels ver
brijzeld door het beukende water. De
schipbreukelingen waren in het want ge
klommen en de Hoornders zagen door het
wassende water geen kans hulp te
bieden. De enige mogelijkheid was een
voor redden geschikte boot die op het
strand bij De Koog lag. De Koog was
echter een half uur 'gaans'. Toch werd
besloten de boot op te halen en bij vallend
water een poging te wagen.
Overstelpt
De schipbreukelingen omgeven door
het wilde zwarte water, hadden echter
weinig geduld. Als snel sprongen de
stuurman en een matroos uit het want. Zij
wilden proberen zwemmend de kant te
bereiken. Deze sprong was voor hen
echter desastreus. Dit had het droevig
gevolg, dat zij beiden, door de branding
overstelpt en medegesleepthet jeugdige
leven in de golven moesten laten", aldus
de Nieuwspapieren. Ondanks de slechte
afloop maakten de andere schipbreuke
lingen ook aanstalten het scheepswrak te
verlaten. De verzamelde menigte op de
duinen probeerde met 'handen en voe
ten' duidelijk te maken dat hulp in
aantocht was. Het mocht niet baten. Eén
schipbreukeling sprong toch over boord
(voorzover er nog van een boord sprake
was) en poogde op eigen kracht de wal te
bereiken. Twee mensen konden deze
wanhoopsdaad niet aanzien: Martinus
Langeveld, zoon van de opperstrand-
vonderen Meyert C. Boon besloten hulp
te bieden.
Worsteling
leder op een paard reden ze de zee in.
Toendertijd zo omschreven: „Te paard
tegen de hooggaande zee inreden, zoo
verre, dat zij geheel daardoor overdekt en
hunne paarden van den grond geheven
Boon was in die dagen niet de enige die
stoutmoedige reddingpogingen onder
nam. De heer Visser, onderwijzer uit Den
Hoorn, verhaalt in zijn gedichten ook over
Jnz. Duinker, Kunst, Krynens en Naere-
bouts. Zij waren met Boon betrokken bij
een reddingpoging in 18J4waarbij dertien
schipbreukelingen van boord werden ge
haald. Boon was toen ook één van de
eersten die na de redding een algehele
hulpactie voor de drenkelingen startte. Bij
het verdrinken van zijn zoon was hij echter
te laat. Boon junior sloeg, tijdenseen tocht
met het kaagschip van vader, overboord
en de schipper kon zwemmend zijn zoon
niet meer redden. Deze gebeurtenis was
voor Boon aanleiding om te gaan boeren.
Visser deinsde er kennelijk niet voor terug
deze pijnlijke beslissing breed uitgemeten
te veridaren.
Geen wonder, dat die ramp uw' moed
Hoe groot, dit uur, bezwijken doet;
Geen wonder, dat deze oogenblikken,
Zoo ijslijk, in uw ziel geprent
Den lust, om, om 't vloeibaar element
Te bouwen, in uw hart verstikken.
Ongetwijfeld een staaltje van sociaal
'medelevenwat toendertijd, getuige de
landelijke publicatie, gewaardeerd werd.
en driftig werden." De edelmoedige
pogingleekdustemislukken. Het gedicht
van Visser beschrijft de worsteling met de
zee van mens en dier nog dramatischer:
Ja, de eedle Boon beklimt het ros
en gaat er, onverschrikt op los
Hij wil manmoedig, 't leven wagen
Straks rollen de golven over 't hoofd
Van paard en ruiter; elk gelooft
Den Menschenvriend geraakt verloren
Het paard raakt vlot, het drijft reeds af
Terug, 0 Boonl gij zoekt uw graf;
Een wisse dood is u beschoren.
Boon begrijpt, meegesleept door de
branding, dat zijn paard niet bij machte is
verderte zwemmen. Hij laat deteugels los
en het paard keert veilig op het strand
terug. Ook Martinus Langeveld geeft de
reddingpoging op en komt veilig aan wal.
Drama
De schapenboer is nu echter gedwon
gen om alleen tegen de elementen te
vechten. Op dit grootste moment van
drama kan ook de 'Nieuwspapieren' zich
niet meer onttrekken aan enige poëtische
kreten: „Ware het niet dat Meyert C.
Boon de hoogstgevaarlijke resolutie had
genomen te midden der branding, zijn
kracht te beproeven en tegen de ver-
bolgene hooge zee in, naar den, reeds
met den dood worstelenden, zeeman te
zwemmen met het gelukkig gevolg, dat
hij denzelven kwam te vatten;doch op
welk oogenblik zij beiden door de
branding overdekt, medegevoerd, en als
dezelve begraven werden, zoo dat de
omstander op het strand hen nu beiden
gewisselijk verloren achtteden."
Boonzagduskansom bij de drenkeling
te komen, maar samen moesten ze nog
geruime tijd vechten tegen de woeste
branding, waarbij de mensen op het
strand hen niet meer konden zien.
Wonderlijk genoeg zag Boon kans om op
zijn laatste krachten land waarts te zwem
men.
Lofuitingen
Op de wal gekomen leek de drenkeling
al te zijn overleden. Boon en de Engels
man werden op een wagen gelegd en
warmgewreven met zeilen. Toen bleek
dat de geredde matroos slechts bewus
teloos was geweest. Uiteraard was de
vreugde op de wal groot. Mogelijk nog
groter en minder nuchter zijn de lof
uitingen in de gedichten: 'Geen berg van
goudO, Boonl'/ 'Geen ridderkrans, geen
kroon/ Haalt bij dit loon in waarde, 't Is
loon, der hoogste deugd bereid, Verhe
ven boven 't stof der aarde,/ 't Is
zaligheid.'
Daar moest de 'menschlievende'
zwemmer het, bij gebrek aan geldelijke
beloning of medailles, mee doen.
De kapitein en een matroos die op het
wrak gebleven waren, omdat ze niet
konden zwemmen, konden nog dezelfde
dag gered worden met behulp van de
schuit uit De Koog.
Op maandag 27 april houdt de Texel
se werkgroep van Amnesty Internatio
nal een schrijfavond voor politieke ge
vangenen in De Hollebol aan de Burg
wal, aanvang 20.00 uur. Er zijn voor
beelden die gebruikt kunnen worden om
brieven naar de desbetreffende autori
teiten te sturen. Hierin wordt verzocht
om vermindering van straf, geen ge
bruik van martelingen of vrijlating van
de gevangenen.
Op deze avond worden er brieven
voor Soedan, Uruguay en Turkije ge
schreven. Er wordt gevraagd of de
doodzieke Soedanees Youssif Himat
Hassan, lid van een verboden politieke
partij, vrijgelaten kan worden. Ook
wordt er aan autoriteiten in Uruguay
gevraagd of de vakbondsleider Ismael
Sena vrijgelaten kan worden. Hij is on
geveer zes maanden geblinddoekt vast
gehouden. Aan de autoriteiten van
Turkije wordt gevraagd of er maat
regelen genomen kunnen worden tegen
het martelen, wat daar nog steeds
plaats vindt. Inlichtingen over deze
schrijfavond en over Amnesty Inter
national kunt u krijgen bij Jenneke
Wassink, tel. 02220-4109.
Op het terrein waar vroeger hotel
'Californië' stond hadden Duitsers za
terdag een barbecuefeestje aangericht.
In verband met brandgevaar werden ze
door de politie gesommeerd te vertrek
ken.
Op de officiële brabecueplaats van
Staatsbosbeheer aan de Randweg
moest de politie ook optreden. Hier was
op een der barbecue's een groot, hoog
oplaaiend vuur gemaakt.
Het plan om op de kruisingen van de Elemert en de Akenbuurtsweg
met de Pontweg verkeerslichten te zetten ligt op het ogenblik bij
Gedeputeerde Staten. Deze zullen de gemeente binnen afzienbare tijd
laten weten of de plannen doorgang kunnen vinden. Op de verkeers
lichten is in het verleden vooral aangedrongen door het raadslid Zegers
die wees op de gevaarlijke situatie die ontstaat voor schoolkinderen
die de drukke Pontweg moeten oversteken. In de vergadering van de
commissie openbare werken van afgelopen dinsdag drong hij er bij
wethouder Van der Kooi op aan Gedeputeerde Staten tot spoed te
manen. „De gemeente zou contact op moeten nemen met
Gedeputeerde Staten en zeggen dat we die lichten op de begroting
voor 1982 willen zetten. Het gaat mij niet vlug genoeg. Al moet de
onderste steen boven komen, die lichten moeten zo snel mogelijk op
de Pontweg aangelegd worden" zei hij. Wethouder Van der Kooi
deelde mee dat het in september nog vroeg genoeg is om zaken op de
begroting voor 1982 te zetten, maar dat toch op spoed aangedrongen
zal worden. „Wanneer er over een maand nog geen bericht van G.S.
is, zal ik weer contact opnemen" beloofde hij.
Op de vergadering van de commissie
openbare werken kon verder meege
deeld worden dat de dienst gemeente
werken opdracht heeft gekregen een
schetsontwerp te maken voor een aula
bij de algemene begraafplaats. De
doopsgezinde kerk wil definitief niets
(meer) met de plannen te maken heb
ben. Zegers vond dat je het eerst eens
moet zijn over de plaats waar je de aula
neerzet, voordat je aan het ontwerp
kunt werken. Hij verwachtte dat bij een
aantal mensen principiële bezwaren be
staan tegen een bepaalde locatie. Dros
vroeg zich af of er aan een dergelijke
voorziening behoefte bestaat. Alle rust
huizen hebben immers een rouwkamer.
Een aula zou volgens hem meer op zijn
plaats zijn in Oosterend waar een der
gelijke voorziening nog niet bestaat.
In de commissievergadering werd
verder meegedeeld dat het wegdek van
het Achterom in Den Burg aanzienlijk is
verbeterd en dat een voetpad aangelegd
zal worden aan het eind van de Koger-
straat.
Wateroverlast
Barendregt vroeg aandacht voor de
wateroverlast die op het erf van de
boerderij van Van Maldegem wordt on
dervonden. Wethouder Van der Kooi
stelde echter dat dit komt omdat de
toegansweg tot het erf van Van Malde
gem erg breed is. Het gaat over een
verhard stuk van twintig meter breedte
waarover water van de Pontweg naar de
boerderij kan stromen. Van Maldegem
had in een brief aan de gemeente laten
weten dat het water is, dat van ge
meentelijk eigendom op zijn land
stroomt en dat hij daarom de gemeente
er voor aansprakelijk stelt. Als de ge
meente buizen zou willen leveren, dan
zou hij zelf bereid zijn die buizen in te
graven om de wateroverlast te vermin
deren. Wethouder Van der Kooi zei dat
iets dergelijks zeer ongebruikelijk is en
directeur gemeentewerken Van Hoorn
voegde er aan toe dat de ingangen naar
de andere boerderijen overal ongeveer
4,5 meter breed zijn. Verder zijn die
boerderijen van de Pontweg gescheiden
door greppels. Dat was bij Van Mal
degem eerst ook zo, maar ze hebben
zelf hun oprit verbreed tot twintig meter
omdat er nogal vaak met grote voertui
gen gemanoeuvreerd moet worden.
„Ze hadden zo'n oprit nodig voor hun
bedrijfsvoering. Als we beginnen met
gratis buizen beschikbaar te stellen,
krijgen we straks iedereen met ver
zoeken. Hij heeft zelf de greppels weg
laten halen en het pad verbreed. Dus
moet hij zelf de gevolgen maar dragen",
zei Van der Kooi.
Op de vergadering van de commissie
openbare werken bleek verder dat Ge
deputeerde Staten akkoord is gegaan
met de nieuwe lichtmasten op het veld
van ZDH. Zoals bekend moesten de
oude hoge masten op last van Staats
bosbeheer worden verwijderd en ging
deze organisatie akkoord met masten
die niet hoger zouden zijn dan negen
meter.
Rond 1817 was er op Texel één boot geschikt voor het redden van mensen. Blazers en andere
schepen en In het bovenstaand verhaal zelfs een paard, werden Ingezet tot redding. Honderd Jaar
later was het anders. De KNZHRM was opgericht en het reddingswerk werd steeds beter geor
ganiseerd. Op deze foto een oefening met boot en lijn werp toestel In het begin van deze eeuw op
het strand bij De Koog. Dit alles op voorschrift van de reddingmaatschappij.
„In de natte periode gebeurde het
regelmatig dat schoolpleinen onder wa
ter kwamen te staan. Het duurde dan
een hele tijd voor het water weer weg
was. Ik denk hier met name aan de
school in Midden Eierland. Is hier niets
aan te doen?" Deze vraag werd door de
heer Barendregt gesteld in de commis
sievergadering van openbare werken
van afgelopen dinsdag. Wethouder Van
der Kooi antwoordde dat er meer
klachten zijn en dat ter zake een onder
zoek wordt ingesteld. Zegers pleitte er
voor dat als toch tot herbestrating van
schoolpleinen wordt overgegaan, deze
pleinen wat meer spelmogelijkheden
krijgen, bijvoorbeeld door het gebruiken
van tegels in verschillende kleurenOp de
St. Jozefschool in Den Burg zijn daar
goede resultaten mee geboekt. Er zou
den verschillende figuren en een hin-
kelbaan gelegd kunnen worden. Baren
dregt vond dat zoiets wel in de finan
ciële mogelijkheden van de gemeente
moet passen.
In de rondvraag van de commissie
vergadering kwam Cor Dros terug op
een vraag die door Cor Ellen in de
gemeenteraad was gesteld. Ellen had er
op gewezen dat op de gemeentelijke
opslagplaats een groot aantal glascon
tainers ongebruikt staat. Wethouder
Van der Kooi had tijdens die vergadering
laten weten dat de bodem van die
containers kapot was. In de commissie
vergadering zei Dros dat hij nog eens
over dit antwoord had nagedacht en dat
hij zich niet kon voorstellen dat al die
containers opeens gelijktijdig kapot wa
ren. Wethouder Van der Kooi gaf toe
dat er nog wel een aantal goede con
tainers tussen zitten, maar deze zullen in
de zomermaanden weer worden ge
bruikt. Met name bij de strandslagen
zullen glasbakken worden geplaatst.
Directeur gemeentewerken Van Hoorn
zei dat het repareren van containers
waarvan de bodem kapot is onbegon
nen werk is. Eén keer is zoiets gebeurd
maar de reparatiekosten van die con
tainer waren net zo hoog als een geheel
nieuwe bak.
Dros merkte voorts op dat in de
laatste raad was gezegd dat alle fiets
paden meidoornvrij zijn. Bij Tubantia
staat echter nog een vijftig meter lange
meidoornhaag langs een rijwielpad. Van
der Kooi beloofde de aanwezigheid van
dit lekke banden veroorzakende gewas
na te gaan.
Tenslotte vroeg Dros naar de hoog
werker die enige tijd terug door de
gemeente is aangeschaft. Hij stelde dat
hij destijds niet zo voor de hoogwerker
was geweest, maar dat het inschakelen
van deze apparatuur bij brand een argu
ment was dat hem wel aansprak. Bij de
brand bij modehuis Beekman kon de
hoogwerker echter niet gebruikt wor
den. Directeur gemeentewerken Van
Hoorn die tevens commandant van de
Texelse brandweer is, zei dat de hoog
werker bij deze brand was geweest en
dat hij gebruikt zou worden om mensen
op het dak van het brandende pand te
zetten. Dat is ook precies waarvoor de
machine gebruikt dient te worden. Om,
brandweerlieden naar het dak te ver
voeren en om mensen die in een
brandend huis in moeilijkheden zitten
weg te halen. Van Hoorn achtte het niet
mogelijk om met een spuit van zes
atmosfeer vanaf de hoogwerker te
spuiten. Het gewicht van het water en
de man op de hoogwerker, alsmede de
druk van zes atmosfeer waarmee het
water uit de slang spuit zou dan
gemakkelijk tot calamiteiten kunnen
leiden. In dat geval zou de hoogwerker
kunnen kantelen. Van Hoorn zei dat het
nooit de bedoeling is geweest dat
vanaf de hoogwerker met waterstralen
wordt gewerkt.
Een vraag van Zegers had ook be
trekking op de glascontainers. Hij vond
de glascontainer die naast het waag-
gebouwtje staat geen gezicht. Een mooi
gebouwtje dat onlangs opnieuw in de
verf gezet is met zo'n smerige glasbak er
naast, stelde hij vast. „Het is een
aanfluiting. Ik heb gehoord dat het de
meest rendabele container is, maar hij
staat beroerd. De bakken die bij het
postkantoor staan zijn tenminste nog
een beetje afgeschermd, ik vraag me af
of zoiets niet mogelijk is. Of misschien
zou de bak op de hoek bij het ge
meentehuis kunnen worden geplaatst.
Ik heb wel eens toeristen foto's zien
maken van het waaggebouwtje, maar
nog nooit van het gemeentehuis", zei
Zegers die meteen liet weten dat het
plaatsen van de container bij het ge
meentehuis een oplossing zou kunnen
betekenen voor het veelvuldig over de
stoep fietsen dat hier plaatsvindt. Naast
een container ligt immers altijd glas en
als de mensen er een paar keer lekke
banden hebben gehad zullen ze er wel
voor waken er nog eens te fietsen. Van
der Kooi en Van Hoorn lieten weten dat
de zaak zal worden bekeken.
Tenslotte ging Zegers nog in op de
verkeerssituatie in de Dorpsstraat aan
het begin van De Koog. Er wordt daar
veelvuldig door de politie op snelheid
gecontroleerd en het blijkt een fuik te
zijn waar veel automobilisten worden
betrapt. Dat lijkt kinderachtig maar
Zegers stelde vast dat de situatie voor
fietsers en voetgangers op het betref
fende stuk weg zeer penibel is. Voor
voetgangers is er helemaal geen voor
ziening en fietsers hebben slechts een
zeer smal stukje om te fietsen. „Je moet
wel haast een acrobaat zijn, wil je daar
kunnen rijden", liet Zegers weten. In zijn
beantwoording meldde wethouder van
der Kooi dat een ingrijpende recon-
tructie van de Dorpsstraat er voorlopig
niet inzit. Jaren geleden, toen op het
betreffende deel een ernstig ongeluk
gebeurde is geprobeerd een fietspad
aan te leggen, maar dit stuitte op pro
blemen bij de grondverwerving. Hierna
werd een deel van de rijweg door een
witte streep afgescheiden van de rest en
bestemd voor fietsers. Dit deel is inder
daad wat smal. Mogelijkheden die wel
licht bestaan zijn het verbreden van het
fietspad en het schilderen van het weg
dek in een afwijkende kleur. Ook dit
punt zal verder bekeken worden.
Door de Scouting Texel wordt
zaterdag weer oud papier opgehaald.
Dit keer zijn de Beatrixlaan en Noord-
West aan de beurt. Men wordt ver
zocht het papier voor tienen gebundeld
aan de weg te zetten.
