ED DE BRUUN: NIEUWE HAVENMEESTER VLIEGVELD TEXEL
"ntlJDAG 5 FEBRUAR11982
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
kregen Den Helder als vaste thuishaven
en veel mensen in Den Helder hebben
werk dankzij deze zogenaamde offshore
activiteiten. Wanneer de booreilanden
via Texel werden bevoorraad was
dit waarschijnlijk ook een flinke econo
mische impuls geweest voor de haven in
Oudeschild. Tegen het ook 's nachts
open houden van het vliegveld voor de
helicopters hoeft volgens De Bruijn
weinig bezwaar te bestaan omdat het in
de praktijk maar heel sporadisch voor
komt dat er dan gevlogen wordt.
Hooguit een keer of tien. Het meeste
gebeurt overdag. De situatie is vooral
absurd omdat helicopters vanaf Den
Helder wèl over Texel naar de boor
eilanden vliegen. De route loopt onge
veer van Den Hoorn tot De Koog. Door
deze situatie heeft Texel wel de lasten,
maar niet de economische lusten van de
bevoorrading van de boorplatformen.
Wanneer vanaf Texel zou zijn gevlogen
was de geluidsoverlast zelfs minder ge
weest omdat men dan alleen maar zou
vliegen boven het stuk tussen het vlieg
veld en de zee. Een afstand die in enkele
minuten te overbruggen is.
Om de helicopters naar behoren te
kunnen ontvangen hebben voor mil
joenen aan werkzaamheden op vliegveld
De Kooi in Den Helder plaatsgevonden.
Hierdoor is het noodzakelijk dat per keer
rond de duizend gulden aan landings
rechten wordt betaald. Vliegveld Texel
is al voor een belangrijk deel geschikt
voor helicopters. Men had hier rond de
ƒ150,— per keer hoeven betalen. Wan
neer de offshore activiteiten van Texel
hadden plaatsgevonden zou dit gunsti
ge gevolgen voor de werkgelegenheid
hebben gehad. Vrees voor geluidshinder
was destijds het hoofdmotief om het
vliegveld 's nachts te sluiten.
Telefoontjes
Over die geluidshinder zegt Ed de
Bruijn dat momenteel een goede band
tussen het vliegveld en de directe om
geving bestaat. Mensen die last van
ons hebben kunnen altijd bellen. Dat is
in het verleden ook wel gebeurd. Vorig
jaar hebben we vijf telefoontjes gehad.
In de meeste gevallen kon het probleem
worden opgelost. Het gebeurde dat het
vliegtuig van de parachutisten steeds
over hetzelfde huis ging. In overleg
hebben we de route kunnen variëren.
Ook was het een keer zo dat een nieuwe
vlieger van de rondvluchten steeds te
laag binnenkwam. Dat hebben we na
een telefoontje ook opgelost. Mensen
die hier vliegen, wijs ik altijd op een
kaartje met gebieden die beschermd
moeten worden". Op het kaartje dat De
Bruijn laat zien staan de Muy en de
Slufter als gebieden die gemeden moe
ten worden, aangegeven.
Wanneer een vliegtuig in brand vliegt,
moet binnen twee minuten hulp wor
den geboden. De Texelse brandweer,
hoe snel ook, zal altijd te laat komen als
op het vliegveld iets gebeurt. Daarom
heeft Ed de Bruijn als havenmeester de
beschikking over een eigen brandweer
auto. De vijf jaar oude brandweerauto
behoort tot de beste apparatuur die op
de kleinere vliegvelden in Nederland is te
vinden. Kort nadat de auto werd aange
schaft moest hij al gebruikt worden bij
een ongeluk met reclameslepen. Het
vliegtuig stortte neer en vloog in brand
Er was niets meer aan te redden, maar
desondanks bewees de pas aange
schafte apparatuur wel zijn nut. Eén
tweemaal per jaar gaat De Bruijn naar
Schiphol voor een oefening met de
brandweer aldaar. Hij omschrijft deze
zeer realistische oefeningen als buiten
gewoon nuttig. De brandweer op
Schiphol is goed getraind in het be
strijden van ernstige branden en het uit
voeren van reddingen. Overigens is het
ongeluk met de reclamesleep het enige
ongeluk met dodelijke afloop dat de
laatste jaren plaatsvond. Een buiklan
ding of een andere kostbare calamiteit
komt wel eens voor, maar er gebeurden
verder geen persoonlijke ongelukken op
het Texelse vliegveld.
Ed de Bruijn is overtuigd van het nut
van het vliegveld Texel. Toen de boot
niet kon varen, zijn per helicopter twee
zieken naar het ziekenhuis in Den Helder
gebracht. Ook komen door het vliegveld
nog wel eens bekende mensen naar
Texel die vaak voor de nodige publiciteit
rond het eiland zorgen. Vers in het
geheugen liggen de bezoeken van prins
Bernhard en Rijk de Gooyer. Ook de
Duitse minister van binnenlandse zaken
behoorde tot de gasten van het vlieg
veld. Deze laatste zal echter minder
gunstige herinneringen aan zijn Texelse
verblijf bewaren.
Ed de Bruijn: „Die man kwam hier
aan met zwarte Mercedessen en een
heleboel lijfwachten en wilde zó het
vliegtuig in om weg te gaan. Als
douaneambtenaar wilde ik echter eerst
zijn paspoort zien. Die lijfwachten en het,
verdere gevolg vonden dat onzin en
zeiden dat een minister kan reizen zon
der paspoort. Ik hield echter voet bij
stuk. ,,Als hij geen paspoort wil laten
zien, dan rijdt hij maar in zijn auto naar
Duitsland terug", zei ik. Eindelijk, na
een heleboel gedoe en gezeur, kwam
het paspoort boven water. Toen kon
men vertrekken. Ik bedoel, als Jan, Piet
of Klaas hier binnenkomt of vertrekt
naar het buitenland dan moet hij ook zijn
paspoort laten zien. Dan ga ik voor zo'n
man echt geen uitzondering maken."
's nachts voor
helicopters sluiten is
gemiste kans
wardess. Ze had nog maar heel weinig
vliegervaring. Als je je brevet haalt, is
het altijd prachtig weer, maar zij was nu
voor het eerst in slechte weersomstan
digheden terecht gekomen. Ze vloog
boven Texel en zag de kustlijn. Om
overklaarbare redenen qino ze daarna
naar het westen en kwam een flink stuk
boven de Noordzee terecht. Toen kre
gen wc radiocontact. Ze wist helemaal
niet meer waar ze was,
maar door vragen te
stellet ovei haar koers en de manier
waarop ze gevlogen had, konden we
ongeveer peilen waar ze was. Ze was
nogal in paniek, en om eerlijk te zijn
zaten we hier in kantoor ook met het
zweet in onze handen. Via de radio heb
ben we haar weer naar Texel terug
kunnen praten. Toch steeds die on
zekerheid of ze de instructies wel goed
Een internationale luchthaven. Dan denk je aan lange betonnen
startbanen, gierende straalmotoren en gouden strepen om de man-
etten van de piloten. Een zwoele stem van een grondstewardess die
ing-dong" de meest verleidelijke bestemmingen aankondigt:
racas, Athene, Londen. Belastingvrije winkels en glimmend
poetste eindeloze gangen. Een dergelijk idee had de elfjarige Ed de
uijn toen zijn vader in 1964 havenmeester werd van Vliegveld Texel,
n vader was al eens op het eiland geweest en wist hoe het vliegveld
[uit zag. Ed arriveerde in het donker en ging vol verwachting slapen,
en hij de volgende ochtend wakker werd en uit het raam keek
ren er geen straalvliegtuigen. Voor hem strekte zich slechts het
flijke beeld uit van een schapenweide. In de verste verte was geen
egtuig te zien. Het leek er eerder op dat zijn vader een boerderij was
gonnen dan dat hij havenmeester van een vliegveld was geworden.
eerste klant van de nieuwe havenmeester was een kleine
licopter die bijgetankt moest worden. ,,Dat was een heel gedoe,
"wjant we hadden er nog geen idee van hoe zoiets eigenlijk moest",
laldus De Bruijn.
Voordat de heer De Bruijn senior naar
exel kwam, werkte hij op de afdeling
perations van Schiphol. Daar werken
iensen die wel worden aangeduid als
papieren vliegers". Ze kruipen nooit
If achter de stuurknuppel, maar wer-
in op papier vluchten uit. Het be-
ikenen van de juiste belading, het
ntal passagiers en de vluchtroute
)ort allemaal bij deze vluchtvoorbe-
liding. Door dit werk moest de familie
i Bruijn nogal eens verhuizen. De
uijn werkte onder meer in Zuid Afrika,
ibanon en Syrië. In het begin van de
iren zestig werd de oude luchthaven
chiphol gesloten en maakte plaats
or het nieuwe Schiphol. De oude
fttchthaven, een wat rommelig geheel
van barakken, kantoortjes, groenperkjes
en hangars werd vervangen door een
zeer efficiënt en modern geheel dat zich
J/ makkelijk kan meten met de luchtha
vens van andere wereldsteden. De
J Bruijn had het op dit nieuwe vliegveld
Jniet naar zijn zin en wilde eigenlijk wel
-weg. Op een gegeven moment werd
^een havenmeester voor vliegveld Texel
^gevraagd en De Bruijn solliciteerde. Uit
yeen groot aantal sollicitanten werd hij
gekozen. Hij verhuisde van het hyper
moderne Schiphol maar het Texelse
-schapenweide-vliegveld. Op 1 mei
i wordt de heer De Bruijn gepensioneerd.
I Zijn zoon Ed, die de laatste jaren zijn
vader steeds meer werk uit handen
jnam, zal hem dan opvolgen.
Ed de Bruijn: ,,Toen mijn vader hier
kwam, is hij eerst iets aan die schapen
gaan doen. Dat ze over de startbaan
liepen was tot daar aan toe, maar die
beesten liepen ook over het seinvier-
I kant. Op dat vierkant kan een vlieger die
binnenkomt heel wat informatie vinden.
Er wordt aangegeven via welke richting
hij aan moet vliegen, hoe hij moet
landen en ook staat er op hoe de kwali
teit van de landingsbaan is. Doordat die
schapen er dwars overheen liepen, werd
die informatie niet gezien. Het eerste
I wat mijn vader heeft gedaan was het
f maken van een hek om dat seinvierkant
en een deel van het vliegveldterrein,
j Vooral in de tijd dat er nog geen radio
contact met de vliegers was, was het
belangrijk dat ze op het seinvierkant
konden vertrouwen."
Het tweede dat de vader van De
Bruijn deed, was praten over een
f hangar. Die bestond nog niet op het
i vliegveld. Je had het woonhuis voor de
i havenmeester en verder het vliegveld-
restaurant waarin de havenmeester
kantoor hield. Rond 1970 werd inder-
daad een hangar gebouwd, maar vol-
igens Ed de Bruijn is die nu veel te klein.
'„Het is nodig dat hij wordt uitgebreid.
Daar valt flink wat mee te verdienen. Op
Schiphol vinden vliegers het niet prettig
(als hun toestel de hele winter buiten
staat. Velen willen hem 's winters
stallen. Wanneer de hangar zou worden
uitgebreid, zou dat hier kunnen. Milieu-
technisch is dat geen enkel probleem.
De mensen komen in het najaar met hun
pViiegtuig en gaan in het voorjaar weer
weg." De vliegtuigen zouden kunnen
[worden onderhouden door Kortenhoe-
ven uit Den Hoorn die de toestellen die
er nu staan ook onder handen heeft.
Het derde dat de heer De Bruijn op
het vliegveld verbeterde was het veld
zelf. Dit was buitengewoon hobbelig.
i 's Winters stonden er hele meren op het
veld, omdat op sommige plekken hoog-
I teverschillen van dertig centimeter
voorkwamen. Sommige vliegers wei-
gerden zelfs naar Texel te komen. In het
kader van een werklozenproject werd
het veld op rijkskosten verbeterd. Eerst
omgeploegd, toen gedraineerd en ten
slotte geegaliseerd en ingezaaid. Dit
werk gebeurde in twee etappen, zodat
tussentijds gewoon vliegtuigen konden
landen en starten. In die periode heeft
De Bruijn zich ook steeds beziggehou
den met het verbeteren van de naam
van het vliegveld. Als er mensen kwa
men die wat van Texel wilde zien, dan
werden ze door de havenmeester per
soonlijk rondgereden. De goede naam
van het Texelse vliegveld werd op deze
manier wijd en zijd bekend en langzaam
nam het vliegverkeer naar het eiland
toe. Iets van die service bestaat overi
gens nog steeds. ,,Als in het hoog
seizoen mensen naar Texel komen die
een paar dagen willen blijven, dan
maken we er een sport van die mensen
onder dak te helpen. Ook al roept
iedereen dat alles vol zit. Het is ons tot
nu toe steeds gelukt. Ook als mensen
fietsen willen huren, kunnen we ze
meestal meteen helpen."
Schapen
Geïnspireerd door zijn omgeving wil
de Ed de Bruijn toen hij pas op Texel
was zelf ook graag schapen hebben. Hij
kreeg twee lammetjes. De dieren liepen
uiteraard op het vliegveld temidden van
soortgenoten die aan een boer toebe
hoorden. Om Ed's lammetjes herken
baar te maken hadden ze een touw om
hun nek. ,,ln die tijd reden we met een
jeep over het vliegveld als er een vlieg
tuig wilde landen. Dat was nodig om alle
schapen in een hoek te drijven, zodat
veilig geland kon worden. Op een gege
ven moment komt er een vliegtuig dat
van de verkeerde kant nadert Deze
kwam met de wind méé en daar hadden
we met het wegsturen van de schapen
geen rekening mee gehouden. Hij kwam
met een noodgang aan, raakte een
schaap waardoor het neuswiel afbrak en
trok vervolgens weer op. Toen het
vliegtuig in de lucht zat, hebben we
contact opgenomen met Schiphol dat
de piloot heeft opgeroepen. Uiteindelijk
heeft het toestel een veilige noodlanding
op Hilversum gemaakt. Het meest frap
pant was echter dat van alle honderden
schapen die hier liepen het nu net één
van mijn twee schapen moest zijn die
door het vliegtuig werd gedood."
Inmiddels is vliegveld Texel schapen-
vrij. Volgens Ed de Bruijn hadden de
schapen één voordeel en dat was dat ze
het gras lekker kort hielden. Een groot
nadeel was dat schapen altijd over
dezelfde route liepen, waardoor je
kale paadjes kreeg. Vanuit de lucht zien
die paadjes eruit als sloten en sommige
vliegers durfden daarom niet op Texel te
landen.
Douane
Vliegveld Texel is een internationale
luchthaven. Regelmatig landen er vlieg
tuigen uit Duitsland en België. Dat be
tekent dat op het vliegveld ook douane
faciliteiten moeten zijn.
Ed de Bruijn en zijn vader zijn beedigd
als buitengewoon ambtenaar
invoerrechten en accijnzen en ressor
teren in die functie direct onder Den
Helder. Wanneer buitenlanders op Texel
landen, worden de paspoorten gecon
troleerd en vergeleken met gegevens uit
het opsporingsregister. Uitgezonderd de
KLM helicopters mag men geen goede
ren aanvoeren op vliegveld Texel. Men
sen die bagage bij zich hebben, lopen
een gerede kans dat de koffer open
moet. Degene die teveel belastingvrije
drank of sigaretten bij zich heeft zal
moeten bijbetalen. Ed de Bruijn: ,,Een
jaar of twee geleden landden hier twee
toestellen met twee bevriende instruc
teurs Ze kwamen uit Engeland. Hadden
niets aan te geven. Ze gingen wat eten
in het Vliegveldrestaurant. Of het nu
intuïtie was of niet, maar ik ben hun
vliegtuigen eens van binnen gaan bekij
ken. Daar lagen een paar kratten whis
ky. Ik heb meteen contact opgenomen
met Den Helder en het eind van het
liedje was dat ze flink wat bij moesten
betalen. Ofschoon ik die instructeurs
erg goed kende, heb ik ze daarna nooit
meer gezien." Volgens Ed de Bruijn is
het serieus uitvoeren van de douanetaak
erg belangrijk. Wanneer je dat niet doet,
krijg je al gauw een naam. Zo van: via
Texel kun je makkelijk alles binnen
smokkelen, Wanneer dat al te duidelijk
wordt, zou Texel zijn douanefaciliteiten
kwijtraken en mogen er dus geen bui
tenlandse vliegtuigen meer landen
Naast de douanetaak heeft de haven
meester van een vliegveld veel meer om
handen. Formeel is hij verantwoordelijk
voor de ,,orde en veiligheid óp het
vliegveld." De vliegers zijn echter ver
antwoordelijk voor wat ze met hun
vliegtuig doen. Dat is niet alleen zo op
vliegveld Texel maar ook op luchtha
vens met een officiële verkeersleider,
zoals Schiphol. Desondanks is de ha
venmeester een grote steun voor de
vliegers. Toestellen die radio aan boord
hebben kunnen bij de landing worden
begeleid. Is er geen radio en ziet de
havenmeester dat het fout gaat, dan
wordt een rode lichtkogel afgeschoten.
Bevindt het toestel zich weer op juiste
koers dan wordt een groene kogel af
geschoten. Dit systeem wordt
toegepast als een vliegtuig mèt de wind
dreigt te zullen landen. Nog lang niet
alle vliegtuigen hebben radio aan boord.
Andere toestellen zijn er wel mee uit
gerust, maar hier heeft de piloot geen
vergunning hem te mogen gebruiken.
Ed de Bruijn: ,,Dat is heel vreemd. Voor
het mogen gebruiken van de radio
bestaat een uniform examen. Iemand
die gezagvoerder is op 'n jumbojet moet
precies hetzelfde examen voor radio-
gebruik afleggen als een sportvlieger.
Zelf deed ik tien jaar geleden het radio
examen en toen kreeg ik de opdracht
een groot verkeersvliegtuig van Am
sterdam naar New York te vliegen.
Belachelijk, zoiets heb je nooit nodig.
Het wordt nu trouwens veranderd." Het
radiocontact met vliegtuigen is belang
rijk omdat met name op Texel de situatie
op zou volgen. Van onze zenuwen
hebben we natuurlijk niets laten mer
ken. Gewoon rustig op haar ingepraat
alsof er niets aan de hand was. Eindelijk
hoorden we haar vliegtuig. Ze zat boven
Texel. We hebben toen onmiddellijk
Schiphol gebeld dat haar op radar kreeg
en haar zo een veilige landing op
Schiphol kon laten maken. Ze was
dolblij en ik denk dat wij hier in het
kantoor minstens zo blij waren. Later is
ze nog eens met stralend weer naar
Texel gevlogen om te bedanken. Met
dat soort dingen heb je gewoon veel
plezier van je eigen vliegervaring."
Hobby
Ed de Bruijn zegt dat een haven
meester van een vliegveld in de zomer
zeven dagen per week in touw is. Een
dagje naar het strand zit er met in, want
je bent alleen vrij als het weer zo slecht
is dat er met gevlogen kan worden. ,,Je
maakt vreselijk veel uren, maar ander
zijds is het ook je hobby. In de winter
moet je dan maar proberen wat vrije tijd
terug te nemen, hoewel je dan ook druk
bezig bent met opknappen, schilderen
en het maaien van de landingsbaan. Per
jaar vinden 20.000 vliegbewegingen
plaats op vliegveld Texel. Een getal dat
in de afgelopen jaren is gestabiliseerd.
Soms is het wat meer, soms wat
minder. Het belangrijkste deel van het
aantal vliegbewegingen wordt ingeno
men door de sportvliegerij en de para
chutisten. Volgens Ed de Bruijn zijn
sportvliegers beslist niet allemaal chi
rurgen en directeuren. Er zitten ook
„gewone" mensen bij zoals loodgieters,
bakkers en timmerlieden. Wel vreest hij
dat deze groep het eerst zal moeten
afhaken wanneer het economisch
slechter gaat. Hij is voorstander van
een gewone ongecompliceerde bena
dering van het vliegen zoals in Amerika.
„Daar gebruiken ze een vliegtuig als
auto. Daar heb je op normale dagen net
zoveel vliegtuigen op een vliegveld als er
hier toen stonden met het vliegfeest."
Volgens Ed de Bruijn heeft Texel een
enorme kans voorbij laten gaan door te
besluiten dat het vliegveld na zons
ondergang en voor zonsopgang niet
open mag zijn. Door dit besluit, dat door
de gemeenteraad werd genomen, werd
het voor KLM helicopters die worden
ingezet bij de bevoorrading van de
boorplatforms onaantrekkelijk om Texel
als basis te gebruiken. De helicopters
nogal bijzonder is. Dat komt door de
parachutisten die op het vliegveld zelf
hun sprongen uitvoeren. Dit vergt een
goede instructie aan de sportvliegers.
Duizenden guldens
Een veiligheidsmaatregel ten behoeve
van de vliegers is verder dat altijd
tevoren gebeld wordt, wanneer een be
paald vliegtuig naar een bepaalde be
stemming wil. De Bruijn: „Dat is een
afspraak van kleine vliegvelden. Stel dat
iemand van hier naar Lelystad wil en hij
daar om ongeveer 14.00 uur denkt te
arriveren. Als hij er dan om 14.30 uur
nog niet is, wordt alarm geslagen en
komt een zoekactie op gang. Het is wel
eens gebeurd dat mensen hun bestem
ming veranderden en vergaten te bellen.
Eén keer zou een vliegtuig uit Eelde naar
Texel komen. Onderweg besloot de pi-
loottoch maar naarde Kooi bij Den Helder
te gaan. Wij wachtten hier op het vlieg
tuig, maar er kwam niets, zelfs geen
telefoontje. Toen we alarm hadden
geslagen is de marine met groot materi
eel een zoekactie begonnen. Veel later
bleek pas dat het vliegtuig op De Kooi
stond. Die vlieger kreeg toen een reke
ning van duizenden guldens gepresen
teerd. Alleen maar omdat hij had ver
geten te bellen."
Ed de Bruijn vindt het een voordeel
dat hij zelf vliegt. Hij kan zich daarom
beter verplaatsen in de situatie van een
piloot, die in moeilijkheden is gekomen.
Vanaf 1969 is hij in het bezit van een
vliegbrevet en sedertdien heeft hij on
geveer 400 uur gevlogen. Omdat hij
kaartjes verkocht voor een bedrijf dat
rondvluchten boven Texel verzorgde
kon hij tegen kostprijs lessen nemen.
„Ik had mijn vliegbrevet eerder dan mijn
rijbewijs." Een voorbeeld van het ver
lenen van hulp aan in moeilijkheden ge
raakte piloten schudt hii zo uit zijn
mouw: „Dat was een Transavia ste-