Gerdy Grabowski overrompelt
Blijmoedige thriller van
„Vriendenkring"
't Amateurtje ontroerde
met De zon tegemoet"
Relatienota
Deurenshows
Handwerkclub
bejaarden
VERVOLG VAN PAG.1
ER
SDAG 23 NOVEMBER 1982
TEXELSE COURANT
PAGINA S
Moest toneelvereniging De Vriendenkring dit voorjaar nog verstek
en gaan, omdat een stuk van het Theater van de Lach bij de
jetities te zwaar bleek, vrijdagavond kwam de vereniging weer
ertuigend voor het voetlicht van de Waldhoorn met een vrolijke
iller. Het stuk „Bemoeial" was ook niet zo makkelijk en werd in feite
dragen door twee personen, die zowel voor spanning als humor
jesten zorgen. Vooral dat laatste lukte hoofdrolspeelster Gerdy
abowski uitstekend. Zij was de spil en motor in het verhaal en
huwde ook de improvisatie niet. Haar directe tegenspeler Wim Jan
ikker was, bij vlagen, goed op dreef, maar liet vooral bij gebrek aan
(stkennis nog wel eens een steekje vallen. Het spelen van „Be
lli aeial" was ook geen gemakkelijke opgave omdat het verhaal
Jogtepunten maar ook diverse dieptepunten kent. Met name de
gebreide moordverhandelingen in het derde bedrijf vormden een
ti-climax, terwijl het verhaal zo veelbelovend van start ging.
HUI
)e schrijver van „Bemoeial" had voor
i bijna filmische start gezorgd door
publiek met een zeer kort spannend
ste tafereel te confronteren. Een
nker toneel, een lijk hangend over een
>el, een vrouw die een bureaulamp
iknipt, de telefoon pakt en Scotland
rd belt. Ze vertelt dat ze zojuist een
gevonden heeft en ziet dan de dode
de kamer. Met een_gil: ,,Er ligt er nóg
verlaat ze het toneel en zakt het
ek.
Het publiek was door dit korte intro
iteen geboeid en het mag vooral aan
t acteertalent van de Vriendenkring-
lateurs toegeschreven worden dat
;n dat de hele avond bleef, want het
rhaal vertoonde nogal wat storende
peringen en het plot was schraal. In
rste instantie, aldus het verhaal, lijkt
baas van een exploitatiemaatschap-
te zijn vermoord maar aan het einde
n het eerste bedrijf stapt baas Richard
irshall zonder een schrammetje zijn
ntoor binnen. Alle politieverhoren
der het personeel zijn voor
its geweest en commissaris Baxter
rwijt de werkster, Mrs. Piper, dat zij
niets Scotland Yard heeft inge-
hakeld.
Doortastend
Mrs. Piper ruikt echter toch grote
sdaad en vindt enig bewijsmateriaal
t aangeeft dat er in het kantoor
bouw toch een moord is gepleegd,
nten het gebouw is ook niemand
ïgebracht, blijkt later en dit alles
>rdt door de werkster doortastend
[gezocht, waardoor ze van commissa-
Baxter de bijnaam „Bemoeial" krijgt.
Bemoeial" had de hele avond
nnen boeien als het publiek duidelijker
de moorden betrokken zou zijn ge-
3est in die zin dat men zich enigszins
et de slachtoffers of de dader had
innen identificeren. Nu werden allerlei
men genoemd die niemand wat zei
waarbij een heel verhaal moest
ilgen om uit te leggen wat die namen
n doen hadden met de spelers uit het
jk. Gelukkig bleek de dader van de
oord uiteindelijk wel een toneelspeler
dat een ieder de ontknoping in De
aldhoorn kon meebleven. Toch bleef
afloop een knagend gevoel hangen
it niet voldoende intrige in het spel zelf
as verwerkt.
Ster
Door de verhalende tekst kreeg een
oot gedeelte van het tweede en derde
ïdrijf een traagheid die alleen werd
iderbroken door de spitsvondigheid
in de werkster. Zij was aan het einde
in het stuk het derde slachtoffer van
moordenaar en dat maakte veel
>ed, omdat dit gebeuren zich wèl op
X ondernemers - aktiviteiteri
Het bedrijf Interreno uit Noord Schar-
raude houdt deze week een aantal
deurenshows" op Texel. Het bedrijf
eeft zich toegelegd op een procédé om
euren te ommantelen met kunststof,
te betreffende kunststof wordt op de
eur verwarmd en vervolgens snaar-
trak aangespannen, waarna de kunst
lof op de deur nog even doorkrimpt.
lij deze manier van werken wordt
ebruik gemaakt van infraroodstralers.
e kunststof die hiervoor wordt ge-
ruikt moet van een bijzonder hoog
vaardige kwaliteit zijn. Interreno zegt er
Is enige in geslaagd te zijn een dergelijk
rodukt op de markt te brengen. Bij
onder is dat het materiaal een hout-
erfstructuur bezit en in feite niet van
cht hout is te onderscheiden.
De deurenshows op Texel worden
onderdag van half drie tot zes uur in
otel De Hoop te De Cocksdorp ge-
ouden en 's avonds van zeven tot half
en in restaurant Capri in De Koog.
rijdag is er een deurenshow in Oude-
hild en wel in dorpshuis 't Skiltje van
f tot één uur. Vrijdagmiddag is Den
oorn aan de beurt. De kunststof
euren zijn dan in dorpshuis De Wald-
oorn te bewonderen van half drie tot
es uur. De laatste deurenshow vindt
iterdag van tien tot drie in een zaal van
lotel De Lindeboom plaats.
de planken afspeelde en voor de nodige
spanning zorgde.
Gerdy Grabowski was de ster van de
avond. Zij stond ruim twee uur op de
planken en speelde zeer ongedwongen.
De goedgebekte, doortastende en bru
tale werkster was op haar lijf geschreven
en regelmatig zorgde Gerdy voor een
mimiek die de zaal deed schaterfachen.
Verbetering
Frappant was dat ze ook de tekst van
de andere spelers goed in de gaten hield
en een enkele maal voor verbetering
zorgde. Peter Hin haalde een enkele
keer namen door elkaar en Gerdy Gra
bowski gaf op eigen houtje een ver
duidelijking. Dat was in de rol van
„Bemoeial" allerminst storend. Wim
Jan Bakker was commissaris Baxter die
tot taak had de misdaad op te lossen.
Baxter was een strenge, norse man
zonder humor die vooral fysiek voor het
nodige overwicht moest zorgen. Dat
ging Bakker redelijk af. Vooral in het
begin speelde hij een echte bullebak,
maar soms kon hij niet genoeg tegengas
bieden aan Gerdy Grabowski die als een
wervelwind het spel beheerste. Vooral
als Bakker zijn tekst kwijt was, ontstond
een hiaat in het spel van kat en muis.
Houding en mfmiek waren echter goed.
oaxter werd in zijn speurwerk bijge
staan door rechercheur Goddard, een
rol voor de jonge Ralph Grabowski, die
voor een goed debuut op de planken
zorgde. Het betrof een verhaal dat in
Londen speelde en Ralph Grabowski
was eigenlijk de enige die door zijn stipte
houding een Engelse sfeer overbracht.
Zeer sterk was hij in zijn avances met
een typiste. Deze flirtpartijen bracht hij
met een ogenschijnlijke koelheid, zoals
een politiefunctionaris wordt geacht te
reageren, maar na een kennelijke vrij
age buiten het voetlicht maakte hij een
schitterende entree waaruit bleek dat
zich achter het decor heel wat had
afgespeeld.
Tiran
De eerst doodgewaande Richard
Marshall werd gespeeld door Bruin, die
het ook goed deed. Door het personeel
werd hij echter een ware tiran genoemd
maar dat kwam er bij Bruin niet uit. Hij
was vaak te gemoedelijk. Anneke Kik
kert speelde zijn vrouw Claire die als
mondaine verschijning het publiek wist
te boeien. Anneke koos voor de be
deesde maar sluwe aanpak en al bij haar
eerste treden op het toneel was terecht
duidelijk dat ze zich graag onderhield
met andere mannen. Eenzelfde karak
tertrek had ook de privé-secretaresse
van Mr. Marshall, Marian Selby. Dat
kwam er echter niet helemaal uit Nel
Bruining moest in deze rol verliefd zijn
op haar baas en vol afgunst op het per
soneel dat hem bekritiseerde. Toen ze
zich presenteerde kwam de liefdes
verklaring er zeer ongenuanceerd en
zonder intonatie uit. Naarmate het stuk
vorderde wist Nel Bruining meer gevoel
in haar creatie te leggen. Toch had haar
rol iets feller gemogen.
Stoffig
De boekhouder van de firma werd
gespeeld door Peter Hin. Deze jonge,
nieuwe speler gaf een eigentijdse draai
aan het toneel stereotiep boekhouder.
Veelal kiest men voor een stoffig type
dat alleen gecharmeerd is van cijfers eh
komma's. Hin was meer de flitsende
manager van het bedrijf. Als een ware
play-boy bewoog hij zich over het toneel
en ook zijn uiteindelijk blijkende gemene
aard kwam schitterend uit de verf. On
betwist hoogtepunt was het bedreigen
van de werkster. Zij zat in een draaistoel
en de lange Hin draaide de stoel in het
IN OPTION
Verbazing bij de spelers van De Vriendenkring als de doodgewaande Mr. Marshall springlevend zijn kantoor binnenstapt VJ.n.r. Peter Hin als
Robert WestsrbymWim Jan Bakker als Commissaris Baxter, Karin Parlevliet als Florence Reynolds, Gerdy Grabowsky als Mrs. Piper, Bert Bruin
als Mr. Marshall en N'el Bruining als Marian Selby.
rond om steeds even te stoppen, zijn
tegenstander diep in de ogen te kijken
en haar met verhalen ontsproten uit zijn
doortrapte geest, nog banger te maken.
Hin zorgde ook voor tekstaanpassingen
die zeer reëel waren. Een woord als
„leplazarus" zal wel niet door de schrij
ver gebruikt zijn, maar Hin gebruikte het
met andere „eigen" uitdrukkingen.
Flirtend
Karin Parlevliet is een ander veel
belovend nieuw talent van de Vrienden
kring. Zij speelde de typiste Florence en
deed dat zeer ongedwongen. Met een
stevige babbel en vooral met haar ogen
flink flirtend was ze een overtuigende
verschijning. De regie van „Bemoeial"
was in handen van Cor van Heer
waarden en souffleuse was Carry Wei-
boren. De komische thriller wordt vrij
dagavond nogmaals gespeeld in dorps
huis De Waldhoorn, aanvang 20.00 uur.
Handwerkclub ,,de Hollebol" kan nog
een. flink aantal nieuwe leden gebrui
ken. De club is elke vrijdagmiddag vanaf
14.30 uur actief in ,,De Hollebol" en veel
van het werk dat wordt gemaakt, wordt
beschikbaar gesteld voor een goed doel.
Volgens Keisers was dat een onjuiste
conclusie en gold dat alleen voor gebie
den die op de nominatie staan om re
servaat te worden, hetgeen in overeen
stemming is met de relatienota en waar
mee ook de landbouw buiten Texel
vrede heeft. De heer Dijkshoorn van
„Klein Zeeland" zei dat momenteel
(o.a. in Het Noorden) door een natuur
beschermingsinstantie pogingen wor
den gedaan om gronden aan te kopen
die buiten de op de kaart aangegeven
gebieden liggen. Dat wekt de indruk dat
men nu al veel verder wil gaan dan
officieel wordt toegegeven. Keisers er
kende dat thans nog aankooppogingen
buiten de in principe aangewezen ge
bieden worden gedaan, maar daar kan
moeilijk iets van worden gezegd omdat
de aanwijzing van de beheers- en re-
servaatgebieden nog niet vast staat.
Geen verandering
Mevrouw M. van Maldegem-Benit
informeerde in hoeverre de zaken an
ders komen te liggen nu de minister van
landbouw ook de natuurbescherming in
zijn portefeuille heeft. Keisers dacht van
niet. De aanwijzing van relatienota-
gebieden is iets waarover landbouw en
natuurbescherming op landelijke schaal
eens geworden zijn. Er zijn geen teke
nen die erop wijzen dat dit nu terug
gedraaid wordt, in tegendeel. Minister
Braks heeft laten blijken dat natuur- en
landschapsbescherming hem zeer ter
harte gaat. De heer P. Prins meende dat
er wat Texel betreft sprake is van een
sluipend proces. Op allerlei manieren zal
de natuurbescherming trachten steeds
grotere gebieden onder controle te
krijgen. Uit het feit dat ondanks het
verzet van de Texelse boeren de aan
wijzing van reservaat- en beheersgebie
den niet van de baan is, leidde hij af dat
de gang van zaken niet democratisch is
geweest.
Democratie
Dat was voor Keisers aanleiding om
zijn gehoor een lesje in democratie te
geven. Democratie betekent niet dat je
altijd je zin krijgt, maar dat je je belangen
zo goed mogelijk en met wettige midde
len onder de aandacht brengt, maar er
rekening mee houdt dat er ook andere
belangen zijn en dat je je uiteindelijk
neerlegt bij wat er maximaal is te be
reiken. „Als je verliest, mag je niet
schelden op de democratie. Als de
landbouw die weg zou opgaan, legt zij
de bijl aan de wortels van onze samen
leving." De heer KI. Eelman van „Wiljo"
die de bijeenkomst leidde, verklaarde
dat dit ook de opvatting van de land
bouworganisaties is.
„Hou je zakdoek maar gereed" werd door sommigen aan het begin
van de voorstelling op schertsende toon gezegd. Maar inderdaad,
toen het stuk „De zon tegemoet" dat gespeeld werd door toneel
vereniging 't Amateurtje in het derde bedrijf was gekomen, zag men
hier en daar dames met vochtige ogen naar hun zakdoekje tasten, 't
Amateurtje had dit keer niet voor een blijspel gekozen, maar voor een
„zwaar" stuk. Veel leed dus op het toneel, met desondanks hier en
daar een komische noot. De uitvoering op zich verliep naar wens, zij
het dat het spel hier en daar wat haperde en zich één keer zelfs voort
sleepte. Een opmerking in het algemeen is dan ook op zijn plaats: als
er een emotioneel stuk gespeeld moet worden is het zaak dat de
spelers die emoties duidelijk tonen en het opzeggerige toontje geheel
laten varen. Liever wat meer emoties en minder nauw de tekst volgen,
dan precies opdreunen wat je weken achtereen in het boekje hebt
bestudeerd. Dat maakt het spel doods en vervelend.
In De zon tegemoet" gaat het over
een piloot van de luchtmacht die blind is
geworden nadat hij zijn vriend uit een
neergestort vliegtuig had bevrijd. Dat
neergestorte vliegtuig vloog in brand en
daarbij verloor de piloot het gezichts
vermogen. Op het toneel zien we de
thuiskomst van de vliegenier die wordt
opgewacht door zijn bezorgde moeder
en zuster. De broer van de piloot is
aanmerkelijk minder rouwig om het
ongeluk. Hij ziet nu eindelijk kans de
verloofde van ,de piloot voor zich te
winnen. Dit leidt tot emotionele tafe
relen Het eind van het liedje is dat de
blinde piloot toch weer gelukkig wordt
en besluit te trouwen met zijn verpleeg-
stèr en dat zijn broer zonder vriendin zit
De spelers van „De Zon tegemoet van links van rechts: Bert Keyser (Wim de Blei, Anneke van Lenten (Berry), Tineke Kooiman (juffrouw Roos),
Etrike van Esschoten (mevrouw Roodse/aar), Arie Kager (Majoor Vlieger Meerendaal), Jeroen Nauta (Jan), Jannie Koopman (Suzie van Bruns-
wijk), Ria van Egmond (Hannie Langstraen Dirk Roeper (Frank).
omdat die inmiddels naar een ander is
gegaan. Na de nodige verwikkelingen
waarin de blinde piloot bijna zelfmoord
pleegt en gered wordt door zijn ver
pleegster, komt dus uiteindelijk alles
nog goed terecht.
Verbitterd
Zoals gezegd, een zwaar stuk. Wie er
goed in slaagde zijn rol overtuigend te
spelen was Dirk Roeper in de rol van de
blinde piloot Frank. Stug, verbitterd
over wat hem was overkomen, iedere
keer opvliegend als hij door zijn blind
heid een onhandigheid beging en op het
laatst duidelijk levensmoe, zette hij een
indrukwekkende figuur op de planken.
Voor dit stuk was Roeper echt blind
gemaakt, dat wil zeggen: hij had een bril
op waardoor hij niets kon zien. Ook
hierdoor speelde hij de rol zeer over
tuigend. Een hele avond op toneel staan
zonder een steek te kunnen zien, is
bepaald een prestatie. Roeper stond bij
het uitreiken van de bloemen aan het
eind dan ook wel even tegen het licht te
knipperen.
In „De zon tegemoet" had toneel
vereniging 't Amateurtje twee debutan
ten, Anneke van Lenten als Berry, het
zusje van Frank. Ze wist de opgewekte
rol van het sprankelende zusje dat blij is
met de thuiskomst van haar broer goed
en spontaan karakter te geven. Jammer
dat ze, in langere stukken tekst, verviel
in een wat opzeggerig toontje dat wat
afbreuk deed aan het spontane karakter
van haar spel. Desondanks heeft 't
Amateurtje met Anneke van Lenten een
veelbelovend lid in zijn midden gekre
gen. De andere debutant was Jeroen
Nauta in de rol van Jan. Jan was de
broer van Frank. Hij maakte van de
handicap van zijn broer gebruik door
diens vriendin af te pikken. Jeroen
Nauta moest duidelijk in zijn rol groeien.
In het begin ging het wat hortend en
stotend, maar later, toen het conflict
met broer Frank tot een uitbarsting
kwam, wist Nauta dat overtuigend op
de planken te zetten. Ook daarna was
Nauta zichtbaar meer bij zijn rol be
trokken.
Elrike van Esschoten speelde me
vrouw Roodselaar, de moeder van de
gehandicapte piloot. Uiteraard zag ze
alle verwikkelingen rond haar zoons met
grote bezorgdheid aan en die bezorgd
heid kreeg overtuigend gestalte. Zonder
overdrijving zette ze een geloofwaardige
bezorgde moeder neer.
Afstandelijk
Wie helaas niet zo overtuigend speel
de was Jannie Koopman in de rol van
Suzie van Brunswijk. In haar rol zaten
een aantal zeer emotionele gedeelten.
Ze moest ruzie maken met haar nieuwe
vriend Jan, ze moest weglopen bij de
blinde piloot Frank en ook werd ze nog
eens ter verantwoording geroepen door
de moeder van Frank en Jan. Bij dit alles
speelde ze bijzonder afstandelijk terwijl
ze haar tekst op voorleestoon uitsprak.
Scenes die het stuk juist hadden moeten
verlevendigen werden hierdoor nogal'
saai. In een dergelijke rol had ze zich
bepaald meer moeten geven, zich beter
inleven in de penibele situatie waarin
Suzi van Brunswijk was gekomen.
Overtuigender speelde wat dat betreft
Ria van Egmond in de rol van verpleeg
ster. Ze maakte duidelijk wat haar
gevoelens voor de blinde Frank waren.
Aldus gaf ze op de juiste wijze inhoud
aan één der meest ontroerende delen
van dit stuk. Haar spel kwam goed over
en hield in feite het stuk overeind.
Lachen
Soms is het bevrijdend, wanneer je
tijdens een loodzwaar stuk even onge
compliceerd kunt lachen. Voor die lach-
effecten zorgde Arie Kager in de rol van
majoor-vlieger Meerendaal. Hij was de
officier onder wie de blinde Frank ge
diend had. Enerzijds vaderlijk, anderzijds
laconiek speelde Kager deze rol. Door
enkele geestige militaire gezegden die
vaak op nogal onverwachte momenten
kwamen, wist hij de zaal plat te krijgen.
Wellicht had Kager iets meer gewicht
aan deze rol kunnen geven door de
officier wat vormeiijker en daardoor
„echter" gestalte te geven, maar verder
werd deze rol zeer goed gespeeld.
Bert Keyser speelde de rol van Kees
de Bie, de vlieger die door Frank uit zijn
neergestorte vliegtuig was gehaald.
Keyser leed aan hetzelfde euvel als
Jannie Koopman; te weinig betrokken
heid en daardoor veel te vlak spel.
Opzeggerig uitgesproken teksten op het
moment dat ware paniek of angst het
toneel hoorden te beheersen. Goede
scenes kwamen daardoor nauwelijks uit
de verf.
Spontaan en goed daarentegen was
het spel van Tineke Kooiman als de
werkster juffrouw Roos. Een eenvoudig
type dat zonder overdrijving werd ge
speeld.
De regie was in handen van de heer
W. Sweere. Het was voor het eerst dat
hij een stuk gerisseerde en heeft het er
voor die eerste keer niet slecht afge
bracht. Gesouffleerd werd door me
vrouw D. Plaatsman en de grime was in
handen van Jeanette Kaper en Karin
Nauta.