Nieuwe nostalgische boeken
Over ansichteni, volksverhalen
en veranderingen in Den Burg
Volgend jaar weer
Vido-gespreksgroep
vvv weet niets van
advertentiecampagne
in ..Stadsblad"
Raadsvergadering
Rijverbod
Aanrijding
„America America"
in Den Helder
Ruit ingegooid
98 iiNSDAG 7 DECEMBER 1982
TEXELSE COURANT
zover mogelijk) te vermelden. „Veran
derd Gezicht" kost ƒ23,90.
Aandacht
Duurder [f33,75) is het boekje „Texel
in oude ansichten" van Uitgeverij Euro
pese Bibliotheek uit Zaltbommel. Hier
zorgde Nan Huijsman uit Den Burg voor
de foto's en teksten en deze uitgever
heeft duidelijk meer aandacht besteed
aan de vormgeving en de foto-afdruk
ken. Veel van de in dit boek weer
gegeven prentbriefkaarten zijn al eerder
in boekvorm verschenen zodat degenen
die „Nostalgisch gezicht Texel" en
„Verdwenen plekjes" al hebben niet
gauw een derde boek zullen kopen.
Nan Huijsman is tot een verant
woorde keuze gekomen en ook zijn de
teksten stilistisch goed. Het boekje
bevat maar liefst 124 ansichten, waarbij
alle dorpen, de Westermient, de Mok,
de vuurtoren, Eierland, 't Horntje en de
Zandkuil aan bod komen. Ook deze
foto's dateren voor een overgroot deel
uit het begin van deze eeuw. Deze
uitgeverij heeft veel ervaring opgedaan
met ansichtkaartenboekjes, want in de
serie „in oude ansichten" zijn al ruim
1250 uitgaven verschenen.
Paardetram
Huijsman heeft voor zijn boekje vooral
ansichten gekozen waarop mensen
voorkomen en ook weet hij bij elke foto
te vertellen wie dat zijn. Zeer fraai zijn de
prenten van de paardentram van stal
houderij Kuijper en Kint, de slagerij van
Jan Dros aan de Burgwal, bakkerij P.J.
Zijm in de Warmoesstraat, het hulp
postkantoor van De Waal, de zuivel
fabriek Samenwerking aan de Oor-
sprongweg en de bedrijvigheid op de
Oudeschilder haven. Veel prenten ge
ven, vooral in detail, aan hoe het leven
op Texel er toen uitzag en door de zeer
goede uitvoering kan het boekje voor
ouderen een feest van herkenning zijn.
Droge humor
Onderhoudend is het boekje Ooster
end vertelt...., ook geschreven door
Janna Couperus-Medema, die daarvoor
Vorige week zijn maar liefst drie nostalgische boeken over Texel
verschenen. Uitgeverij Technipress uit Groningen kwam met de titels
„Den Burg veranderd gezicht" en „Oosterend vertelt". Uitgeverij
Europese Bibliotheek uit Zaltbommel bracht in de serie „In oude
ansichten" het boekje „Texel" uit. Blijkbaar bestaat er een grote
behoefte aan boekjes met oude foto's want Technipress presenteerde
al eerder „Verdwenen plekjes", „Nostalgisch gezicht" en „Ver
anderd gezicht Oosterend". Daarmee mag duidelijk zijn dat deze
uitgaven niet aleen een weg vinden naar de ansichtverzamelaar.
Integendeel, de meeste boeken bevatten oude prenten die bij ver
zamelaars bekend zijn. Juist door foto's uit heden en verleden
naast elkaar te zetten wordt een groter publiek bereikt. We zijn niet
helemaal tevreden over de uitgaven van Technipress. Schrijfster
Janna Couperus-Medema heeft ongetwijfeld haar best gedaan om
voor Veranderd Gezicht zoveel mogelijk materiaal te vergaren maar
aan de afwerking schort nog wel het een en ander.
Het is in eerste instantie een fotoboek
dat momentopnamen laat zien. Hoe snel
een straatbeeld kan veranderen blijkt
wel uit de 1982-foto van de Kogerstraat,
hoek Burgerhoutstraat. Het pand naast
„Theodorahoeve" is inmiddels ge
sloopt.
In „Veranderd Gezicht" staan ook
oude foto's van de grootste verenigin
gen van Den Bura zoals het Texels
Fanfare, Texelse Boys, GVT en SV
Texel en de folklore. Ook de historie van
de CVO school krijgt aandacht maar
over de twee andere lagere scholen in
Den Burg wordt met geen woord ge
rept.
De schrijfster heeft de moeite geno
men bij de groepsfoto's de namen (voor
Do Weverstraat rond 1920. Op de voorgrond v.l.n.r. Thomas Thomassen, Dirk Griffioen, /Venning Moet en Jen Dros. Op de achtergrond de
panden waar nu Bakkers Ijzerhandel is gevestigd. De personen op de foto maken een ronde met de paaskoeion en nemen meteen de bestellin
gen op. Deze prentbriefkaart staat in het boekje „In Oude Ansichten".
„Veranderd Gezicht" Den Burg is
evenals „Veranderd Gezicht Ooster
end" geen mooi fotoboek geworden.
Met meer aandacht voor vormgeving en
de opnamen had het geheel een minder
grijze indruk gemaakt. Dat verwijt gaat
met altijd op voor de oude foto's omdat
deze in kwaliteit soms matig zijn maar
niet in een dergelijk boek gemist kunnen
worden. De foto's die de hedendaagse
situatie tonen hadden echter veel beter
gekund. Ze zijn te donker en halen
meermalen niet eens de kwaliteit van
een afdruk op krantenpapier. Dat is
jammer want als de schrijfster in haar
voorwoord zegt dat men vooral op ver
anderingen in gevels e.d. moet letten,
maar die gevels vaak moeilijk te onder
scheiden zijn, dan streeft „Veranderd
Gezicht", wat betreft detail indrukken,
zijn doel voorbij.
Om een algemene indruk van ver
anderingen in een dorp te krijgen
voldoet het boek goed. In korte foto
teksten legt Janna Couperus-Medema
uit wat de belangrijkste wijzigingen in
een straat of pleinbeeld zijn en in de
tekst wordt terecht de stelregel gehan
teerd „overdaad schaadt."
Op Diok omstreeks 1910.
PAGINA 5
Ben prentje uit het boekje „Oude ansichten". De Kerkstraat in Oosterend gezien vaniet de
Peperstraat Deze foto is het begin van deze eeuw genomen.
veel hulp kreeg van Jan Daalder en
Jacob Visman. Laatstgenoemden zorg
den voor tal van grappige anekdotes die
tekenend zijn voor de Oosterender of
zo men wil, Texelse droge humor. Het
zijn wederom verhalen en foto's uit het
verleden maar ook staan in Oosterend
Vertelt recente foto's. Vooral door de
verhalen van Visman en Daalder is het
een leuk boekje geworden. Wat de on
derwerpen betreft heeft de schrijfster
zich aardig verdiept in het Oosterender
leven aan het begin van deze eeuw maar
toch missen we een enkel onderwerp.
Het verenigingsleven komt ter sprake
met hoofdstukjes over voetbalvereni
ging SVO, de Oosterender reisvereni-
ging en drumband Excelsior. Over fan
fare Excelsior (bestaat volgend jaar 75
jaar) wordt echter niets vermeld. Heel
leuk zijn de hoofdstukken over „De
beurs" en meester Jac. Daalder.
Dorpsfiguren
Het „skuumen" (het weghalen van
lekkernijen tijdens verjaardagen en fees
ten door de Oosterender jeugd) krijgt
aandacht in het verhaal „de suke-
laatpot" dat vertelt hoe Visman met zijn
vriend Dirk Jan Wuis een pan choco
lademelk stal tijdens de uitvoering van
het gemengd zangkoor „Nieuw Leven."
Ook enkele dorpsfiguren uit het verle
den krijgen aandacht in Oosterend Ver
telt. In enkele hoofdstukjes komen de
„feugeltjesman" Teun Brouwer, lan
taarnaansteker Klaas Burger, Jan Vla
ming en Jawik de Brander aan de orde.
Over laatstgenoemde persoon en zijn
zoon Jan was onder Oosterenders wei
nig bekend. De Branders waren de
schrik van het dorp en niemand wist hoe
ze aan de kost kwamen. Het straatje
waar ze woonden is later naar hen
genoemd omdat ze uit de Koete op
Ameland kwamen (Koetebuurt).
Moord?
Zeer curieus is het verhaal over een
rechtszaak tegen de Branders, omdat
ze een handelsreiziger hadden aan
geboden hem met hun boot naar de
vaste wal te brengen. De handelsreiziger
spoelde later echter dood aan bij de dijk
en de Branders verklaarden dat hij over
boord was geslagen. De politie vond op
het lijk geen geld en waardepapieren en
dat was reden voor een rechtzaak.
Jawik en Jan Brander werden bij gebrek
aan bewijs vrijgesproken. In deze zaak is
nooit opheldering gekomen.
Meer post
Grappig is het verhaal van de tweede
postbestelling op Oost. Dit dorp voelde
zich achtergesteld bij Oosterend, dat
twee postbestellingen kende. Het
hoofdkantoor in Den Burg oordeelde
dat een tweede bestelling op Oost niet
nodig was, omdat daar vrij weinig post
bezorgd moest worden. De inwoners
van Oost pikten dat niet en gingen
elkaar en ook andere Texelaars post
kaarten sturen met het verzoek vooral
Dinsdagmiddag 14 december komt de
gemeenteraad in vergadering bijeen.
Deze begrotingsvergadering zal zonodig
om 19.30 uur worden voortgezet. De
agenda luidt als volgt:
1. Notulen van de vergadering van 9
november 1982.
2. a. ingekomen stukken, b. mede
delingen, c. beantwoording raadsvra
gen.
3. Gelegenheid tot het houden van
algemene financiële beschouwingen.
4. Vaststelling van de begroting van de
dienst gemeentewerken voor 1983.
5. Vaststelling van de begroting van het
grondbedrijf voor 1983.
6. Vaststelling van de begroting van de
sociale dienst voor 1983.
7. Vaststelling van de begroting van het
sociaal werkverband voor 1983.
8. Vaststelling van de gemeentebegro
ting voor 1983.
9. a. Wensenlijst 1983 (nullijnoverschrij
dingen); b. Wensenlijst 1983 (struc
turele lasten); c. Wensenlijst 1983 (niet-
structurele lasten).
10. Investeringsplan 1983.
11. Werkenbestand voor 1984 en later.
12. Vaststelling van de eerste wijziging
van de gemeentebegroting voor 1983,
als gevolg van de trendmatige verho
ging van de belastingen
12a. Vaststelling enz. 2e wijziging lasten
voor 1983 die om verschillende redenen
nog niet in de begroting zijn opge
nomen.
13. Bestemming van de meevaller in
1982 ad plm. 7130.000,— in de op
brengst van de toeristenbelasting.
14. Wijziging van de verordening op de
reinigingsrechten.
15. Wijziging van de verordening op de
onroerendgoedbelastingen.
16. A. Bepaling van het maximaal toe
laatbare krediet voor 1983 op grond van
de met de NV Bank voor Nederlandse
Gemeenten aangegane rekening-cou
rant overeenkomst.
B' Bepaling van het maximaal toelaat
bare krediet voor 1983 op grond van de
met de Coöperatieve Raiffeisen-Boe-
renleenbank Texel WA aangegane re
kening-courant overeenkomst.
C. Bepaling van het maximaal toelaat
bare krediet voor 1983 op grond van de
met de Amsterdam/Rotterdam Bank
NV aangegane rekening-courant over
eenkomt
D. Machtiging tot het aangaan van kas
geldleningen ten behoeve van de dienst
1983.
17. Vaststelling van de werkelijke uitga
ven van het openbaar lager onderwijs
over het jaar 1981.
18. Vaststelling van de werkelijke uitga
ven van het openbaar buitengewoon
lager onderwijs ove rhet jaar 1981.
19. Vaststelling van het bedrag der ge
meentelijke vergoedingen voor het bij
zonder gewoon lager onderwijs over het
jaar 1981.
20. Besluit tot instandhouding van de
openbare lagere Jan P. Strijbosschool
te Midden Eierland.
21. Brandpreventieve voorzieningen in
de sociale werkplaats De Bolder.
Diverse voorbereidingsbesluiten.
22. Bouwplan A. Cupido, De Ruyter-
straat 5 te Oudeschild
23. Bouwplan A.B.F. Domhof, Pol
derweg 12 te De Waal.
24. Plannen Rijkswaterstaat voor aan
passing parkeerterrein te 't Horntje.
25. Plannen gebr. Witte voor aanleg
twee windsingels rond recreatieterrein
De Bonte Koe.
26. Bouwplan voor verbouw restaurant
in appartementengebouw Kerckeland in
twee appartementen.
27. Verzoek M. J. Karlas om mede
werking voor vestiging bontwinkel in de
voormalige drukkerij Brugemann in de
Kantoorstraat.
28. Verzoek W.S. Keijzer om mede
werking aan de bouw van een woning
ter plaatse van het perceel De Ruyter-
straat 115 te Oudeschild.
28a. Verzoek van de heer J. Geus om
medewerking van de verbouw van de
woning Schilderend 21 te Den Burg.
29. Vaststelling bestemmingsplannen
Midden- en Zuid Eierland.
30. Voorbereidingsbesluit Hogeremd 4a
te De Waal.
31. Verplaatsing 2 zandstenen uit ach
tergevel gemeentehuis naar het
schoutshuis.
32. Opheffing onbewoonbaarverklaring
Hoofdweg 132.
33. Aanwijzing gebied ex artikel 3 Wet
Agrarisch Grondverkeer.
34. Wijziging begroting grondbedrijf in
verband met Boodtlaan 32.
35. Personeelsuitbreiding sociale dienst.
36. Goedkeuring wijziging statuten
Welzijnsstichting.
37. Beslissing op ingekomen bezwaar
schrift en vaststelling museumnota.
38. Marktverordening.
41. Benoeming gemeente-arts.
42. Garantieverlening geldlening van de
woningbouwvereniging Texel.
43. Aangaan van een vaste geldlening
van 73.000.000, met de Waterschaps-
bank.
44. Structuurschema natuur- en land
schapsbehoud.
45. Uitbreiding urenpakket personeels-
medewerker centrale werkplaats.
46. Toepassing Gebruiksverordening
ten aanzien van het pand Stuifweg 72 J.
Dijkshoorn.
47. Afronding sportveldcomplex Den
Burg en realisatie wielercircuit.
48. Ontwerpvoorstel aanleg motorcross
trainingscircuit.
49. Funtiewaardering en personeelsza
ken.
50. Verbouw kantoorruimte van de
sociale dienst.
Bij voldoende belangstelling zal in
januari weer een gespreksgroep voor
Vrouwen in de Overgang (Vido) van
start gaan. Gedurende enkele maanden
komen de vrouwen wekelijks bijeen om
onder deskundige leiding te praten over
geestelijke en lichamelijke problemen
die samenhangen met de menopauze.
Belangstellenden kunnen zich (liefst
voor 25 december a.s.) opgeven bij
mevrouw Oskam-van der Sterrem
Schilderend 44, telefoon 02220-2185.
Ook vrouwen die het afgelopen jaar
aan de gespreksgroep hebben mee
gedaan, kunnen zich weer aanmelden.
Er zijn geen kosten aan verbonden.
Een 25-jarige Texelaar kreeg in de
nacht van zaterdag op zondag een rij
verbod opgelegd. Twee blaasproeven
wezen uit dat hij teveel had gedron
ken om een auto te mogen besturen.
Er werd geen bloedproef afgenomen.
Op de Van der Sterrweg gebeurde
maandagmorgen een aanrijding, waar
bij een bromfietser werd gewond. De
bromfietser kwam plotseling uit een
uitrit en lette onvoldoende op ander
verkeer. Hij werd geschept door een
auto die door een 21-jarige Texelaar
werd bestuurd. Met een gebroken
linker onderbeen werd de man per am
bulance naar het ziekenhuis in Den
Helder gebracht. Aan beide voertuigen
ontstond geringe schade.
terug te schrijven. Deze actie slaagde en
Oost kreeg meer post en een tweede
bestelling. Toen het nieuwtje er af was,
werd het aantal spontane briefkaarten
echter veel minder en en al gauw had
men weer één bestelling per dag.
De verhalen van Jan Daalder zijn
korte grappen die zich eigenlijk niet
lenen voor een boekje. Het zijn typische
grappen voor feestavonden en verjaar
dagen en de voormalige locoburge
meester staat in Oosterend ook bekend
om het gevoelvol vertellen van deze
anekdotes Jammer is dat dergelijke
verhalen in geschreven vorm niet zo
spreken als (na enkele borrels) op een
verjaardag. Toch is het goed dat een
aantal Oosterender „moppen" voor het
nageslacht zijn vastgelegd. In de anek
dotes worden soms niet de ware namen
genoemd. Een enkele maal is dat be
grijpelijk, maar vaker had het wel
gemogen. Deze figuren zijn in Ooster
end genoegzaam bekend en men moet
soms de persoon gekend hebben om de
grap nog beter aan te voelen. Het is
natuurlijk best aardig om een hoofdfi
guur in een verhaaltje „Japie van Oost"
te noemen maar als men toch het
belang van dergelijke volksverhalen wil
aangeven is het eerlijker om te vermel
den hoe hij in het dorp werd en wordt
genoemd, in dit geval „oom Pietertje".
Het weglaten van de juiste namen is
overigens op verzoek van Jan Daalder
gebeurd.
Nachtwacht
Tot slot een anekdote: „De nacht
wacht moest op veel dingen letten. Als
er ergens iets aan de hand was, diende
hij onmiddellijk alarm te slaan. Op een
nacht brandde niet ver van Oosterend
een boerderij af. De volgende dag hield
men de nachtwacht aan. „He, Willem,
hoe kan dat nou? D'r is brand weest
vannacht en jij heb gien alarm slage?"
O, gorte, gorte", zei Willem, „ik heb
nog bij Jan Boon op de tuun staan, en ik
docht warempel dat het een fietslichie
was." Het 88 pagina's tellende boekje
kost 719,90.
Leden van de VVV Texel hebben
vorige week een brief gehad van het
Nieuws- en advertentieblad „Stads
blad" in Utrecht waarin wordt gewezen
op de mogelijkheid om binnenkort in het
blad te adverteren, in samenhang met
redactionele aandacht die aan Texel
wordt besteed. „Met volle medewer
king van de directeur van uw VVV
kantoor op Texel, de heer J. W. Dekker,
zullen wij in de combinatie Stadsblad-
Nieuwsbode van woensdag 12 en don
derdag 13 januari a.s. in onze rubriek
„Recreatie 1983" redactionele aandacht
i besteden aan het mooie Texel."
VVV directeur J. W. Dekker vertelde
ons dat hij niets van deze campagne
afweet. Vorig jaar is de VW Texel wel in
zee gegaan met het Stadsblad maar dat
was nadrukkelijk een éénmalige zaak.
Dekker distancieert er zich dan ook van
en zal bij het Stadsblad een protest
indienen tegen de gang van zaken.
Dinsdag 14 december vindt in de
schouwburg te Den Helder een uit
voering plaats van de musical
„America America" van Jos Brink en
Frank Sanders. Na afloop gaat een bus
van de schouwburg naar de veerhaven
eh vaart een extra boot Voor deze
uitvoering zijn geen kaartjes meer te
krijgen. Wel kunnen degenen, die bij
nader inzien toch niet naar de
uitvoering willen, hun kaartje inleveren
bij de afdeling culturele zaken op het
raadhuis, waarna wordt geprobeerd of
anderen erin geïnteresseerd zijn.
In de nacht van zaterdag op zondat
werd een ruit van een huis aan d<
Zwaanstraat in Den Burg ingegooid
vermoedelijk door onder invloed var
drank verkerende disco-bezoekers. E
ontstond schade van rond zestij
gulden.
