De muskusrat, vrij
i lui-lekkerland
I
1
I Voor het a.s. weekend
Tetak-teams
goed op dreef
ïxels tafeltennis-
ampioenschap
Silhouet-knippen
Rommets aan kop
bij ,,En Passant"
Hardlopen
in Schoorl
Spreekuur diëtiste
5 en 6 november 1983
Artsen Kerkdiensten
Groene Kruis
i Tandartsen
w Apotheek
Brand/ambulance
Gezinsverzorging
Alcohol en drugs.
Dierenartsen
Noodslachtingen
Rijkspolitie
Kustwacht Eierland
JDAG 4 NOVEMBER 1983
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
lat de natuur achteruit gegaan is weet ieder kind. Van geen enkele
ere bestemming is zoveel oppervlakte verloren gegaan als juist van
natuurgebiedenVeel plant- en diersoorten zijn door menselijk toe
uitgestorven of staan op de 'rode lijst'. Dat betekent dat hun
teirtbestaan ernstig bedreigd wordt,
tok Texel is aan die achteruitgang en aftakeling niet ontkomen. We
■ven de boeken van Thijsse er maar op na te lezen om dat zelf vast
Hellen. Of de recente publicaties van onze 'eigen' Jan Drijver,
n dan wordt er eindelijk weer eens een heel 'nieuw' dier op ons ei-
i vastgesteld en dat isniemand blij!
doel hier natuurlijk op de muskus-
In de eerste plaats is niemand blij
lat dat beest door z'n gegraaf in oe-
anten en dijken heel lastig kan zijn.
tèlfs bijzonder gevaarlijk. Dat geldt
lurlijk juist voor ons lage landje waar
grotendeels leven op op de zee vero-
land Ons voortbestaan hangt af
goede dijken en een goede
erafvoer.
Is natuurliefhebber hoef je ook niet
met de komst van de muskusrat te
Hij hoort hier van nature helemaal
thuis. Net als konijn en fazant is hij
mze streken ingevoerd.
Amerikanen
let natuurlijke verspreidingsgebied
de muskusrat vinden we in Noord-
erika, Canada en Alaska. Hij leeft
r in moerassen en langs stroompjes
rivieren. Dat wil zeggen hij graaft
igen en nestholen in de oevers. Die
igen beginnen onder water en omdat
hoofdzakelijk een schemerings- of
htdier is, valt z'n aanwezigheid niet
makkelijk op. In de winter maakt hij
ternesten. Grote koepels van plant-
materiaal in het water, van binnen
(treken met modder voor stevigheid
jsolatie. Weer bevinden in- en uitgan-
zich onder water. De muskusrat is
ook een heel goede zwemmer. Hij
tot 12 minuten achtereen onder wa-
blijven. in de strenge Noord-
terikaanse winters weet hij altijd enige
imgaten in het ijs nabij zijn nest open
louden.
het gewin zette men een dier uit op
plaatsen waar het van nature niet hoort.
Faunavervalsing wordt zoiets genoemd.
Een prima omschrijving, vooral vanwege
de duidelijk negatieve klank die het
woord heeft. Het uitzetten van 'vreem
de' dieren is namelijk nooit goed. We
kunnen nooit precies bepalen hoe de
komst van zo'n volslagen vreemdeling
ingrijpt in het, uitgebalanceerde, sa
menspel tussen de oorspronkelijke
planten- en dierenwereld van de streek.
En al brengt de nieuweling ons geldelijk
gewin en extra jachtplezier, voor de na
tuur kan het ernstige gevolgen hebben.
Andere soorten kunnen bijvoorbeeld to
taal verdrongen worden en uitsterven.
vol, denk ik, omdat:
a. ze geen concurrentie hebben; er is
geen Europees dier met een soortge
lijke levenswijze,
b. ze geschikt woongebied, sloten, ka
nalen, boezems, rivieren, meren en
moerassen, in overvloed hebben en
tenslotte
c. ze ook hun voedsel, plantaardig, in
ons cultuurlandschap in een einde
loze hoeveelheid het hele jaar door
kunnen vinden.
Kortom de muskusratten leven hier in
een soort lui-lekkerland waar ze bijna vrij
spel hebben.
Als plaatselijk constant en intensief
dieren worden weggevangen, zal de
stand daar waarschijnlijk wel aardig in
toom gehouden worden Maar van te
rugdringen is geen sprake meer. Immers
met het wegvangen van de dieren ma
ken we weer plaatsen vrij voor rond
zwervende exemplaren.
Met de jacht op konijnen ligt dat bijna
net zo. Hoeveel we er ook schieten, na
een jaar is dat aan de stand nauwelijks of
helemaal niet meer te zien.
Maar misschien is in de toekomst de
muskusrat met een andere bestrijding
toch onder controle te krijgen TNO
doet namelijk een onderzoek naar de
sexlokstoffen van de soort en naar ma
nieren om die bij de bestrijding te gebrui
ken. Kunnen we een aantal jaren lang al-
Zolang de competitie nu draait doen
de Tetak tafeltennisteams het erg goed.
Tetak 2 staat aan kop en Tetak 1 en 3
staan in de sub-top. Het jeugdteam
evenwel draait in de onderste regionen
mee.
Tetak 1 had in Petten niet te veel
moeite met Petten 1. Ruud Koorn en
Martin Janssen wonnen vrij gemakkelijk
al hun enkelspelen. Tiete Faber had zijn
dag niet en verloor alle partijen. Het
dubbelspel werd door Tetak in 2 sets ge
wonnen. Zodoende kon Tetak 1 tevreden
huiswaarts keren met een 7 3
overwinning.
Tetak 2 had nog minder moeite met
Rats 13 uit Hoorn. Met maar liefst 10—0
werd van dit zwakke team gewonnen.
Men hoefde zelfs geen set prijs te geven.
Rob Bakker, jeugdspeler en met speciale
dispensatie ingevallen voor de gebles
seerde Fred Mosk, Lieuwe van der Veen
en Frans Room wonnen met groot ver
schil al hun partijen. Ook het dubbelspel
werd in 2 sets gewonnen.
Be Fair 5 uit Breezand moest het ont
gelden tegen Tetak 3. Hier was het een
spannende strijd, die ruim in het voor
deel van Tetak 3 uitviel. Maar liefst 8 van
de 10 partijen moesten door middel van
een 3de set beslist worden. Door 3 over-
Muskusolie
)e Indianen noemden de dieren 'mus-
ish'. Hiervan is ons woord muskus af-
eid. Vroeger werden de muskusratten
Amerika veel gevangen vanwege de
iskusolie. Die olie bevindt zich bij de
innetjes in speciale klieren. Ze schei-
i deze substantie af om hun territori-
hun woongebied af te bakenen,
iskusolie werd gebruikt om er aller-
ïrlijkste parfums en schoonheidsmid-
en van te maken. Of dat tegenwoor-
nog gebeurt, weet ik niet. Ik betwij-
het want het zal wel goedkoper of
ivoudiger zijn die middelen synthe-
h te bereiden.
Muskusratten zijn overigens nog
eds een geliefd jachtobject, maar dan
gens hun pels. Omdat het in Noord-
nerika 's winters zoveel kouder is dan
ons, is z'n vacht daar van veel betere
'aliteit: dikker en fijner. Men spreekt
k wel eens van bisambont. Vandaar
de muskusrat ook wel bisamrat
irdt genoemd.
Rond de eeuwwisseling gingen er
igal eens rijke Europeanen naar Noord-
nerika om er te jagen. Eén van hen
nd ook de jacht op muskusratten erg
ik. Zo leuk dat hij er enkele meenam
Het gehavende kadaver van de muskusrat die
lingvormige staart.
naar ons werelddeel (Tsjecho-
Slowakije). De drie paartjes die daar
werden uitgezet zijn de stamhouders van
bijna alle nu in West- en Midden-Europa
levende muskusrattenl Pelsjagers zetten
in 1929 muskusratten uit in Noord-
Europa. Nu leven ze daar o.a. in Finland,
Noord-Rusland en Siberië. Ze worden
daar vanwege hun bont bejaagd. Ook in
België en Frankrijk heeft men getracht
de muskusrat te fokken. Afstammelin
gen van deze dieren bereikten het eerst
ons land. In 1942 was dat; er werd één
exemplaar in Valkenswaard (Noordbra
bant) gevangen. De uitbreiding ging
eerst heel langzaam en beperkte zich
vrijwel tot alleen Brabant. Als in het be
gin van de jaren zeventig de Midden-
Europese muskusratten ons land koloni
seren lijkt plotseling het hek van de dam.
In een enorm tempo neemt de soort in
aantal toe en breidt zijn woongebied uit.
In 1976 vangt men al ruim 6.200 muskus
ratten, in 1978 ligt het aantal boven de
100.000 en in 1982 al boven de 178.0001
Tja, daar zitten we dan met deze
plaag. Ondanks de regelmatige bestrij
ding, is de opmars van het dier niet te
stuiten. Duidelijk is dat wij mensen er in
eerste instantie zelf de oorzaak van zijn.
Terwille van het plezier van de jacht of
onlangs werd gevonden in de berm van de Veenselangweg. Goed te zien is de kenmerkende pe-
Bovendien weet je niet waar je aan be
gint. De Tsjechische jager heeft vast niet
aan het lage Hollandse polderland ge
dacht toen hij de muskusratten naar zijn
land meenam.
Sexlokstoffen
Het succes van de muskusrat in Euro
pa wordt wel verklaard met het feit dat
het dier hier geen natuurlijke vijanden
heeft. Toch schijnen otters, bunzingen,
hermelijnen en zelfs wezels wel eens
muskusratten te verschalken. Maar ja,
otters zijn door menselijk toedoen in ons
land zeldzaam geworden en de andere
roofdiertjes worden zelfs nog vervolgd
omdat ze schade zouden doen aan an
dere (jacht)dieren.
Overigens heeft de muskusrat in z'n
oorspronkelijke verspreidingsgebied ook
niet veel natuurlijke vijanden. De aantal
len lijken daar meer bepaald te worden
door de beschikbare woonruimte, de
aanwezigheid van voedsel en de eigen
bevolkingsdruk. Als daar in een bepaald
gebied te veel dieren komen, ontstaat er
zo'n onrust dat ze nauwelijks nog aan
voortplanten toe komen. Ook trekt het
deel van de dieren dat teveel is weg. Zo
is de overbevolking snel te niet gedaan.
Muskusratten zijn bij ons zo succes-
des gespeeld en pas na de tweede ronde
is bekend wie zich kampioen van Tetak
mag noemen. De tweede ronde wordt in
maart 1984 gespeeld.
Verrassing
Martin Janssen kwam zondag wel erg
verrassend naar voren. Hij was erg goed
op dreef en iedereen verkeek zich op zijn
verdedigend spel, zodat hij zonder ook
maar één partij te verliezen, winnaar
werd van deze eerste ronde. Doordat ie
dereen 9 partijen moest spelen, werd het
een enorme conditieslag, waardoor de
meeste spelers aan het eind van de mid
dag op hun tandvlees liepen.
leder die een cursus silhouet-knippen
heeft gevolgd, is op dinsdag 8 novem
ber, 20.00 uur, welkom bij mevrouw
Wieten, Warmoesstraat 36. Men kan
een knipsel meebrengen ter grootte van
een ansichtkaart, aan de voorkant voor
zien van naam, adres en het woord
,,knipgroet". Deze knipsels dienen voor
een landelijke verzameling, waarvan
men later een exemplaar kan bestellen.
Wie op die dag verhinderd is, kan ook
op een ander tijdstip een knipsel
inleveren.
Joop Rommets boekte in ,,De Linde
boom" een ietwat fortuinlijke schaakze
ge op A. C. Bakker, waardoor hij in de
hoofdgroep van schaakclub En Passant
een half puntje uitliep op Jaap Dros en
Rinus Vittali, die na een korte, maar vin
nige partij tot een puntendeling kwa
men. A. C. Bakker verloor bovendien
zijn beide inhaalpartijen tegen Rommets
en Dros, met als gevolg dat hij zich
thans in degradatiezone bevindt.
In de B-groep lijkt A. Terpstra zich
goed te herstellen na een wat minder
fortuinlijke start. Aan kop gaat nog
steeds M. Witte, die maandagavond
Frank van Lare via een venijnige wen
ding overrompelde. F. van Tatenhove
brak zijn partij tegen W. Hoekman nog
af, maar zijn stelling is kritiek. Hoekman
staat een paar pionnen voor en zal on
getwijfeld de buit binnen weten te
halen.
Uitslagen, groep A:
A. C. Bakker-J. Rommets 0—1
J Rommets-A. C. Bakker 1 0
M. Vittali-J. Dros >4-54
J. Dros-A. C. Bakker 1—0
B-groep:
J. van Heerwaarden-P. Eelman 0—1
N. van Heeringen-W. Pranger 1 0
M. Bremer-E. de Visser 0—1
F. van Tatenhove-R. Daan 54 54
A. Terpstra-W. Hoekman 1 0
A. Terpstra-R. Daan 1 0
W Pranger-P. Eelman 0—1
J. van Heerwaarden-E. de Visser 0—1
M. Witte-F. van Lare 1—0
Maandag begint de clubavond om
19.00 uur.
winningen van Peter Veldman en Wilco
Bakker, één overwinning van Peter Maas
en een fraaie zege in het dubbelspel kon
ook Tetak 3 met een royale zege huis
waarts keren: 8—2.
Waardevol
Hoe waardevol Rob Bakker voor het
Tetak-jeugdteam is, bleek zaterdag.
Toen moest men zonder hem spelen,
omdat hij in Tetak 2 moest invallen. Bar
bara Houteman, Jelte van der Kooi en
Alexander Bakker waren niet tegen het
geweld van Rats 4 ODgewassen. Verre
weg de meeste partijen werden ruim in
2 sets verloren. Meteen 10—0 nederlaag
moest men derhalve terug naar Texel.
Zaterdag a.s. spelen alle Tetak-teams
weer een tuiswedstrijd in sportzaal De
Ferrever te Den Burg. Aanvang 14.15
uur. ledereen wordt verzocht uiterlijk
14.00 uur aanwezig te zijn. Tetak 1 en
Tetak-jeugd spelen resp. tegen Polisport
5 en Polisport 2 uit Schagen. Tetak 2
ontmoet Martin Schilder 5 uit Limmen
en Tetak 3 krijgt Spoednik 8 uit Warmer-
huizen op bezoek.
Maandag 7 november van 13.30 -
15.30 uur houdt de diëtite, mevr. Goote,
zitting in het Groene Kruis-gebouw, vol
gens telefonische afspraak tel. (02220)
3241 (tussen 16.30-17.30 uur).
Zondag 6 november 1983
Uitsluitend voor spoedgevallen
Van vrijdagavond 18.00 uur t/m
maandagmorgen 8. uur
Dokter K. Eissen. Julianastraat 9,
Den Burg, tel (02220) 2039.
Aanvragen visites s.v.p. tussen 9.30
en 10.30 uur.
Spreekuur op zaterdag en zondag
van 11.30 - 12.00 uur en van 16.00 -
16.30 uur zonder afspraak.
Ie mannetjes uit de wijde omtrek met
dergelijke stoffen in de val lokken, dan
zijn we natuurlijk al een flink eind op
weg.
Smakelijk?
Hoewel de muskusrat hier als een
soort volksvijand wordt afgeschilderd,
schijnt hij dat in Amerika helemaal niet
te zijn. Hij wordt daar zeker veel meer
gewaardeerd, niet alleen om zijn bont. Ik
las zelfs dat men de dieren er op bepaal
de plaatsen uitzet om watergangen open
te houden. Het zijn heel mooie, vriende
lijk ogende, dieren die de naam 'rat' ei
genlijk niet verdienen. Biologisch gezien
is het ook helemaal geen rat, maar een
flink uit de kluiten gewassen (woel)muis.
In Amerika spreekt men wel van moe
raskonijn en onze zuiderburen noemen
hem waterkonijn. Benamingen die bij
deze echte planteneter heel wat beter
passen.
Ratten zijn natuurlijk te vies om te
eten, maar konijnen worden beschouwd
als een smakelijk stukje wild. Is het daar
om dat men in Amerika en België de
muskusrat wel eet, maar dat wij hen niet
lusten?
Adriaan Dijksen
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmiddag 13.00 uur.
Telefonisch bereikbaar zaterdag en
zondag van 13.00-14.00 en
18.30-19.30 uur.
Zr. Marja van Etten, Kogerstraat
71, Den Burg, tel. (02220) 4465.
Uitleen van verplegingsartikelen
en informatie:
Maandag t/m vrijdag 16.30 - 17.30
uur. Lidmaatschapskaart meebren
gen.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan men zaterdag en
zondag om 18.00 uur precies terecht
in het tandheelkundig centrum in
het Groene Kruisgebouw, Witte
Kruislaan 19.
Aan de crossloop door duin en bos bij
Schoorl werd door 3 Texelaars deelgeno
men. Eduard Dijker ging over het zeer
zware parcours (5 km) met veel klimwerk
en zandpaden in 22.40 min. Van de 125
deelnemers werd Eduard derde. Maarten
Dijker eindigde met 24.40 min. ook bij de
kopgroep.
Theo Franchimon was ook van de par
tij. Hij werd 4de op de 10 km. in 35.50
min. Erik Bakker, die in september de
Kneesloop won, was winnaar in 34.25
min.
Zondag a.s. Texelse deelname aan de
Volksmarathon te Amsterdam en een
halve marathon in Warmenhuizen.
De gezamenlijke training begint zon
dag een kwartier eerder, dus om kwart
over vier. Start bij de trimbaan.
I
I
Weverstraat 95, telefoon (02220)
2112. Open van maandag t/m vrij
dag van 8.30-18.00 uur. Zaterdag
van 11.00-12.30 uur en van
15.00-17.00 uur en zondag van
11.00-12.30 uur en van 16.00-17.00
uur.
Buiten die tijd alleen voor spoed
eisende gevallen.
Spreekuur: elke werkdag van
9.00-10.00 uur en van 14.00 tot
15.00 uur, Julianastraat 3a, Den
Burg, telefoon (02220) 4152.
Dit weekend kan tussen 17.00 en
19.00 uur gebeld worden met mevr.
B. Dijkstra, telefoon (02223) 832.
Consultatiebureau voor alcohol en
drugs, Molwerk 31/45, 't Horntje.
Spreekuur volgens afspraak: tele
foon (02226) 413.
Zelfhulpgroep voor partners van
verslaafden: overdag (02226) 413 of
593, vragen naar Lies of Carla;
's avonds (02223) 821 (Lies)
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 9.30 uur ds. Wisman
Dienst voor jong en oud.
Uitzending via De Lichtboei
Den Hoorn 11.00 uur ds. Verbeek
m.m.v. Soli Deo Gloria
De Koog 9.30 uur mej. C. Vlaming
De Waal 9 30 uur ds. Verbeek
gezinsdienst
Oosterend 9.30 u. Cand. De Jong
uit Groningen.
Oudeschild dienst in Oosterend.
De Cocksdorp 11.00 uur Cand. De
Jong
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.00 u. Ds. R. J. Blaauw
Dankdag, m.m.v. de kinderen.
19.00 uur Ds. Blaauw
(in de Poort)
Uitzending via ,,De Lichtboei"
Oosterend 10.00 u. ds. M. J. van
Reenen, uit Harderwijk
19.00 uur ds. M. J. van Reenen
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10.00 uur Dienst
16.00 uur Dienst
GEREF. KERK (Vrijgemaakt)
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 16.15 uur dienst
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 10.00 uur ds. Hylkema
Kerkbusje Den Hoorn.
BAPTISTENGEMEENTE
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 19.15 uur ds. Van der
Vlugt uit Harderwijk.
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg: zaterdag 19.30 uur
Herenkoor
Uitzending via ,,De Lichtboei"
zondag 10.45 uur, Dameskoor
Kindernevendienst
De Cocksdorp zondag 19.00 uur
Oosterend zondag 9.30 uur
Oudeschild zondag 10.00 uur
Woord-Gebedsdienst
JEHOVAH'S GETUIGEN
Koninkrijkszaal, Schilderend 19,
Zondag 10 30-11.20 uur Openbare
lezing.
11.20-12.30 u Wachttorenstudie,
Iedere donderdag: Theocratische
school, 19.30-20.20; dienstverga-
dering 20.20-21.00 uur.
Alleen voor spoedgevallen tele
foon (02220) 2527.
Voor noodslachtingen bellen op
werkdagen (02220 2182 (slacht
plaats); na werktijden en in het
weekend (02220 3541 via TEM-
centrale.
Bij brand en voor spoedeisend
ambulancevervoer bellen: 02220-
2066. Bij geen gehoor 02230-
22222. Voor niet spoedeisend
ambulancevervoer: 02230-12888,
bij geen gehoor 02230-22222.
Het politiebureau van de groep
Texel van de Rijkspolitie is op werk
dagen geopend van 8.00 tot 18.00
uur en in het weekend van 9.00 -
18.00 uur, telefonisch te bereiken
via tel. (02220) 2644. Buiten de kan
tooruren kan men rechtstreeks con
tact opnemen met de meldkamer
van het district Alkmaar, tel. (072)
116444 (tussen 23.00 en 08.00 uur).
Het bureau te De Koog is elke
dinsdag- en donderdagmiddag
open van 16.00 - 18.00 uur.
Voor meldingen van schepen of
zwemmers in nood: Kustwacht Eier
land, tel. (02222) 270.
