Groen cZwartsJ~exels in het harL>
s
Extractor" haalt
PCB uit afvalwater
t
S
Den Hoorn herdoopt
in ,,Nollendonk
der overnachtingen
IST-campings
aarten voor
elderse politie
2 maart
vrijdagavond
gesloten.
ROS' MAGAZIJN
ff
fanaat opgeploegd
romfi etsen
t het verkeer
afés te lang open
Uitvinding van NiOZ-anaiist
Orgelconcert in
gereformeerde kerk
Gebedsdienst via
De Lichtboei
Eerste lepelaars
Vat met onbekende
inhoud gevonden
ARGANG Nr. 9862
VRIJDAG 2 MAART 1QRA
Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (02220) 2741.
irërktijd: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266,
[isterhof, Westerweg 14, Den Burg, tel. (02220) 4988 en Niek van dei
Schilderweg 215, Oüdeschild, tel. (02220) 5393.
vertenties, abonnementen, etc.:
eld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
(02220) 2741. na 18.00 uur 4881.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs /17,40 per kwartaal.
Losse nummers f0.75.
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636.
Rabobank nr. 36.25.01.742: NMB nr 67.34.60.398.
campings van de Recrea-
chting is het aantal overnach-
n in het afgelopen jaar aanmer-
minder geweest dan in 1982.
camping „Kogerstrand" zakte
jantal overnachtingen (van Texe-
gebruikers van seizoen-
ien meegerekend) van 268.827
256.078, een teruggang van
Op Lo,odsmansduin zakte het
il overnachtingen van 156.658
145.341 (een teruggang van
Alleen op de veel kleinere
ling „Om de Noord" was van
g sprake: van 40.834 naar
overnachtingen,
ik in andere toeristische secto-
ip Texel zou er sprake zijn van
linderde overnachtingsaantal-
lenk Tjepkema en zijn vrouw
tgen vorige week naar Den Hel
en bezorgden daar op het poli-
bureau twee taarten. Het gebaar
js een blijk van erkentelijkheid
de zorgvuldige wijze waarop
Helderse politiemannen de afge-
ien weken het verkeer van en
Texel hebben gecontroleerd op
i a nwezigheid van vee ter voorko-
li ing van verspreiding van mond-
•iklauwzeer. Tjepkema (optredend
mens de Vereniging voor Vee-
vderijbelangen) wilde duidelijk
':en dat de boeren deze controle
prijs hebben gesteld. Het gebaar
°kte op het bureau wel verbazing.
tkomt maar zelden voor dat bur-
dankbaarheid betuigen voor
Mieoptreden.
Bij de controle van de auto's be-
y fden de wetsdienaren soms gek-
9! dingen. Een Texelse dwerggei-
houder die met een geit naar een
\Hoordholland gestationeerde bok
Side, had zijn dier tussen de ban-
in van zijn personenauto wegge
leid, met een deken erover. De
9iic slaagde bijna, want de politie
tntroleerde alleen de kofferruimte,
m de klep werd dichtgeslagen,
M de geit onder de deken echter
luid gemekker aan, waarmee
}t dier zich had verraden en het
rnport niet doorging.
Drogisterij
Theo Hillebrand bij zijn uitvinding.
)e heer A. J. Keyser uit Ongeren
rkte dinsdag dat hij bij het omploe-
van een stuk land aan Tienhoven
(zijn werktuig over iets hards ramde,
bleek een granaat van 50 cm lang te
de doorsnede van het wapentuig
een kleine twintig centimeter. De
"opruimingsdienst heeft het projec-
meegenomen.
linsdag nam de politie tijdens een
torsurveillance overdag twee opge-
Jrde bromfietsen, behorende aan een
jarige en een 19-jarige Texelaar, uit
verkeer. Tegen middernacht nam de
ivone surveillanceploeg nog een op
roerde brommer in beslag, deze be-
orde aan een 18-jarige Texelaar.
Inde nacht van dinsdag op woensdag
isst de politie twee keer proces ver-
opmaken omdat cafés in Den Burg
open waren. Om 1.15 en 1.20 uur
beide gelegenheden nog in
Irijf.,
De bij het IMIOZ werkzame chemisch analist Theo Hillebrand
heeft een apparaat uitgevonden waarmee het mogelijk is de be
ruchte pcb's en andere niet afbreekbare giftige stoffen uit wa
ter te verwijderen. Deze continue vloeistof extractor" zou een
uitkomst kunnen zijn voor bedrijven die genoodzaakt zijn water
te controleren op de aanwezigheid van deze schadelijke stoffen
of die deze stoffen op betaalbare wijze uit hun (afval) water wil
len verwijderen. De aanvraag op octrooi voor het apparaat is in
middels geregistreerd.
Zoals bekend vormen de zg. gechlo
reerde koolwaterstoffen één van de ern
stigste bedreigingen voor het milieu. De
pcb's in het waddenzeewater zijn vrijwel
zeker de belangrijkste oorzaak van het
verdwijnen van de zeehond. De pcb's
komen in de natuur normaal niet voor en
zijn altijd afkomstig van menselijke in
dustriële processen. Zelfs in het water
van de open oceanen en in vrijwel alle
organismen zijn de pcb's aangetoond.
Apparatuur waarmee het mogelijk is
om op eenvoudige en goedkope wijze
pcb's en de daaraan verwante andere
chemische stoffen uit het water te ver
wijderen, voorziet ongetwijfeld in een
behoefte. Het is thans wel mogelijk om
de genoemde stoffen uit water te halen,
bijvoorbeeld met actieve kool en door
toepassing van zg. vloeistof-vloeistof ex
tractie. Maar daaraan kleven allerlei na
delen, die de Hillebrand-extractor niet
heeft.
Oplossen
In het apparaat wordt gebruikt ge
maakt van het tegenstroomprincipe en
het verschil in soortelijk gewicht van
twee niet mengbare vloeistoffen. Aan
het systeem wordt in gesloten kringloop
steeds vers gedestilleerd oplosmiddel
toegevoegd. Met een beperkte hoeveel
heid oplosmiddel kan aldus een onbe
perkte hoeveelheid van een andere
vloeistof van de schadelijke bestandde
len worden ontdaan. In het apparaat
worden de schadelijke bestanddelen dus
door een vloeistof opgelost die er op een
bepaalde manier ingebracht wordt. Gaat
het om pcb's, ddt, ddd, hexachloorben-
zeen, e.d. vergiften, dan kan gebruik ge
maakt worden van de vloeistof hexaan
of pentaan. Dat deze stoffen als
oplosmiddel voor de vergiften kunnen
worden gebruikt is al lang bekend. De
uitvinding van Hillebrand behelst het
technische systeem waarin dat continu
en volledig automatisch kan gebeuren
bij een minimaai energiegebruik.
Acht jaar
In het NIOZ is de 37-jarige en in Den
Hoorn woonachtige analist al sinds 1976
met dit project bezig. De glazen extrac
tor die nu in zijn laboratorium de goede
werking bewijst is in een half jaar ont
wikkeld. Hillebrand zegt dat hij daarbij
veel steun heeft gehad van Johan van
Heerwaarden van de NIOZ instrument
makerij en ook van NIOZ beheerder Ed-
zar van Abs die hem stimuleerde om met
zijn vinding commerciële wegen te zoe
ken. Het resultaat van die vlijt ziet er in
teressant maar niet bijzonder gecompli
ceerd uit. Ook een leek snapt hoe het
werkt. Met het toestel heeft Hillebrand
al tien ton Waddenzeewater van pcb's,
aromatische koolwaterstoffen e.d. ont
daan in veertig dagen. Wordt het appa
raat groter uitgevoerd dan wordt de ca
paciteit ook groter. Zouden de buizen die
het hart van het apparaat vormen een
gezamenlijke dikte van drie meter heb
ben dan is er al en capaciteit van 10 ton
per uur en lijkt het dus al aardig op een
apparaat dat industrieel kan worden toe
gepast. Bedrijven als de gemeentelijke
waterleiding van Amsterdam en Gist
Brocades hebben voor de uitvinding van
Hillebrand al belangstelling getoond.
Voor drinkwaterbedrijven is het apparaat
nuttig bij het signaleren van de vervui
ling van inkomend water, dat dus nog als
drinkwater geschikt moet worden ge
maakt. Chemische industrieën zouden
hun pcb-houdend afvalwater zonder
vrees via de extractor in het milieu kun
nen lozen. Hillebrand is bij de octrooi-
raad geweest om na te gaan of een an
der een soortgelijk apparaat eerder heeft
ontworpen, maar dat bleek niet het ge
val te zijn. Het waren andere, veel min
der aantrekkelijke systemen.
Als industriële uitvoeringen van het nu
nog in laboratoriumstadium verkerende
apparaat inderdaad op de markt kunnen
worden gebracht, kan dat voor het NIOZ
veel geld opleveren, al schiet er mis
schien ook wat over voor de uitvinder
zelf
Meten
Wordt de extractor gebruikt als analy
seinstrument, dus om te bepalen of en
in welke mate de pcb's, gechloreerde
pesticiden, e.d. in het water aanwezig
zijn, dan wordt de drab die op den duur
in het oplosmiddel ontstaat onderzocht
met behulp van een gaschromatograaf.
Daarbij kan de hoeveelheid van elk van
de uit het water gehaalde stoffen nauw
keurig, één voor één, worden gemeten.
Wordt het apparaat in vergrote uitvoe
ring alleen gebruikt om de gifstoffen te
verwijderen, dan is dat uiteraard niet be
langrijk en wordt de drab vernietigd. Van
de hoeveelheden pcb's die zich in het
water bevinden moet men zich geen
grote voorstelling maken. Het gaat vaak
om concentraties die zo gering zijn dat
ze niet kunnen worden aangetoond
voordat ze zijn geconcentreerd. In hef
open oceaanwater is de concentratie bij
voorbeeld 1013 gram per liter. Anders
gezegd: in elke liter zit 0,0000000000001
gram pcb! In kustwateren zoals de Wad
denzee zijn de concentraties veel hoger
maar ook daar zijn ze nog onvoorstel
baar klein. Dat zeehonden en andere
dieren er niettemin schade van onder
vinden komt omdat de concentraties in
de organismen via de voedselketen
steeds groter worden. Al die elkaar ope
tende diertjes, tot en met de zeehond,
gedragen zich als levende extractors...
Voor wie het nog niet duizelt, staat el
ders in dit nummer een tekening van de
Hillebrand extractor met een bedrijving
van de werking.
Organist Peter Zwart geeft dins
dag 6 maart een concert in de Gere
formeerde kerk van Den Burg.
De aanvang is 20.15 uur en de toegang
is vrij. Na afloop van het concert wordt
een collecte gehouden ten bate van het
orgelfonds. Het programma is als volgt:
1. a. O, Heer die onze Vader zijt
b. Ach hoe vluchtig, ach hoe nietig, Pe
ter Zwart.
2. Dor ische Toccata, J. S. Bach
3. Echo Fantasie in D, J.P. Sweelink
4. Concerto der Sign. Taglietti, J. G.
Walther.
a. Adagio; b. Allegro; c. Trio; d. Allegro.
5. Grans Choeur in D (Alia Handel), A.
Guilmant
6. Suite du premier ton, L. N.
Clerambault.
a. Grand plein jeu; b. Duo; c. Basse et
dessus de trompette; d. Recits; e.
Dialogue.
7. Sonate nr. 6 (Gebed des Heren, 4 vari
aties) F. Mendelssohn Bartholdy.
De samenkomst die vrijdagavond (he
den) in het kader van Wereldgebedsdag
om 20.00 uur wordt gehouden in de
Doopsgezinde kerk, wordt rechtstreeks
via De Lichtboei uitgezonden.
FF
Texe/s zuidelijkste dorp viert dit jaar voor de tiende keer car
naval. Sinds woensdag heet het dorp Nollendonkwat blijkt
uit het vervangen van de naamborden bij de zes invalswegen
van het dorp. Zaterdag worden de bloemetjes uitgebreid bui-
tengezet met festiviteiten voor alle leeftijden. Verantwoordelijk
voor dit alles is de carnavalsvereniging ,,De Stienepikkers", de
ze keer aangevoerd door de Raad van Elf met Prins Willem
(G oen ga) de eerste.
Om 10.00 uur zaterdagochtend begint
voor de ouderen het festijn in hotel Op
Diek waar burgemeester Engelvaart
door het overhandigen van een sleutel
duidelijk maakt dat hij het bewind over
het dorp tijdelijk in handen legt van de
raad van elf. Voor deze bijeenkomst zijn
alle ouderen van Den Hoorn uitgeno
digd. In het dorp wonen totaal meer dan
100 65-plussers en er wordt op gerekend
dat zeker 90 personen aanwezig zullen
zijn. Ze zullen niets tekort komen: er is
koffie en koek en om 13.30 uur is er een
gezamenlijke maaltijd. Jan Boom uit Ou-
deschild houdt aan de hand van een vi
deovertoning een interessant praatje
over de visserij en Klaas Bonne uit De
Koog treedt op als Kees Stet. Belangrijk
moment tijdens het feest is het aanwij
zen van de Hoornder ereburger (of bur
geres) 1984. De betreffende persoon zal
met de bij deze titel behorende versierse
len worden getooid. Het feest duurt tot
ongeveer 15.00 uur.
De jeugd (tot een jaar of 14) is vanaf
14.30 uur welkom in „Loodsmanswelva
ren". Het is de bedoeling dat iedereen
zich op originele wijze verkleedt. De kin
deren die dat het leukst hebben gedaan
krijgen prijzen. Het programma voor de
jeugd omvat verder een poppentheater-
voorstelling en de vertoning van een
speelfilm. Een leuke gebeurtenis kan de
balonnendanswedstrijd worden. De
dansende kinderen moeten daarbij
trachten luchtbalonnen, die ze met
touwtjes aan de enkels dragen bij elkaar
stuk te trappen. Wie zijn ballon het
langst heel houdt, is winnaar.
Oudste
Traditiegrtouw brengen prins en
raad van elf om 19.30 uur 's avonds
een bezoek aan de oudste ingezete
ne van Den Hoorn. Bij leven en wel
zijn is het de tiende keer dat me
vrouw V. Cupido-Hutjes die eer te
beurt valt. Extra verheugend is dat
zij met haar 97 jaar niet alleen de
oudste van Den Hoorn maar tevens
van heel Texel is. Mevrouw Cupido
krijgt dus voor de tiende keer de
„Orde van de Stienepikkers' (een
steen aan een touwtje).
Eerder op de dag krijgt ook de jongste
ingezetene van het dorp bezoek. Wie
dat zal worden is nog niet zeggen want
er lopen enkele vrouwen in Den Hoorn
en wijk H „op alle dagen" en in ten
minste één geval is betrokkene al voor
zaterdag a.s. „uitgeteld"....
Het grote carnavalsfeest begint om
streeks 20.00 uur in Loodsmanswelvaren
volgens het bekende schema met uitrei
king van onderscheidingen e.d. Ook hier
zijn prijzen beschikbaar voor degenen
die het leukst zijn uitgedost. De jeugd is
welkom vanaf 19.30 uur voor het carna
valsdisco in dezelfde zaal.
Kleurwedstrijd
Vorige week dinsdag heeft de carna
valsorganisatie op de lagere school en
de kleuterschool van Den Hoorn aan alle
leerlingen kleurplaten laten uitreiken.
Het is een afbeelding van een carnavals
vereniging. Voor degenen die de teke
ningen het mooist inkleuren zijn prijzen
beschikbaar. De gekleurde tekeningen
kunnen vandaag nog worden ingele
verd. Wie de beste prestatie (rekening
houdend met de leeftijd) levert wordt
uitgeroepen tot hulpprins of hulpprin
ses. Aan het begin van het jeugdfeest
(zaterdagmiddag om 14.30 uur in
Loodsmanswelvaren) wordt de uitslag
bekend gemaakt. De hulpprins is gedu
rende de rest van het feest de rechter
hand van Prins Willem, als de leeftijd dat
tenminste verantwoord maakt.
De eerste lepelaars zijn op Texel
aangekomen. Woensdag werd er
een gezien bij Akenbuurt, maandag
vlogen er twee boven De Koog in de
richting van De Muy en dinsdag
werd opnieuw een lepelaar waarge
nomen boven de Rozendijk, ook
vliegend naar De Muy. De Muy
wordt op het ogenblik nog niet be
waakt zodat de aankomst van de
vogels aldaar door Staatsbosbeheer
niet kon worden bevestigd. De tijd
van aankomst is niet bijzonder
vroeg of laat. Vrijwel altijd arriveren
de eerste lepelaars eind februari op
het eiland.
Een Oudeschilder familie stelde aan
het begin van de week de politie op de
hoogte van de vondst van een vat met
onbekende inhoud. Het ongeveer één
meter hoge vat heeft een doorsnee van
een halve meter, is blauw en bevat een
onbekende chemische stof. De politie le
verde het over aan de gemeente.
Woensdag werden in Den Hoorn de bordjes verhangen.
