(jroen 'wartsjexehin het harL,
flinisterie akkoord met
iollards-lreneplan
Minister gaf startsein
voor Snellius II
Zandsuppletie lijkt het
meest aantrekkelijk
Haar verpleeghuis
wet apart blijven
NiOZ kreeg pluim van Deetman
Tas met sieraden
gestolen
m
mi-camping voor
an van Asselt?
Afdammen Molen gat geeft alleen plaatselijk effect
25 WAARGANG Nr. 9886
WOENSDAG 30 MEI 1984
i: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (02220) 2741.
werktijd: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266,
losterhof, Westerweg 14, Den Burg, tel. (02220) 4988 en Niek van dei
Schilderweg 215, Oudeschild, tel. (02220) 5393.
Ivertenties, abonnementen, etc.:
eld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
(02220) 2741, na 18.00 uur 4881.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs 717,40 per kwartaal.
Losse nummers 70,75.
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99 17.636.
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr 67.34.60.398.
Ie plannen om de verzorgingshuizen Irene en het C.E. Gol-
s Rustoord te vervangen door één nieuw gebouw van bijna
nderd bedden gaan door. Het ministerie heeft het groene
it gegeven met de enige beperking dat het verpleeghuis niet
lit plan mag worden opgenomen. Dat zal dus op zijn huidige
kaan de Hollewal blijven staan en na verloop van tijd moge-
worden uitgebreid met 14 bedden.
lals het zich nu laat aanzien, kan de
van het nieuwe grote verzorgings
lop het terrein achter het te slopen
ige Gollards Rustoord) in januari of
voorjaar 1985 van start gaan. Het
orgingshuis Irene komt leeg maar
niet worden gesloopt. Voor dit
ouw (gemeente-eigendom) zal een
we bestemming worden gezocht,
oals bekend had de C.E. Gol-
stichting al geruime tijd plannen
nieuwbouw omdat het bestaande
zeer is verouderd en niet door re-
atie is aan te passen. Maar het ver
ingshuis Irene (van de Stichting Sa-
Eén) is eveneens verouderd en ook
was vernieuwing nodig. Dat leidde
contacten tussenbeide stichtingen,
resulteerden in een plan voor geza-
ilijke nieuwbouw. Dit was voordeli-
en praktischer.
Koppeling
et lag voor de hand om ook het door
nen Eén geëxploiteerde verpleeghuis
e nieuwbouw te betrekken, omdat er
ike is van een van overheidswege
rgeschreven „koppeling" tussen Ire-
in verpleeghuis. Destijds werd dit feï-
k te kleine en daardoor in exploitatie
tbare verpleeghuis op Texel toe-
taan op voorwaarde dat Irene en ver-
tghuis bepaalde voorzieningen (zoals
keuken) samen zouden gebruiken,
koppeling zal nu in bouwkundig op-
ongedaan moeten worden ge-
akt. Aangezien de overheid daarop
heeft aangedrongen, zal de vergun-
g daarvoor zonder problemen worden
egeven. Reden om het verpleeghuis
ten het project te houden is het feit
dit gebouw nog maar zeven jaar
itaat; opheffing zou een te grote kapi-
Isvernietiging betekenen. De betref-
ide autoriteiten zijn van mening dat
verpleeghuis ook van de keuken e.d.
de toekomstige nieuwbouw kan profi-
in, want de afstand bedraagt slechts
geveer zeventig meter. Vooral Samen
had de koppeling tussen verpleeg
huis en verzorgingshuis graag in stand
gelaten en had dat aanvankelijk zelfs als
harde voorwaarde gesteld. Tijdens de
onderhandelingen met de rijks- en pro
vinciale overheid werd echter duidelijk
dat het niet verstandig was hieraan vast
te houden. Bij voortzetting van de po
gingen om ook het verpleeghuis in de
nieuwbouw op te nemen, liep men ge
zien de slinkende geldmiddelen die de
overheid voor bejaardenhuisvesting be
schikbaar heeft, kans op afstel.
Personeel
Bewoners en personeel van beide te
huizen zijn inmiddels op de hoogte
gesteld van de beslissing. Voor hen was
het geen verrassing. Het personeel is uit
eraard geïnteresseerd in de gevolgen die
de „fusie" heeft voor de werkgelegen
heid. Voor een tehuis dat twee keer zo
groot is hoeft men niet twee keer zoveel
personeel nodig te hebben, terwijl er
ook in de functies verschuivingen moe
ten komen. Hierover is echter nog niets
met zekerheid te zeggen. Samen Eén
hoopt de werkgelegenheid in Irene in
stand te zullen houden, wat mogelijk is
omdat door de loskoppeling van het ver
pleeghuis een iets „bewerkelijker" situa
tie ontstaat. Ook de Gollardsstichting zal
geen mensen naar huis sturen als het
niet echt nodig is. Irene en
Gollards tellen momenteel elk 12
personeelsleden.
Texelse aannemer?
De gezamenlijke nieuwbouw is qua in
vestering in ieder geval veel voordeliger
dan twee aparte nieuwe gebouwen. Het
nieuwe Gollards Rustoord was begroot
op 4 miljoen; het nu te ontwerpen grote
re gebouw zal dus lang geen 8 miljoen
kosten. Zoals bekend was de bouw van
het oorspronkelijk geplande nieuwe
Gollards-gebouw gegund aan de over-
kantse aannemer Jorritsma, wat in de
eilandelijke bouwwereld nogal wat te
leurstelling heeft gewekt. Daar wekken
de plannen voor het grotere tehuis nieu
we hoop. Er is immers sprake van een
ander plan met een andere opdrachtge
ver en er zal een nieuwe aanbesteding
komen waaraan opnieuw door een
plaatselijke aannemer kan worden deel
genomen die dan kan putten uit de erva
ringen die hij bij de vorige aanbesteding
heeft opgedaan. Zo ver is het echter nog
niet. Architect C. R. Alkema moet nog
opdracht krijgen een nieuw plan te ma
ken, waarschijnlijk op no cure no pay-
basis.
Nieuwe stichting
Mede met het oog op de verplichtin
gen die voortvloeien uit testamentaire
beschikkingen zullen de stichting Sa
men Eén en de C. E. Gollardsstichting
blijven bestaan, maar er komt een nieu
we overkoepelende stichting die zich
met beheer en exploitatie van het nieu
we gecombineerde tehuis zal bezig hou
den. Hoe dat in kannen en kruiken moet
worden gegoten is maandag a.s. onder
werp van discussie tussen de betrokke
nen. Er worden geen grote problemen
verwacht. Dat geldt ook voor het verkrij
gen van de zg. verklaring van geen be
zwaar (de feitelijke toestemming, die er
op dit moment dus nog niet is) en de
toestemming voor de bouwkundige ont
koppeling van verpleeghuis en verzor
gingshuis. Zo gauw mogelijk zal worden
bepaald wie de directie gaat voeren over
het nieuwe tehuis, zodat deze persoon
de bouw kan begeleiden.
Een toeriste bemerkte zondag tij
dens bowlen in De Koog dat haar
zwarte tas met sieraden was
gestolen.
In de tas met het opschrift ANWB za
ten drie gouden kettinkjes, één met een
gouden sterrenbeeld Schorpioen, één
met twee briljanten en een ketting met
drie briljanten in de hanger, alsmede een
horloge, fotocamera en zonnebril. De to
tale waarde is f1700,—. De eigenaresse
had de tas even onbeheerd achtergela
ten toen ze de bowlingbaan opstapte.
Het losgooien van de trossen in Den Helder trok vee! belangstelling.
Met het losgooien van de laatste tros van het onderzoekschip Tyro, maan
dagmiddag in Den Helder, gaven minister Drs. W. J. Deetman en de Indone
sische ambassadeur Waloejo Soegito het startsein voor de tweede Snellius
expeditie in het oostelijk zeegebied van Indonesië. Aan boord van de Tyro
waren nog maar een paar onderzoekers van het NIOZ. Het onderzoekpro
gramma begint over vijf weken als de Tyro de plaats van bestemming heeft
bereikt. Aan boord waren wel de tientallen containers die het afgelopen jaar
zijn ingericht voor de diverse onderzoekprojecten. Minister Deetman gaf de
betrokken NlOZ-medewerkers in zijn toespraak een pluim. „De vindingrijke
technici van het NIOZ hebben de Tyro herschapen in een varend research la
boratorium waar menige universiteit trots op zou kunnen zijn." Na het offi
ciële programma in Den Helder bezocht de minister van onderwijs en we
tenschappen met de Indonesische ambassadeur het instituut op 't Horntje.
Hij maakte de overtocht met het NlOZ-vaartuig Navicula. Op het Marsdiep
werd een groet gebracht aan de Tyro.
Minister Deetman tekende vorig jaar
juni een contract met zijn Indonesische
ambtgenoot waardoor de expeditie poli
tiek mogelijk werd. In oktober hoopt de
bewindsman het onderzoek ter plekke in
de praktijk te bekijken, tijdens een offi
cieel bezoek aan Indonesië.
In de officiersclub van de Marine was
voorafgaande aan het losgooien van de
laatste tros een officiële ontvangst waar
vertegenwoordigers van de marine (de
eerste expeditieboot naar Indonesië was
het marineschip „Willibrord Snellius"),
de overkoepelende organisatie Neder
landse Raad voor Zeeonderzoek en de
directie van het NIOZ bij aanwezig
waren.
Na een welkomstwoord van NRZ-
gastheer J. C. Kreffer ging minister
Deetman in op het belang van oceano-
grafisch onderzoek ver van huis. „God
schiep hemel en aarde, maar de Neder
landers hebben Holland gemaakt" was
volgens de minister een uitdrukking die
aangeeft dat onze aandacht voor een
belangrijk deel gericht is op de zee dicht
bij. „In onderzoek veraf neemt Neder
land een bescheiden plaats in en met
Snellius II kunnen we ons in dit opzicht
eens duidelijk profileren". De eerste
Snellius-expeditie in 1929 had een groot
effect op de ontwikkeling van oceano-
grafisch onderzoek. Deetman zei ook nu
veel verwachtingen te hebben van de re
sultaten, vooral omdat men niet alleen
uit is op „wetenschappelijke hoogstand
jes" maar veel aandacht besteedt aan
praktisch onderzoek dat betrekking
heeft op de winning van delfstoffen, het
gebruik van de oceaan als voedsel- en
energiebron en de bedreigingen van het
Indonesische milieu.
Avontuur
Hij noemde de expeditie niet alleen
Lees verder pagina 5
De heer Jan van Asselt uit De
oog heeft tegenover zijn woonhuis
de Pontweg onlangs 2,88 ha
ond gekocht, waarvan een klein
eel in het bestemmingsplan buiten-
ibied een recreatiebestemming
enten en caravans) heeft. Hij heeft
et college verzocht deze globale
estemming uitte werken krachtens
tikel 11 van het bestemmingsplan,
at betekent dat B en W in overleg
et de betrokkene een gedetailleerd
lan voor het betreffende gebiedje
uilen vaststellen.
Van Asselt kocht het totale stuk grond
grenst aan het Turkse Tent-terrein
an de Stichting Vakantie Verblijven)
an Hans List. Het was merendeels
bollengrond, die in opdracht
in Van Asselt inmiddels is verbeterd
oor het onderwerken van een grote
oeveelheid (100m3) stalmest, kalkbe-
lesting en door het aanbrengen van
rainage. Tussen dit bollenland en het
irrein van De Turkse Tent ligt een stukje
os van 6000 m2 waarvan iets meer
an de helft 3600 m2) in het bestem-
ingsplan buitengebied een recreatie
estemming heeft gekregen. Op dit ge-
eelte zouden tenten of caravans kun-
en staan, als dit gebiedje volgens de
ebruikelijke regels door B en W wordt
itgewerkt. Of B en W dat ook zullen
oen, moet nog blijken.
Het opspuiten van het Texelse strand is de meest zekere en in
verhouding tot de kosten meest effectvolle maatregel om de
kustafslag tegen te gaan. Het is dan ook vrijwel zeker dat bin
nenkort besloten zal worden dat vooral op deze manier de ach
teruitgang van de Texelse westkust tot staan zal worden
gebracht.
Die conclusie kan worden getrokken
uit de bevindingen van het in opdracht
van Rijkswaterstaat uitgevoerde
SI BAS onderzoek, waarvan de resulta
ten in juni officieel zullen worden be
kendgemaakt. Daarbij zal niet één me
thode als de beste worden aangewezen,
maar wordt een opsomming gegeven
van tal van mogelijkheden, met vermel
ding van de kosten en de effecten, ook
voor de natuur. De „politiek" moet uit
die oplossingen een keus maken. De za
ken liggen echter zodanig dat het wel
heel gek moet gaan als zandsuppletie
niet als meest gewenste aanpak uit de
bus zal komen. Het is waar dat zandsup
pletie geen afdoende oplossing is omdat
het opgespoten zand op den duur weer
wegspoelt maar dat is ook het enige na
deel, want de kosten zijn te overzien en
de zekerheid over het effect is maximaal.
De zandsuppletie die binnenkort bij De
Koog wordt uitgevoerd zal gedurende
zeker vijftien jaar effect hebben.
Bijna klaar
Het bovenstaande viel op te maken uit
mededelingen die zaterdag werden ge
daan na afloop van de in het NIOZ—
gebouw gehouden jaarvergadering van
de Waddenvereniging. Gerrit Baarse van
het waterbouwkundig laboratorium en
Ruud Stevers van het Centrum voor Mi
lieukunde in Leiden gaven daar een op
somming van de bevindingen die het
SIBAS-onderzoek heeft opgeleverd.
Beiden waren bij dit onderzoek betrok
ken, laatstgenoemde in het bijzonder
voor wat betreft de effecten van de ver
schillende kunstverdedigingsmogelijk-
heden voor de flora en fauna. Ze waren
echter niet bevoegd om nadrukkelijk aan
te geven welke oplossing naar hun idee
gekozen zou moeten worden en ver
meldden ook niet welke kosten zijn bere
kend voor de verschillende oplossingen.
De afkorting SIBAS betekent „Sa
menwerkende Instellingen ten behoeve
van Beleidsanalytische Studies". Belan
grijkste uitvoerder van het onderzoek
was het waterbouwkundig laboratori
um. Zoals bekend heeft het SIBAS eerst
een voorstudie uitgevoerd, die begin
1982 gereed was en waarbij de proble
matiek werd geïnventariseerd. Als ae-
volg van financiële problemen ontstond
toen een vertraging waardoor de één
jaar durende hoofdstudie pas nu kan
worden afgerond en de besluitvorming
in juni van start kan gaan. Tal van kust
verdedigingsmogelijkheden werden
bestudeerd, waarbij de Texelse kust in
zes vakken werd ingedeeld: de noordkop
met het bolwerk Eierland, de Slufter, de
Muy, het Kogerstrand, het Westerslag
en de duinen bij Den Hoorn aan de zuid
west punt van het eiland.
Allerlei verdedigingsvariariten (inclusief
„niets doen") en combinaties daarvan
werden bestudeerd, waarbij duidelijk
werd wat de gevolgen (ook financieel)
van de verschillende mogelijkheden zou
den zijn. Het zal mede afhankelijk zijn
van het beschikbare geld voor welke me
thode wordt gekozen. Niet alleen werd
aandacht besteed aan de gevolgen voor
veiligheid en natuur maar ook recreatie
ve, landbouwkundige en sociaal-
economische aspecten liet men
meewegen.
Onder meer werd een voorspelling op
gesteld over de achteruitgang van de
kust tot het jaar 2010, telkens bij een van
de mogelijke maatregelen. Eén van de
conclusies was dat het aanleggen van
strandhoofden verreweg het meest helpt
op het kustgedeelte ten zuiden van De
Koog, waar ze grotendeels al liggen. Uit
breiding van die hoofden in noordelijke
richting helpt naar verhouding minder
en is daarom niet aantrekkelijk.
Het tot de verbeelding sprekende
idee om de stroom bij de zuidpunt
van Texel uit de kant te buigen door
het afdammen van het Molengat en
het doorgraven van de Razende Bol
is ook minder aantrekkelijk, vooral
omdat maar een klein deel van de
kust er profijt van heeft. Dat profijt
is overigens aanzienlijk. Na zo'n af
damming kan het strand bij Hoorn-
derslag er wel een paar honderd me
ter breder van worden. Meer naar
het noorden neemt het effect snel
af. Bij paal 12 is de invloed van de
Molengatafdamming al vrijwel nihil
en is de afslag er even hevig als zon
der afdamming.
Dit „lokale" effect zou toch nog aan
trekkelijk zijn, ware het niet dat de
kosten zeer hoog zijn. Zou het toch tot
afsluiting van het Molengat komen dan
zou dit op een zo noordelijk mogelijke
plaats moeten gebeuren. Het effect voor
de kust van Texel is dan het grootst. Het
Molengat is op dit punt wel veel breder
dan op een zuidelijk punt, maar ook veel
minder diep. De langere dam zal daarom
ongeveer even veel kosten als een korte
die door diep water moet worden ge
legd. Ook het effect van strandhoofden
is nogal lokaal. Zelfs neemt de kustafslag
toe ten noorden van een eventueel
nieuw aan te leggen reeks strandhoof
den. Zou men bijvoorbeeld hoofden leg
gen op het strand van De Koog dan zou
daar de afslag worden afgeremd maar bij
De Muy zou de kustachteruitgang juist
worden versterkt.
Ook het maken van een 400 meter lan
ge, verharde dam haaks op de kust bij de
vuurtoren is bestudeerd als mogelijkheid
om de stroom op dit punt buiten de kust
te brengen en daardoor de afslag tot
staan te brengen. Gebleken is dat zo'n
dam inderdaad veel zand, dat anders in
noordelijke richting zou verdwijnen, zal
„vangen". Er zal een breed strand ont
staan langs de zuidelijke flank van de
dam en de kustafslag zal gerekend vanaf
de vuurtoren over een lengte van vier ki
lometer worden gestopt. Dat resultaat is
nogal mager in verhouding tot de hoge
kosten van zo'n verharde dam. Het ef
fect is hetzelfde als van een veel goedko
pere zandzuppletie maar wel blijvend.
Het was zaterdag duidelijk dat ook deze
oplossing voor degenen die de beslis
sing moeten nemen, niet aantrekkelijk
kan zijn.
Tenzij er onverwacht enorme sommen
geld beschikbaar zullen worden gesteld,
zal de Texelse kustverdediging in de toe
komst waarschijnlijk uitsluitend door
zandsuppletie worden uitgevoerd, afge
zien van het „normale" onderhoud dat
Rijkswaterstaat jaarlijks aan de duinen
uitvoert. Overigens zou ook dit (vrij in
tensieve) onderhoud ter discussie kun
nen worden gesteld. Ruud Stevers van
net centrum voor milieukunde liet in zijn
praatje uitkomen dat verminderd onder
houd ernstige gevolgen heeft voor de
natuur in de natte duinvalleien. Die stui
ven dan onder het zand en verliezen hun
botanische waarde.
