„Controversiële figuur nam
afscheid van Staatsbosbeheer
1
Voortbestaan Waalder
school veilig gesteld
GS akkoord met spreidingsplan
Geslaagden voor
zwemdiploma
TEXELSE COURANT
In aanwezigheid van meer dan tweehonderd officiële genodigden
heeft Ing. Maarten Mantje vrijdagmiddag in het N/OZ— gebouw offi
cieel afscheid genomen a/s hoofd van het district Texel van Staatsbos
beheer. Tijdens het officiële gedeelte van de afscheidsreceptie werd
het echtpaar Mantje door een tiental spelers uitgeluid, waaronder zijn
opvolger Roe/f K/aassen, die de meest typerende karakteristiek gaf
van de persoon Mantje: ,,Voor velen ben je een enigszins controversië
le figuur. Je verkondigt de liberale beginselen en daarnaast ben je
overtuigd pacifist. Je bent sterk dominerend, volgens sommigen zelfs
autoritair, maar daarnaast bezit je ook een sterke sociale bewogenheid
en je spant je daarvoor daadwerkelijk in. Je aanpak van zaken is vaak
zeer pragmatisch, maar daarnaast kun je je ook puur ambtelijk opstel
len. Je bent een pionierstype, iemand die graag nieuwe zaken oppakt
maar daarnaast span je je ook in voor het behoud van oude waarden.
Je hebt de belangen van Staatsbosbeheer, maar ook die van jezelf al
tijd goed kunnen verdedigen en deze naar buiten toe verkocht. Dat dit
alles je niet altijd door iedereen in dank werd afgenomen zal duidelijk
zijn."
Op een bijzondere manier werd
het echtpaar Mantje van huis ge
haald en naar het NlOZ-gebouw ge
bracht. Ze stapten in een uit 1947 da
terende militaire jeep, die versierd
was met dennegroen en werden
vooraf gegaan door motorrijders op
een BSA uit 1953 en een militaire
Matcheless uit 1951. Dit oude mate
riaal (eigendom van Hans Bremer en
Frits van de Gracht) was van stal ge
haald om in herinnering te roepen
dat Mantje in het prille begin van zijn
carriere (in de Noordoostpolder) ook
van een jeep gebruik maakte. De
motorrijders als escorte gaven de in
druk dat het om een staatshoofd
ging, want Mantje werd in menige
kring van autoriteiten ,,de koning
van Texel" genoemd. De route naar
het NIOZ gebouw was gemarkeerd
met denneboompjes die voorzien
waren van een mantje
Het grote NIOZ auditorium was maar
net groot genoeg om alle genodigden
een zitplaats te geven. Een welkom werd
uitgesproken door drs. Harm de Jong,
consulent Natuurbeheer en hoofd van
het Staatsbosbeheer Noordholland.
Burgemeester J. A. Engelvaart ging in
zijn toespraak in op het vraagstuk van
natuur- en landschapsbeheer op Texel
en het belang van de voorlichting daar
bij. Dit rigar aanleiding van Mantjes uit
latingen in de krant dat het tumult dat
op Texel is ontstaan door de land
schapsplannen van de rijksoverheid
vooral te wijten was aan gebrekkige
voorlichting door Den Haag.
Onwetendheid
Dat het op het gebied van informatie
uitwisseling op dit gebied lang niet
klopt, kon de burgemeester onderschrij
ven. Het was opvallend bij het bezoek
van staatssecretaris Ploeg van landbouw
en visserij, die helemaal niets bleek te
weten over de radicaal afwijzende hou
ding die de gemeenteraad ten aanzien
van nationale landschappen, beheersge
bieden, nationale parken, grote land
schappelijke eenheden, e.d. heeft inge
nomen. De heer Engelvaart veron
derstelde dat iedereen het eens kan zijn
met Mantjes opvatting dat natuurbeheer
dienstbaar moet zijn aan de mens. Dat
over deze zaken toch verschillend wordt
gedacht, hoefde volgens spreker niet te
betekenen dat de persoonlijke verhou
dingen worden geschaad. Agrarische,
landschappelijke en recreatieve belan
gen kunnen op Texel best samengaan.
Contacten tussen gemeentebestuur en
Staatsbosbeheer zijn onlangs uitge
breid. De gemeenteraad is op bezoek
geweest bij Staatsbosbeheer en na af
loop daarvan hadden velen het gevoel
dat dit aan het wederzijds begrip had bij
gedragen. Het bezoek zal daarom jaar
lijks worden herhaald. Het kan bijdragen
aan de oplossing van problemen die er
nog tussen gemeente en Staatsbosbe
heer zijn, waarbij Engelvaart wees op de
noodzaak van een bevredigende regeling
voor de strandslagen en nog eens afkeu
rend sprak over het in de winter verplicht
afbreken van de trekkershutten op Ko-
gerstrand en Loodsmansduin.
Over het hoofd
,,lk kan niet begrijpen waarom zo'n
/trekkershut in herfst en winter schadelijk
is voor het landschap en in de zomer
niet. Bovendien is het telkens afbreken
kapitaalsvernietiging en het brengt on
nodige kosten met zich mee." Engel
vaart zei deze opmerkingen niet te rich
ten tot het scheidende districtshoofd
maar (,,over zijn hoofd heen") tot zijn
opvolger en de andere SBB
autoriteiten in de zaal. Engelvaart sprak
goedkeurend over het streven om het
karakter van Texel te bewaren en hoopte
dat toeristen ook in de toekomst in de
eerste plaats naar het eiland zullen ko
men om wat daar van nature te beleven
is, ook zonder dat daar „kermisachtige
toestanden" aan worden toegevoegd.
Engelvaart wees er ook nog eens op dat
beschermende maatregelen zoveel mo
gelijk op democratische wijze tot stand
moeten komen. Alles moet publiekrech
telijk worden geregeld; daar behoren
geen privaatrechtelijke voorschriften aan
te worden toegevoegd. De burge
meester zei, mèt Mantje, te hopen dat
de centen voor behoorlijk onderhoud
van de natuurterreinen en van het land
schap in het algemeen er zullen komen
en onderschreef dat voorlichting hard
nodig is. Via de radio had Engelvaart een
gezegde gehoord dat hem in dit verband
erg aansprak: „Politiek scheidt, de na
tuur bindt." Als geschenk van de ge
meente overhandigde de burgemeester
een boek van Jan van de Kam „De na
tuur op z'n mooist".
Koffie
De heer Harm de Jong van Staatsbos
beheer Noordholland had in de archie
ven van Staatsbosbeheer corresponden
tie van Mantje gevonden uit het prille
begin en maakte daarvan in zijn speech
gebruik. De Jong prees de betrokken
heid van Joke Mantje bij het werk van
haar man. „Er is uitgerekend dat ze in
die jaren 40.000 koppen koffie heeft ge
schonken voor allerlei mensen die aan
huis kwamen. Dat is een hele sloot maar
ik neem aan dat Maarten er zelf ook wel
heel wat van zal hebben opgedronken,
want een ambtenaar loopt op koffie."
De heer Swellengrebel, names de
houtvesterij Noordholland, had een
toespraakje vol bespiegelingen, geïnspi
reerd door de tekeningen van Johan
Reydon op de uitnodiging voor deze bij
eenkomst en voor de bijeenkomst van
enkele jaren geleden tóen Maarten
Mantje een koninklijke onderscheiding
kreeg. De schapenboet op de eerstge
noemde uitnodiging zag hij als symbool
voor het tehuis dat het echtpaar Mantje
op Texel zal blijven vinden. „We hopen
dat deze vogels vaak zullen uitvliegen,
telkens terug zullen keren en het goed
zullen hebben."
Dienstkringhoofd C. P. Harting van
Rijkswaterstaat constateerde quasi boos
dat er weer van alles buiten hem om was
„gerotzooid" door Staatsbosbeheer.
„Wie heeft die denneboompjes met die
mandjes op de haven gezet?" Harting
gewaagde van de zeer goede samenwer
king die hij in de loop der jaren met
Mantje had gehad, ieder letterlijk op zijn
eigen gebied van de kuststrook. „Ik
moest de buitenkant zien te houwen en
jij de binnenkant." Wijzend op de
toestand van 's Rijks kas („Daar hebben
ze alleen nog geld voor zand op het
strand") zei hij geen ander geschenk te
kunnen aanbieden dan „levenslange
vrije toegang tot het Texelse strand."
NRC in de mist?
Harting sprak tevens namens de
Stichting Texelse Museum die samen
met Staatsbosbeheer nauw samenwerkt
op het gebied van natuureducatie bin
nen het Natuurrecreatiecentrum. Har
ting toonde zich wel bezorgd over de
„mistige" toekomst die het NRC tege
moet gaat. Gebrek aan geld bedreigt de
voortzetting en uitbouw van dit werk.
Als geschenk van de Stichting Texels
Museum overhandigde Harting een ets
in lijst.
Voorzitter Dudok van Heel van de Ko
ninklijke Noord- en Zuidhollandse red
dingsploegmaatschappij kwam Mantje
danken voor de inspanningen die hij aan
de dag had gelegd als lid van de plaatse
lijke redding. Mantje zit meer dan 25 jaar
in de plaatselijke commissie en is er
sinds 1965 voorzitter van. Dudok van
Heel bracht de stranding van het Cypri
sche schip „Rigel" in herinnering (waar
bij Mantje met een groep artsen die op
Texel een nascholingscursus volgden in
actie kwam) maar ook de (vergeefse)
redding van een damhert uit het Eier-
landse gat. De KNZHRM is zeer tevre
den over de wijze waarop Mantje deze
neventaak tot dusver heeft vervuld en is
dan ook blij dat hij daarmee voorlopig
doorgaat. Als overtuigend blijk van er
kentelijkheid overhandigde hij de „ver
guld zilveren" medaille van verdienste
van de KNZHRM.
Hondenhemeltje
Het woord werd verder gevoerd na
mens een groep vaste kampeerders van
de SBB-camping Het Woutershok.
Daarbij werd in het bijzonder lof toege
zwaaid aan mevrouw Joke Mantje die
ervoor heeft gezorgd dat op de camping
ook faciliteiten voor honden zijn
geschapen.
VVV-voorzitter Harry Wuis ging in op
de toeristische betekenis van de Texelse
natuur. Die betekenis is nauwelijks om
streden, maar wel dient zich altijd weer
de vraag aan hoeveel mensen men nog
verantwoord op de natuur kan loslaten.
Mantje heeft altijd getracht de mensen
zoveel mogelijk tegemoet te komen in
hun belangstelling voor de natuur. Niet
alleen door rondleidingen, door het tref
fen van allerlei voorzieningen maar ook
door lezingen die door hun eenvoud bij
het publiek goed overkwamen. Niet ont
kend kan worden dat nogal wat prikkel
draad is neergezet en dat niet iedereen
daar begrip voor heeft, maar er zijn, met
name in het bos, ook alldWèi voorzienin
gen getroffen om de recreant van dienst
te zijn. Als geschenk overhandigde Wuis
een aquarel van Niek Welboren.
Tweede eiland
Mantjes opvolger Roelf Klaassen ver
telde wat aan zijn benoeming op Texel
vooraf is gegaan. Hij kwam toen na twee
jaar werken in Nieuw Guinea terug in
Holland. Hij was graag in dat tropische
land met zijn mooie natuur gebleven
maar daarvoor waren geen mogelijkhe
den. Hij kwam toen in opleiding bij
Staatsbosbeheer en vroeg speciaal om
een stage op een van de Waddeneilan
den, wat te maken -had met zijn heim
wee naar Poeloe Adi, een onbewoond
eiland ter grootte van Texel op 60 km
voor de westkust van Nieuw Guinea,
zwaar bebost, met prachtige stranden
en rijk aan vogelsOp Texel was
Maarten Mantje de mentor van Klaas
sen. Vanaf die tijd had hij een zwak voor
het eiland en het was dan ook bijzonder
prettig voor Klaassen toen hem enige
tijd geleden werd gevraagd Mantje op te
volgen, een idee dat trouwens van
Mantje afkomstig was. Klaassen: „Mijn
eerste reactie was: graag, Maar bedenk
wel dat ik geen tweede Maarten Mantje
ben of wil worden. Ik hoop het even
goed als jij te kunnen doen Maarten,
maar dan waarschijnlijk wel op een an
dere manier omdat ik nu eenmaal een
andere aard en aanleg heb dan jij."
Heer
deze benoeming toch een bevoorrecht
mens was geworden. Geen koning,
maar toch: „Heer van stranden, schor
ren en slikken, duinen en valleien, hei
den en bossen, weiden en zompen, be
heerder van zeehonden, tureluurs, rot
ganzen en grutto's, stelt- en andere lo
pers, hout- en andere snippen."
Klaassen was het roerend met Mantje
eens dat de mens in de natuur veel geluk
kan beleven. „Deze vorm van geluksbe-
vinding kan heel echt en heel puur zijn
omdat het in wezen te maken heeft met
onze oorsprong en onze bestemming.
Dorothee Sölle heeft een boekje ge
schreven „De Heenreis". Ook deze vorm
van natuurbeleving kan een eenheidser
varing zijn, een heenreis naar de oor
sprong van alle dingen. Als je je hiervan
bewust wordt, dan kan vanuit die be
wustwording de terugreis aanvaard wor-
den; de reis naar onze bestemming, die
van de ontmoeting met de ander, met al
degenen die op onze levensweg ge
plaatst worden."
Even
Klaassen zei de titel „koning van
Texel" niet te ambieren maar dat hij door
DINSDAG 3 JUL11
Ab Kuik, naaste medewerker van
Mantje zei over zijn scheidende chef: „Ik
heb in hem een man leren kennen met
scherp en praktisch inzicht." Al in de
Noordoostpolder had Kuik hem leren
kennen. Mantje had de gewoonte om bij
het geven van opdrachten te zeggen dat
dit of dat „even" moest gebeuren. Zo
kwam hij eens vertellen dat die dag
„even" wat boompjes moesten worden
opgekuild. Het bleken 400.000 boomp
jes te zijn en er werd tot 's avonds laat
gewerkt. Kuik maakte ook melding van
het ijzeren geheugen van Mantje („Dat
was handig maar ook wel eens lastig")
en wees op het zeer duidelijke stempel
dat hij heeft gezet op SBB-projecten als
het landschapsreservaat Hogeberg, het
zeehondenreservaat en het rotganzenre-
servaat. Echte „Mantje-plannen" waren
ook het duinbeheer dat mede door boe
ren wordt uitgevoerd, het
dienstwoningen- en personeelsbeleid.
„Mantje heeft tmede het gezicht van
Texel bepaald. Niet alles is in dank aan
vaard. Wie aan de weg timmert, heeft
veel bekijks." Een speciaal dankwoord
had Kuik voor Joke Mantje waarmee hij
culturele banden had onderhouden.
Toen het kantoor van Staatsbosbeheer
nog bij de familie Mantje aan huis was,
zongen Ab en Joke menigmaal
i tweestemmige duetten; hij op het kan
toor en zij in de keuken....
Personeel
Voorzitter Jan Zijm van de personeels
vereniging van Staatsbosbeheer onder
ging op de dag van de receptie een chi-
rurchische ingreep in het ziekenhuis. Na
mens het personeel werd daarom
gesproken door Adriaan Dijksen, die
naar voren bracht dat het personeel
Mantje heeft ervaren als een echte lei
der, die ieder echter wel zijn verantwoor-
delijkheid gunde en nadrukkelijk aan
spoorde tot het nemen van. eigen initia
tief. Mantje had dan ook vele onderko
ningen. Dijksen vergeleek Staatsbosbe
heer Texel met een boek waarvoor
Utrecht en Haarlem de opdrachtgevers
waren en Mantje de eindredacteur.
Voortbordurend op die vergelijking kon
Dijksen nog wat kritiek kwijt door op te
merken dat de uitgever tegenwoordig
beknibbelt; er zijn minder schrijvers en
zelfs zijn er pennen en 'papier te weinig.
De gelijkenis waarin ook melding werd
gemaakt van vouwen en vetplekken op
sommige pagina's werd door het betrok
ken deel van het publiek wèl begrepen.
Dijken besloot: „Het is niet altijd koek
en.ei geweest, maar toch heeft niemand
van ons gezegd: goed dat-ie weggaat^
Voorzitter Dudok van Heet van de KNZHRM overhandigt de medaille voor bijzonde's
diensten aan Mantje.
Het wordt anders, maar niet beter."
Waaraan spreker haastig toevoegde dat
hij daarmee natuurlijk niets lelijks aan
het adres van Mantjes opvolger
bedoelde.
Farce Majeur
Het personeel leverde een bijzondere
bijdrage aan de afscheidsreceptie. Me
dewerkers van Texel en het vasteland
vormden een forum naar het voorbeeld
van het bekende Farce Majeur-team dat
een lied ten beste gaf met openhartige
kritiek die de sprekers hadden laten lig
gen. Elk lied werd ingezet na het beant
woorden van „spontane" vragen uit de
zaal, betrekking hebbend op o.a. de bij
banen van Mantje, het blijkbaar niet
voor de honden van Mantje geldende
hondenverbod in de duinen; de publici
teit rond Mantje, etc.
I n - zijn dankwoord bracht het schei
dende districtshoofd onder andere naar
voren dat het ook in het verleden vaak
veel moeite kostte om het benodigde
geld voor het Staatsbosbeheerwerk op
Texel los te krijgen. „Ik moest het vaak
voor de heisdeuren weghalen en ben
daarbij soms hondsbrutaal
maar het was tenslotte voor Tex
Waarschuwend liet Mantje zich uit;
het toeristisch beleid. „Ga niet te
Zorg dat Texel, Texel blijft, een landv
het goed is om te leven." Hij zei van
ning te zijn dat behoud en bevorda
van toerisme niet zozeer een kwesi
van attracties en voorzieningen ir
vooral van gastheerschap. „De w
waarop de gasten op Texel tegen
worden getreden, laat soms zeer vei
wensen over, waardoor men zich
meer welkom voelt. Met de kennis
het eigen eiland is het ook
Mantje zei tenslotte dat hij
strijd voor het behoud van de nat
ziet als een bijdrage aan de leefbé
heid van West-Europa. „Er moeti
veel meer gebeuren om onze kin
ren en kleinkinderen een leefb
wereld te kunnen geven. Er moet
ter geluisterd worden naar de m
sen die voor de natuur op de
staan en er moet niet alleen aan
worden gedacht. De mammon
lang genoeg aanbeden."
Gedeputeerde Staten zijn akkoord gegaan met het spreidingsplai)u
voor openbare lagere scholen zoals dat door de gemeenteraad i'01
maart is vastgelegd. Dat betekent dat de Redmer IJskaschool in D10
Waal ingaande 1 augustus volgend jaar officieel een basisschooli!t
voor kinderen van vier tot twaalf jaar. Het minimum aantal leerlinge
dat dan gehaald moet worden is 29.
Wethouder Piet Zegers toonde zich zeer verheugd over het Staten
„De spreidingsplannen waren toch opgezet om van hogerhand kleine schole
te saneren maar wat Texel betreft is men zeer positief geweest. Ook de kiek
scholen krijgen een kans."
Voor de IJska-school was door de gemeente gevraagd om al eerder kleutei
toe te mogen laten maar daarvoor beslist de Raad van State pas op 30 ai
gustus. Als de Raad van State oordeelt dat er geen kleuters naar deze schot
mogen, betekent dat dus hoogstens één jaar uitstel want in augustus
mag het wel. „Het is dan officieel een basisschool en daar kan echt nieman
meer aan tornen," aldus de ambtenaar van onderwijszaken, Ambriola.
Voor de school van Midden-Eierland is zoals bekend wel vrijstelling verleen
om kleuters toe te laten. Een ander probleemgeval in het spreidingsplan isD kii
Koog. De provincie schrijft dat men de gemeente de goedkeuring op het spre Pfl
dingsplan niet wil onthouden en men dus ook akkoord gaat met een o|
basisschool in De Koog maar dat er nog wel gepoogd moet worden alle kof
pen in één zak te krijgen.
„Wij doen een dringend beroep op u ondanks deze goedkeuring alsnog of n
nieuw al het mogelijke te doen om met het bestuur van de neutraal bijzonde 9E
kleuterschool 't Mierennest tot overeenstemming te komen over een vorm va
samenwerking." Volgens GS zijn de mogelijkheden tot samenwerking nog nilIe
voldoende beproefd en de provinciale bestuurders willen graag op de hoog! ir
blijven van de besprekingen met de schoolbesturen in De Koog.
De koning van Texel" arriveert bij het NlOZ-gebouw.
Een groot aantal kandidaten legde in
zwembad Molenkoog examen af voor
het zwemdiploma A of B. De
geslaagden:
Diploma A: Mikel Hopster, Dennis Ge-
dikink, Jeannette Kok, Jan Veldman,
Mark Stoer, Stephan Boogaard, Anna
Maria Vlaming, Peter Zijlstra, Olaf Witte,
Sarina v.d. Maden, Sandra Dijker, Den
nis van der Slikke, Roland Knol, Martijn
Hegeman, Andre Zeilstra, Thea Dijks
hoorn, Marcus Bruining, Marco van der
Knaap, Ramon Staal, Mara Koorn, Vera
Keijser, Marcel van Egmond, Suzan Ma-
duro, Jan van der Star, Iris Bakker, Peter
Moerbeek, Niels Huisman, Hedy Za-
deits, Jacky Slikker, Ma riet van de Werf,
Roald van der Slikke, Krista Keijzer, Ar
jan Huisman, .Wendy Kooger, Dennis
Boon, Anne-Mieke Bakker, Yvonne Rik-
kenberg, Stefan Bakker, Dennis Jaspers,
Menno Komduur, Jeroen Wijdogen,
Mariska Witte, Tessa Blom, Melanie de
Gier, Suzanna Bruin, Jeroen de Waal,
Emiel Boom, Tamara den Brok, Fi
Vonk, Laura Commandeur, Jf iei
Spigt, Niek v.d. Heide, Stijn Rijnde ;S
Mare Kooim.an.
Diploma B: Nicojan Drijver, All K
der Duinker, Robert Witte, Karin
man, Ido de Jonge, Annemariei-e
weg, Arjen Boon, Yvonne Eelman
hanna Buysman, Dunja Grose, Arji
Ruiter, Martijn van Hengel, Ma
Zwart, Miranda Schilling, Win
Boon, Jeroen Schroeder, Cora Eel K
Bas Verboom, Berry Grootjen, Ta
Bruin, Linda Smit, Chris Dompig
Bea Timmer, Hessel Rienks, Immel
Koert Vermeulen, Marijke Eelman,
fan Witte, Renate Noppert, Carlo
mer, Ricardo den Brok, Marc Verb
Robin van Sambeek, Leonie Da
Anoeska Buijsman, Christel de B
Erik Ie Roux, Gijsbert Dros, Niels-e|
bers, Afke v.d. Vis, Caronlina
Nynke Scheuneman, Daphne
daal, Janneke Zijm, Lydia Feenstia Ic
Maat, Anneke Veltkamp, Ruben lei
Bernard Klein Breteler, Marieke Hui ra
ren Terpstra, Sandra Witvliet,
Feenstra en Annemarieke Manse,