Texel verloor een
veelzijdige idealist
VOOR UW TIENTJE
BEGEVEN
WE ONS OP GLAD IJS
Bij de dood van Gerrit de Haan
koord bij Teso
eejarige CAO
Goed resultaat voor
Groenendaeler.
Nieuwe kruidendrank:
Cocksdorper Drup
Walkmans uit koffers
gestolen
Geslaagd
van Gerrit J. de Haan
[kent het verlies van een
1 waaraan Texel veel te dan-
heeft. Niet alleen was hij
;ene die het Texels Museum
je loop der jaren uitbouwde
een van de belangrijkste at-
ities van Texel en een cen-
Tivoor natuureducatie, maar
was ook op tal van andere
einen actief waarbij hij een
ifme werkkracht en veelzij-
leid aan de dag legde.
Gerrit de Haan, geboren op 9 novem
ber 1924 in Zaandam, maakte als lid
van de Nederlandse Jeugdbond voor
Natuurstudie voor het eerst kennis met
Texel. Hij vond op het eiland zijn defi
nitieve stek toen hij in september 1945
na een onderduikperiode werd aan
gesteld als assistent-conservator bij
het toenmalige natuurhistorisch mu
seum, waarvan destijds de later be
roemde cineast Herman van der Horst
de leiding had. In de praktijk kwam
het er echter op neer dat de 21-jarige
De Haan practisch alle werk deed.
De collectie die sinds 1931 was onder
gebracht in het „glazen paleis" bij de
openbare school in Den Burg was als
gevolg van de Russenoorlog groten
deels verloren gegaan. De voormalige
Duitse Wehrmachtbarak „Waldfrieden"
in de Dennen werd aangewezen als
voorlopig vervangend onderkomen, in
afwachting van nieuwbouw. De om
standigheden waaronder de kollektie
moest worden uitgebouwd waren bij
zonder moeilijk en vooral in de periode
heeft De Haan zich laten kennen als
een meester in het improviseren, be
reid om elk karwei aan te pakken.
Educatie
Hij gaf het museum langzamerhand
een bredere functie: het was niet al
leen een collectie opgezette vogels, in
secten, schelpen en schaaldieren met
als levende elementen de zeeaquaria
en de toen nog zeer primitieve bassins
met zeehonden, maar ook een cen
trum voor voorlichting en natuuredu
catie, met allerlei activiteit die bedoeld
was om vooral bij de jeugd belangstel
ling aan te kweken voor de levende
natuur en de noodzaak tot instand
houding daarvan.
Ook de nieuwe aktiviteiten voerde De
geven van natuurles op school.
9 met historische vondsten.
Haan voor een belangrijk deel zelf uit.
Met even veel gemak als waarmee hij
naar De Hors ging om daar een aan
gespoelde potvis te ontleden, zette hij
vogels op, trok hij de scholen langs
om biologieles te geven, organiseerde
hij acties om hongerende vogels in de
winter te voeren, vertoonde hij voor
toeristen een zelfgemaakte film over
het museum om de stroom bezoekers
aan te wakkeren, ontfermde hij zich
over stookolieslachtoffers en vergader
de hij dagenlang met autoriteiten om
geld en andere vormen van medewer
king te krijgen voor de uitvoering van
zijn plannen. Jarenlang werkte Gerrit
de Haan alleen, later werd hij
gesteund door zijn vrouw die hem
volgde in zijn enthousiasme voor alles
wat leeft en groeit en die nationale
faam verwierf als zeehonden-moeder.
Gerrit de Haan was gedreven en geïn
teresseerd en had veel kennis in de
praktijk opgedaan, waardoor het gemis
aan theoretische achtergrond groten
deels werd gecompenseerd. Hij was
geen man van veel mooie woorden en
hield niet van kapsones, waardoor hij
makkelijk aansluiting vond bij velen en
er inderdaad in slaagde een groot deel
van het Texelse publiek natuurminded
te maken.
Cultuurhistorie
Daarnaast ging zijn interesse en zorg
ook uit naar de cultuurhistorie. In 1954
belastte hij zich met beheer en inrich
ting van de Oudheidskamer in Den
Burg. Het Texels Museum, aanvanke
lijk een aangelegenheid van Teso, werd
in 1956 een gemeentelijke stichting
met De Haan als directeur. Vanuit deze
functie zette hij zich niet alleen in voor
zijn museum, maar trad hij ook op als
initiatiefnemer of stimulator op tal van
deelterreinen. Zo was hij actief voor de
vogelwerkgroep, archeologische werk
groep, de Vriendenkring Texel, de NJN
en de werkgroep Landschapszorg. Le
gio waren de informele kontakten met
tal van rijksinstituten en diensten zoals
het Rijksinstituut voor Oudheidkundig
bodemonderzoek, het RIN, Artis, het
Rijksinstituut voor verspreide kunst
voorwerpen, Monumentenzorg, Nioz
en diverse wetenschappelijke institu
ten. Vaak trad hij op als informant of
als afzender van interessante vondsten
op bijvoorbeeld het gebied van oud
heidkundig bodemonderzoek en aan
gespoelde zeedieren en ook verrichtte
hij hand- en spandiensten bij het be
palen van de doodsoorzaak van zee
honden en vogels. In een tijd dat het
milieubewustzijn nog lang niet alge
meen was, fungeerde de Haan reeds
als informant en alarmgever waardoor
hij een be-langrijke bijdrage leverde
aan de onderzoeken waarvan de resul
taten inmiddels bekend zijn en die tot
maatregelen hebben geleid om allerlei
vormen van milieuvervuiling te
bestrijden.
Gerrit de Haan en zijn vrouw waren de
eersten die aangespoelde jonge zee
honden, na vele mislukkingen, in leven
wisten te houden volgens een tech
niek die later door anderen dankbaar is
overgenomen.
N.R.C.
Zwaartepunt van de activiteit van De
Haan lag echter op het gebied van na
tuureducatie. In samenwerking met
Staatsbosbeheer werden in de omge
ving van het museum natuurpaden in
bos en duin uitgezet die in een be
hoefte bleken te voorzien. Dat leidde
tot de gedachte om tot een groot na-
tuureducatiecentrum op Texel te ko
men, waar het Texels museum onder
deel van zou moeten zijn. Reeds in
1956 lanceerde De Haan dit plan dat
de steun kreeg van de betreffende
rijksinstituten.
Staatsbosbeheer stelde hiervoor het
70 ha grote duinpark nabij paal 17 be
schikbaar dat in 1966, dus voor de
stichting van het Natuurrecreatiecen-
trum in deze omgeving reeds als apar
te eenheid in gebruik werd genomen
en dienstbaar gemaakt aan het natuur
onderwijs. Door middel van puzzel-
tochten e.d. kregen de bezoekers op
speelse wijze voorlichting over de flora
en fauna van Texel. Zowel in gezins
als schoolverband werd hier veel ge
bruik van gemaakt. Het jaarlijkse aan
tal bezoekers van het Texels Museum
groeide met rasse schreden. In 1971
werd de honderdduizend overschreden,
wat betekende dat je op veel dagen
over de hoofden kon lopen en waar
door de noodzaak voor de bouw van
een groot nieuw centrum telkens werd
aangetoond. Het nieuwe centrum dat
na veel strijd werd verwezenlijkt en al
gemeen werd gezien als een kroon op
het werk van De Haan. Hij gaf ruimte
voor verdere uitbouw van de aktiviteit
die voor Texel ook van grote promotio
nele waarde is. De Haan had gevoel
voor betrekkelijkheid en stond afkerig
tegenover de aktiviteit van milieugroe
pen die de belangen van de natuur
eenzijdig benaderden. Hij wilde de na
tuur sparen en er voorlichting over ge
ven zodat die natuur zoveel mogelijk
dienstbaar kon zijn aan de mens. Hij
had geen hekel aan toeristen, zelfs
niet als die per auto kwamen. „Zolang
ze in dat blik zitten, zullen ze geen
kwaad doen in kwetsbare terreinen",
zei hij eens. Het deed hem zichtbaar
goed als hij merkte dat bij overheden
en andere instanties de natuurbood-
schap zoals hij die bedoelde weerklank
vond en het deed hem de laatste jaren
pijn dat natuurbehoud en de daarop
gerichte overheidsmaatregelen in een
kwaad daglicht kwamen te staan in de
lokale politiek. Op zijn ziekbed in Den
Helder verbaasde hij er zich over dat
in de profielschets voor de nieuwe
burgemeester niet was vermeld dat de
nieuwe functionaris positief zou moe
ten staan tegenover de culturele en
(natuur)historische waarden van Texel
en dat in plaats daarvan was toege
voegd dat de nieuwe man zich zou
moeten verzetten tegen een nationaal
landschap en de andere op natuurbe
houd gerichte overheidsmaatregelen.
De Haan hoorde echter niet tot dege
nen die bij het verkopen van zijn
ideeën op de barricaden klom omdat
hij wist dat uit verscherping van ver
houdingen zelden iets goeds geboren
wordt. Liever ging hij voort op de in
geslagen weg, er vanuit gaande dat
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
Wandelend in „zijn" duinpark 11970).
het opwekken van belangstelling voor
het menselijke cultuurgebied en de le
vende natuur vroeg of laat zijn rende
ment toch wel zou opleveren.
Naast zijn feitelijke werksfeer was De
Haan op allerlei terrein aktief. Hij
maakte een documentatie van alle nog
op Texel aanwezige schapenboeten en
zette voor de gemeente een historisch
fotoarchief op. Hij was adviseur voor
het Wagenmuseum, later Agrarisch
Musuem en hielp bij de inrichting. Hij
was verder betrokkken bij de inrichting
en organisatie van allerlei exposities en
gold als een man die „alles" wist en
bereid was de handen uit de mouwen
te steken. Hij zat in de stichting Cultu
reel Werk, was lid van de subsidie
commissie en van de zomerrecreatie-
commissie, was bestuurslid van de
stichting Festival Texel, (die in 1964
het 550-jarig stadsrecht herdacht), was
lid van de gemeentelijke
schapenboeten- en tuunwallencommis-
sie en was betrokken bij de aktie
„Schoon Texel" die enkele jaren
achtereen werd gehouden en waarbij
op grootscheepse wijze stranden, na
tuurgebieden en wegbermen van vuil
werden ontdaan. De laatste jaren
spande De Haan zich ook op bijzonde
re wijze in bij de organisatie van de
vakanties die worden georganiseerd
door de Stichting Texel-vakantie Ge
handicapten. Zoals ieder mens had De
Haan ook minder goede eigenschap
pen. Getraind en groot geworden in
het alleen en zelfstandig aanpakken
van wat volgens hem gedaan moest
worden, was het werken en organise:
ren in teamverband -noodzakelijk om
dat het museum in de loop der jaren
steeds meer medewerkers nodig had-
niet zijn sterkste kant. Hij hield ervan
koppig zijn eigen weg te gaan en zorg
de voor menig voldongen feit omdat
hij graag wilde opschieten.
Dat manco viel echter in het niet bij
de verdiensten die Gerrit Jan de Haan
voor Texel heeft gehad en die voor
tkwamen uit de tamelijk zeldzame
combinatie van idealisme, practisch in
zicht en enthousiasme. De meest offi
ciële erkenning voor dit alles viel hem
ten deel toen hij werd benoemd tot
Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
In januari van dit jaar kreeg De Haan
last van verlammingsverschijnselen in
de linkerhelft van zijn lichaam. Aan
vankelijk werd gedacht aan een lichte
beroerte waarvan de gevolgen door
therapie teniet konden worden gedaan,
temeer daar de toestand zich in eerste
instantie na behandeling in het zieken
huis beter liet aanzien. Later deden de
verschijnselen zich echter verhevigd
voor en was een tweede ziekenhuis
opname nodig. Pas vorige week vrij
dag toen De Haan in het Amsterdam
se VU-ziekenhuis werd geopereerd
kwam vast te staan dat geen herstel
mogelijk was. Sindsdien is hij nauwe
lijks meer normaal bij kennis geweest.
Gerrit de Haan overleed zondagoch
tend om kwart over twaalf. De begra
fenis is donderdagmiddag a.s. op de
algemene begraafplaats in Den Burg,
na afloop van een korte samenkomst
die om 15.15 uur in de Doopsgezinde
kerk wordt gehouden.
Zorgend voor stookolieslachtoffers.
so is donderdag een akkoord
t inzake de Collectieve Ar-
Overeenkomst voor 1985 en
Bonden en direktie kwamen
ten na een drietal zittingen
ij zich geen ernstige bot-
yoordeden omdat de strijd
al was gestreden bij het
t naar aanleiding van de re
latieplannen. Het toen be-
protocol is nu uitgewerkt in
0. Belangrijk is de regeling
werknemers die bij 57V£
dienst verlaten. Zij kunnen
in op hetzelfde inkomen als
gewone VUT-regeling.
'der belangrijk onderdeel dat na
Verhandelen op papier kwam
nis de „bijna loongarantie"
mensen die als gevolg van de
sisatie in een „lagere" functie
komen. Zij gaan daarvoor niet
is achteruit omdat zij boven het
sze functie geldende loon een
krijgen. Het personeel had ge-
deze toeslag jaarlijks trendma-
lt verhoogd maar dat bleek een
>are kaart. Bij de reorganisatie
[net aantal vaarploegen terugge-
van zeven naar vijf, wat bete
rt twaalf mensen een andere
5 krijgen, waarvan een aantal
fcgere". De bereidheid om bin-
It bedrijf van functie te wisselen
inder andere de als pijnlijk ge
voelde konsekwentie dat enkele men
sen naar het loket in Den Helder gaan,
wat verhuisplicht met zich meebrengt.
Aan de onderhandelingen werd na
mens Teso deelgenomen door direk-
teur Th. Hoogerheide en administra
teur Herman Bakker, namens het per
soneel door Frits Androg, Pieter Jan
Zutphen, Leen de Veij en namens de
bonden door Rob van Hengel en Ad
Ekels (FNV) en Wim Ramakers (CNV).
Pieter Jan Zutphen: „We zijn tevre
den. We hopen allemaal dat het nu
voorlopig rustig blijft".
De één jaar oude Groenendaelerteef
Izegrim du Bois d'Alain uit de Groe-
nendael „De Chemin de Moque" van
Dick en Eugenie van der Wel uit Den
Hoorn heeft afgelopen weekend mee
gedaan aan de grootste hondenten
toonstelling ter wereld, de zgn. We
reldwinner, die dit jaar in Amsterdam
werd gehouden.
Izegrim, een door de familie Van der
Wel uit België geimporteerde belgische
herder van de variëteit Groenendaeler
behaalde onlangs op een internationale
tentoonstelling in Zutphen een derde
plaats in de jeugdklasse met de kwali
ficatie „uitmuntend".
Tijdens de wereldwinner werden de
Groenendaelers gekeurd door de Fran
se keurmeesteres Madame Aubry. Ize
grim kwam hier ook uit in de jeugd
klasse en haalde de kwalificatie zeer
goed.
fü blijft thuis, maar helpt Greenpeace met minimaal een tientje.
U bent dan donateur, en krijgt 4 x per jaar onze kwartaalkrant. I
I Stuurt u deze bon naar Greenpeace Nederland, antwoord- I
nummer: 10734, 1000 RA Amsterdam, pi.iiij i .ijpiiji
Bellen mag natuurlijk ook: 020-261877 EiièMtitiltofcll
I Naam:85-00-135
I Adres.
I Postcode
_Plaats:_
^Kondernemers-akti viteiten
Er is iets nieuws toegevoegd aan de
groeiende reeks van Texelse produkten:
„Cocksdorper kruidendrup". Het is een
kruidenbitter die op initiatief van de
horecabedrijven die in de Kikkertstraat
zijn gevestigd, in de handel wordt ge
bracht door Wim v.d. Linde terwijl
Onno Kikkert van „De Nieuwe Aan
leg" is ingeschakeld voor de promotio-
nale .begeleiding. De nieuwe kruiden
drank wordt officieel gepresenteerd op
de tentoonstelling ter gelegenheid van
het 150-jarig bestaan van Eierland in
Het Eierlandsche Huis.
Een fraai etiket met onder meer de
vermelding „Beter dan Haarlemmer
olie" wekt hoge verwachtingen inzake
de medicinale aspecten van het regel
matig drinken van dit product, tenzij
begrepen wordt dat copywrighter On-
Door een jeugdherberg werd de
diefstal van twee walkmans met kopte
lefoons gemeld. Genoemde artikelen
verdwenen uit in de slaapkamer ach
tergelaten koffers van twee Duitse
scholieren.
no Kikkert op deze wijze een beetje de
spot heeft willen drijven met de vele
kruidenbitters die op de markt zijn en
die bijna allemaal heilzaam heten te
zijn. Die spot blijkt ook uit de tekst
van een fraai aanplakbiljet, die een
persiflage is op de verhalen die met
sommige dranken worden meegele
verd. De Cocksdorper kruidendrup zou
voor het eerst zijn bereid in 1628 door
de postvaarder-kastelein Cornelis Kik
kert die aan het experimenteren ging
met een vat alcohol dat was aan
gespoeld. Het recept ging over van va
der op zoon en bleef voor anderen ge
heim totdat een weerspanninge zoon
ermee vandoor ging en het geheim
meenam in zijn graf. Maar zeer on
langs bij het planten van de durper
bomen kwam een buine kruik te voor
schijn, waarin de bijzondere drank
bleek te zitten zodat deze na analyse
opnieuw in produktie kon worden ge
nomen... De Cocksdorper weerman
Kees van der Werf heeft ook meege
werkt aan deze ludieke campagne
want hij staat op de poster afgebeeld
en zegt: „Een durper drup voor alle
weersgesteldheden". De drank is te
proeven in de gezamenlijke stand van
de Kikkertstraat-horecaondernemingen
Topido, De Hoop, Swarthof, Visman,
Kikkert en Molenbos.
Aan de Rijks Middelbare Agrarische
School in Alkmaar slaagde L.C. Smit
uit Den Burg voor het A-examen.