Texel verloor een veelzijdige idealist VOOR UW TIENTJE BEGEVEN WE ONS OP GLAD IJS Bij de dood van Gerrit de Haan koord bij Teso eejarige CAO Goed resultaat voor Groenendaeler. Nieuwe kruidendrank: Cocksdorper Drup Walkmans uit koffers gestolen Geslaagd van Gerrit J. de Haan [kent het verlies van een 1 waaraan Texel veel te dan- heeft. Niet alleen was hij ;ene die het Texels Museum je loop der jaren uitbouwde een van de belangrijkste at- ities van Texel en een cen- Tivoor natuureducatie, maar was ook op tal van andere einen actief waarbij hij een ifme werkkracht en veelzij- leid aan de dag legde. Gerrit de Haan, geboren op 9 novem ber 1924 in Zaandam, maakte als lid van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie voor het eerst kennis met Texel. Hij vond op het eiland zijn defi nitieve stek toen hij in september 1945 na een onderduikperiode werd aan gesteld als assistent-conservator bij het toenmalige natuurhistorisch mu seum, waarvan destijds de later be roemde cineast Herman van der Horst de leiding had. In de praktijk kwam het er echter op neer dat de 21-jarige De Haan practisch alle werk deed. De collectie die sinds 1931 was onder gebracht in het „glazen paleis" bij de openbare school in Den Burg was als gevolg van de Russenoorlog groten deels verloren gegaan. De voormalige Duitse Wehrmachtbarak „Waldfrieden" in de Dennen werd aangewezen als voorlopig vervangend onderkomen, in afwachting van nieuwbouw. De om standigheden waaronder de kollektie moest worden uitgebouwd waren bij zonder moeilijk en vooral in de periode heeft De Haan zich laten kennen als een meester in het improviseren, be reid om elk karwei aan te pakken. Educatie Hij gaf het museum langzamerhand een bredere functie: het was niet al leen een collectie opgezette vogels, in secten, schelpen en schaaldieren met als levende elementen de zeeaquaria en de toen nog zeer primitieve bassins met zeehonden, maar ook een cen trum voor voorlichting en natuuredu catie, met allerlei activiteit die bedoeld was om vooral bij de jeugd belangstel ling aan te kweken voor de levende natuur en de noodzaak tot instand houding daarvan. Ook de nieuwe aktiviteiten voerde De geven van natuurles op school. 9 met historische vondsten. Haan voor een belangrijk deel zelf uit. Met even veel gemak als waarmee hij naar De Hors ging om daar een aan gespoelde potvis te ontleden, zette hij vogels op, trok hij de scholen langs om biologieles te geven, organiseerde hij acties om hongerende vogels in de winter te voeren, vertoonde hij voor toeristen een zelfgemaakte film over het museum om de stroom bezoekers aan te wakkeren, ontfermde hij zich over stookolieslachtoffers en vergader de hij dagenlang met autoriteiten om geld en andere vormen van medewer king te krijgen voor de uitvoering van zijn plannen. Jarenlang werkte Gerrit de Haan alleen, later werd hij gesteund door zijn vrouw die hem volgde in zijn enthousiasme voor alles wat leeft en groeit en die nationale faam verwierf als zeehonden-moeder. Gerrit de Haan was gedreven en geïn teresseerd en had veel kennis in de praktijk opgedaan, waardoor het gemis aan theoretische achtergrond groten deels werd gecompenseerd. Hij was geen man van veel mooie woorden en hield niet van kapsones, waardoor hij makkelijk aansluiting vond bij velen en er inderdaad in slaagde een groot deel van het Texelse publiek natuurminded te maken. Cultuurhistorie Daarnaast ging zijn interesse en zorg ook uit naar de cultuurhistorie. In 1954 belastte hij zich met beheer en inrich ting van de Oudheidskamer in Den Burg. Het Texels Museum, aanvanke lijk een aangelegenheid van Teso, werd in 1956 een gemeentelijke stichting met De Haan als directeur. Vanuit deze functie zette hij zich niet alleen in voor zijn museum, maar trad hij ook op als initiatiefnemer of stimulator op tal van deelterreinen. Zo was hij actief voor de vogelwerkgroep, archeologische werk groep, de Vriendenkring Texel, de NJN en de werkgroep Landschapszorg. Le gio waren de informele kontakten met tal van rijksinstituten en diensten zoals het Rijksinstituut voor Oudheidkundig bodemonderzoek, het RIN, Artis, het Rijksinstituut voor verspreide kunst voorwerpen, Monumentenzorg, Nioz en diverse wetenschappelijke institu ten. Vaak trad hij op als informant of als afzender van interessante vondsten op bijvoorbeeld het gebied van oud heidkundig bodemonderzoek en aan gespoelde zeedieren en ook verrichtte hij hand- en spandiensten bij het be palen van de doodsoorzaak van zee honden en vogels. In een tijd dat het milieubewustzijn nog lang niet alge meen was, fungeerde de Haan reeds als informant en alarmgever waardoor hij een be-langrijke bijdrage leverde aan de onderzoeken waarvan de resul taten inmiddels bekend zijn en die tot maatregelen hebben geleid om allerlei vormen van milieuvervuiling te bestrijden. Gerrit de Haan en zijn vrouw waren de eersten die aangespoelde jonge zee honden, na vele mislukkingen, in leven wisten te houden volgens een tech niek die later door anderen dankbaar is overgenomen. N.R.C. Zwaartepunt van de activiteit van De Haan lag echter op het gebied van na tuureducatie. In samenwerking met Staatsbosbeheer werden in de omge ving van het museum natuurpaden in bos en duin uitgezet die in een be hoefte bleken te voorzien. Dat leidde tot de gedachte om tot een groot na- tuureducatiecentrum op Texel te ko men, waar het Texels museum onder deel van zou moeten zijn. Reeds in 1956 lanceerde De Haan dit plan dat de steun kreeg van de betreffende rijksinstituten. Staatsbosbeheer stelde hiervoor het 70 ha grote duinpark nabij paal 17 be schikbaar dat in 1966, dus voor de stichting van het Natuurrecreatiecen- trum in deze omgeving reeds als apar te eenheid in gebruik werd genomen en dienstbaar gemaakt aan het natuur onderwijs. Door middel van puzzel- tochten e.d. kregen de bezoekers op speelse wijze voorlichting over de flora en fauna van Texel. Zowel in gezins als schoolverband werd hier veel ge bruik van gemaakt. Het jaarlijkse aan tal bezoekers van het Texels Museum groeide met rasse schreden. In 1971 werd de honderdduizend overschreden, wat betekende dat je op veel dagen over de hoofden kon lopen en waar door de noodzaak voor de bouw van een groot nieuw centrum telkens werd aangetoond. Het nieuwe centrum dat na veel strijd werd verwezenlijkt en al gemeen werd gezien als een kroon op het werk van De Haan. Hij gaf ruimte voor verdere uitbouw van de aktiviteit die voor Texel ook van grote promotio nele waarde is. De Haan had gevoel voor betrekkelijkheid en stond afkerig tegenover de aktiviteit van milieugroe pen die de belangen van de natuur eenzijdig benaderden. Hij wilde de na tuur sparen en er voorlichting over ge ven zodat die natuur zoveel mogelijk dienstbaar kon zijn aan de mens. Hij had geen hekel aan toeristen, zelfs niet als die per auto kwamen. „Zolang ze in dat blik zitten, zullen ze geen kwaad doen in kwetsbare terreinen", zei hij eens. Het deed hem zichtbaar goed als hij merkte dat bij overheden en andere instanties de natuurbood- schap zoals hij die bedoelde weerklank vond en het deed hem de laatste jaren pijn dat natuurbehoud en de daarop gerichte overheidsmaatregelen in een kwaad daglicht kwamen te staan in de lokale politiek. Op zijn ziekbed in Den Helder verbaasde hij er zich over dat in de profielschets voor de nieuwe burgemeester niet was vermeld dat de nieuwe functionaris positief zou moe ten staan tegenover de culturele en (natuur)historische waarden van Texel en dat in plaats daarvan was toege voegd dat de nieuwe man zich zou moeten verzetten tegen een nationaal landschap en de andere op natuurbe houd gerichte overheidsmaatregelen. De Haan hoorde echter niet tot dege nen die bij het verkopen van zijn ideeën op de barricaden klom omdat hij wist dat uit verscherping van ver houdingen zelden iets goeds geboren wordt. Liever ging hij voort op de in geslagen weg, er vanuit gaande dat TEXELSE COURANT PAGINA 5 Wandelend in „zijn" duinpark 11970). het opwekken van belangstelling voor het menselijke cultuurgebied en de le vende natuur vroeg of laat zijn rende ment toch wel zou opleveren. Naast zijn feitelijke werksfeer was De Haan op allerlei terrein aktief. Hij maakte een documentatie van alle nog op Texel aanwezige schapenboeten en zette voor de gemeente een historisch fotoarchief op. Hij was adviseur voor het Wagenmuseum, later Agrarisch Musuem en hielp bij de inrichting. Hij was verder betrokkken bij de inrichting en organisatie van allerlei exposities en gold als een man die „alles" wist en bereid was de handen uit de mouwen te steken. Hij zat in de stichting Cultu reel Werk, was lid van de subsidie commissie en van de zomerrecreatie- commissie, was bestuurslid van de stichting Festival Texel, (die in 1964 het 550-jarig stadsrecht herdacht), was lid van de gemeentelijke schapenboeten- en tuunwallencommis- sie en was betrokken bij de aktie „Schoon Texel" die enkele jaren achtereen werd gehouden en waarbij op grootscheepse wijze stranden, na tuurgebieden en wegbermen van vuil werden ontdaan. De laatste jaren spande De Haan zich ook op bijzonde re wijze in bij de organisatie van de vakanties die worden georganiseerd door de Stichting Texel-vakantie Ge handicapten. Zoals ieder mens had De Haan ook minder goede eigenschap pen. Getraind en groot geworden in het alleen en zelfstandig aanpakken van wat volgens hem gedaan moest worden, was het werken en organise: ren in teamverband -noodzakelijk om dat het museum in de loop der jaren steeds meer medewerkers nodig had- niet zijn sterkste kant. Hij hield ervan koppig zijn eigen weg te gaan en zorg de voor menig voldongen feit omdat hij graag wilde opschieten. Dat manco viel echter in het niet bij de verdiensten die Gerrit Jan de Haan voor Texel heeft gehad en die voor tkwamen uit de tamelijk zeldzame combinatie van idealisme, practisch in zicht en enthousiasme. De meest offi ciële erkenning voor dit alles viel hem ten deel toen hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In januari van dit jaar kreeg De Haan last van verlammingsverschijnselen in de linkerhelft van zijn lichaam. Aan vankelijk werd gedacht aan een lichte beroerte waarvan de gevolgen door therapie teniet konden worden gedaan, temeer daar de toestand zich in eerste instantie na behandeling in het zieken huis beter liet aanzien. Later deden de verschijnselen zich echter verhevigd voor en was een tweede ziekenhuis opname nodig. Pas vorige week vrij dag toen De Haan in het Amsterdam se VU-ziekenhuis werd geopereerd kwam vast te staan dat geen herstel mogelijk was. Sindsdien is hij nauwe lijks meer normaal bij kennis geweest. Gerrit de Haan overleed zondagoch tend om kwart over twaalf. De begra fenis is donderdagmiddag a.s. op de algemene begraafplaats in Den Burg, na afloop van een korte samenkomst die om 15.15 uur in de Doopsgezinde kerk wordt gehouden. Zorgend voor stookolieslachtoffers. so is donderdag een akkoord t inzake de Collectieve Ar- Overeenkomst voor 1985 en Bonden en direktie kwamen ten na een drietal zittingen ij zich geen ernstige bot- yoordeden omdat de strijd al was gestreden bij het t naar aanleiding van de re latieplannen. Het toen be- protocol is nu uitgewerkt in 0. Belangrijk is de regeling werknemers die bij 57V£ dienst verlaten. Zij kunnen in op hetzelfde inkomen als gewone VUT-regeling. 'der belangrijk onderdeel dat na Verhandelen op papier kwam nis de „bijna loongarantie" mensen die als gevolg van de sisatie in een „lagere" functie komen. Zij gaan daarvoor niet is achteruit omdat zij boven het sze functie geldende loon een krijgen. Het personeel had ge- deze toeslag jaarlijks trendma- lt verhoogd maar dat bleek een >are kaart. Bij de reorganisatie [net aantal vaarploegen terugge- van zeven naar vijf, wat bete rt twaalf mensen een andere 5 krijgen, waarvan een aantal fcgere". De bereidheid om bin- It bedrijf van functie te wisselen inder andere de als pijnlijk ge voelde konsekwentie dat enkele men sen naar het loket in Den Helder gaan, wat verhuisplicht met zich meebrengt. Aan de onderhandelingen werd na mens Teso deelgenomen door direk- teur Th. Hoogerheide en administra teur Herman Bakker, namens het per soneel door Frits Androg, Pieter Jan Zutphen, Leen de Veij en namens de bonden door Rob van Hengel en Ad Ekels (FNV) en Wim Ramakers (CNV). Pieter Jan Zutphen: „We zijn tevre den. We hopen allemaal dat het nu voorlopig rustig blijft". De één jaar oude Groenendaelerteef Izegrim du Bois d'Alain uit de Groe- nendael „De Chemin de Moque" van Dick en Eugenie van der Wel uit Den Hoorn heeft afgelopen weekend mee gedaan aan de grootste hondenten toonstelling ter wereld, de zgn. We reldwinner, die dit jaar in Amsterdam werd gehouden. Izegrim, een door de familie Van der Wel uit België geimporteerde belgische herder van de variëteit Groenendaeler behaalde onlangs op een internationale tentoonstelling in Zutphen een derde plaats in de jeugdklasse met de kwali ficatie „uitmuntend". Tijdens de wereldwinner werden de Groenendaelers gekeurd door de Fran se keurmeesteres Madame Aubry. Ize grim kwam hier ook uit in de jeugd klasse en haalde de kwalificatie zeer goed. fü blijft thuis, maar helpt Greenpeace met minimaal een tientje. U bent dan donateur, en krijgt 4 x per jaar onze kwartaalkrant. I I Stuurt u deze bon naar Greenpeace Nederland, antwoord- I nummer: 10734, 1000 RA Amsterdam, pi.iiij i .ijpiiji Bellen mag natuurlijk ook: 020-261877 EiièMtitiltofcll I Naam:85-00-135 I Adres. I Postcode _Plaats:_ ^Kondernemers-akti viteiten Er is iets nieuws toegevoegd aan de groeiende reeks van Texelse produkten: „Cocksdorper kruidendrup". Het is een kruidenbitter die op initiatief van de horecabedrijven die in de Kikkertstraat zijn gevestigd, in de handel wordt ge bracht door Wim v.d. Linde terwijl Onno Kikkert van „De Nieuwe Aan leg" is ingeschakeld voor de promotio- nale .begeleiding. De nieuwe kruiden drank wordt officieel gepresenteerd op de tentoonstelling ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van Eierland in Het Eierlandsche Huis. Een fraai etiket met onder meer de vermelding „Beter dan Haarlemmer olie" wekt hoge verwachtingen inzake de medicinale aspecten van het regel matig drinken van dit product, tenzij begrepen wordt dat copywrighter On- Door een jeugdherberg werd de diefstal van twee walkmans met kopte lefoons gemeld. Genoemde artikelen verdwenen uit in de slaapkamer ach tergelaten koffers van twee Duitse scholieren. no Kikkert op deze wijze een beetje de spot heeft willen drijven met de vele kruidenbitters die op de markt zijn en die bijna allemaal heilzaam heten te zijn. Die spot blijkt ook uit de tekst van een fraai aanplakbiljet, die een persiflage is op de verhalen die met sommige dranken worden meegele verd. De Cocksdorper kruidendrup zou voor het eerst zijn bereid in 1628 door de postvaarder-kastelein Cornelis Kik kert die aan het experimenteren ging met een vat alcohol dat was aan gespoeld. Het recept ging over van va der op zoon en bleef voor anderen ge heim totdat een weerspanninge zoon ermee vandoor ging en het geheim meenam in zijn graf. Maar zeer on langs bij het planten van de durper bomen kwam een buine kruik te voor schijn, waarin de bijzondere drank bleek te zitten zodat deze na analyse opnieuw in produktie kon worden ge nomen... De Cocksdorper weerman Kees van der Werf heeft ook meege werkt aan deze ludieke campagne want hij staat op de poster afgebeeld en zegt: „Een durper drup voor alle weersgesteldheden". De drank is te proeven in de gezamenlijke stand van de Kikkertstraat-horecaondernemingen Topido, De Hoop, Swarthof, Visman, Kikkert en Molenbos. Aan de Rijks Middelbare Agrarische School in Alkmaar slaagde L.C. Smit uit Den Burg voor het A-examen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1985 | | pagina 5