et de Noorderzon vertrokken....(IV)
Texel geeft Veendam
goed partij (1—4)
GIRO
625.000
Beverly Hills Cop"
AVO-DOET
!*wiHnw
MÉÉR KANSEN
VOOR
GEHANDICAPTEN
editieverslag
n Knippenberg
„WAT IK ZEGGEN WOU..
Uitslag ringsteken
Vreemd geld
Prachtige reis
wat écht nodig is
Antwoordnr. 201,
3800 VB Amersfoort.
Tel. 033-63 5214.
Uj 1G 2 AUGUSTUS 1986
TEXELSE COURANT
PAGINA 6
tweede dagboekverslag
$f Jan Knippenberg dat
rnden van de P/ancius
louden meemaken ,,dat
(Texelaar zijn kano op het
wn deze boot zou statio-
Ki" Nood breekt wetten en
principes. De Plancius is
ddels de reddende factor
Spitsbergen-expeditie,
team van stoere jongens,
is knapen is om redenen
in het verslag van vorige
staan beschreven geredu-
tlvan vier tot twee perso-
Onze Texelaar" is er ech-
i\og steeds bij en vertelt
lover in dit vierde deel van
Noorderzon
tokken....
17 juli
nu al enkele dagen ,,vast"
yearbyen en wachten op Wim
.fde man) die voedsel en klimuit-
I vanuit Ny Alesund moet stu-
at is niet makkelijk. Er gaan al-
ihet weekend wat boten en een
jigje kan al een week niet opstij-
anwege het slechte weer. De tijd
dl maar toch valt er voor een rei-
;l te bekijken en te beleven,
nu een paar indrukken. Het
van dit stadje is de haven,
laven met toeristen, aangevoerd
jiote schepen en einzelgangers
pzoek naar een schip om verder
aen. De prijzen zijn hier hoog.
iren weten donders goed dat al
inlanders willen reisen en,
het wachten meer dan moe, wil-
italen. In die haven zal ik ook
n zoeken als het onverhoopt niet
meer kan en ik hoe dan ook
op wil. Er is nog iets: buitenlan-
tunnen niets kopen en dat is heel
iend als je zit te wachten op
iel. Enkele andere expeditiegan-
hebben ons wat te eten gegeven,
iraf zullen we hier om lachen:
van geologen die ook niet ver-
unnen, fruit van Franse ballon-
pannekoeken van Zweedse
•s (er is er één bij die waar-
ilijk altijd vogelzaad eet want hij
niets anders dan kwetteren om
jn kennis te spuien). Hier zit ook
groep 65-plussers uit Duits
met Zodiac rubberboten naar
lakijs willen. Hun reisleider hoopt
He dat de rubberboten te laat op
ibergen zullen arriveren want dan
hij het reisprogramma veranderen
eelhuids terug naar huis.
we weer terug" zijn komen ve
len informeren naar onze ervaringen.
Een ijdel gevoel. We vertellen zo sober
mogelijk over onze belevenissen met
valwinden en huizenhoge zeeën. Duit
sers zonder wetsuit of drysuit denken
dat het wel mee valt op de Isfjord
(,,Het water is nu toch heel rustig?")
Het water heeft een temperatuur van
twee graden. Ze komen er wel achter.
Onze boten met de gespecialiseerde
uitrusting hebben ook veel aandacht.
Maar het is het mannetje dat het moet
doen.
Ik bezoek het museumpje van Bolette
Petri Suttermeister. Ze is rap van tong
en zeer deskundig en haar collectie
herbergt veel rariteiten, maar ook ver
slagen en oude foto's van beroemde
en beruchte expedities. De grand old
men" van Norge: Amundsen, Nansen,
Sverdrup, maar ook de tragische toch
ten van Andree (afgelopen winter op
tv) met zijn ballon. Verder beschrijvin
gen van de dierenwereld en flora en
een (gelukkig) opgezette ijsbeer. Bij
zonder is ook het verslag van de
Spaanse motorrijders die enkele jaren
geleden op hun Bultaco's naar de
noordpool wilden. Ze probeerden hun
vervoermiddel hier op de luchthaven
en ,,het ging". De ijsvlakten van de
poolstreken zijn echter niet zo vlak.
Om een lang verhaal kort te maken:
de Spanjaarden zaten weer snel in het
vliegtuig richting moeder de vrouw.
Hun slee, een raar gelast onding, staat
bij de ingang van het museum met
daarnaast twee sleden van Nansen die
wendbaar, laag en goed uitgedacht
zijn afgeleid van de Eskimosleden. Een
wereld van verschil.
Natuurlijk kun je hier ook lachen.
Gisteren zat ik met Geert op een stoep
toen er opeens een groep Zweedse vo
gelaars kwam aanstormen. Als een re
giment soldaten luisterden ze naar het
fluitje van hun leider. Ze bleven staan
in hun uniforme, groene bergkleding
met hun telelenzen in de aanslag. Die
lenzen deden me denken aan anti-tank
geschut. De fotoapparatuur werd ge
richt op een kleine poolvos op een
gruizige berg. De vos draaide en draai
de als een „fotomodel arctique" zijn
kont en even voelde ik zijn (ongetwij
feld) grijnzende lach. Het leek of hij
daar iedere avond stond voor de lopen
van het peloton, een groep die luid
gebarend en verklarend de natuur
gaan „schieten" op commando van
hun leider. Toen die leider weer floot
riep ik: ,,'t Is een tamme vos". De vo
gelaars keken me langs hun lenzen
verstoord aan. Later hoorde ik in het
dorp dat deze vos inderdaad tam is.
Het diertje krijgt elke dag aardappels in
het dorp en weet inmiddels alles van
de fotografische belangstelling voor
zijn persoon.
18 juli
Scheiding der geesten, doch de rust is
weergekeerd. De reis wordt voortgezet.
Gisteravond is Willem teruggekomen
met de omgebouwde reddingboot Is-
kungen (IJskoning) die een verbinding
onderhoudt met Ny Alesund. De kajak
op het dek en de voeding aan boord.
De hoeveelheid voedsel is zo overwel
digend dat we zonder schroom een
duik mogen nemen in de Evergreens,
Nutsen en Sultana's. Geert en ik halen
het eten met de kano op waarbij we
en passant ook nog op een Noorse
vissersschuit belanden en op een biert
je worden getrakteerd.
In de haven ligt ook weer de Plancius,
het zusterschip van de Rigel en de Si-
rius, oude loodsboten, voor mij zeer
vertrouwd. De Rigel lag vroeger bij
mijn geboorteplaats Hoek van Holland
en een vriend van mijn vader was toen
schipper op dat mooie beestje. De
Plancius is oud van snit en lijn maar
nog een echt schip. Daarop vaar je
heel anders dan op die kraters van
cruiseschepen die hier regelmatig rond
stomen.
Ik loop er steeds aan te denken: varen
met de Plancius. Zou 't niet mogelijk
zijn daten dan de kajaks mee, nu
is onze toch zo drastisch veranderd.
We worden op de Plancius uitgeno
digd op de koffie. Binnen ruikt het
naar een echt schip en de sfeer is
rommelig maar gezellig. We krijgen
brood met komijnenkaas en ham. Ik
weet niet wat me overkomt. Een trak
tatie. Ik besluit een afspraak te maken
en Geert wil met me mee. Onno gaat
eerder naar huis (per vliegtuig naar
Tromos en verder liftend) en Willem
doet verwoede pogingen de vliegtuig
maatschappij te bewegen de datum op
zijn ticket te veranderen.
Ik weet het zeker: ik ga hier niet weg
want ik ben gekomen om wat te
doen. Dit is de oplossing. Met de
Plancius als expeditieschip kunnen we
bij het drijfijs in de fjorden hoog in het
noorden komen en ook bij Moffenei-
land met zijn walruskolonie en ijsbe
rend). Ik verheug me er op, maar
toch. Scheiding der geesten. De on
derlinge gevoelens zijn ook sterk wis
selend: soms zeer prikkelbaar dan
weer kameraadschap. Er hapert iets.
Dat is geen wonder. Uit alle expeditie
verslagen blijkt een dergelijke situatie
openlijk of verborgen, geslaagd of
niet geslaagd.
Zo zal het dus verder gaan. Geert en
ik noordwaarts richting pakijs en On-
cko en Wim richting huis. We begrij
pen gelukkig eikaars beweegredenen.
Wat ik nu schrijf komt inmiddels vanaf
de Plancius. We zijn nog niet vertrok
ken dat gebeurt vanavond. Gisteren
zijn we met onze kajaks volgeladen
naar de Plancius gevaren. De beman
ning is, generaliserend, prima. Meest
vrijwilligers die werken tegen kost en
inwoning en enkele oude, vaste krach
ten zoals Frans de machinist. Hij voer
vroeger al op deze schuit voor het
Loodswezen en daarna nog voor
Greenpeace. „Ik hoef niet meer te va
ren maar ik kan 't niet laten", zegt ie.
We ziten in zijn hut en praten over
van alles. Hij maakt als tijdverdrijf red
dingbootjes van Spitsbergen uit op de
kust van IJsland gevonden houten drij-
vertjes met of zonder foto van de
Plancius er in. Handwerk en zeer
precies.
In zijn hut plantjes in bakjes van de
Noordelijke eilanden zoals IJsland Fa-
roër, Shetland en zelfs wat gras van
Spitsbergen. Een kleine plantkundige
verzameling die het broodnodige groen
aan boord brengt. Verder veel materi
aal, foto's en krantenknipsels van de
Sirius. In de messroom hangt een ver
slag van de bomaanslag op de Rain
bow Warrior, maar „old soldiers never
die".
Bewust van deze zaken en veel er over
pratend besef je des te meer de nood
zaak, van Greenpeace bijvoorbeeld. De
zee staat centraal in onze verhalen, va
riërend van de getijdestroming bij Texel
tot de branding bij Vlissingen.
Uit de kombuis komt de geur van
versgebakken brood. Na drie weken
droogvoer loopt het water me uit de
mond. Over een uur varen we en we
moeten wegens plaatsgebrek officieel
genoteerd op de monsterrol.
Al eerder hebben Geert en ik onze ka
jaks goed vastgesjord voor buiten
gaats. Het blijft vreemd, gevaren te
worden. Een wat passieve houding
met enige charme en ook wat schuld
gevoel. Het is 12 uur varen naar Ny
Alesund (anderhalve week kanoën)
van zeven 's avonds tot zeven uur 's
morgens. Daartussen geen donkerte.
Je beseft dat na een tijdje niet meer
maar toch zijn er opeens momenten
dat het sterk naar voren komt, zoals
20 juli
Als ik dit schrijf zijn Geert en ik net
terug van negen uur kanoën op de
Kungsfjord bij Ny Alesund. Het is fan
tastisch weer. De zon schijnt, geen
wind. Het hele schip slaapt en het is
doodstil rond vijf uur in de morgen.
Een ongekende ervaring. Het valt me
moeilijk om niet voortdurend in super
latieven te vervallen. Het is bijna niet
uit te leggen hoe dit licht en deze om
geving op je in werken en hoe het er
hier uitziet.
Het zit in je kop en laat je niet meer
los: de poolbaai. We voeren vannacht
tot 100 meter voor de Kingsveger
het gele gletsjerfront grote don
derslagen en af en toe een enorme
klap ijs, zo groot als een huis, dat naar
beneden vloog met als gevolg een
enorme vloedgolf. Ook dat is span
nend. De kajak met de kop op de kust
en maar kijken naar dat natuurlijke ge
weld. Daarvoor peddelden we rustig
langs blauwe bergen van ijs. Een
achtste deel boven water, „the dining
ice" knisperend en stil tegelijk met op
de kust honderden vogels die zich
schreeuwend over je heen storten.
De nederzetting Ny Alesund op noordelijk Spitsbergen. Knippenberg is er inmiddels gearri
waarH maar niat nar kann
veerd, meer niet per kano.
Opeens een grote rob twee meter van
de kano. Een zeer groot, nieuwsgierig
beest dat ons op zijn rug liggend aan
kijkt. We spieden terug. We nemen fo
to's.
Voor de lange kanotocht hebben we
gisteren Ny Alesund bekeken met o.a.
het monument voor Roald Amundsen,
de eerste zuidpoolreiziger, later omge
komen bij een reddingsactie op zoek
naar de mannen van de Italiaan Nobile
die met zijn zeppelin verdween boven
de Poolzee. Ook een monument voor
Nobile. Maar er is hier meer gebeurd.
Iets dat wellicht tragischer is en geen
echt monument kent maar in deze
kleine gemeenschap veel meer leeft:
een mijnramp, ongeveer 20 jaar
geleden.
Vijftig mensen vonden toen de dood.
Op de oude witte muur van het
hoofdgebouw in het dorpje is een gro
te witte vlek geverfd en daaronder
staat vaag 50. Daarbij een groot wit
kruis. Dat is erop geschilderd door
makkers van die 50 man toen de
Noorse koning op bezoek kwam.
Waarschijnlijk als uitroep of aanklacht,
wie zal het weten.
De regering vond deze uiting van on
genoegen maar niets. Het moest wor
den overgeschilderd met witte verf. Ze
deden dat zodanig dat de witte vlek
de vorm van een rechtopstaande
doodskist heeft. Een beter wapen tot
verweer was er blijkbaar niet. Van der
gelijke daden in het hoge noorden lees
je niet.
Ny Alesund is het uitvalscentrum voor
veel poolexpedities en het onderzoek
centrum van het Norsk Polarinstituut.
Ook wonen hier Engelsen in een barak
met de naam Mexico; een maffere
naam is niet denkbaar in deze kou.
Overal staan sneeuwscooters gepar
keerd. Garages zijn te duur. De huizen
zijn van uitstekende kwaliteit maar an
dere vormen van luxe zijn er niet. Wat
ook opvalt zijn de honderden sterns
rond het dorp, die mooie Noorse stern
zeezwaluw eigenlijk. De Noren lo
pen hier met een houten stok boven
hun hoofd. Uit ervaring weet ik inmid
dels dat deze vogels hard op je kop
kunnen pikken: bulten met bloed en
pijn. Daarvoor zijn die stokken. Het is
een vreemd gezicht al die mensen met
een stuk boven op hun kop. Als ze
achter elkaar lopen lijkt het wel een
processie of een carnaval der dwazen.
Donderdagavond (18 juli) moesten we
mee voetballen met de FC Plancius te
gen de Nu Alesund United. Een tradi
tionele wedstrijd tussen twee bijeenge
raapte ploegen Mensen van het insti
tuut zijn toeschouwer. We spelen ook
nog gelijk (5—5) mede dankzij Harry,
onze chef-steward die als scheidsrech
ter de tijd weet te rekken tot we gelijk
staan. Geert en ik maken een goede
beurt door uit een corner in overleg te
scoren. .Daarna „groot bier" waar de
Noren en Hollanders zich verbroederen
onder genoet van alcohol („schat
staat de Bokma koud") en sigaretten.
Op dat moment zijn Geert en ik al op
weg naar het gletsjerijs. De tocht
duurde heen drie uur en terug ander
half uur. Dan moet je de hele tijd ho
ren dat hier echt geen stromingen zijn.
Het gletsjerwater moet toch ergens
heen? Weer wat geleerd. Soms lopen
die stromingen dwars tegen elkaar in
en zorgen ze voor impossante water
massa's over de ijsvlaktes. Duizenden
riviertjes, zompige moerassen, rendie
ren, vogels, teveel om op te noemen,
en grauw-witte bergen met veel
leisteen, levensgevaarlijke grinthellin-
gen en ijs. Hoeveel gletsjers we al ge
zien hebben, ik weet het niet: het blijft
onvergetelijk.
Op de Plancius eten we ons propvol,
al proberen we de schijn op te houden
dat 't wel meevalt. Net zes boterham
men met dik boter en suiker verorberd.
We hebben niet geslapen sinds 24 uur
maar dat is de Poolbaai die ons steeds
heviger in zijn greep krijgt. We geven
niet op. we gaan door. Noordwaarts
op pk's en kanokracht. Old sailors ne
ver die.
Jan Knippenberg.
Texel heeft zondag de eerste divisieclub Veendam prima partij gegeven.
De 4—1 nederlaag was zelfs nog geflatteerd. Wanneer Texel zijn scorings
kansen iets beter had benut was de nederlaag kleiner uitgevallen. De be
taalde voetballers uit Veendam hadden duidelijk een baaidag en lieten
een ongeïnspireerde partij voetbal zien.
De politie van Beverly Hills is absoluut
niet gelukkig met de eigenmachtige
manier waarop deze zwarte collega uit
Detroit in hun gebied opereert en Fo
ley wordt diverse malen opgepakt en
naar het bureau gebracht. Hij weet
tenslotte de sympathie te winnen van
het politiekorps, met name van de jon
ge agent Billy Rosewood die uiteinde
lijk nog een heldhaftige rol in het ge
heel zal spelen. De film zit vol grappen
waarbij Eddie Murphie alle ruimte
krijgt om zijn veelzijdig komisch talent
te laten zien en de wijze waarop het
politiekorps van Beverly Hills wordt af
geschilderd staat ook borg voor menig
lachsalvo. Al is het verhaal nu en dan
onwaarschijnlijk dat doet er in dit ge
val eigenlijk niet toe, want alles is dui
delijk geconstrueerd rondom de figuur
van Eddie Murphie.
„Beverly Hills cop" is te zien van don
derdag tot en met maandag in het Ci
ty Theater, aanvang 20.00 uur.
In de vrijdagnachtvoorstelling wordt
het projectiescherm gevuld met het
veelzeggende werkje „Superboezem"
voor personen vanaf 18 jaar, terwijl als
woensdagwestern voor de derde week
„Once upon a time in the West" te
zien is.
De honderd toeschouwers die er een
nat pak voor over hadden om Veen
dam te zien spelen, hebben dan ook
geen voetbalwaar voor hun geld
gehad.
Veendam, dat veel „afgedankte" voet
ballers van FC Groningen in de gelede
ren heeft zoals Karei Hiddink, Keukens,
Goble, De Haan, Wiebing en Waalder-
bos had ruim een week geleden nog
met 2—1 van Ajax gewonnen.
Conditie
De gedachte was waarschijnlijk dat te
gen Texel met freewheelend voetbal
een grote overwinning zou worden be
haald. Texel dacht daar echter geheel
anders over. De eilanders waren al
twee weken in training om vooral con
ditioneel een goed figuur te slaan,
want het is een bekend gegeven dat
men tegen betaalde voetballers tech
nisch te kort komt en dit moet com
penseren met een grote inzet wat veel
kracht en conditie vraagt. Toch leek
Texel een grote nederlaag tegemoet te
gaan toen keeper Bart Heerschap (die
met Jan Plaatsman zal moeten uitma
ken wie de naar SV De Koog vertrok
ken Charles lepenburg zal opvolgen)
onder een vrije trap van Henk Veldma
te doorstompte waardoor Veendam op
1—0 kwam na één minuut spelen.
Texel speelde echter de eerste twintig
minuten erg onzeker en gaf Veendam
te veel ruimte. Vooral op rechts kon
Veendam regelmatig goed doorkomen
via de snelle Steve Goble die door Ni-
col Schermer te laconiek werd
afgestopt.
Basis
Steve Goble stond ook aan de basis
van het tweede Veendam doelpunt
toen zijn voorzet door de geheel
vrijstaande Nigh werd ingekopt: 2—0.
Texel begreep, wilde men geen grote
afstraffing krijgen, dat de zaken korda
ter moesten worden aanaeoakt. Onder
aanvoering van Louis Uriot die zondag
de grote inspirator was bij Texel begon
SVT te jagen op de Vèendammers.
Veendam kon moeilijk meer in z'n spel
komen en kreeg nog nauwelijks kan
sen. Slechts met afstandschoten pro
beerde men keeper Heerschap onder
druk te zetten, maar deze herstelde
zich uitstekend van zijn onzekere
eerste twintig minuten.
Na een half uur spelen stuurde Gerrie
Plaatsman met een prachtige pass Piet
Monster de diepte in, die via keeper
Hoekstra tegenscoorde: 2—1. Wanneer
Louis Uriot even later iets nauwkeuri
ger had gericht was de ruststand
beslist gelijk geweest.
Wisselen
Texel gebruikte alle 14 selectiespelers
door veelvuldig te wisselen. Nieuw bij
de selectie zijn Martin Koorn en Arjan
Verseput, die verdienstelijk speelden en
beslist een reëele kans verdienen om
zich waar te maken. Martin Koorn is
een echte linksbuiten die snel is en
een tegenstander kan uitspelen maar
vooral tactisch nog veel moet leren en
ook moet werken aan het opvoeren
van de snelheid om de bal te spelen.
Arjan Verseput kan een goede vleugel-
verdediger worden die door zijn snel
heid veel kan corrigeren maar er voor
moet waken niet te veel te willen.
Rustig
De tweede helft mocht Jan Plaatsman
het doel van Texel verdedigen. Hij
deed dit bekwaam en rustig. In verge
lijking met Bart Heerschap straalde hij
meer rust uit wat duidelijk te merken
was aan de Texel-verdediging die met
meer zelfvertrouwen speelde. De twee
doelpunten die Veendam nog maakte
kwamen voort uit een scrimmage voor
het Texel-doel maar verder kregen de
betaalde voetballers weinig kansen.
Door de ruimte die Texel voorin kreeg
kon men verschillende malen knap uit
breken. Bij een zo'n uitbraakpoging
omspeelde'Louis Uriot de keeper van
Veendam maar zijn schot belandde in
het zijnet.
Zo bleef het 4—1 voor Veendam dat
beslist geen goodwill kweekte op het
eiland en moeite had met een hard
werkend Texel dat in Louis Uriot, Si
mon Brand en Klaas Dirk Koorn zijn
beste spelers had. Als de andere men
sen van het team met dezelfde durf en
overtuiging Veendam tegemoet waren
getreden, was een verrassing niet uit
gesloten geweest.
Van de maandagavond in De Koog
verreden ronde van het Texels kam
pioenschap ringsteken is de uitslag als
volgt: 1. Peter Dros en Hennie Kaer-
cher, 2. Piet en Coby Daalder, 3. Henk
en Tineke Spigt. De dorpsprijs voor de
meest originele aanspanning ging naar
de familie W.J. Bakker. Er deden
twaalf aanspanningen mee.
Westduitse marken 100= ƒ110,50
Belgische franken 100= f 5,37
Franse franken 100= f 35,75
Zweedse kronen 100= f 36,75
Zwitserse franken 100= ƒ136,—
Deense kronen 100= 30,—
Amerikaanse dollars 1 f 3,08
Engelse ponden 1 f 4,34
Oostenrijkse schilling 100= f 15,85
Italiaanse lires 10.000= f 16,—
Spaanse peseta's 100= f 1,88
De Algemene Nederlandse Bond van
Ouderen, afdeling Texel heeft voor het
eerst een buitenlandse reis georgani
seerd. Men ging met een groot gezel
schap naar het Duitse Sauerland en
voor mij was het een reis om U tegen
te zeggen.
Alles was heel goed verzorgd en tot in
de puntjes geregeld. Deze reiskip heeft
dan ook genoten en dit mag best een
aanbeveling zijn voor andere Anbo-
leden om mee te doen als er weer een
dergelijke grandioze vakantie wordt
georganiseerd.
J. van Beek,
Oudeschild.
