(f roen /win het
Het had veel slechter
kunnen aflopen....
W/t/t/// /U/Ui Z_> JVXcfS lil rJtl rfClTL
JONGE GRETHA WIERP
GEZONDE DRIELING
Bemanning TX 36 heeft schrik nog in de benen
TEXELSESSCOURANT
Redactie. Parkstraat 10 of Warmnpcctrant d..*_i ir\vw\r\m
Redactie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (02220) 2741.
uiten werktijd: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266,
Cy 1*1x1 Verechijnt dinsdags e„ vrijdags.
Voor advertenties, abonnementen, etc.: T't^OP.Ifi /////7 f1/ ASI C 1 tl J/l X?T Abonnementsprijs f18,65 pe- kwartaal; los85 cent
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
ipper Anton
6 OPGERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - Nr. 10.051
DINSDAG 28 JANUARI 1986
Alle betrokkenen kunnen het avon-
tuur nog navertellen, al doen ze
dat zeer terughoudend en niet van
harte want het was een verre van
pangenaam avontuur, waarover het
laatste woord nog lang niet is ge
legd. Het politie-onderzoek naar
de toedracht van de aanvaring is
nog in volle gang en een definitief
antwoord op de vraag wie de
schuld heeft van het drama kan
dan ook nog niet worden gegeven.
be bijna zes jaar oude, 60 ton meten-
pe ,,Jan van Toon" was op weg naar
fiuis, nadat om half twee 's nachts
jnet de visserij was gestopt. Net als de
Sagen ervoor was het slecht weer:
windkracht negen tot tien en af en toe
neeuwbuien. De kotter koerste op
olie kracht, de wind in de rug richting
èxel. Met uitzondering van de wacht-
ïan lag iedereen te kooi. De beman
ing bestond uit schipper Anton van
er Vis, zijn broer Jaap en verder Mar-
n Visser, Piet Zandee, Willem Zoer
n, diens zoon Erwin (kok). Als passa
gier maakte Ger de Jong uit Ooste-
ind de reis mee.
Snel wakker
3gen acht uur klonk een daverende
|ap. De kotter had zich met volle
felheid in de stuurboordflank geboord
in de van links komende tanker Or-
ans, een schip van 76142 ton, vijf
per zo groot als de Rio Grande die bij
rassenaar op het strand zat. Het
jriekse schip, in 1975 gebouwd als
frisea", was met ruim 75.000 ton ru-
3 Noordzee-olie op weg van de
letlandeilanden naar Southampton,
pn tank van 10.000 ton scheurde
)en. Het gas in de tankruimte ont-
andde met een ontploffing en een
ntallen meters hoge steekvlam.
)or de daarbij ontstane hitte begon
p anders slecht brandbare zware olie
|k te branden en die vlammende olie
p in zee en gedeeltelijk ook op de
lOrsteven van de Jan van Toon. On-
Veer de helft van de tankinhoud
)et zijn weggestroomd zodat zich op
Noordzeewater een olievlek van
se helicopters opgepikt. Afgezien van
de ontberingen in het ijskoude water
had niemand letsel opgelopen. Het ra
diobericht dat enkele mensen in eerste
instantie werden vermist berustte op
een misverstand. Drie bemanningsle
den, waaronder de kapitein bleven aan
boord. Onder die omstandigheden was
het schip echter niet meer in staat op
eigen kracht te varen. De brandende
tanker werd door de wind in de rich
ting van een boorplatform van Esso en
Shell gedreven. Uit voorzorg werden
de 460 mensen die op dit productie
platform en op twee accommodatie
platforms aanwezig waren, samenge
bracht op het veilig lijkende zuidelijke
accommodatieplatform. Tot een echte
evacuatie is het niet gekomen.
Twee sleepboten van Smit kwamen op
het noodsignaal van de tanker in actie.
De Smit-Lloyd 123 nam de Orleans op
sleeptouw en trok deze weg uit de ge
varenzone. Als gevolg van de storm
brak de tros. Het schip ging toen voor
anker en later sleepten sleepboten van
Smit de tanker richting Rotterdam
waar zondagmiddag kon worden
afgemeerd.
Terug
Toen de toestand aan boord van de
Jan van Toon enigszins was geordend
en het duidelijk was dat de hulpverle
ning naar wens verliep, ging de Texel
se kotter op huis aan. Met de wind in
de rug was Den Helder tegen vijf uur
s middags bereikt en kon na een con
trole door de Rijkspolitie te water wor
den binnengelopen. Schipper Anton
van der Vis ging direct met de politie
mee voor het afleggen van een eerste
verklaring. Ook experts van de verze
kering waren snel ter plaatse en gaven
de opvarende het advies zoveel moge
lijk het stilzwijgen te betrachten over
de toedracht van het ongeluk.
Terwijl Anton in het politiebureau was,
werd onder leiding van zijn broer Jaap
de royale vangst aan schol, tong en
kabeljauw op de wal gehesen en in
een vrachwagen gezet. Daarop ging de
kotter naar Oudeschild waar hij giste
ren voor het nader vaststellen van de
schade in het dok van Hans Boom
werd gezet.
De spectaculaire aanvaring en de daar
op volgende bergingsactie heeft veel
aandacht gekregen in de media. Voor
alle dagbladen was het voorpagina
nieuws, het televisiejournaal van de
NOS was er vrijdagavond voor de
helft aan besteed en de KRO maakte
vanaf zowel een der sleepboten van
Smit als vanuit een helicopter opna
men die zondag in de actualiteitenru
briek Brandpunt werden uitgezonden.
De rijkspolitie te water onderzocht
eerst het aandeel van de Jan van Toon
in de aanvaring en ging zondag en
maandag naar Rotterdam om de daar
binnengelopen tanker te bekijken en
de opvarenden te horen. Daar ging
veel tijd inzitten. Gisteravond was de
politie nog niet in Den Helder terugge
keerd, zodat toen ook nog geen bevin
dingen konden worden gerapporteerd.
Het onderzoek strekt zich uit tot de
kleinste details omdat grote bedragen
in het spel zijn waarvoor één of meer
verzekeringsmaatschappijen moeten
opdraaien. In hoeverre één of beide
partijen schuld dragen is daarbij uiter
aard van het grootste belang. Op zee
gelden net als in het verkeer op het
land voorrangsregels. De Jan van Toon
had vrijdagochtend van de tanker
voorrang moeten krijgen omdat laatst
genoemd schip van links kwam. Maar
dat hoeft niet te betekenen dat de
schipper en de wachtman van de Jan
van Toon vrijuit gaan, want wie geen
voorrang krijgt moet toch trachten een
botsing te vermijden. Dat schijnt ech
ter niet te zijn gebeurd. Hoe dat mo
gelijk is geweest en in hoeverre de
weersomstandigheden en de omvang
van de betrokken schepen een bezwa
rende of verzachtende rol hebben
gespeeld, zal blijken uit het politierap
port en uit het resultaat van de behan
deling door de Raad voor de
Scheepvaart.
Ontkenning
Van de Rijkspolitie te water hoorden
we vanmorgen dat de Griekse kapitein
■>van de tanker geen enkele schuld er
kent. Volgens hem is de aanvaring ge
heel te wijten aan de Texelse kotter die
de tanker, die de voorgeschreven ver
lichting voerde, makkelijk had kunnen
zien aankomen. De schipper van de
jan van Toon beroept zich echter op
de voorrangsregeling en meent dat de
tanker had moeten uitwijken. ,,Wij
hebben beide verklaringen op papier
gezet en de officier van justitie en de
Raad voor de Scheepvaart moeten het
oordeel maar vellen, aldus de politie-
commandant. Die deelde desgevraagd
verder nog mee dat het zicht op het
moment van de aanvaring redelijk was
en dat het onjuist is dat prachtig alle
bemanningsleden van de tanker in pa
niek in het water zijn gesprongen. Het
overgrote deel maakte rustig gebruik
van de reddingboten. De Texelaars
hebben na het ongeluk via de radio
slechts gebrekkig contact gehad met
de kapitein van de tanker, een gevolg
van de taalbarrière.
D. ingedeukte en met olie besmeurde voorsteven ven de TX 36. zondagochtend gefotogrefeerd in de heven ven Oudeschild.
De schrik was enorm en de schade loopt
waarschijnlijk in de miljoenen, maar toch is
Ier alle reden om van geluk te spreken na de
spectaculaire aanvaring die de kotter TX 36
„Jan van Toon" vrijdagochtend midden op de
Moordzee had met de Griekse tanker „Or
leans". Niemand heeft ook maar een schram-
-metje opgelopen.
aanzienlijke oppervlakte vormde.
Het massale schip voer uiteraard nog
een stuk door waardoor er al weer
gauw een flinke afstand was tussen
beide vaartuigen.
Drie gaten
Direct na de botsing had de voorbijko
mende tanker de kotter in zijn vaar-
richting getrokken waardoor de Jan
van Toon met een van zijn uitstaande
visbomen nogmaals de flank van de
tanker raakte en tenslotte met de ach
termast tegen het achterschip van de
Orleans kwam, waardoor de mast uit
het lood kwam te staan. Uiteindelijk
ontstonden in de huid van de tanker
drie gaten. De hele catastrofe had zich
razendsnel voltrokken. Toen de wreed
wakker geschrokken opvarenden van
de TX 36 naar boven waren gekomen,
keken ze in een hel van rook en vlam
men en dreef en de brandende olie
rondom. Een groot deel van gieken en
vistuigen van de kotter was overboord
gegaan. Met veel moeite kon alles la
ter naar boven worden getakeld. Dikke
stalen visdraden bleken te zijn afge
knapt en er was ook een stuk van een
giek afgebroken en onvindbaar. Verder
leek de schade aan de kotter op het
eerste gezicht nogal mee te vallen. De
voorsteven was ongeveer een meter in
elkaar gedrukt. Onder water was er
weinig gebeurd zodat al snel duidelijk
was dat de Jan van Toon geen gevaar
liep te zinken.
in het bureau 'LT°'' 1""" V°" °°r V,S <™eeae VBn "nks> helpt bij het een wal brengen van de vis,
oureau van de Rijkspolitie te water een eerste verklaring aflegt.
Paniek
De aanvaring veroorzaakte op de grote
tanker paniek. De meeste van de 31
opvarenden sprongen met zwemvesten
overboord en werden later door Engel-
Op het bedrijf van de heer J. Mantje, hoeve Ruisdaei
deed zich vrijdagmiddag een bijzonderheid voor: de tweejari
ge vaars Gretha 29 schonk daar het leven aan een kernge
zonde drieling.
Een drieling bij koeien komt maar een
enkele keer voor. Meestal zijn dan één
of meer van de kalfjes dood of in zo
danige toestand dat ze korte tijd later
bezwijken. De drieling op „Ruisdael"
mag er echter in alle opzichten zijn.
De kalfjes, allemaal stiertjes, wegen
samen ongeveer 75 kilogram. Per stuk
zijn ze weinig kleiner dan éénlingen die
meestal 30 tot 35 kilo wegen. Een ex
tra bijzonderheid is dat het de eerste
worp van het moederdier was en dat
de draagtijd 285 dagen is geweest
(normaal gemiddeld 278 dagen). Jaren
geleden zijn op Texel wel eens drielin
gen geboren (o.a. bij C. Hoogenbosch
in Zuidhaffel en bij de gebroeders
Schraag in het Noorden) maar de
moederdieren waren daar oudere koei
en. De heer Mantje had Gretha nog
maar kort geleden gekocht van opfok-
ker Gerrit Bakker uit Spang. Gretha
werd geboren op het bedrijf van Cor
urt het NOS-te/evisiejournaal van
vrijdagavond. De Jan van Toon nadert met
de enige nog in tact zijnde éón giek om
hoog, de haven van Den Helder, terwijl op
de achtergrond de Texelse boot passeert.
Aan boord van de politieboot met op de
achtergrond de naar hem genoemde kotter
laat Jan van der Vis Azn. zich interviewen.
