Texelfilm: best
maar nog niet
bruikbaar
perfect
1
Hans Zijm paste goed
op de „Compass"...
SSESSSSHfsr
SSSSSS
U I NI A
Politie: Dit was geen jutten maar jatten
Dode bruinvis aangspoeld
Onder invloed
PAGINA 8
TEXELSE COURANT
Dinsdag 4 februari
In ,,De Schakel" wordt een inleidende
Bahaï-lezing gehouden: ,,De evolutie
van de mens naar de wereldvrede".
Toegang vrij; aanvang 20.00 uur.
In Eben Haëzer houdt de Baptistenge
meente een voor ieder toegankelijke
bijbelstudiebijeenkomst, aanvang 19.30
uur.
In De Twaalf Balcken wordt door de
dames van de B-poule gebiljart, aan
vang 19.30 uur.
Woensdag 5 februari
De Plattelandsvrouwen van de afdeling
Den Burg hebben om 14.00 uur een
bijeenkomst in ,,De Schakel" onder
het motto Zorgen voor de dag van
morgen".
Voor kinderen tot ongeveer tien jaar
wordt voorgelezen in de openbare bi
bliotheek om 16.00 uur.
Om 19.30 uur begint in De Twaalf
Balcken het damesbiljarten voor de B-
poule.
Het CDA-Vrouwenberaad heeft in ,,De
Schakel" een bijeenkomst; 20.00 uur.
Donderdag 6 februari
In ,,De Twaalf Balcken" zijn de biljart
wedstrijden voor dames van de B-
poule; 19.30 uur.
De Hoofdstadoperette geeft in de
schouwburg van Den Helder een uit
voering van ,,Der Graf von Luxem
burg"; 20.15 uur. Na afloop vaart een
extra boot terug naar Texel.
Op het Texelse strand spoelde we
derom een bruinvis aan. Bij paal 11,
niet ver van het wrak van de Compass
vonden patrouillerende politiemensen
het reeds door de meeuwen aangevre
ten kadaver van het beest. Ter registra
tie en onderzoek werd de bruinvis
overgebracht naar het natuurrecreatie-
centrum. Daar schatte men de leeftijd
op anderhalf jaar, nog niet volwassen
dus en dat bleek ook uit de lengte:
1.20 meter, een volwassen dier kan
1.60 meter worden. Het dier is door
gestuurd voor onderzoek naar het
Rijks Natuurhistorisch Museum te
Leiden.
sponsors, op drie schermen vertoond, ^l^emde nadat PatarDm morden uitgebracht en bracht dank aan de gemeenteraad d,e
meer mee dat eind februari of begm maart ook een i0u'^ ^bedïn"en die zich a,s sponsors hadden aangemeld. Ook werd dank gebracht aan
tfa^tbl^h"ministerie een Defensie en andere instenties. die medewerking hadden gegeven.
prima start zijn geweest, als dezelfde
ex-burgemeester later in de film nog
eens in beeld zou zijn, in ieder geval
aan het slot, aan het eind van de ex
cursie om de gast uit te zwaaien en
hem uit te nodigen nog eens terug te
komen. Maar de ex-burgemeester laat
zich na die 'eerste beelden niet meer
zien, en dat is nogal onbevredigend.
Een veel beter onderdeel van de inlei
ding van de film wordt gevormd door
de strandbeelden met een jutter, in de
vroege ochtend. Deze opnamen wor
den prima ondersteund door de gitaar
muziek van Jaap Dros en Menno Keij-
ser die ook aan het slot van de film
met hun Island Song" voor een aan
gename, romantische sfeer hebben ge
zorgd. De overige muziek die in de
film is gebruikt is vaak minder passend
en soms zelfs storend. Het grootste
deel van de tijd klinkt karakterloze bal-
roommuziek die het goed doet bij de
vele beelden van bars en andere (hore
ca) bedrijven, maar hinderlijk is bij de
opname van bos, duin en vogelgebied.
Dat wordt heel duidelijk als op een ge
geven moment die muziek even weg
valt, wat een gevoel van opluchting
geeft. Het commentaar in de film
wordt ingesproken door de bekende
Eugenie Herlaar die een uitstekende,
neutrale maar vriendelijke stem heeft.
De tekst die zij uitsprak was soms
overdadig. Ze is voortdurend aan het
woord, ook als de beelden voor zich
zelf spreken.
De bedoeling van de door Videolux geproduceerde film over Texel
was een zo goed mogelijke indruk te geven van de toeristische mo
gelijkheden van het eiland, aangevuld met informatie van algemene
aard, zodat een aantrekkelijke documentaire zou ontstaan die door
de toeristen graag wordt gekocht, bij wijze van souvenir. Het later
thuis afdraaien van de film in aanwezigheid van kennissen zou het
effekt moeten hebben dat ook die kennissen worden gestimuleerd
om eens naar Texel te gaan.
Of dat laatste zal lukken moet worden
afgewacht, maar het promotie effekt
hangt uiteraard wel voor een belangrijk
deel af van de kwaliteit van de film.
De koper moet 'm zelf mooi vinden
zodat hij hem meer dan eens met trots
zal afdraaien in het bijzijn van anderen.
En de gevoelens die de film oproept
moeten zodanig zijn dat de mensen
zeggen: daar zou ik ook wel eens
heenwillen. Of dat met deze film zal
lukken valt natuurlijk niet te voorspel
len. Het getuigt van realisme om daar
geen al te hoge verwachtingen van te
hebben. Zo'n film alléén zal de toeristi
sche toekomst van Texel niet kunnen
redden. Of het eiland in de gratie komt
bij een groter publiek, wordt bepaald
door vele, deels niet te beïnvloeden
factoren die elkaar versterken, aanvul
len maar soms ook teniet doen. Een
goede videofilm kan wel een steentje
bijdrage.
Het belangrijkste pluspunt van deze vi
deofilm is de volledigheid; er wordt
nagenoeg een komplete opsomming
gegeven van wat er op Texel te zien
en te beleven is op een zodanige wijze
dat zelfs een Texelaar ervan onder de
indruk komt. Het gelukkige maar nog
te weinig bekende feit dat Texel zeer
veelzijdig is zodat elk „soort" toerist
er wel iets van zijn gading kan vinden
wordt fors onderstreept. De mis
verstanden die nog altijd onder een
breed publiek leven kunnen ermee
worden bestreden, als het tenminste
lukt de film in flinke aantallen te
verkopen.
Rustig
Peter Dral en John Smit hebben van
hun vijftig minuten durende film geen
uit zijn krachten gegroeid ster-spotje of
videoclip willen maken. Het moest een
„rustige" film worden zonder kunst-
j/oorafgaand aan de première belde Peter DraI irechts! de nieuwe burgemeestersebJPPa' OP
am hem een exemplaar van de film een te bieden. De heer Schipper antwoordde dat h,j over
het algemeen voorzichtig is bij het aannemen van geschenken maar
zelde omdat het hem een goede manier leek om met Texel kennis te maken. Links medeprodu
cent John Smit.
- niot Texel anders kwali
matige effekten en trucages. Zeer te
recht huldigen zij de mening dat Texel
van zichzelf al mooi genoeg is om de
kijker te boeien en dat allerlei techni
sche foefjes daarover zelfs twijfel zou
den kunnen oproepen. De beeld- en
tekstbenadering die zij nastreefden
moest ongeveer zijn zoals in de televi
sieprogramma's „Van gewest tot ge
west" of „Weg van de snelweg", dus
een vrij nuchtere, op een breed publiek
afgestemde presentatie. Er is alle be
grip voor op te brengen dat ze er niet
in zijn geslaagd de hoge kwaliteit van
genoemde tv-programma's in hun
Texelfilm te bereiken. Het bedrijfje is
nog maar kort bezig en geen van bei
de partners heeft veel ervaring in het
maken van instruktieve, wervende do
cumentaires. Dat is namelijk een vak
dat niet iedereen zomaar even be
heerst, terwijl het maken van een
Texelfilm die aan de genoemde doelen
moet beantwoorden zo ongeveer het
moeilijkste is dat een cineast zich kan
voorstellen. Sinds de Texelfilm van
Herman van der Horst is er dan ook
géén goede rolprent meer gemaakt
over ons eiland. Dit alles in aanmer
king nemend is het resultaat dat Vide
olux heeft afgeleverd beslist niet slecht
te noemen. Velen zullen de film zelfs
heel goed vinden en het is dan ook
verantwoord hem in roulatie te bren
gen, temeer daar de film slechts één
jaar te koop zal zijn en daarna zal wor
den vernieuwd waarbij allerlei verbete
ringen en aanpassingen denkbaar zijn.
Bij het nu afgeleverde produkt zijn
echter wel kritische kanttekeningen te
maken.
Gids
Niemand minder dan ex-burgemeester
Engelvaart verschijnt in het begin van
de film in beeld om de kijker toe te
spreken en hem uit te nodigen voor
een tocht over het eiland. Dat zou een
Bonte opsomming
Zoals gezegd: haast alles wat voor
toeristen ook maar enigszins interes
sant zou kunnen zijn, passeert de
revue.
Natuurlijk zou er nóg meer inkunnen,
historische beelden bijvoorbeeld of
beelden die in herfst en winter zijn ge
maakt, maar de film zou dan een aller-
gaartje zijn geworden. Het is bij voor
baat onmogelijk om alle aspecten van
een veelzijdig eiland als Texel in een
film van beperkte lengte onder te
brengen, hoewel in deze documentaire
wel wat nadrukkelijker verwezen had
kunnen worden naar de vakantiemoge
lijkheden die Texel buiten de zomerpe
riode biedt, het andere Texel. Het wa
ren nu bijna allemaal zomerse beelden:
de diverse landschappen, de vogel
broedgebieden, de folkloreactiviteiten,
de Wezenputten, de verschillende dor
pen, de molens, het juttermuseum met
Cor Ellen, de autocross, de bungalow
terreinen, de campings en de andere
akkomodatievormen, de Slufter, het
vliegveld met zijn parachutisten, het
strand, de activiteit van de strandbe-
wakers, de Texelse produkten, de mo
gelijkheden van paardrijden, fietsen,
bowling, surfen en brandingzeilen, de
ronde om Texel, het tropical festival,
het natuurrecreatiecentrum en andere
musea, de Hoornder feestmarkt, enz.
enz.
Cameraman John Smit is er in
geslaagd deze bonte verscheidenheid
aan mogelijkheden in technisch goede
beelden vast te leggen.
Weinig fantasie
Veel fantasie heeft hij daarbij echter
niet aan de dag gelegd. Naast de vele
totaalbeelden hadden er best wat
meer close ups in gemogen en de mo
gelijkheden die de „filmtaal" biedt
heeft hij maar weinig gebruikt. Het
staat er allemaal keurig en prachtig ge
kleurd op maar verrassingen en humor
ontbreken, waardoor de aandacht on
voldoende wordt vastgehouden. In de
ze documantaire waarbij vele uiteenlo
pende zaken de revue passeren, zou
bijvoorbeeld met veel succes het
„filmrijm" toegepast kunnen worden
maar het is nergens gebeurd. Wie wel
eens films van Haanstra of Van der
Horst heeft gezien weet wat we be
doelen. In de film komen veel recree-
DINSDAG 4 FEBRUARI 1986
rende mensen voor maar afgezien van
de kinderen zie je die niet erg uitbun
dig plezier maken. Wat stijfjes zie je ze
bewegen in de disco en stappen langs
de vloedlijn. Met een beeetje regie had
je ze kunnen laten hollen, lol maken
en minnekozen, in de gezellige drukte
van de Dorpsstraat maar ook in de
eindeloze rust van een uitgestrekt
strand- of duinlandschap al of niet metj
een fraaie ondergaande zon. Wat in
veel ster-spotjes belachelijk overdreven
gebeurt, had in deze film met mate
moeten gebeuren. We misten de ro
mantiek. Niet vergeten moet worden
dat de film is gericht op vakantiegan
gers en niet op industriëlen die uitkij
ken naar een nieuw vestigingsgebied.
Reclame
Waar je lang over kunt praten is de
vraag of het juist is geweest om „re
clame" in de film op te nemen. Zoals
bekend werden bedrijven die de film j
hielpen financieren beloond met wat
extra beelden waardoor het betreffen
de bedrijf in de aandacht werd ge-
bracht. Dat is weliswaar „soft ge- 1
beurd, waardoor het niet storend is
geworden, maar het evenwicht van de
film is er wel door aangetast. De
Texelse horeca zal ongetwijfeld zeer te-:
vreden zijn over de Texelfilm want metjc
name deze bedrijfstak passeert als ge-
volg van de sponsering uitbundig de
revue. Je hebt na afloop het gevoel k
dat je zowat alle café's en eetgelegen-s
heden van binnen en buiten hebt ge- F
zien. Mensen voor wie het vakantie v
genoegen voor een groot deel uit lek-jc
ker eten en veel drinken bestaat zuller^
dat alles heel uitnodigend vinden,
maar het zou prettig zijn als we ook
dat „andere" publiek dat nu nog de
neus ophaalt voor Texel zouden kun-
nen overhalen. Gelukkig kwam uit de,
verf dat je op Texel niet alleen patat c
kunt eten maar ook heel exclusief kurjg
dineren en daarbij kunt genieten van
echt-Texelse specialiteiten. s
De makers geven toe dat ze de ver- ,p
plichtingen jegens de sponsors wel g
eens als een handicap hebben ge- q
voeld, maar de centen waren hard noje
dig. Wellicht zullen de ruimere finan
ciële middelen die straks voor Texelprfd
motie beschikbaar zijn, deze vorm vaoi
sponsoring onnodig maken. Als er
meer financiële ruimte komt voor kwt
liteit, zal het wellicht ook mogelijk zij
in een volgende film veel meer de na
druk te leggen op de unieke kenmer
ken van Texel. In de huidige film worfr
veel aandacht gegeven aan toeristisch
atracties die overal elders ook worded
geboden. Op zichzelf is dat niet 'a
slecht, als maar uitdrukkelijk wordt c
vermeld dat na'ast al dat menselijke -
vertier op Texel enorm veel rust en f'
stilte is te beleven, ook in het druksta
van het seizoen. Die combinatie worp
nergens anders in Nederland in een iL
vakantiegebied van vergelijkbare grod
te geboden. Door hierop en op andejk
unieke zaken extra aandacht te vesttè
gen, kan mén het publiek duidelijk na
ken dat Texel iets heel bijzonder is
waar je (minstens) één keer geweeste
moet zijn
E
Een 37-jarige inwoner van Den Burg,
werd vrijdagnacht rond twee uur dol,
de politie tot stilstand gebracht we-l
gens een „opvallende rijstijl". Het v4
moeden dat er alcohol in het spel vr
bleek te kloppen. Tot twee maal ton
gaf de blaastest een positieve uitslaji
zodat bij de dokter een bloedproef s
moest worden afgenomen. De man
werd een rijverbod van acht uur I
opgelegd.
haald nadat de bewaking was gestaakt
Zijm kreeg het verzoek om het schip
te bewaken in eerste instantie van een
echtgenote van iemand van de wipper-
ploeg uit De Koog. Hij nam toen con
tact op met kapitein Mohammed Rad-
wan die bewaking zelf niet zo nodig
vond, maar op aandrang van de men
sen van de wipperploeg en van de po
litie, uiteindelijk toch wel toezicht wil-
de Dat zou dan alleen 's nachts nodig
zijn omdat de bemanning overdag op
het schip was om een oogje in het zeil
te houden. Voor de eerste nacht werd
overeengekomen dat dat Zijm zou wa
ken van 19.00 tot 07.00 uur. Hoe het
de volgende nachten zou worden gere-
qeld zou afhangen van de kontakten
van de kapitein met de maatschappij.
Hij had niet de vrijheid om geld uit te
geven en wilde in ieder geval de
kosten zo laag mogelijk houden. Om
die reden maakte Zijm de eerste nacht
geen gebruik van een terreinvoertuig,
wat niet zoveel uitmaakte, want toen
was het strand wegens het hoge water
toch onbegaanbaar. Maandag 13 janu
ari om 17.00 uur had Zijm nog mets
van de kapitein vernomen zodat hij
zelf informeerde of opnieuw prijs op
bewaking werd gesteld. Dat leidde tot
de opdracht om de tweede nacht van
20 00 tot 08.00 uur te waken. Intussen
was komen vast te staan dat Zijm in
ieder geval zijn geld zou ontvangen
want de gemeente stond garant. Loco-
burgemeester Schilling was van me
ning dat het leegroven van het schip
moest worden voorkomen; het zou
Texel anders kwalijke publiciteit bezor
gen. Maar oök Schilling vond dat de
kosten zo laag mogelijk moesten blij
ven: het uurloon van één persoon en
de kosten van een auto. Zijm kon die
auto voor weinig geld van een kennis
lenen.
Niet overbodig
Dat de bewaking niet overbodig was
bleek die tweede nacht. Zijm: „Onge
zien wisten drie personen in surfkle-
ding wadend door het water aan
boord te komen. Hun aanwezigheid
werd door mij bemerkt door het licht
van hun zaklantaarns. Terstond nadat
ik hen ontdekte, omstreeks 02.00 uur,
werd door mij om politieassistentie ge
vraagd, mede omdat zich op het
strand nog tien personen bevonden die
de waterlijn afzochten op goederen die
door het drietal overboord zouden
worden gezet. Volgens Zijm is het met
gelukt op deze manier goederen in
handen van het tiental te spelen. De
enige spullen die overboord werden
gezet waren grotere zaken als touwen
en een dingy, die direct door Zijm in
beslag werden genomen. „Wel werd
door enkele van de tien een poging
ondernomen om aan boord te komen
en om dingen van boord te halen, het
geen door mij werd belet".
Gereedschap
Toen de politie kwam gingen de tien
de duinen in en kwamen de drie men
sen van de boot. Een van hen had
een ijzerzaag, bahcosleutel, zware ha
mer en beitel bij zich. Deze werd door
Zijm aangehouden en aan de politie
overgeleverd. „Door de politie zal
beslist worden of er een proces ver
baal tegen deze persoon zal worden
opgemaakt. Aan de hand daarvan zou
de officier van justitie kunnen over
gaan tot vervolging". De van het schip
afkomstige goederen werden door de
politie in veiligheid gebracht. Tevens
bleef de politie op het strand tot onge
veer 05.00 uur, toen het water weer
hoog was. Toen Zijm de volgende dag
op het politiebureau werd uigenodigd
om over de bewaking van het schip te
praten, zei adjudant Scheuneman van
mening te zijn dat één persoon te kort
was voor effektieve bewaking, gezien
de ervaringen van de afgelopen nacht.
In volgende nachten zou het wel eens
minder vriendelijk kunnen toegaan.
Dat vond Zijm ook en hij bood aan
voor gediplomeerde extra mensen te
kunnen zorgen, niet van Texel af
komstig of voor eveneens geschikte
mensen van Texel zelf hoewel dat strij
dig zou zijn met de wettelijke bepalin
gen die gelden voor bewakings
diensten. Afgesproken werd dat in
eerste instanties mensen van de over
kant zouden worden gehaald, als de
kapitein (opdrachtgever) dat tenminste
zou willen en als er garantie voor beta
ling zou zijn. Het plan om een aggre
gaat met lampen op het strand te
plaatsen zodat het schip in het volle
licht kon worden gezet om te voorko
men dat iemand ongezien aan boord
zou klimmen ging niet door. Het was
te kostbaar. De gemeente liet intussen
weten ook voor de kosten van de der
de bewakingsnacht garant te willen
staan. Er werd toen gewaakt van
20.00 tot 08.00 uur. De volgende
nacht waakte Zijm zonder betalingsga
rantie maar toen zette hij er een punt
achter. De meest kostbare spullen wa
ren inmiddels (legaal) van boord ge
haald en Zijm voelde er weinig voor
om onbetaald de wacht te houden,
mede omdat de kapitein dat ook niet
nodig vond.
Wat er daarna met het schip gebeurde
is bekend. Tientallen mensen hebben
er hun slag geslagen. Veel goederen
en onderdelen meegenomen waarbij
vernielingen niet zijn uitgebleven. Zoals
bekend is daarvan inmiddels aangifte
gedaan bij de politie.
Jutten of jatten?
Er is ook kritiek geweest op de politie.
Hadden de wachtmeesters die het in
deze tijd van het jaar toch niet zo druk
hebben, niet beter op het wrak kun
nen letten? Adjudant Scheuneman
wijst kritiek echter van de hand. De
aangifte van de plundering is nog niet
compleet en voorkoming van dit mas
saal gepleegde misdrijf was moeilijk
omdat de politie niet voor bewakings
diensten ingeschakeld kan worden. Er
zijn overigens al wel aanwijzingen ver
zameld over eventuele daders en er
zijn ook al wat aanhoudingen gewei
maar de „grote" plunderaars horen f
daar nog niet bij. Scheuneman:
„Wij willen ook dat die mensen ge
pakt worden, graag zelfs. Daar zulk
we ons zeker voor inzetten. Er is in
derdaad aangifte gedaan maar daai
is nog geen lijst van vermiste voorv
pen overlegd en die hebben we toe
echt nodig, we kunnen niet. op gro
van alleen beschuldigingen aan de
gang gaan. Wat betreft jutten, dat
wel bekend, voeren we altijd een v
soepel beleid. Als iemand een plan
meesleept van het strand gooien w
hem echt niet op de bon. Van juttf
nu echter geen sprake meer, dit is
overduidelijk jatten en dat nog wel
door figuren die er prat op gaan 'ej
te' jutters te zijn." j
Over de omstandigheden waarondf
de plundering mogelijk was wil Scl
neman nog wel kwijt dat de politie
niet is om het gat op te vullen dat
ontstaat als zowel de instanties, in
geval Rijkswaterstaat, als de eigen
het op het punt van de bewaking
ten afweten. Rijkswaterstaat stelde
schip niet onder de werking van dj
wrakkenwet en de eigenaar, zo blij;
ook uit het verhaal van Zijm, was'
erg fanatiek bij het verdedigen van
eigendommen. „Dan zullen ze de
volgen er van moeten nemen. Wij
hebben tijdens de surveillance zov
mogelijk ons best gedaan om dit s
zaken te voorkomen maar we kun'
er niet dag en nacht een post bij
ten. Het is echter volkomen duide
dat als de aangifte rond is wij ons
terste best zullen doen om dit tot
de bodem uit te zoeken."
