p om der donderdag:
ruk en gezellig
Reisgids anno 1910
Markten in
de kijker
Diefstal uit auto
Diefstal fotospullen
Crossfietsje gestolen
ft ,,.t
De Texelse Courant zal deze zo
mer aan de diverse toeristische
markten op het eiland aan
dacht schenken. Vandaag is in
dat verband de „Hoornder
Donderdag" aan de beurt.
Er wordt een zo kompleet mo
gelijk beeld van de betreffende
markt gegeven. Vragen als
„Hoe commercieel is deze
markt?" en „In hoeverre be
concurreren de markten el
kaar?" komen bij de verslagen
van de markten aan de orde.
Tevens zal voor de lezers een
soort inventarisatie ontstaan
van wat waar te zien, te bele
ven of te koop is.
PAGINA 5
Vorige week verscheen een her
druk van een „Geïllustreerde
reisgids voor de Noordzee^
eilanden" op de markt. Het
boekje is geschreven rond 1910
en werd ongewijzigd uitgegeven
door uitgeverij ,,At-see" te Hal-
lum. Twaalf van de 74 pagina's
zijn gewijd aan Texel.
Als curiositeit is het een leuk boekje.
Als reisgids is het uiteraard niet meer
bruikbaar, hoewel het voor geïnteres
seerden veel aardige gegevens bevat
over de Waddeneilanden in die tijd. De
niet bij naam genoemde auteur maakt
een tocht over de eilanden en be
schrijft zijn ervaringen en indrukken op
een wijze die in het begin van deze
eeuw gangbaar was.
Logerend in „De Lindeboom" aan het
marktplein in Den Burg schrijft hij:
„Nog zijn er meerdere hotels op dit
hoofddorp, als De Oranjeboom, De
Zwaan en De Vergulde Kikkert, zodat
er gelegenheid genoeg is om te
logeeren".
Tijdens zijn wandeling over Texel be
denkt hij enkele malen hoe verstandig
het zou zijn een tramlijn aan te leggen
tussen Oudeschild, Oosterend en Den
Burg. Bij De Cocksdorp oppert hij
zelfs: „Een tramlijn naar hier zou de
gemeenschap een groote schrede
vooruit kunnen brengen, en stellig
zouden meerdere personen dit Noorde
lijk punt van Texel bezoeken, dan nu
het geval is".
Steevast heeft hij het over „kluiten"
als hij kluten bedoelt. Kennelijk ver
keerde de man (of vrouw) in de veron
derstelling dat Texelaars de naam ver
keerd uitspraken.
Groen zwart
De schrijver merkt op dat groen en
zwart DE Texelse kleuren zijn.. Er staat:
„Een der Texelse couranten heeft nog
als motto Groen en zwart, Texelsch in
het hart".
Hoewel het beeld dat de schrijver
schetst van het eiland beknopt is,
geeft het redelijk, maar niet altijd cor
rect weer hoe de situatie was voor de
eerste wereldoorlog. De Koog wordt
maar klein gevonden. „Vroeger was
het een uitgestrekte plaats, toen er ve
le Groenlandsvaarders woonden, die
leven en welvaart over dit dorp ver
spreidden. Als er in dit dorp een goe
de gelegenheid komt tot logeren, dan
zal ongetwijfeld dit plekje meer en
meer bezocht worden". De schrijver
had blijkbaar een vooruitziende blik,
wellicht was een tramlijn naar De
Cocksdorp nog niet zo'n gek idee.
De Geïllustreerde gids" bevat blijkens
de titelpagina „43 platen en 1 kaart".
Met die kaart wordt een zeer eenvou
dig kaartje van alle waddeneilanden
bedoeld, waarop zelfs geen wegen zijn
aangegeven en de „platen" zijn be
kende foto's van fotogezichten die ook
nu nog in'menige collectie oude an
sichten zijn te vinden, geen „nieuw"
historisch materiaal derhalve. Een
„facsimile" herdruk, dat wil zeggen
precies en kompleet gecopiëerd. Zelfs
de reclame voor Van Houten cacao op
de achterkant wordt de lezer niet
onthouden.
Het enige dat wel ingrijpend is veran
derd, is de verkoopprijs. De herdruk
kost in de boekhandel nu 715,90.
Onbekenden slaagden erin op de par
keerplaats bij de AH-supermarkt op de
hoek Wilhelminalaan-Waalderstraat de
auto van een 67-jarige Texelaar open
te maken en er rijbewijs, kentekenbe
wijs, keuringsbewijs en reservesleutels
uit te halen. Er waren geen sporen van
braak.
LaG 18 JULI 1986 TEXELSE COURANT
miC
idernemers-aktiviteitënHijfr
strids leer-stoel"
S
i: 9'twee weken geleden is Den
1 verrijkt met een leeratelier,
'inkeltje waarin leer gekocht
'orden, maar waar ook lede-
e leren op bestelling op maat
n en vervaardigd. „Astrids leer-
heet het, naar de leerspeci-
s Astrid Hennink uit De Koog
s et heeft geopend in de winkel
1 'urotex aan de Gasthuisstraat-
lenzang.
heeft geen opleiding voor dit
Senoten, maar leerde zichzelf
en met het als moeilijk naaibaar
dstaande materiaal. Ze vertelt:
1 ik drie jaar geleden aanklopte bij
I Klevakschool werd ik geweigerd
I 'ikal teveel wist. Ik kon toen al
met stoffen omgaan dat ze
Dongen op een groot leeratelier,
kleren voor boutiques werden ge-
i meteen als volwaardige kracht
5,1 inzetten". Over de toonbank in
ben. In totaal produceerde ze in enkele
maanden tijd 150 kledingstukken,
waaronder jasjes, broeken en rokjes tot
bikini's aan toe. „Ik heb hier iets
unieks op Texel, want ergens anders
kun je geen kinderkleertjes in leer krij
gen. Ik sloof me graag uit om de klan
ten iets extra's te geven. Als iets de
volgende dag klaar moet en ik beloof
dat, gebeurt het ook, al moet de tent
op z'n kop!"
Verbouwing
Het gebouw naast de Almarkt zal na
de bouwvak verbouwd worden. Dat
zal ook voor Astrids atelier consequen
ties hebben. Er komt een galerij tussen
de Almarkt en de ruimte waarin nu
Hurotex zit. Hurotex verdwijnt dan en
er komen vier zogenaamde units be
schikbaar. Waarschijnlijk zal Astrid er
twee krijgen, terwijl naast haar een
koffieshop Komt en aaar weei naaai
de bloemenstand die nu nog bij de Al
markt staat. Astrid belooft niet voor
de verbouwing te zullen wijken. „Ze
bouwen maar om me heen - ik zit hier
prima".
In bejaardenhuis Irene werken de ou
deren onder leiding van Betty Witte
aan allerlei knutselwerkjes, zoals ge
haakte placemats, gebreide poppen en
er is zelfs een man die allerlei kleedjes
knoopt. „Af en toe hoopt het allemaal
een beetje teveel op, daarom slepen
we een heleboel hier naar de markt en
verkopen wat aan de toeristen," aldus
Betty. Het is dus orgineel Texels hand
werk dat zij te koop aanbiedt. „En het
leuke is, dat ik hier niks aan hoef te
verdienen. Alles is meegenomen, en
voor dat geld kopen we weer nieuw
materiaal. We verkopen ook wel uit de
bekend verzamelaar van dit soort arti
kelen en heeft op een gehuurde zolder
in zijn woonplaats Noord-Scharwoude
enkele komplete authentieke winkeltjes
ingericht. Hij verkoopt op de markt al
leen spullen die hij dubbel heeft. Dat
hij veel op Texel werkt blijkt uit het feit
dat hij bij de Goënga's logeert. Als
men tijdens de drukte op de markt
kan spreken van een wolkbreuk van
mensen, dan druppelt het tegen tienen
nog wat na. De kraampjes worden
weer in hun geheel zichtbaar en ook
het kraampje van Goënga zelf komt te
voorschijn achter de brede ruggen van
Duitse gasten vandaan. De bemanning
is aangebroken, verkoop ik toch al aar
dig wat zakjes". Dat tegenover haar
een patatkraam staats vindt mevrouw
Terpstra niet erg. „Alleen als de wind
die lucht hierheen blaast is het minder
leuk". Naast haar een kraampje met
zelfgemaakte kettingen en armbanden
van Ans Kikkert. Ze heeft de halsban
den en andere sieraden heel orgineel
vervaardigd van doorgezaagde potlo
den, stukjes kurk en gummetjes. De
maakster zelf is in geen velden of we
gen te bekennen maar ze laat haar
kraam beheren door haar buurmeisje
Sandra Bakker, die talloze belangstel
lenden te woord staat.
Zeevaarder en pottenbakker
In 1614 woonde een zeeman in Den
Hoorn, die in de tijden dat hij niet aan
boord van zijn schip zat pottenbakker
was en zijn producten op Texel aan de
man bracht. Zijn naam was Plaatsman.
Dit verhaal vertelt mevrouw Plaatsman
uit Den Helder, als een noodzakelijk
maar wel curieus excuus voor haar
aanwezigheid op de markt in Den
Hoorn. Via haar dochter Irene, die in
Den Hoorn woont, kwam zij aan een
plaatsje op de markt waar ze door
haar eigen kreativiteit ingegeven
scheppingen verkoopt, naar eigen zeg
gen om nieuw materiaal aan te kun
nen schaffen. De artikelen die ze te
koop aanbiedt zijn voornamelijk kera-
mieken paardehoofden en kleine gip
sen beestjes. De vaardigheid dergelijke
spullen te maken heeft ze zichzelf aan
geleerd. Van de Berg uit Den Burg
verkoopt tien meter verder zijn met de
hand gemaakte stoofjes en volgens
„Hindeloper techniek" beschilderde
klompen. Voor het vervaardigen van
de stoofjes gebruikt hij een elektrische
schaaf- en schuurmachine, een cirkel
zaag en een houtboor, gemechaniseerd
handwerk dus. Ook Van de Berg
houdt vol dat het hem alleen om de
gezelligheid te doen is. „Daarvoor zit
er veel te veel tijd in. Alleen prijzen,
inpakken, hierheen brengen en de hele
avond staan. Ik geef het je te doen".
Naast hem staat zijn vrouw, ze ver
koopt haakwerkjes en te zien aan de
belangstelling van de langzaam voor
bijschuivende menigte heeft ze niet te
klagen.
Druk
De hoeveelheid mensen is intussen
enorm toegenomen en als een trage
slang wringt de patat en hamburgers
verslindende massa zich tussen de
kraampjes van de markt door naar De
Naai, waar de boerenkapel van het Ko
ninklijk Texelse Fanfare en het eigen
Hoornder korps Door Eigen Kracht
(DEK) beurtelings het publiek verma
ken met hun muziek. Er tegenover vult
op een podium de jeugddansgroep uit
Den Burg de momenten van stilte
door op meegebrachte muziek te dan
sen, onder leiding van de dames Van
Sambeek en Beekenkamp. Telkens als
de Folkloredansgroep staakt, komt de
Volksdansgroep in actie. Zo is er voort
durend wat te zien of te horen op De
Naai, voor slagerij Goënga waarvoor
een uitgebreide barbecue de aanwezi
gen voorziet van snacks. Daar reside
ren ook de „motoren" van de Hoorn
der Donderdag. Zo is er Willem Goën
ga, die midden op de avond op een
bijzonder ongelukkig moment tegen
een deurpost leunt en zijn vingers bek
nelt omdat een familielid de deur ach
ter zich dichtgooit, vijf minuten later
staat Willem er alweer vrolijk bij en
wijst op de korte baan-draverijen, van
de volgende donderdag.
Tussen 7 en 14 juli moet uit het kan
toor van het paracentrum op het vlieg
veld Texel een Minolta camera met
groothoeklens en winder zijn gestolen.
De spullen zijn eigendom van een
21-jarig medewerker van het paracen
trum die bij de politie aangifte heeft
gedaan. De waarde van het gestolene
is rond 71.300,—.
Bij een van de appartementen van
„Bosch en Zee" verdween spoorloos
een crossfietsje van een familie uit
Naaldwijk. Het fietsje van het merk
BMX had (niet afgesloten) op „eigen"
terrein gestaan.
haar atelier ligt een enorm stuk paar-
deleer, terwijl achter Astrid lappen
schapen- en runderleer hangen.
Astrid: „In die tijd woonde ik in Breda
en eerlijk gezegd kreeg ik heimwee
naar Texel. Toen kreeg ik het plan zelf
een zaakje te beginnen en zie hier."
Toen Astrid afgelopen winter van Trix
Roest van Hurotex de toezegging
kreeg haar atelier in een hoek van de
Hurotex-zaak te mogen vestigen, span
de ze zich voor de volle honderd pro
cent in om bij de opening in juni een
respectabele voorraad kleren te heb-
,,/Ar zit hier prima".
Jan Wieten van de Boerenkapel op zijn ongebruikelijke dirigeerzetel. „En als ze me niet no
dig hebben blaas ik mee." De leraar wiskunde gaf als reden op voor zijn niet in maar op de
cel zitten dat hij deel uitmaakt van „een beetje gekke dub".
vitrine in het tehuis dingen aan de kin
deren van de ouderen. Dat gaat dan
lekker sentimenteel van: „Ach jee, kijk
nou wat oma heeft gemaakt." Het is
nu voor het eerst dat we in Den
Hoorn staan. We staan wel elk jaar op
de koninginnemarkt, maar we hadden
nu zóveel spullen, vandaar deze proef.
Als het goed gaat, het gaat dus goed,
dan staan we hier in augustus nog wel
een keer".
Beschuitvertegenwoordiger Aris Bou-
wens staat ook op de markt met een
indrukwekkende verzameling oude
koekdozen en andere bijna antieke
winkelartikelen uit de periode van 1900
tot 1950. Bouwens is inmiddels een
\ddenstandvereniging van Den Hoorn organiseert voor het ne-
- de Hoornder markt. Het aantal kraampjes dat de He
imat vult is niet toegenomen de laatste jaren. De omvang van
mehorende feestelijke evenement en de belangstelling voor de
\zijn echter sterk gegeroeid.
Geen tijd
van het kraampje, Sieb Westdorp en
Marjan Frachimon, biedt heuse Texelse
producten aan, zoals koeken en bro
den van de bakkerijen Dros en Tim
mer. „Het liep als een trein", zegt
Marjan.
[t aantal kraampjes afgelopen
lagavond op twintig bleef han-
im voornamelijk omdat veel
wel aanwezige standhou-
grote vakantiedrukte pas het
verwachten. Toch leek het er
g veel op dat die drukte in ie-
/al bij Den Hoorn al wel
Het ideale marktweer en de
jangenaam luidruchtige orkestjes
waarschijnlijk de hoofdverant-
alijken voor de aantrekkings
die van Den Hoorn uitging op
risten van camping Loodsmans-
of uit de wijdere omgeving. Dat
ornder markt over een groot
het eiland bekend staat als
uk en gezellig bleek wel uit de
leristen en Texelaars, die van
weg waren gekomen.
Concurrentie?
ag rijst of de feestmarkten van
schillende dorpen op Texel niet
zijnde toeristen bij elkaar weg te
„Zo moet je het niet zien",
Neeltje Goënga, samen met Cor
eerwaarden verantwoordelijk
Ie Hoornder Donderdag. „Het is
ilijk leuk als mensen uit andere
belangstelling tonen voor onze
Maar het is geen concurrentie,
oberen allemaal de toeristen iets
legeven. We scheppen er ple-
den Hoorn te laten zien zoals
oorn is". Wel vindt Neeltje het
iele puzzel om iedere week een
tenement te verzinnen, zonder
halïngen te vallen. „De laatste
meer de nadruk op het evene-
komen te liggen, en dat evene-
willen we graag écht Texels hou-
ien beetje plattelandsachtig".
lexels was donderdag zeker de
nkapel van KTF uit Den Burg,
uitnodiging van de Hoornder
nstand op De Naai een flinke
bijdroeg aan de gezelligheid. Ge
lid bleek op de markt overigens
verwoord. Op de ruimschoots
zige patat- en vistentjes na had
nd een kraampje gehuurd om uit
jrkt een slaatje te slaan.
men met zijn vriendin sinds zes maan
den op Texel en weet al dat hij niet
meer terug wil. Overdag staat zijn
vriendin in het winkeltje aan de He
renstraat in Den hoorn en is hij zelf
chef-kok in de Turkse Tent bij De
Koog. Naast „Marijs kadoboet" zit te
kenaar Kees Bos met een verzameling
tekeningen in plastic verpakt voor
zich. Hij noemt die tekeningen zelf
prenten en heeft een grote foto van
hemzelf erachter gehangen om er
geen misverstand over te laten bestaan
wie de maker is van al dat moois. Het
laat Kees volkomen koud hoeveel hij
verkoopt op zo'n marktavond. „Ik doe
dit voor de gein. Soms verkoop ik iets
maar om nou uit te roepen: tsjonge
tsjonge. Nee dat niet".
Barbecue
Wat wél vlot van de hand gaat zijn de
worsten en hamburgers van Sander
Veldhuizens, die in een barbecuekraam
van de camping Loodsmansduin staat,
voor deze gelegenheid verplaatst naar
ionderd misschien Ton Water
die zo druk is zijn broodplankjes
Ie hand te graveren dat hij geen
eeft om veel te vertellen over zijn
Het snerpende geluid van zijn
iteriseerde slijpsteen trekt in elk
de aandacht van genoeg poten
taten. „Vooral kinderen vinden
rachtig genoeg om een plankje
iun naam er in gegraveerd te
en", zegt Tineke dijksterhuis, die
egraveerde hout voor Ton ver-
I, Ze vertelt verder het verhaal
j| ie kleine jongen die voor een
Ije een plankje met zijn naam wil-
ipen. Het jongetje wond zich der-
op toen hij te horen kreeg dat
oor zo weinig geld niet kon, dat
ran de omstanders in de porte-
k ;ee greep en hem een rijksdaalder
Dpte. „Hier heb je een knaak".
fl Tijdverdrijf
Ier bedrijvig dan Ton Waterman zit
Waayenburg voor „Marijs kado-
j een winkeltje in curiosa. Voor
ligt op een tafel een uitstalling
allerlei curiositeiten. Hij neemt
ief deel aan de markt en is er hei-
o overtuigd dat zo'n avondje zit-
iets extraas opbrengt". „Je moet
an: het is pure hobby, echt een
'drijf. Er lopen veel mensen
maar verkopen doe je toch
Karei Waayenburg komt oor-
gelijk uit Venlo, hij verblijft nu sa-
Kees Bos met zijn prenten. Achter hem een
de Herenstraat. Sander weet dat er
behalve volk van de camping nog een
heleboel andere mensen op deze
markt komend, waaronder Duitsers.
Dat komt hem wel in zijn barbecue-
kraam te pas, want vooral aan hen
verkoopt hij „Bratwurst" bij de vleet.
Mevrouw Terpstra uit de Prins Hen
drikpolder dacht dat het leuk was om
met op haar eigen land geteelde bol
len op de markt in Den Hoorn te gaan
staan. Ze vroeg aan de middenstand
vereniging aldaar of het kon, en was
eigenlijk in de veronderstelling dat ze
haar baten aan een goed doel zou
zelfportret.
moeten afstaan. Dat hoeft echter niet
van het bestuur van de vereniging
kreeg zij toestemming om een plaatsje
te huren op de markt, onder het mot
to: hoe meer zielen hoe meer vreugd.
„Ik doe het voor de aardigheid", zegt
mevrouw Terpstra vriendelijk, terwijl de
bezoekers van de steeds drukker wor
dende markt nieuwsgierige blikken
werpen in de dozen die voor haar
staan.
Erin liggen honderden tulpenbollen,
die redelijk verkocht worden. „Het zijn
vroege tulpen, straks sta ik hier vooral
met narcissen. En hoewel de tijd dat
de mensen aan bollen denken nog niet
voor dichtbij-huis
ontdekkingsreizen
