Geslaagde airshow
boeide duizenden
f
Demonstratie Harrier donderend hoogtepunt
r
m
0
PAGINA 8
TEXELSE COURANT
Het zaterdag gehouden vliegfeest is een groot succes gewor
den, ondanks de harde wind waardoor enkele nummers
moesten uitvallen en waardoor zelfs een ongeluk(je) ont
stond. Het zeer gevarieerde programma met enkele specta
culaire hoogtepunten viel zeer in de smaak, ook bij de men
sen die vaker dergelijke vliegfeesten bezoeken en dus kon
den vergelijken.
Terwijl op de voorgrond de bemanning van een der helikopters toekijkt, landt het Vliegende Fort, een van de belangrijkste (en kostbaarste
publiekstrekkers van de Airshow.
publiek nog voor de aanvang van de
vliegshow de eerste verrassing. Ge
meld door de speakers werd dat 6000
voet boven Den Oever zich een
Boeing 737-300 van Transavia bevond,
die zich in de richting van Texel be
woog. Nog geen vijf minuten later
vloog het toestel, dat 149 passagiers
kan vervoeren en zes bemanningsleden
telt, over het vliegveld. De Boeing 737
is een al wat ouder type waarvan de
nieuwe 300-versie een nieuw model is.
Transavia is de eerste luchtvaarmaat
schappij in Europa die daarmee vliegt.
Het toestel is sinds maart in gebruik
en het viel zaterdag vooral op omdat
het zo weinig geluid maakte. Na wat
sierlijke bochten te hebben gedraaid
en laag over te hebben gevlogen met
het landingsgestel uit vloog het toestel
op volle snelheid weg. Landing van
een dergelijk zwaar toestel op de
Texelse grasbaan is onmogelijk.
„Een opvallend goed programma,
vooral door de grote verscheiden
heid aan vliegtuigen", aldus inspec
teur H. Vos van de Rijksluchtvaart
dienst, die het feest beroepshalve
bijwoonde. Ook in organisatorisch
opzicht was er weinig aan te mer
ken. Organisator-havenmeester Ed
de Bruijn kon na de maandenlange
inspannende voorbereidingen ein
delijk rustig slapen, „ledereen is
absoluut tevreden, ik hoor alleen
maar positieve reacties", zei hij op
gelucht na afloop.
Geen ander evenement op Texel trekt
zoveel bezoekers als een vliegfeest. Za
terdag gingen meer dan 7000 betalen
de gasten langs de kassa's. Daarnaast
waren er zo'n duizend genodigden, en
kele duizenden kinderen en als je ook
de ca. 2000 mensen meetelt die het
spektakel buiten het terrein gadesloe
gen, kom je op ongeveer vijftiendui
zend toeschouwers. Die bleven prak
tisch allemaal tot de hele show voorbij
was en dat is op zichzelf al een onver
dachte aanwijziging dat het program
ma in goede aarde viel. Er werd „voor
elk wat wils en van alles wat" gebo
den en alles werd in hoog tempo afge
wikkeld zodat niemand tijd kreeg om
zich te vervelen.
Ook de begeleiding van het verkeer bij
de aan- en afvoer van het publiek
werkte goed. Met name was de orga
nisatie tevreden over de manier waar
op het verkeer op de Postweg was ge
regeld. Even, tussen één en twee uur
's middags, stond daar een file, maar
die was snel opgelost. De omleiding
van de verkeersstroom uit noordelijke
richting verschafte de nodige ruimte.
Mobiele toren
De airshow zelf werd geleid vanuit de
witte dubbeldeksbus van Frits Lange-
veld uit De Koog. Het voertuig diende
als verkeerstoren en was dus de resi
dentie van de regisseur van het spek
takel, KLM-verkeersleider Nanne
Dijkstra. Als dit leidinggevende werk in
de gebruikelijke verkeerstoren van het
vliegveld was verricht, zou dat onder
ling veel hinder hebben gegeven en
dat zou niet goed zijn geweest voor de
veiligheid.
Om half één 's middags vlogen nog
slechts éénmotorige Cessna's en Piper
Cubs boven het vliegveld rond, zoe
mend als bijen rond een korf. Van echt
demonstratie vliegen was nog geen
sprake, deze vliegtuigen waren veelal
privé-eigendom van luchtvaartenthou
siasten, die van alle kanten naar Texel
waren gekomen om de vliegshow bij
te wonen. Er waren er zelfs vanuit
Oostenrijk gekomen.
Door de noordelijke ingang van het
veld stroomde het publiek in groten
getale het veld op. Het weer zag er
niet slecht uit, af en toe brak zelfs een
zonnetje door, hoewel het door de
harde wind niet warm werd. Bij het
restaurant van de luchthaven blies de
I.,'Willie Ashman Original Jazzband"
toeschouwers gedurende de statische
show 's morgens en in de vroege mid
dag regelmatig werden getrakteerd op
een nummertje jazzmuziek van de
Zaandammers. Langs de dranghekken,
waarachter het publiek zich verzamel
de stonden de toestellen van de stati
sche show opgesteld in een lange rij.
De achterste drie waren het meest op
vallend. Drie helikopters: de Westland
Lynx, de Superpuma AS 330 en de Si
korsky CH 53, respectievelijk van de
Koninklijke Marine, de Royal Air Force
en de United States Air Force. Dat
laatste toestel, de grootste heli in
west-Euro pa, was één van de grote
trekpleisters maar tot grote teleurstel
ling van de organisatoren verleenden
de Amerikaanse legerleiding geen
toestemming het te laten demonstra-
tievliegen. Toch zagen de toeschou
wers de Sikorsky nog even in de lucht
want de heli stond te dicht bij het pu
bliek en moest enkele honderden me
ters verplaatst worden.
Vliegend Fort
Om 12.38 uur was het publiek getuige
van de landing van de Sally B", een
B 17, beter bekend als Vliegend Fort.
Op de eretribune hadden nog geen ge
nodigden plaatsgenomen maar zaten
in plaats daarvan vier S11 piloten aan
dachtig te luisteren naar de aanwijzin
gen van hun team manager. Het wa
ren de leden van het Fokker Four
Team' Verrassing
Om vijf voor half twee kwam voor het
Meteen bleek dat het publiek zich
geen moment hoefde te vervelen. De
Fantrainer diende zich aan met aan de
stuurknuppel Neerlands eerste en
voorlopig enige ruimtevaarder Wubbo
Ockels. Het toestel dat plaats biedt
aan twee personen, wordt aangedre
ven zoals de naam reeds doet vermoe
den door een fan, die geplaatst is in
een tunnel achterin de romp, voor de
staart. Die ongebruikelijke plaats geeft
het vliegtuig het aanzien van een
straaljager en het bleek bij de korte
demonstratie die Ockels ermee gaf ook
in geluid en gedrag in de lucht daar
mee overeen te komen. Het is niet
voor niets een trainingstoestel voor
toekomstige straalvliegtuigpiloten. Het
kleine uit kunststof vervaardigde
toestel taxiede naar de eretribune waar
burgemeester Schipper en haven
meester Ed de Bruijn de ruimtevaarder
begroetten en de Texelse burgervader
hem een stenen Texels schaapje
aanbood.
In de namiddag zou het Alouette III
stuntteam van de Koninklijke Lucht
macht een demonstratie verzorgen. De
naam van dit helikopterteam is „Grass
hoppers" en één van de vliegers is
tweede luitenante Alexandra Wiessing.
Zij gaf tijdens het eerste uur via de ge
luidsinstallatie een toelichting op wat
er op en boven de luchthaven ge
schiedde. Helaas moest ze om vier uur
meedelen dat de demonstratie van
haar eigen Grasshoppers niet doorging
wegens de harde wind.
Intussen was na aankomst van Wubbo
Ockels de luchtshow in een hoog tem
po voortgezet. R. van As, een beken
de gast op vliegshows, gaf met zijn
zelfgebouwde autogyro een korte de
monstratie. Hij liet daarmee zien dat
het bouwen van vliegmachines niet al
leen is voorbehouden aan multinatio
nals, maasr dat een (heel erg) handige
doe-het-zelver ook zelfstandig de lucht
in komt. Vervolgens zag het inmiddels
sterk in aantal gegroeide publiek drie
moderne zweefvliegtuigen van de
Zweefclub Texel hoogte winnen boven
het vliegveld, de RF 5, SFS 31 en de
PIK 20 deden "dit op eigen kracht met
propellormotoren. Eenmaal op de ver
eiste hoogte gingen de motoren uit en
zweefden ze keurig in formatie terug
naar de grasbaan, waar ze bij de lan
ding een snelheid hadden van 240
km/uur!
Nog voordat de zweefvliegtuigen goed
en wel op de grond stonden scheerde
de tweedekker Stampe SV 4 over met
als vlieger Willem de Roo, vlieginstruc-
teur op Eelde en later op de middag
vervanger als commentator van
Alexandra Wiessing. Hij was zaterdag
de eerste die een rooksliert achter zijn
toestel gebruikte om zijn verrichtingen
aantrekkelijker te maken. De witte rook
wordt verkregen door dieselolie direct
in de uitlaat te spuiten.
De moderne tweedekkers zijn uiterst
wendbaar en sterk en bij uitstek ge
schikt voor het stuntwerk. De Roo
had echter veel last van de wind,
maar slaagde er niettemin in een
respectabel aantal loopings en „Im-
melmanns" te maken. Een „Immel-
mann" is een halve looping, waarna
het toestel een halve slag om de eigen
as maakt tijdens een glijvlucht naar de
aarde. De vliegbeweging is genoemd
naar een Duitse oorlogsvlieger uit de
eerste wereldoorlog, toen men uitslui
tend in tweedekkers vloog.
De Pilatus PC 6, het grootste vliegtuig
van het Paracentrum Texel, was al veel
eerder opgestegen en had op geruime
afstand van de luchthaven hoogte ge
wonnen tot 9000 voet. Ergens boven
De Waal sprongen er vijf parachutisten
uit. Evenals vorige week bij de mini-
vliegshow op camping De Krim gaven
de springers van het Paracentrum een
excellente demomstratie. Ondanks de
windkracht landden ze perfect.
Contrast
Zaterdag werd duidelijk getoond hoe
schril het contrast is tussen straal- en
propellermotoren toen twee Beechcraft
Bonanza's in driehoeksformatie met
een Cessna Citation enkele achten
draaiden boven de luchthaven. De Bo
nanza's zijn lesvliegtuigen met propel
lers van de Rijksluchtvaartschool, de
Cessna is een zakenvliegtuig uitgerust
met twee straalmotoren. In de bochten
moest de buitenste Bonanza extra gas
geven om de zo traag mogelijk vlie
gende Citation bij te kunnen houden.
De inspanningen van de Bonanza ga
ven een snerpend hoog geluid, de Ci
tation was geruisloos. Nadat het pu
bliek daarvan overtuigd was gaven de
twee Bonanza's, gezamenlijk bekend
onder de naam Blue Formation, en de
Citation een korte show weg die er
niet om loog. Tijdens deze act bleek
dat de Bonanza zeker niet met een
kinderachtige motor is uitgerust, want
hij haalde vlak boven de grond een
snelheid van tegen de 400 km/uur. Na
DINSDAG 5 AUGUSTUS!) S°2
lUCI!
MWü mn iiiwM
afloop formeerden de drie toestellen
en vlogen nog eenmaal over de baan,
waarbij de Citation het landingsgestel
uit deed en de baan even raakte: een
zogenaamde touch down, waarna een
„shoot over" volgde, wat betekent dat
de machines niet echt landden, maar
direct weer opstegen.
Een kleine éénmotorige Sneeker, een
Piper Super Cub, steeg op en de
monstreerde met gebruikmaking van
zijn radio, die via de luidsprekers voor
het publiek hoorbaar was, hoe de pi
loot een doel zocht voor twee oude
Harvards AT 6. De ietswat logge jagers
voerden vervolgens enkele schijnaan-
vallen uit, onder andere op de eretri
bune. Direct daarna steeg de witte
Franse AS 350 helikopter op en liet
zien hoe wendbaar en hoe snel hij kan
afremmen en accelereren in de lucht.
De toeschouwers kregen te horen dat
dit comfortabele vervoermiddel bereik
baar is voor iemand die er 650.000
dollar voor neertelt.
Friendship
Het wekt zelfs in vakkringen telkens
weer verbazing wanneer wordt gede
monstreerd wat de al meer dan dertig
jaar oude Fokker F 27 Friendship alle
maal kan.
Het qua verkoop meest succesvolle
toestel van Nederlandse makelij maak
te bijna regelrechte loopings, hoewel
de ervaren luchtmachtvliegers hem
nooit volledig kantelden. Toch grenst
het aan het onmogelijke wat een pas
sagierstoestel als de Friendship kan en
dat werd nog eens beklemtoond toen
hij aan het eind van de voorstelling bij
een bocht „door de negentig graden
rolde", bijzonder scherp dus. Voorts
liet de vlieger zien dat het ook een erg
veilig toestel is, want met één uitge
schakelde motor vloog de kist, af
komstig van het 334 squadron op
Soesterberg gewoon door.
Later liet de vlieger van de Dornier 228
zien dat dit iets kleinere maar veel mo
dernere toestel dat ook kan. Boven
dien verbaasde de Dornier, een merk
waardig „hoekig" vliegtuig, door de
extreem korte start- en landingsbaan
die hij nodig had: een paar honderd
meter. Dit soort toestellen wordt
S.T.O.L. genoemd (Short Take Off and
Het was een vliegfeest waar de stukken l
terlijk vanaf vlogen. Als gevolg van de hi
de wind kwam een Fokker S 11-instructu
bij de landing even op zijn neus te staan
De tweede foto toont de vlieger, die dey,
nielde propeller bekijkt.
De schade is inmiddels hersteld en het
toestel is gisteren teruggekeerd naar
Schiphol.
Landing).
De Dornier 228 vliegt met twee molt
ren van elk 715 pk, zo'n 430 km/uur.
Evenals de BN2T Islander, die lateri
de middag overvloog, kan de Dorniel
hét toestel voor de derde wereld wol
den. De Islander is ook een S.T.O.L,I
vliegtuig met een ietwat buitennissiJ
bouw en opnieuw die bijna afwezige)
noodzaak van een landingsbaan.
Ockeli
„Dat is één van de. opvallende en
vooral gunstige dingen die ik hier zie
zei Wubbo Ockels in antwoord op d-
vraag wat hij vond van de luchtvaar
how op Texel. „Met die nieuwe gen
ratie S.T.O.L. vliegtuigen wordt het
voor landen met beperkte financiële
middelen ook mogelijk vliegvelden ei
op na te houden en hun economiei
te bouwen door mogelijkheden van
passagiersvervoer." De ruimtevaardei
zei verder geen regelmatige lucht-
vaartshowbezoeker te zijn. „Dit is
eerste sinds jaren die ik zie. Ik vond
wel een leuk uitstapje want ik was
toch van plan op vakantie te gaan.,
nee, niet naar Texel". Ockels lachte
meen. „Eerlijk gezegd heb ik vanda
voor het eerst voet op Texel gezet,
was bezig met trainingen op de Fan-
trainer, om wat meer ervaring met a
vliegen op te doen, dus dit kwam
goed uit. Ik vind het publicitaire we'
niet lastig te combineren met mijnt
tenschappelijke werk, je moet alleer
wel altijd de juiste balans weten te
vinden. Ik werk momenteel mee aai
het internationale ruimtestation ent
het D2-project; het tweede Duitsesp
celab. Maar het zal wel minstens
tot vier jaar duren voor ik opnieuwd
ruimte in ga, als gevolg van het ona
luk met de Challenger."
De bekende Nederlander ontplooide
nog andere activiteiten zaterdagmid
dag. Tijdens de luchtvaartshow pre
senteerde hij verschillende onderdele
ttot
k
enter
erder
llertc
es o|
unstr
kre
rate
vlie
Nog zittend in de cockpit van zijn Fantrainer bekijkt ruimtevaarder Wubbo Ockels het schaapje dat hij zojuist heeft gekregen van burge-
Jan Frederici Irechtsen Ed Mom berg kampeerden in de nacht van zaterdag op zon^A
de B 17. Omdat het niet was uitgesloten dat souvenirjagers of andere kwaadwilligen W
slag zouden slaan, vonden de eigenaars het niet verantwoord dat de bommenwerper
ook de reusachtige Sikorsky helikoper onbewaakt worden gelaten na afloop van de wrt
show. Er werd dan ook graag gebruik gemaakt van het aanbod van Frederici en MomVy
nrn in „n hii He toestellen de wacht te betrekken.
