Cjroen cZwartsJexeh in het harL,
Levensverhalen oude
Texelaars opnemen
x
INDIANEN DANSTEN
IN DE PARKSTRAAT
Weekendvervoer TESO JFJ,I,r'KnDG
opnieuw fors gestegen
burgemeester hij aanbieding bibliografie:
MM
Auto gestolen
TE
•MH#
HOLIDAY RAP
/high
M.C. Miker „G" en
DJ. Sven
Wt (GERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - Nr. 10.104
(dactie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon (02220) 2741.
len werktijd deze week tot en met dinsdag a.s.: Michèl Gonlag, Kogerstraat
Den Burg, telefoon 02220 - 2747.
[advertenties, abonnementen, etc.:
ifigeveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
Joon (02220) 2741, na 18.00 uur 4881.
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1986
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs H8,65 per kwartaal; los 85 cent
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
ngemeester Schipper vindt dat spoedig begonnen moet
orden met het vastleggen op de band van levensverhalen
in hoogbejaarde Texelaars. Niet alleen kan hierdoor een bij-
age worden gegeven aan de plaatselijke geschiedschrijving
aar ook aan het vastleggen van het Texe/s dialect. De
istorische Vereniging Texel zou dit project in samenwerking
ist de gemeente moeten uitvoeren.
burgemeester deed deze sug-
istie toen hem gistermiddag na-
lens de historische vereniging het
iiste exemplaar werd aangeboden
zojuist van de pers geko-
'»n historische bibliografie van
tol en tevens van het eerste
smplaar van het tijdschrift van
(historische vereniging.
burgemeester liet blijken veel waar-
te hechten aan het werk van de
iieniging. Hij gaf zich dan ook direct
iels lid en wethouder Zegers volgde
voorbeeld. De bibliografie die
siermiddag werd overhandigd is een
ivolledig mogelijke opsomming van
eken en andere publicaties die iets
maken hebben met de geschiedenis
Texel. Het 72 pagina's tellende
srzicht is in de eerste plaats bedoeld
ijide 70 verenigingsleden zelf. Voor
is het een bron waarmee zij verder
men werken, maar het is ook voor
bij de boekhandels te koop voor
lire belangstellenden. De lijst is sa-
risch" is, werden daarbij niet al te
nauw getrokken. Als „geschiedenis"
wordt het materiaal beschouwd dat
dateert van voor 1950, maar latere pu
blicaties van gehele of gedeeltelijk
historische aard zijn ook toegevoegd.
Het samenstellen en drukken van de
lijst vergde meer tijd dan was ver
wacht, maar het had voldoening gege
ven dat men een voorlopig eerste
exemplaar daags voor Pinksteren no<~
heeft kunnen overhandigen aan de
heer J.A. van der Vlis. Te verwachten
is dat in het overzicht in de loop van
het jaar nog tal van mutaties zullen
worden aangebracht waarna een defi
nitieve druk zal worden gemaakt.
Pater Witte
Enkele van die aanvullingen kunnen al
worden genoemd. Recentelijk werd
ontdekt dat in 1974 een 223 pagina's
tellend proefschrift is verschenen over
leven en werk van pater Michiel witte.
Dat werk is in de nu uitgekomen bibli
ografie nog niet genoemd en hetzelfde
geldt voor een artikel van N. Dros over
dominee J.J. Buskes. Zo zullen er nog
wel meer artikelen, boeken, brochures,
e.d. bestaan die nog ontdekt moeten
worden.
Desgevraagd kreeg wethouder P.A. Ze
gers gisteren te horen dat ook legen
den en gedichten die te maken heb
ben met Texel als „historisch" worden
beschouwd en dus voor opname vat
baar zijn, ook al is de inhoud geheel
of gedeeltelijk verzonnen. Dat geldt
bijvoorbeeld voor de vele gedichten
die Huib Fenijn (Huib de Rijmelaar)
publiceerde en - in een verder verleden
- voor de verhalen van Dirk Mets. Ze
gers wist zelf ook nog een voorbeeld:
het schoolleesboekje „De schat van
Heintje Tor" speelt op Texel en is daar
om waard om genoemd te worden,
maar het berust allerminst op histori
sche feiten.
Blad
Aansluitend werd een exemplaar van
het eerste nummer van het vereni
gingsblad „Historische Vereniging
Texel" aan de burgemeester overhan
digd. Ook dit blad, dat vier keer per
jaar zal verschijnen, zal voor een nog
vast te stellen bedrag voor niet-leden
in de boekhandels te koop liggen. Het
28 pagina's tellende eerste nummer
bevat tal van interessante artikelen,
door de heren G.A. Os-
N. Huisman Rzn., K. Bakker en.
Ivan Koningsbruggen die echter we-
idat er nog meer publicaties over
historie van Texel of over personen
die historie bestaan die nog niet in
lijst zijn opgenomen. Het is dan
toen „proeve" die voor aanvulling
baar is en voor tips houden de sa-
mstellers zich dan ook aanbevolen.
Veel werk
(aantal boeken en andere publica-
sdat in de loop der jaren over Texel
verschenen, loopt in de honderden,
samenstellers hebben aan het
sporen en rubriceren een enorm kar-
gehad.
G.A. Oskam (die in oktober
het initiatief nam tot oprichting
de historische vereniging) vertelde
eerder door anderen ook lijsten zijn
nengesteld van publicaties die op
jhistorie van Texel betrekking heb-
Onder andere G. van Ittersum
ekte een overzicht dat door velen
nagenoeg volledig werd be-
ouwd, maar het accent lag op pu-
aties die te maken hadden met flo-
fauna. Ook wijlen J.A. van der
ad een historische bibliografie
1 TexelVan de bestaande lijsten
d uiteraard dankbaar gebruik ge
sist bij de samenstelling van de nu
ischenen veel uitgebreidere nieuwe.
S'enzen van wat „Texels histo-
Amerikaanse padvinders dansten
gistermiddag gekleed en ge
schminkt als Indianen in de
Parkstraat in Den Burg. 's Avonds
deden ze een wat uitgebreider pro
gramma in de Dorpstraat in De
Koog. De „Scoutingtroop 4 of Ber
keley", vlakbij San Francisco,
maakte de kleurrijke Indinanenuit-
dossingen zelf en heeft de dansen
afgekeken van echte Indianen.
De verscheidenheid waaruit de Ameri
kaanse bevolking is opgebouwd kwam
duidelijk naar voren. Negerjongens
dansten samen met typisch Scandina
visch blonde jongens in Indianenkle-
ren, maar de bewegingen deden die
opvallende verschillen met de originele
roodhuiden teniet.
De Amerikaanse scouting-groep maakt
o.l.v. Julian Adams een toernee door
Europa en logeert van zaterdag tot
woensdag bij gastgezinnen in Den Hel
der. Daar verblijvend konden de jon
gens makkelijk een dagje Texel inlas
sen en daarom zorgde Niek Slijderink
sr. van Scouting Texel ervoor dat ze
maandagmiddag in Den Burg konden
optreden. Daarvoor kreeg hij de mede
werking van de winkeliers in de
Parkstraat, met name van Willem
Mets, die de noodzakelijke kleedruimte
aanbood. Op het opzwepende ritme
van de trom brachten de Amerikaanse
padvinders dansen als de Dance of
the Eagle", waarbij vier van hen deden
of ze adelaars waren, de Dance with
the Devil", waarin de strijd tussen
goed en kwaad werd uitgebeeld en de
zogeheten sperendans, waar één krij
ger de speer balanceert op zijn armen
en vecht met een denkbeeldige krijger.
Op verzoek van de toeristen lieten ze
de regendans achterwege, zo vertelde
mevrouw Zeeman uit Den Helder die
de dansen van commentaar voorzag.
Het optreden duurde een half uur en
het bleek bij de hoepeldans hoezeer
bedreven de jongens al in dit soort
dansen zijn. De Troop 4 of Berkeley
treedt doorgaans op in bejaardentehui
zen, ziekenhuizen, scholen en andere
instellingen. De groep heeft ook al
twee bezoeken aan Japan gebracht.
Vandaag treedt zij op de Juttersmarkt
in Den Helder op.
De heer Oskam overhandigt de historische bibliografie aan de burgemeester. Op de foto v
N. Huysman Rzn., D. Lemstra, wethouder P. A. Zegers en burgemeester A. Schipper.
n links naar rechts: A. Avan Opstal, G. A. Oskam,
waaronder overnamen van verhalen
over Texel uit oude stukken. Verslag
wordt gedaan van de activiteiten van
de historische vereniging tot dusver,
aangevuld met een financieel verslag.
Verder is er een artikel van de heer J.
Schraag die zich als hobby bezig
houdt met het opsporen en localiseren
van de honderden namen die in het
verleden aan stukken grond op Texel
werden gegeven. Vermakelijk en inte
ressant is een interview dat vereni
gingslid Bert Koning uit Oudeschild
maakte met de 85-jarige Pieter Jan
Eelman uit Oudeschild. In facsimile
(dus precies gekopieerd) is in het blad
een 6 pagina's tellende verhandeling
afgedrukt over de bedijking van de
Prins Hendrikpolder, geschreven kort
na de bedijking maar nog voor het
droogmaken van de polder Het Noor
den, waarvoor aan het slot een plei
dooi wordt gehouden.
Volgens dezelfde techniek is een artikel
uit de Texelse Courant van 29 juni
1904 weergegeven, handelend over het
postvervoer en er is een eigen bijdrage
(van G.A. Oskam) die handelt over de
Sinterklaasfeesten op de eilanden. Ge-
lein Jansen doet verslag van de werk
groep „dialect" (één van de vier sec
ties waaruit de historische vereniging
is opgebouwd, naast „historisch ar
chiefonderzoek", „stamboomonder
zoek" en „archeologie"). Deze afde
ling houdt zich onder andere bezig
mét het verzamelen van Texelse bijna
men (waarvan er al 1200 bij elkaar
zijn) en „sèggies" en met het „verta
len" van Texelse verhalen in „echt"
Texels, voor zover dat mogelijk is. De
heer Dick Lemstra vertelde gistermid
dag dat dit heel wat moeilijker is dan
het lijkt. Het Texels verschilt per dorp
en zelfs per buurt en het opschrijven
ervan is een moeilijke en heel bijzonde
re activiteit want het is praktisch nooit
eerder gebeurd. Texels werd namelijk
gespróken, niet geschreven. Toch is
opschrijven nodig om het dialect voor
het nageslacht te bewaren. Het is de
hoogste tijd. Lemstra: „Ik spreek nog
wel Texels, maar mijn kinderen spreken
het net zo slecht als een
Amsterdammer."
Burgerslachtoffers
G.A. Oskam en J.C. Bugel hebben
zich blijkens een artikel verdiept in de
aantallen burgerslachtoffers die onder
de Texelaars zijn gevallen in de tweede
wereldoorlog. Daar blijken namelijk
misverstanden over te heersen. Tot
dusver was er voornamelijk aandacht
voor de slachtoffers die vielen tijdens
de opstand van de Georgiërs, hoewel
zelfs daarbij verkeerde aantallen wer
den gehanteerd in de publicaties. Het
eerste nummer van het verenigingsblad
besluit met een fascimile weergave van
een artikel over een „Zeetogtje gedaan
naar de Reede van Texel" uit 1793,
overgenomen uit het blad „Eigen
Haard" dat het rond de eeuwwisseling
afdrukte.
Bandopnamen
Met name het levensverhaal van Eel
man in dit nummer was voor burge
meester Schipper aanleiding om de
wenselijkheid van het grootschalig
vastleggen van dit soort verhalen te
onderstrepen. Hij wilde de ervaring die
hij daarmee in zijn vorige standplaats
heeft opgedaan, graag ten dienste
stellen van de vereniging. Gebleken is
dat de bandopnamen na de dood van
de betrokkenen een waardevol aanden
ken voor de familie vormen.
Dat het nu in eenvoudig stencilwerk
en in een beperkte oplaag uitgekomen
verenigingsblad een grote vlucht zou
kunnen nemen, blijkt uit het succes
van het „Vlieland-magazine", een fraai
kwartaalblad dat wordt samengesteld
en uitgegeven door Jan Houter, be
heerder van het bezoekerscentrum van
Vlieland. De inhoud bestaat voor een
groot deel uit historische verhalen over
Vlieland en uit interviews met Vlielan-
ders en oud-Vlielanders. De oplaag is
niet minder dan 10.000 exemplaren en
er zijn 2500 vaste abonnees, dus veel
meer dan het aantal mensen dat op
Vlieland woont. Gijs Oskam zei dat
zoiets ook op Texel denkbaar zou zijn,
eventueel door bundeling van bestaan
de organen.
Service
Secretaris A.A. van Opstal maakte van
de gelegenheid gebruik om te vragen
om gemeentelijke archiefruimte voor
het opbergen van kostbare stukken die
de vereniging in bezit heeft. Steeds
vaker komt het voor dat de vereniging
waardevolle stukken krijgt aangeboden
(zoals onlangs het archief van de
Nutskleuterschool) die behoorlijk moe
ten worden opgeslagen. Aldus kan
worden gestimuleerd dat dergelijke
stukken waaraan de eigenaars zelf
vaak niet zoveel waarde hechten (zo
dat ze soms worden weggegooid) een
goede bestemming krijgen. Opstal
bood ook aan dat de dames Bakker,
leden van de historische vereniging,
zich zullen bezighouden met het ver
strekken van archiefgegevens aan
mensen die daarvoor de gemeente be
naderen. De dienst algemene zaken
van de gemeente heeft voor dergelijke
veelal tijdrovende karweitjes eigenlijk
geen tijd. Burgemeester Schipper zeg
de nog niets toe (hij wil in ieder geval
de privacy van betrokken personen
waarborgen) maar beloofde positieve
aandacht.
De vervoerscijfers van Teso blijven
wijzen op groei en herstel. Het af
gelopen weekend was het vervoer
in beide richtingen een kwart gro
ter dan in het vergelijkbare week
end van vorig jaar.
De seizoentop is inmiddels echter
voorbij. Het aantal zich op Texel bevin
dende auto's van niet-ingezetenen be
droeg zondagavond 7269; vorige week
was dat nog 8209. De grootste drukte
op Texel werd gemeten op 19 juli j.l.
toen er 8959 vreemde auto's waren.
De aantallen vreemde auto's zijn
steeds aanzienlijk hoger geweest dan
vorig jaar. Het afgelopen weekend be
droeg het verschil bijna 1600, maar dat
is enigszins geflatteerd omdat het vo
rig jaar erg slecht weer was.
Van 8 tot en met 10 augustus vervoer
de Teso 4923 personenauto's van Den
Helder naar Texel, een groei van
25.23% in vergelijking met deze perio
de vorig jaar. Er werden 212 caravans
vervoerd, 82 meer dan vorig jaar ofwel
63.01%. Het aantal overgezette aan
hangwagens groeide met 14.28%.
Verwacht mag worden dat de komen
de weken nog veel toeristisch vervoer
te zien zullen geven, vooral als gevolg
van de nog voortdurende vakanties in
Nordrhein Westfalen, vorig jaar waren
de vakanties in deze deelstaat op 5 au
gustus afgelopen.
De wachttijden waren vrijdag j.l. zowel
in 't Horntje als in Den Helder niet
langer dan ongeveer een uur; zaterdag
ongeveer een half uur, maar zondag
middag liepen de wachttijden aan de
Texelse kant weer op tot meer dan een
uur. Na de laatste boot (9.05uur) ble
ven twintig personenauto's staan, zo
dat tegen tien uur een extra vaart
moest worden gemaakt.
Van de Nikadel in De Koog werd in
de nacht van vrijdag op zaterdag
een complete auto gestolen, eigen
dom van een toerist uit Duisburg.
Zijn auto was een beige Opel Re-
kord Caravan en erin bevonden
zich een cassetterecorder en het
kentekenbewijs. Het kenteken
luidt: DU - EW 959.
hit
guest
Woensdag 13 augustus
Hit HOLIDAY RAP
(nr. 1 van de Nationale Hitparade).
