Cjt oai 'TwarLr Jexeh in het karL, Josch en Zee morgen dicht Geen geld ministerie voor scheepsarcheologisch depot ARiNÖ KAN HUUR NIET MEER BETALEN Uitgroeien tot soort NiOZ is mogelijk Wrak bronzen kanon was VOC- schip „Rob" GERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - Nr. 10.118 DINSDAG 30 SEPTEMBER 1986 lie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon 02220-2741. werktijd deze week tot en met dinsdag a.s.: Harry de Graaf, Pelikaan- j75. De Koog, telefoon 02228 - 266. gadvertenties, abonnementen, etc.: «eveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg, loon (02220) 2741, na 18.00 uur 4881. Verschijnt dinsdags en vrijdags. Abonnementsprijs 718,65 per kwartaal; los 85 cent Postgiro 652. Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636 Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr. 67.34.60.398. ipartementenhotel Bosch en Zee wordt per 1 oktober sloten. De daar momenteel logerende toeristen en dege- n die hadden gereserveerd worden elders ondergebracht, naf die datum is Jarino Recreatie b.v. uit Roden (Dr.) geen iloitant meer van Bosch en Zee. De eigenaar, het be- jfspensioenfonds voor de metaalindustrie, beraadt zich de toekomst van het appartementencomplex. jg jaar bleek Jarino de huurprijs Bosch en Zee niet te kunnen beta- uit de opbrengst ervan en ook dit zag het er niet naar uit dat er met nst gedraaid kon worden. Het voor licht dat in de toekomst in verband bouw van het zwemparadijs in nabijheid van de appartementen aanbod van wintertoeristen zal nemen was voor Jarino geen aan log door te gaan met de exploitatie de appartementen en de aanloop- lezen te zien als investeringen, arvoor werd de schuldenlast te lOt, beheerders Henk en Lenie Stel, af- nstig uit Leek en sinds de inbe- Istelling van Bosch en Zee op Texel nend, hebben toestemming voorlo- de bedrijfswoning van het apparte- itenhotel te blijven bewonen. Te weinig gasten )84 werd begonnen met de ex- van Bosch en Zee door mid- van een intensieve reclamecampag- Oe opzet van Jarino was het hele door een groot deel van alle 72 lartementen bezet te hebben. Na r werd besloten de huurprijs 5 toeristen 20% te verlagen om vollediger bezetting te verkrij- omdat dat vóór die tijd niet was likt. De prijsverlaging had niet het effect en sinds januari betaalt |no aan het bedrijfspensioenfonds huur meer voor het complex, de vorige week genomen beslis- om het huurcontract af te breken in ingewikkelde gerechtelijke en lig verheffende procedure ifgegaan. Sterke huurovereenkomst smeer dan drie jaar geleden legde H. Notenbomer, directeur van Jarino ifeatie b.v. en diverse andere b.v.'s ihet namens het bedrijfspensioen- ds voor de metaalindustrie hande lde Gemeentelijk Administratie Kan- r (GAK) de plannen voor de bouw het appartementenhotel Bosch en voor. Om het GAK te bewegen iin dat project te steken als een rovan belegging overlegde hij me- ïn een huurovereenkomst, waarin opgenomen dat Jarino tien jaar een vaste huurprijs ervoor zou len en tevens de exploitant zou Deze verzekering maakte het aan- voor de belegger bijzonder inte- »nt en er werd een haalbaarheid- rterzoek ingesteld naar de mogelijk- dsnvan een dergelijk project. De re kten van dat onderzoek waren po- met het sterke huurcontract "Jarino besloot het pensioenfonds "fiat te geven voor de bouw van Zee. De hoogte van de wprijs was een voorstel van tabomer. Bakker, sectorhoofd van Gebou wbeheer van het GAK in Amster- •nsioenfonds: ,,We gaan niet over ■"nacht ijs bij het belggen van pen- Mngelden. Met het huurcontract van beer Notenbomer en de cijfers van ^haalbaarheidsonderzoek hadden voldoende zekerheid." dam, die handelt uit naam van het De reactie van Jarino op het vonnis was een betaling van slechts een deel van de schuld, zonder over te gaan op regelmatige huurbetalingen. Als gevolg daarvan liep het bedrag aan achterstal lige huur nog verder op. Dit werd door het GAK net zo min geaccepteerd als de slechts gedeeltelijke naleving van het vonnis. Toen gaf Notenbomer voor het eerst te kennen van het huurcontract af te willen. Dat geluid was in combinatie met de steeds oplopende huurach terstand en het niet opvolgen van het gerechtelijk vonnis voor het GAK aan leiding voorlopig beslag te laten leg gen op de bankrekeningen van enkele van Notenbomers talrijke b.v.'s en op de inboedel van Bosch en Zee. De voorlopige aard van dat beslag hield in dat in Bosch en Zee verblijvende va kantiegangers niet werden gedupeerd, omdat de inboedel bleef waar hij was. De b.v.'s van Notenbomer bleken voor het grootste deel ,,leeg" te zijn zodat het beslag op de rekeningen ervan weinig effect had. Toch beslag Voor de belangenbehartigers van het pensioenfonds was het in die fase een voortdurend wikken en wegen omdat men niet de toeristen in Bosch en Zee wilde duperen, maar toch het pen sioengeld van de werknemers in de metaalindustrie veilig moest stellen. De gerechtelijke macht schreef voor dat er een overeenkomst over Bosch en Zee moest komen tussen Jarino en het GAK. Toen dat onmogelijk bleek, werd overwogen tot een werkèlijk beslag op de inboedel van het appar tementenhotel, al was het alleen maar om de achterstallige huur te voldoen. Inmiddels werd een tweede gerechtelij ke procedure gestart, om tot ontbin ding van het huurcontract en een vol ledige ontheffing van de huurschuld te komen. De enige reactie van Notenbo mer hierop was dat Jarino Recreatie b.v. geen geld had. Dit speelde begin vorige week en er werden al plannen gemaakt om de inboedel van Bosch en Zee te gaan veilen. Op de valreep Dinsdag vond in Amsterdam op het kantoor van de advocaat van het GAK een gesprek plaats tussen vertegen woordigers van het GAK, de advocaat van Jarino, A.H. Notenbomer en zijn financieel mede-directeur Stronkhorst. Notenbomer had hierom verzocht om op het laatste moment te voorkomen dat de inboedel van Bosch en Zee bij een executieverkoop zou verdwijnen. A.M. Bakker was alleen bereid tot zo'n gesprek als Notenbomer daar zelf ook aan deel zou nemen, dit in verband met het grote aantal b.v.'s waar achter de zakenman uit Roden zich kon ver schuilen. Het gesprek leverde niets op, omdat Notenbomer volhield dat er geen geld was. Gevolg van het misluk ken van dit gesprek was dat de veiling van de inboedel werd gepland op af gelopen zaterdag en de kranten zou den daar in de vrijdag- en zaterdagedi ties melding van maken. Donderdag morgen kwam Notenbomer met een laatste bod. Irreëel Dat bod dat Notenbomer donderdag morgen via zijn advocaat deed werd onverbiddelijk door het GAK afgewe zen omdat het volgens Bakker in geen enkele verhouding stond tot'"de huur schuld. Bovendien eiste Notenbomer als tegenprestatie dat het beslag werd opgeheven, de huurschuld werd kwijt gescholden en het tienjarig contract ontbonden. Na de weigering van het pensioenfonds deed Notenbomer op nieuw een bod. Ook dat werd gewei- De appartementen van Bosch en Zee. Voor hoe lang gaan ze dicht? gerd. Het derde bod van donderdag werd echter aanvaard. Het GAK zag in dat op geen enkele wijze een redelijk bedrag als vergoeding voor de huur, het contract en de procedurekosten kon worden verkregen van de onder neming Jarino. „Het bedrag dat we nu van Jarino krijgen, tesamen met de waarde van de inboedel dekt amper de achterstalli ge huur", aldus Bakker. De kosten van de procedures worden door het pensi oenfonds gedragen terwijl er geen ver goeding staat tegenover het teniet doen van het contract. Voor het pensi oenfonds was dit de enige manier om de belangen van de pensioenhouders zoveel mogelijk te behartigen. Reputatie Het allerlaatste aanbod van Jarino was de enige mogelijkheid om nog onder de executieverkoop van de inboedel uit te komen die de naam van het bedrijf geen goed zou doen. Opmerkelijk was het verzoek van Jarino om de donder dag overeengekomen datum van slui ting van Bosch en Zee drie weken te verschuiven zodat de huidige vakantie gangers er nog konden blijven. Dit verzoek werd niet ingewilligd en Jarino is nu verplicht de toeristen elders on der te brengen. Het pensioenfonds is met de beheer ders van Bosch en Zee, het echtpaar Stel, overeengekomen dat zij voorlopig in de bedrijfswoning mogen blijven Er mag op Texel een depot worden gevestigd waar scheepsarcheologi sche vondsten kunnen worden geconserveerd, onderzocht en tentoon gesteld. Dat staat in een officiële brief van het ministerie van WVC aan het gemeentebestuur. De laatste zin van de brief tempert echter alle opti misme; WVC stelt geen geld beschikbaar om een dergelijk depot te verwezenlijken. Het plan om de vondsten die in en om scheepswrakken in de Waddenzee worden gedaan op Texel op te slaan is al meer dan een jaar oud. Na.de publi citeit die de berging van „het" bron zen kanon door de Texelse duikgroep Phileas Fogg, juli vorig jaar, kreeg, leek de tijd rijp om het idee op hoog (ministerieel) niveau aan te kaarten. Zowel het Texelse college van B en W als duiker Hans Eelman uit De Koog verstuurden brieven aan WVC met het verzoek om zo'n depot op Texel te vestigen. Eelman die zeer intensieve contacten onderhoudt met de afdeling onderwaterarcheologie van het mi nisterie kan worden beschouwd als de voortrekker van het plan. In zijn brief aan het ministerie stelde Eelman voor om afstand te doen van de rechten op het kanon en het schip met inhoud in ruil voor de verplichting van de over heid om de berging, conservering en tentoonstelling van de scheepslading op Texel te laten plaatsvinden. Als ex tra argument voerde hij aan dat het ei land er zo een belangrijke slechtweer- voorziening bij zou krijgen, een toe ristische trekpleister van formaat en dus uit werkgelegenheidsoogpunt aantrekkelijk. De minister antwoordde terug dat hij het als zijn verantwoordelijkheid ziet om het onderzoek op scheepswrakken te stimuleren en de Monumentenraad, een adviesorgaan van het ministerie, de zaak zou laten bestuderen. Dit or gaan bracht een positief advies uit en blijkens de recente brief heeft het mi- nistRrifi Hit aHwipq nuomonnmcn Maar geen geld dus. Welke functie zal zo'n depot moeten hebben? Hans Eelman heeft daar al stevig over nagedacht: „Momenteel zijn in Neder land enkele niet voor publiek toegan kelijke depots waar archeologische voorwerpen na conservering en onder zoek zijn opgeslagen. Tot nu toe is ploitant van een gebouw aan de eige naar om huurverlaging komt vragen en dan niet bereid is duidelijkheid te ver schaffen omtrent toekomstplannen met het gebouw. Daarmee doelt Bak ker op de geheim gehouden winterfor- mule van Notenbomer. wonen. De verdere toekomst van het appartementenhotel blijft vooralsnog onduidelijk. Het pensioenfonds zal in elk geval zelf gaan kijken welke aan passingen er in de inrichting nodig zijn om het huren van een appartement aantrekkelijker te maken. „We hebben geen exploitant meer, maar weten nu tenminste waar we aan toe zijn", aldus A.M. Bakker. Formule Het commentaar van A.H. Notenbo mer op de perikelen rondom de afhan deling van het huurcontract luidt: „De afkoop van een dergelijk contract ver loopt nooit soepel. Je gaat elkaar steeds meer verwijten en op het laatst sta je lijnrecht tegenover elkaar. Ik weet zeker dat het bedrijfspensioen fonds achteraf zou willen dat ze vorig jaar akkoord waren gegaan met de voorgestelde lagere huur." Notenbomer had nog grootse piannen met Bosch en Zee. „De komende ja ren hadden we een speciale winterfor- mule in gedachten waarover ik nu niets kan vertellen natuurlijk, in ver band met de concurrentie. Ik weet ze ker dat die formule na een paar jaar had gaan werken", aldus Notenbomer, die verzekerde véél meer te hebben betaald dan sléchts de huurach terstand, die hij bij het bedrijfspensi oenfonds had opgelopen. Bakker verklaarde het een vreemde gang van zaken te vinden als de ex- Duiker Hans Eelman heeft ont dekt dat het bronzen kanon, dat hem en zijn duikteam Phi leas Fogg in de zomer van vo rig jaar zoveel publiciteit ople verde, afkomstig moet zijn van het voormalige koopvaardij schip „Rob". Tot dusver was verondersteld dat het kanon af komstig was van een admirali teitsschip, waarvan de her komst niet te achterhalen bleek. Bepaalde kenmerken van het wrak wezen erop dat het mogelijk niet om een oorlogsschip ging, het leek daarvoor aan de lichte kant. Dat zette Eelman op het idee, dat er mogelijk sprake was van een schip van de Verenigde Oostindi- sche Compagnie, dat was uitge rust met kanonnen. Uit archieven kwam naar voren dat uitwisseling van geschut tussen admiraliteits- en koopvaardijschepen een norma le zaak was. Eelman paste de stukjes van de puzzel in elkaar en kwam tot de conclusie dat het de „Rob" moest betreffen, die op 5 januari 1640 op de Rede van Texel is vergaan. Dit VOC-schip was in oktober 1639 ingedeeld bij de ad miraliteit volgens een speciale re geling en had deelgenomen aan de Slag bij Duins tegen de Span jaarden, die door Holland onder aanvoering van Maarten Har- pertsz. Tromp grandioos werd ge wonnen. De datering van het ka non (1638) en van de aan boord gevonden muntjes (de jongste van 1639) weerleggen Eelman's ont dekking in elk geval niet, al is nog geen sluitend bewijs geleverd. Ook wetenschappelijk onderzoeker drs. Thijs Maarleveld van WVC is voor 95 procent overtuigd van Eelman's gelijk. Hans Eelman (links) en Thijs Maarleveld willen hun respectievelijke inspanningen op de zeebodem graag voortzetten met een scheepsarcheologisch depot op Texel. conserveren kennelijk het eindpunt; het werk van de archeoloog houdt daar op. Na de stadia van 1: vinden, 2: wetenschappelijk onderzoek van het wrak en 3: bergen/conserveren, moet er een vierde fase worden toegevoegd: die van het tentoonstellen. Op klein schalig niveau hebben we daar op Texel al enige jaren ervaring mee, met het Maritiem Museum. Het is zonde dat al die interessante voorwerpen er gens liggen opgesloten en er kennelijk geen geld is om die te expose ren." iDus een combinatie van onder zoekscentrum en museum? Eelman: „Ja. Het depot zou kunnen uitgroeien tot iets van de omvang van bijvoorbeeld het NIOZ. Bij het mari tiem museum zal daarvoor te weinig plaats zijn, als de melkfabriek zou slui ten zou dat een ideale locatie zijn". Een zaak voor de overheid? „Niet alleen voor de gemeente, wat toeristische dienstverlening en werkge legenheid betreft, maar er is zeker ook een nationaal belang. Op de Wadden zeebodem ligt een schat aan cultureel erfgoed, dat beslist niet verloren mag gaan. Uit de wrakken van de schepen die destijds op de Rede van Texel ten onder zijn gegaan, is een groot deel van de Nederlandse zeehistorie en het leven in vroeger eeuwen af te leiden." En als de overheid geen geld heeft? „Dan is privatisering de oplossing. Een commerciële aanpak dus, dat ge beurt in Engeland ook en blijkt prima te functioneren. Het betekent dus dat de helft van de inventaris van een schip moet worden verkocht, zodat el ke bergingsoperatie zichzelf terugbe taalt. Onderzoekers kunnen dan wor den uitgenodigd om in het depot we tenschappelijke arbeid te verrichten, maar zij zullen te duur zijn om door dat bedrijf betaald te worden". Welke stappen moeten nu worden ondernomen? „Het is te hopen dat de overheid gaat inzien dat veel belangrijke zaken verlo ren gaan als er niets gebeurd. Mijn motto luidt: een schip vergaat twee maal. Het slijtageproces aan een wrak gaat enorm snel, als het eenmaal is uitgegraven en dan vergaat een schip definitief als we niet snel zijn". Taktiek Eelman weet zijn plannen gesteund door de gemeente Texel en de Stich ting Texels Museum. Wethouder cultu rele zaken Zegers vindt de zaak nog in een te vaag stadium om uitspraken te doen over de nu te volgen taktiek van het college. B en W moesten eerst nog over het WVC-antwoord vergade ren. Het college heeft bij het onder zoek om vestiging van een scheepsar cheologisch depot op het eijand vol gens Zegers niet gesuggereerd dat de gemeente dat dan ook zelf zou gaan betalen., Hij vindt het dan ook vreemd dat het ministerie wel enthousiast rea geert maar er zich tevens goedkoop van wil afmaken. „Als het nu alleen een Texelse aangelegenheid betrof, dan lag de situatie anders. Maar voor een groot deel is er ook een algemeen historisch belang, dat voor heel Neder land belangrijk is. De gemeente zou nooit de wetenschappelijke onderzoe kers in dat depot kunnen betalen", al dus Zegers. Koppeling Museum-directeur Jan Kuiper is van mening dat de koppeling depot- maritiem museum heel belangrijk is. Deze koppeling zou exploitatie voor WVC bovendien goedkoper maken, doordat met gezamenlijke middelen de kosten kunnen worden gedrukt. Kui per: „Het maritiem museum kan ver der worden uitgebouwd met tal van leuke, voor het publiek interessante voorwerpen. Bovendien kunnen de mensen in het depot het prepareren, conserveren en onderzoeken van de binnengebrachte voorwerpen van nabij meemaken. Het is beslist geen bal die helemaal op het bordje van de ge meente mag komen te liggen, finan cieel bekeken, er is sprake van landsbelang." Drs. Thijs Maarleveld, coördinator on- derwacterarcheologie bij het ministerie van WVC was gisteravond niet voor commentaar bereikbaar. Maarleveld heeft de vestiging van het Texelse de-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1986 | | pagina 1