Eilanden willen niets
veten van „Waddenwet
Siem de Waal (72)
plotseling overleden
Tineke en Annemarie
clubkampioen 1986
faddenpiuim" voor stichting Rein water
n
VERVOLG VAN PAG.l
r. Grijns
Waddenruiters en Kleppertjes
Fancy Fair in
Drijverschool
Aanrijding op Pontweg
Nieuw materieel
voor De Bolder
GHM
Nel Bruining derde
vrouw in wintertriathlon
Gemeentelijk beroep
vandaag behandeld
NSDAG 28 OKTOBER 1986
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
gemeentebesturen van de waddeneilanden zullen fel pro
steren tegen een speciale wettelijke regeling voor de Wad-
tnzee. Ze zien de noodzaak daarvan niet in en menen dat
verschillende belangen in het waddengebied voldoende
jn beschermd door de bestaande regels, onder andere
ischtens de gemeentelijke indeling en het gezamenlijke
•stemmingsplan.
afwijzende uitspraak werd unaniem
slaan tijdens het jaarlijks overleg van
Overlegorgaan Waddeneilanden
estaande uit de eilandelijke college's
B en W) dat donderdag en vrijdag
gfd gehouden op Ameland.
een eventuele speciale wettelijke
jeling voor het waddengebied heeft
minister onlangs onder druk van de
imer een notitie gemaakt, maar
sruit is niet af te leiden welke zin
:'n regeling heeft. De eilandbesturen
dat ze met name met hun
istemmingsplan hebben bewezen dat
zorgvuldig kunnen omgaan met de
tuurlijke en andere waarden in het
en als de minister daar anders
«r dekt, moet hij dat maar motive-
=n dergelijke avond zou worden ge-
oudenKijk nog maar eens goed
uw buurman", zei voorzitter Bert
Deze constatering werd echter
aelativeerd door eraan te herinneren
deze ontwikkeling al jaren gaande
zonder dat dit al te dramatische ge-
olgen heeft. Twintig jaar geleden wa
rneer dan twee keer zoveel agra
ils als nu. Ir. Grijns ging uitvoerig in
pde complexe overschottenproble-
itiek en de falende pogingen om
ergen boter en andere overschotten
iiug te dringen. De voorraden groeien
steeds. Zeer ingrijpende, andere
maatregelen zijn onvermijdelijk om het
ischijnsel te keren.
Liberalisering
ktgaand quoteringsbeleid leidt op
Sii duur tot een onwerkbare, bureau-
ratische toestand. Het plotseling vrij
van de prijzen zou echter tot
snramp leiden, zodat men geleidelijk
«sar een meer liberale situatie moet
werken.'Dat heeft verstrekkende
ansequenties voor de inkomens, de
ng uit de landbouw zal dus
«oeten doorgaan. Voorlopig kan er
ïhter geen sprake van zijn dat de su
lheffing wordt afgeschaft, waarbij
«lacht moet worden dat bij de huidi-
jesuperheffing de voorraden toch
Mg zijn gegroeid.
Wat betreft de akkerbouw merkte
liijns onder meer op dat het probleem
an de overproduktie van granen ono-
iosbaar is als niet tenminste 20 tot
I)% van de grond een andere bestem
ming krijgt.
algemene zin gesproken moet de
ng van de problematiek worden
gezocht in nieuwe produkten, verede-
(verwerking) van bestaande pro-
lukten, nieuwe gewassen, kwaliteits
verbetering van bestaande gewassen
si kostprijsverlaging. Hij was niet pes
simistisch. ,,Als de druk groot genoeg
komen er nieuwe mogelijkheden."
ren, zo wordt geredeneerd.
Recreatieverordening
De eilandgemeenten nemen bij het re
gelen van hun zaakjes graag zelf het
initiatief. Daarom werd besloten dat de
eilanden ook zelf een recreatieverorde
ning zullen vaststellen, waarbij ook de
kustgemeenten van de Waddenzee be
trokken zullen worden. De verordening
zal bindende regels inhouden inzake
mogelijkheden en beperkingen voor de
recreatie in de waddengemeenten, zo
veel mogelijk uniform waarbij uitzonde
ringsbepalingen voor sommige ge
meenten niet zijn uitgesloten. Een in
grijpende verandering van de bestaan
de praktijk belooft het niet te worden.
Het spreekt vanzelf dat de respectieve
lijke gemeenteraden uiteindelijk bepa
len hoe de regels zullen luiden. Als de
gemeenten zelf niet zo'n verordening
vaststellen, zal dat door één van de
hogere overheden gebeuren en dat
wordt door de betrokken gemeente
besturen ongewenst geacht.
Pluim
Het Overlegorgaan Waddeneilanden
deelt jaarlijks de ,,Waddenpluim" uit.
Dat is een prijs voor mensen of instan
ties die zich op bijzondere wijze voor
de Waddeneilanden hebben ingespan
nen. Besloten werd de Waddenpluim
,(in de vorm van een fraai wandbord
van Makkumer aardewerk) toe te ken
nen aan de Stichting Reinwater. Dit in
verband met de succesvolle strijd die
deze stichting heeft gevoerd tegen de
zoutlozingen in de Rijn door de Franse
kalimijnen. De vervuiling van de Rijn is
één van de belangrijkste oorzaken van
de aantasting van het natuurlijk milieu
van de Waddenzee. Als de wadden-
pluim aan een persoon wordt toege
wezen is er een weekend op één van
de Waddeneilanden aan verbonden.
Bij de stichting Reinwater is dat moei
lijk, zodat besloten is deze organisatie
een eenmalige bijdrage van 72000,— te
geven, naast het dubbeltje per eiland
bewoner dat jaarlijks wordt
overgemaakt.
Vorig jaar kreeg minister N. Smit-
Kroes van Verkeer en waterstaat de
Waddenpluim. Van de gelegenheid om
op één van de eilanden een weekend
door te brengen heeft ze echter geen
gebruik van gemaakt.
Overtrokken
De eilandelijke college's hebben ook
besloten in gesprek te treden met de
Landelijke Vereniging tot Behoud van
de Waddenzee naar aanleiding van de
„ongenuanceerde" uitspraken die van
die kant zijn gedaan inzake de recrea
tieve ontwikkeling op de eilanden. De
waddenvereniging had zich nogal kri
tisch uitgelaten over ongeremde groei
van de recreatie, de voor de natuur
ongunstige pogingen tot seizoensver
lenging, e.d. De uitspraken hebben de
afgelopen zomer aandacht gekregen in
de landelijke kranten en de eiland
besturen zijn daarover nogal boos ge
weest. Men wil dat de vereniging zich
in ieder geval aan de feiten houdt en
één Van die feiten is dat de groei van
de verblijfsrecreatie vanaf 1972 prak
tisch achterwege is gebleven. De vere
niging had al vernomen dat de ge
meentebesturen geïrriteerd waren en
heeft laten weten dat sommige uit
spraken door de pers verkeerd zijn ge
citeerd. Het gesprek met de wadden
vereniging zal in de loop van de vol
gende maand worden gehouden. In
verband daarmee is het volgende over
zicht gemaakt van de ontwikkeling van
het aantal toeristische slaapplaatsen
op de verschillende eilanden sinds het
5C
begin van de
zeventiger jaren.
1973,
1984
1986
Schiermonnikoog 5,482
5.414
5.500
Ameland
29.914
29.974
29.834
Terschelling
17.695
18.887
19.277
Texel
35.513
37.774
39.743
Vlieland
7.664
6.850
6.956
De ..groep ridders" die de prijs voor de meest originele voorstelling kreeg.
Tineke Kossen met haar pony Pascal en Annemarie van der
Linden met haar paard Avenir werden zondagmiddag uitge
roepen tot clubkampioenen na afloop van de tweede editie
van de onderlinge wedstrijden van rijvereniging De Wadden-
ruiters en ponyclub De Kleppertjes.
naar de „groep ridders" bestaande uit
Frauke de Weijer, Martina Jimmink en
Marieke van de Blaak. De prijs voor
het best rijdende niet gekostumeerde
drietal ging naar Ingrid Dros, Marielle
Beers en Stephanie v.d. Brink.
In de Jan Drijver basisschool in Den
Hoorn wordt zaterdag 1 november van
's morgens 11 tot 's middags 2 uur
een fancy fair gehouden. Daarbij is
onder andere een rommeltjesmarkt,
een tweedehandsboekenkraam, een
rad van avontuur met veel prijzen en
een „planten- en stekkieskraam". Te
vens zijn er koffie en door de kinderen
zelf gebakken cake en koekjes verkrijg
baar en treden de kinderen ook op
met muziek en spel. Bovendien wer
den er tijdens de lessen foto's van de
kinderen genomen, die zaterdag in een
kraampje te koop worden aangeboden.
Het doel van de fancy fair is de school
meer financiële armslag te geven bij
de organisatie van „leuke dingen".
Op de kruising Keesomlaan-Pontweg
botste donderdagmiddag om vier uur
een 59-jarige vrouw uit Den Burg met
haar Opel tegen een 28-jarige automo
bilist uit De Koog. De vrouw die van
uit de Keesomlaan de voorrangskrui
sing naderde en de Pontweg richting
De Koog wilde opgaan, had de van de
boot afkomstige V.W. Golf niet zien
aankomen. De Opel liep aan de linker
achterkant beschadigingen op, de Golf
werd aan de voorkant zwaar
beschadigd.
De sociale werkplaats De Bolder mag
voor meer dan een ton investeren in
niéuwe bedrijfsmiddelen, zo adviseerde
de commissie voor financieel, econo
misch en technisch beleid van de ge
meente donderdagavond tijdens de
vergadering. Het door directeur Fraan-
je van De Bolder van een duidelijke
uitleg voorziene investeringsoverzicht
werd unaniem goedgekeurd. Wel was
er bij Erna Eelman (VVD) verbazing
gerezen over de kosten van een nieu
we bestelauto (743.000,— waarvoor
bij eerdere overzichten 730.000— was
opgegeven.
Fraanje legde uit dat men had afgezien
van het plan een tweedehand bestel
auto aan te schaffen, het wordt nu
een nieuwe. Voorts stonden onder an
dere op het verlanglijstje van De Bol
der een vandiktebank van 720.000,—
een omsnoeringsmachine met trans
portband van 712.000,— en twee bak
fietsen, die samen 76.000,— gaan
kosten. Al deze investeringen zijn be
doeld als vervanging van bestaande
hulpmiddelen. Fraanje legde er de na
druk op dat door de verplicht vroege
aanmelding van investeringen soms
naderhand drastische wijzigingen no
dig zijn.
Bij de pony's verwierf Tineke 294 pun
ten, direct gevolgd door Ingrid Dros
met haar pony Hunter die 293 punten
kreeg en daarmee het reserve kampi
oenschap verwierf. Reservekampioen
bij de paarden werd met 250 punten
Anne Marie Reiding op Safir.
Bepalend voor het eindresultaat van
dit jaar waren de puntentallen van de
nu gehouden wedstrijd en van de
wedstrijd die in april werd gehouden.
De weergoden werkten zondag niet
erg mee. Er vielen een paar „beste"
buien waardoor het terrein aan de Ro-
zendijk in de Dennen glibberig was.
Vooral bij de dressuurproeven was dat
hinderlijk. Naast dressuur werd er ook
gesprongen en een bijzonder onder
deel was het „Klavertje 3"rijden waar
bij het zowel ging om mooi lopen als
om originele aankleding.
Wat betreft de uitslagen van het sprin
gen bij de pony's (categorie „niet fe
deratie", dus ruiters die nog niet op
het vasteland mogen springen) kan
worden gemeld dat de eerste prijs ging
naar Kirsten Zoetelief op Yellow; twee
de werd Gideon Boogaard op Robin
en derde Marjan van der Geest op Pat
ty. Bij de federatiepony's (nog niet
gesprongen) was de eerste plaats voor
Siegrid Collou op Dandy. Pony's fede
ratie B springen categorie B en C: 1.
Lieneke Roeper op Patty, 2. Chloë
Weel op Storm. Pony's federatie B
springen cat. D: 1. Annet Kossen op
Martin, 2. Sanna Pelgrim op Devil, 3.
Tineke Kossen op Pascal.
Paarden: B springen: 1. Annemarie
van der Linden op Vadim; 2. Annema
rie van der Linden op Avenir; 3. Anne
Marie Reiding op Safir. Pony's L sprin
gen cat. C en D: 1. Andrea Keijser op
Myra, 2. Marieke Dros op Luckey. Po
ny's M. springen cat. d: 1. Corrien
Duin op Lady D. Een extra prijs voor
stijl werd toegekend aan Annet Kossen
op Martin.
Uitslagen dressuur pony's: Rijbaan
1, proef B: 1. Marian van der Geest op
Patty, 2. Tessa Blom op Prinses, 3.
Ariëtte Commijs op Dominant.
Rijbaan 2, B dressuur: 1. Marielle
Beers op Noëll, 2. Ingrid Dros op Hun-
ter, 3. Wendy Beers op Ceasar.
Rijbaan 3 klasse L: 1. Colette Kikkert
op Patrick, 2. Thirza Weel op Jonas,
3. Jacqueline Jimmink op Curfew.
Pony's L 2: 1, Hannita de Wit met Ta-
varez, 2. Annet Kossen op Martin, 3.
Ellis van Egmond op Cinderella.
Rijbaan 4 klasse B, paarden B: 1. An
nemarie van der Linden op Avenir, z.
Kees Timmer op Mister, 3. Jan Vosjan
op Pirouëtta.
Paarden L: 1. Annemarie van der Lin
den op Vadim.
Pony's M: Evelien Eelman op Lindy.
Bij het Klavertje 3-rijden ging de prijs
voor de meest originele voorstelling
Vanmiddag om 12.00 uur
heeft in Pieter Maritzburg in
Zuid-Afrika de begrafenis
plaatsgehad van oud-Texelaar
Siem de Waal, die vrijdag
middag plotseling overleed
op 72-jarige leeftijd.
Het bericht van zijn dood is door
veel mensen op Texel als een
schok ervaren, want Siem de Waal
genoot op zijn geboorte-eiland gro
te populariteit ondermeer als smal-
filmer en verteller en schrijver van
Texelse verhalen.
In 1936 vertrok Siem de Waal als jon
ge metselaar naar Zuid-Afrika waar hij
samen met zijn eilandgenoot Jaap
Graaf een aannemersbedrijf begon. Na
veertien jaar werd het firmantschap
ontbonden en ging Siem alleen verder,
eerst in Pretoria later in Pietermaritz-
burg. Hij kon zich al spoedig tot de
zakelijk geslaagde emigranten rekenen
die zijn geld voornamelijk verdiende
met de bouw van flats waarbij hij als
projectontwikkelaar tewerk ging.
Avontuur
Van een avontuurlijke en ondernemen
de geest had De Waal al voor zijn
emigratie blijk gegeven door sinds
1933 uitgebreide fietstochten te onder
nemen door Europa en noord-Afrika,
waarbij hij door de verkoop van an
sichtkaarten in zijn onderhoud voor
zag. Het leggen van internationale
menselijke contacten bedreef hij als
hobby, gebruik makend van het Espe
ranto als hulpmiddel. Hij is in zijn hele
leven blijven reizen. Niet alleen be-
eiland, maar ondernam „ontdekkings
reizen" naar meer dan tachtig verschil
lende landen. Heel wat mesnen op
Texel zullen zich met genoegen de ver
halen en films en lezingen herinneren
die hij naar aanleiding daarvan maakte.
In tegenstelling tot andere emigranten
was Siem de Waal genaturaliseerd in
woner van Zuid-Afrika die niet van
plan was ooit nog naar Nederland te
rug te keren. Toch bleef hij in cultureel
opzicht Nederlander (bij hem thuis
mocht geen Engels of Zuid-Afrikaans
worden gesproken) en bleef zich vooral
met de dagelijkse gang van zaken op
Texel intens betrokken voelen. Hij
sprak weinig over politiek maar maakte
leid van zijn nieuwe vaderland te steu
nen. Hij ergerde zich aan de volgens
hem oneerlijke voorstelling van zaken
in de wereldpers met betrekking tot
Zuid-Afrika en was van mening dat al
les in Zuid-Afrika goed zou komen als
anderen er zich maar niet te zeer mee
zouden bemoeien. „De wereld moet
Zuid-Afrika de tijd gunnen om zijn ei
gen zaakjes te regelen", zo verklaarde
hij in een interview in de Texelse Cou
rant. Zijn solidariteit betuigde hij on
dermeer door zijn geld niet in het bui
tenland veilig te stellen. Dat standpunt
werd op Texel door velen voor liefge
nomen; de bewondering voor de een
voudig begonnen, geslaagde emigrant
was er niet minder om.
Idealist
Op de ULO-school op Texel was Siem
de Waal matig in taal en slecht in re
kenen. Als metselaar werkte hij onder
andere bij „lange" Willem Boon die al
tijd een bijzondere vriend van hem is
gebleven. Hij leerde Esperanto in de
overtuiging dat door deze wereldtaal
de tegenstelling tussen de volkeren
zouden kunnen worden overbrugd,
een opvatting die hij deelde met de
toenmalige redacteur van de Texelse
Courant Gijs J. Duinker. De verslagen
van de fietstochten door Europa en
noord-Afrika waren van opmerkelijke
kwaliteit, wat ertoe leidde dat hij de
mogelijkheid kreeg om als journalist bij
de krant in dienst te treden. De carrie
remogelijkheden die daaraan waren
verbonden leken hem echter weinig
avontuurlijk en hij gaf de voorkeur aan
emigreren. Zijn broer Jan kwam toen
bij de krant. In het in opbouw zijnde
Zuid-Afrika konden goede zaken wor
den gedaan in de bouw. De wijze
waarop hij van die mogelijkheid profi
teerde noemde Siem zelf „speculatie".
Er werd grond gekocht, daarop werden
flats gezet en die werden vervolgens
met dikke winst verkocht. Een aantal
flats bleef in eigen beheer, voor ver
huur. Ze kreqen namen als „Texel",
„Burg", „Simonshof" en
\A/aalhowon"
In 1941 hoorde Siem de Waal tot de
genen die gehoor gaven aan de
oproep om te helpen bij de bevrijding
van Europa. Hij vertrok naar Engeland
voor de opleiding en trok als lid van
de Prinses Irenebrigade met de inva
sielegers via Frankrijk en België naar
Nederland. Eenmaal daar wist hij van
een gelegenheid gebruik te maken om
op Texel te komen op een moment dat
de Duitsers daar officeel nog heer en
meester waren. Hij werd er als een
vorst ontvangen met een huldiging in
het raadhuis. „Het mooiste moment
van mijn leven", vertelde hij later.
Terug in Afrika bezocht Siem de Waal
tijdens vakantiereizen alle landen van
dit werelddeel. Het sprak vanzelf dat
hij meermalen op bezoek was bij ei-
landgenoot pater Michiel Witte in Ke
nia en zeer onder de indruk kwam van
het werk dat deze .missionares daar
verrichtte. „Weinig mensen hebben
zo'n stempel op een land gezet. Ik
vind het onbegrijpelijk dat op Texel
nooit een straat naar pater Witte is
genoemd, verklaarde hij in 1978 in een
vraaggesprek met de Texelse Courant.
Het gaf hem voldoening toen die „na
latigheid" onlangs werd goedgemaakt.
Plotseling
Siem de Waal overleed vrijdagmiddag
om vijf uur plaatselijke tijd. Het ge
beurde toen hij in gezelschap van zijn
zoon Kees een project bezocht en
constateerde dat daar gestolen werd.
Zittend in de auto in afwachting van
de politie werd hij onwel. Hij werd
naar het ziekenhuis gebracht, waar po
gingen om de levensgeesten op te
wekken vruchtloos bleven. Namens de
familie is de begrafenis en de herden
kingsdienst vanmiddag bijgewoond
door Kees van Heerwaarden en Martin
Zijm. Dat zij op zo korte termijn visa
konden verkrijgen was te danken aan
relaties en de vervangend zaakgelastig
de in Den Haag die ondanks het wee
kend wist te regelen dat de benodigde
papieren zondagmiddag op de ambas-
qaHp IfnnHpn v/vnrHpn afnphaalH
Nel Bruining uit Den Hoorn is bij
de vrouwen als derde geëindigd in
de wintertriathlon van Assen. De
40-jarige atlete legde de 22 kilome
ter hardlopen, 104 km fietsen en 40
km schaatsen af in 7Vz uur.
Hoewel Nel Bruining in de Asser tri
athlon van vorig jaar als eerste vrouw
eindigde, was haar prestatie deze keer
toch vergelijkbaar. Ze moest het nu
onder meer opnemen tegen Lenie v.d.
Hoorn die landelijk bekend is omdat zij
de eerst aankomende vrouw was bij de
laatste elfstedentocht. Lenie werd in
Assen eerste.
Nel Bruining: „In vergelijking met de
eerste keer ging het lopen iets sneller,
het schaatsen ook maar het fietsen
ging veel minder hard omdat we het
grootste deel van de rit de wind tegen
hadden. Vooral bij het schaatsen was
ik erg op dreef. Lenie v.d. Hoorn was
veertien minuten eerder op het ijs dan
ik maar tegen het eind van het schaat
sen was de achterstand nog maar en
kele minuten". Bij de wintertriathlon
van Assen waren twee mannelijke
deelnemers van Texel. Loek van Vliet
volbracht de prestatie in ca. 6 uur en
45 minuten en werd 100e bij de senio
ren. Bij de veteranen werd Dirk Bakker
25e met 7 uur en 15 minuten. Voor
Nel Bruining wordt de wintertriathlon
al gauw gevolgd door de marathon
van New York, waaraan zij samen met
Coby Bakelaar meedoet. Het tweetal
vertrekt donderdagochtend.
Vandaag wordt het beroepschrift
behandeld dat de gemeente bij de
Raad van State indiende over het
betalen van de begeleidingskosten
van kinderen die in Den Helder een
school voor buitengewoon onder
wijs bezoeken.
Toen landelijk werd besloten dat de
gemeente niet langer 80% van die
kosten bij het rijk mocht declareren
schafte de gemeente de vergoeding
van de begeleiding af. Daarop gingen
de ouders van de kinderen in beroep
bij de provincie. Het oordeel van de
gedeputeerden luidde dat de begelei
ding van de kinderen noodzakelijk is
en dat de gemeente aldus verplicht is
die te verzorgen. Dat oordeel werd
door de gemeente aangevochten bij de
Raad van State, niet omdat de ge
meente die begeleiding niet noodzake
lijk vindt, maar omdat zij van de Kroon
wil horen wie de kosten ervan moet
dragen.