Voor de herfst zeker
twintig mestsilo's
bij Texelse boeren
d-kampioen D.
venslange liefde
J. Wuis (81):
voor motoren
LAND
BOUW
rkloosheid
Texel lager
n landelijk
Rally verloopt
zeer voorspoedig
voor de Gol/ards, waar zijn vrouw nu woont. Met de Volkswagen reed hij vorige week nog vijf maal heen en weer Zwolle. ,,Als
Harley met zijspan geven, scheur ik er zo mee weg", zei hij.
bestoft en bezweet, maar zeker innerlijk voldaan arri-
zaterdag de volbrengers van de Portugal-Holland rally op
Om vier uur 's middags rijden de „veteranen" met hun ge
boot af en leggen dan in optocht de laatste kilometers van
drieduizend af, naar eindpunt De Koog. Onder de nieuws-
die een kijkje komen nemen, bevindt zich beslist de nu
D. J. (Dirk Jan) Wuis. In 1950 Nederlands kampioen be-
vbaarheidsritten in de zijspanklasse, motorman in hart en nie-
Meerdere rallyrijders zijn goede bekenden van hem; zij zijn lid
ie oldtimersclub Big V Twins uit Wuis' vorige woonplaats
Ie.
wat een leven lang (zestig
ian de overkant te hebben
ond, keerde de in Oosterend
an en getogen Wuis dit jaar
n geboorte-eiland terug. Een
dat in het teken stond van de
in sportbeoefening en in
Harley Davidson is immer
ivoriet geweest. Wat dat be
un Wuis zijn hart komend
and weer ophalen: het roeren
der deelnemers rijdt Harley.
e Harley Davidson-man bent,
door heel Europa terecht. De
■liefhebbers vormen één grote
Dat speciale enthousiasme
denk ik door het buitengewone
De Harley is onverwoestbaar, ro-
en tegelijkertijd snel. 't Is een
motor met voetkoppeling en
rersnelling", tracht Wuis de aan-
ngskracht te verklaren. Boven
gas Harley de politiemotor bij uit
een „beeld in de stad" dat Wuis
ele leven bijblijft. Veertig jaar
vanaf circa 1930, was Wuis na-
werkzaam bij de Haagse ge-
iepolitie. Als chef werkplaats van
«J dealer aldaar kon hij op een
ien moment in dienst komen bij
dinische dienst van de politie.
lalijking met vorige maand is
«ntal werklozen op Texel ge-
'met 17 tot 280. De daling
voornamelijk plaats in de sec-
orsca. Onder die 280 zijn 102
">n. Landelijk gezien springt
or gunstig uit, hoewel hier
is van seizoensinvloed.
'in 1980 de werkloosheid fors is
d'ïgon, stabiliseerde deze zich in
vanaf het jaar erna ging het
bp dit moment zijn de percenta-
verklozan van de afhankelijke be
volking 8,9%, dat jn 8%
<1 en 10,7% vrouwen. De cijfers
■id juni 1980 tot eind juni 1987
!)0.196, 298, 462, 452, 349, 328
0.
'eerste half jaar van '87 werden
eisonen ingeschreven bij het ar-
lu, waarvan 297 mannen en
'uwen. Uitgeschreven werden
freonen, waarvan 434 mannen
vrouwen. Er werden door werk-
*240 vacatures gemeld, waarop
j^onen werden geplaatst, waar-
mannen en 102 vrouwen.
ivoeidsbureau verstrekte veel infor-
Deveer 1500 inlichtingen wer-
j-Seven over lonen, ontslagen,
«ontracten enz. Hierbij is de in-
1<fie is meegenomen uit het in-
lcentrum niet inbegrepen.
Wuis zou zich opwerken tot chef en
was daarmee verantwoordelijk voor het
gehele gemotoriseerde park van de ge
meentepolitie. In de jaren dertig ge
schiedde de surveillance uitsluitend
met motorzijspan, Harleys uiteraard.
,,Een beeld dat respect afdwong", al
dus Wuis. Na de oorlog raakte Harley
Davidson uit de gratie en kwam BMW
in zwang.
De eerste kennismaking met de motor
vond plaats op Texel. Dirk Jan Wuis,
zoon van bakker Wuis (de enige „gro
ve" temidden van vijf „fienen" in
Oosterend toendertijd), was na het
voltooien van de ULO komen te wer
ken bij de rijwielzaak van Hannes Hille-
nius in de Waalderstraat (op de plaats
waar later garagebedrijf Jan Reij was
gevestigd). „Op de ULO hadden we
les van meester Kikkert. Die had een
jas als een kievitsei. Vol inktvlekken
dus, als hij langsliep dan mikten de
jongens met hun kroontjespennen inkt
op hem. Na de laatste klas van de
ULO kon je geen diploma krijgen,
daarvoor moest je nog naar Alkmaar.
Op Texel had je dan verder weinig
keus: naar de Zeevaartschool of gaan
werken".
Dokter Wagemaker
Het was dus het laatste. Wuis was
toen zestien jaar en sindsdien aan
techniek verpand. „De motorisering
begon toen net. Ik was ongeschool,
maar dat kon ook niet anders want
een opleiding bestond niet. Je moest
veel zelf ontdekken. In die tijd, begin
jaren twintig, reden op Texel al een
paar auto's. Wie de eerste was weet ik
niet, ik denk de Minerva van dokter
Wagemaker, met Piet Huizinga als
chauffeur. Dan had je de Drossen, die
op Texel samen met de familie Keijser
de dienst uitmaakten, die reden met
Mormoon. Verder reed er nog een
Maxwell rond, die was van veearts,
Roelofs. De eerste motor? Dat weet ik
niet. In elk geval verhuurde Boekei, die
toen een garagebedrijf had waar nu
modehuis Moerbeek zit. Simplex mo
torfietsen. Piet Dalmeijer van de Oran
jeboom had een motor en Dros in Ei-
erland had al heel vroeg de vertegen
woordiging van Harley", kenschetst
Wuis de pioniersjaren twintig.
Bij Hillenius werd Wuis „maf" van
motorrijden. Op een Simplex met twee
versnellingen waarbij om te schakelen
een riem van de ene op de andere
poelie moest worden gezet, mocht
Wuis een stukje rijden. De rit eindigde
in een sloot, toen de jonge Wuis om
indruk te maken een bocht te hard
nam.
Wuis verliet Hillenius en ging als mon
teur aan de slag bij Dros' Autocentra
le, althans de voorloper ervan, waar
van de werkplaats was gevestigd op
de „Holleboi". Omstreeks 1925 werd
het bedrijf overgeheveld naar het
Schilderend, op de plaats waar de ga
rage nu nog staat (de Texelse Auto-
centrale van Grisnigt). Behalve Wuis
werkten er Arie Dros, Harry Boon, Van
Zeijlen (administrateur) en Harry Bee-
king (chef werkplaats). Laatstgenoem
de had als technicus een grote naam
op Texel, ofschoon hij helemaal niet
over buitengewone capaciteiten be
schikte. Met meer geluk dan wijsheid
had hij ooit eens de motor van een
Duitse kroonprins die op Wieringen
was gestrand, aan de praat gekregen.
Na dat voorval keken de Texelaars
hoog tegen hem op.
Rijles
Dros Autocentrale handelde hoofdza
kelijk in Ford. Het eerste jaar was een
succes: er werden 38 auto's verkocht,
nieuwe en tweedehands. Wie een auto
kocht, kreeg er rijles bij.
Ook in deze garage bleef Wuis niet
lang. Voor enige tijd verruilde hij Texel
voor Alkmaar: bij Zwart'Eh De Vries',
dealer van onder meer BSA en Berliet.
Terug op Texel werd hij chauffeur bij
Boekei, op een 7-persoons T-Ford, die
als autobus dienst deed en op de
Groeneplaats z'n standplaats had. Ook
de familie Kikkert van De Lindeboom
had zo'n autobus, een Hupmobiel.
Wuis' oude chef Beeking had er ooit
als chauffeur/kellner gewerkt.
Op een gegeven moment kon Wuis
Boekels zaak overnemen, tezamen met
het Chevrolet-agentschap. De werk
plaats zou komen waar nu café De
Grooten Slock is gevestigd. Maar
Wuis zag er geen brood in. Het was
allemaal te primitef en het was cri
sistijd. Via een Ford dealer in Leiden
belandde hij in Den Haag. Het zou
zestig jaar duren, voordat hij weer op
Texel zou gaan wonen. Tekenend voor
de slechte situatie op de arbeidsmarkt
was dat Beeking hem achterna kwam.
Op Texel was zelfs voor deze techni
cus van aanzien geen werk meer voor
handen en hij kwam Wuis vragen of
die hem kon helpen. Dat lukte, echter
niet in het garagebedrijf, maar in een
hoedenzaak.... Na enige tijd wisselde
Wuis voor de laatste maal van baan;
de technische dienst van de Haagse
gemeentepolitie was de laatste, lang
durige werkkring.
Jonkheer
Het was ook pas in Den Haag dat
Wuis actief motorsporter werd. De
eerste ervaring deed hij op met terrein-
ritten op het landgoed van Jonkheer
Hugo Zuylen Van Nijenveld, op Duin-
rell bij Wassenaar. Met een eigen mo
tor, een snelle Harley 5-7, type RLD
(zijklepper met platte koppen) maakte
Wuis furore. Ook nam hij deel aan het
Nederlands kampioenschap, na eerst
prestaties te hebben geleverd in de
Zuidhollandse Grensrit en de Coupe de
la Montagne (Gelderland/Overijssel).
Wuis kwam uit in de seniorenklasse:
tussen de mannen met de hoogste ge
middelden. De grote doorbraak kwam
in de Dumonceau Bekerrit van 1937,
een monsterrace door België en
Luxemburg, waar zowel motoren als
auto's aan deelnamen. In twee dagen
moest duizend kilometer worden afge
legd en de crème de la crème van de
gemotoriseerde sportwereld nam eraan
deel. Een zekere De Sablerolle, een
motorenthousiast die bij Wuis in de
buurt woonde, haalde hem over om
mee te doen. „Hij zei dat hij zoiets va
ker had gedaan, maar daarmee loog
hij de hele boel voor. Hij wilde ge
woon graag meedoen", vertelt Wuis.
Het tweetal schafte twee pannen van
een zo groot mogelijke maat aan en
vermaakte die tot provisorische hel
men. De dure Hollandia zijspan werd
vervangen door een bak van een tient
je. Wel moesten nieuwe banden en
dergelijke worden gemonteerd om eni
ge kans van slagen te hebben, totale
kosten f80,—. Direct na de start in het
Controlepost gemist
Andere deelnemers zoals de befaamde
Henk Persoon, waren ook verkeerd ge
reden, zodat Wuis weer kon aanslui
ten. Toen 's avonds te Luxemburg het
tussenklassement werd opgemaakt,
stond de onbekende combinatie num
mer één. Op de diverse proeven had
Wuis de meeste punten gescoord. Hij
zou ook als een complete verrassing
als eerste zijn gefinished, wanneer op
de tweede dag niet een controlepost
was gemist. Het onervaren duo werd
sluw meegelokt door een concurrent
die inmiddels was uitgevallen en huis
waarts reed. In een poging om de op
gelopen strafpunten goed te maken
werden alle risico's van de wereld ge
nomen. Nabij Hoei in de Ardennen
moest een trambrug worden genomen.
In volle vaart belandde de combinatie
precies in de tramrails en vloog als het
ware over het bruggetje heen. Wuis
had de rode vlag ten teken van weg
werkzaamheden te laat gezien.... Uit
eindelijk werd hij vierde, achter de ka
nonnen Persoon (zijn latere grote ri
vaal), Van Hamersveld en Bon.
Wuis' opvallende prestatie werd on
middellijk beloond. Thuisgekomen
zorgde de Delftsche Motorenhandel in
Den Haag, de importeur van Harley
Davidson, dat Wuis voortaan over een
HD 1000 cc kopklepper kon beschik
ken. Wuis reed er diverse grote
wedstrijden mee (liefst zo zwaar mo
gelijk) en kenners roemden zijn rijstijl.
Een groot kampioen werd hij echter
nooit. Pas in de nadagen van zijn car
rière, hij was zelfs al even gestopt,
veroverde Wuis een kampioenstitel, op
een Zündapp 600 cc kopklepper. Het
was zijn laatste grote wapenfeit Op
45-jarige leeftijd zag hij dat de motor
wereld professioneler was geworden;
de club van weleer bestond niet meer,
geld overheerste gezonde rivaliteit.
Oude liefde
De liefde voor de motor bleef echter
bestaan. Toen Wuis in zijn laatste
woonplaats Zwolle een kijkje kwam
nemen tijdens de open dag van oude
motorenclub Big V Twins, bleef dat
door de clubleden niet onopgemerkt.
Als oud-coureur die in het echt met
de „veteranen" van nu, wedstrijden
had geraced, stond hij in het middel
punt van de belangstelling. Animator
Max Middelbosch, deelnemer en
mede-organisator van de Portugal-Texel
rally, nodigde hem uit voor een spreek
beurt tijdens een clubavond. „Het zijn
motorrijders met een gunstige reputa
tie, beschaafde hobbyisten. Werkelijk
alles hebben ze ervoor over om die
oude machines perfect in originele
In het Texelse landschap zijn in de
afgelopen dagen bij enkele boerde
rijen opvallende ronde bouwwer
ken verrezen. Wie in de veron
derstelling verkeert dat dat zwem
baden zijn heeft het mis; het zijn
speciale silo's voor de opslag van
drijfmest. Eén op de zes boeren op
Texel heeft voor de herfst zo'n
mestsilo van beton.
Het mestprobleem en de daarmee ge
paard gaande nieuwe mestwetgeving
ligt de meeste boeren zwaar op de
maag. De overheid heeft voor verschil
lende manieren gekozen om het over
schot terug te dringen. Gezien de om
vang wordt het probleem nationaal
aangepakt en heeft de wetgeving op
alle bedrijven, ook in gebieden waar
nu (nog) geen problemen zijn met de
mest. De regels gelden zowel voor
veehouderij, akkerbouw als tuinbouw.
Maar ook loonwerkers en mesthande
laren worden er mee geconfronteerd.
Eén van de stenen des aanstoots voor
de boeren is de invoering van de ver
van uitrijbepalingen is een oplossing
gezocht tussen wat voor het milieu
wenselijk is en wat bedrijfstechnisch
en economisch haalbaar is. Boeren
moeten op korte termijn een
mestopslag realiseren, want in oktober
en november mag al geen mest meer
worden uitgereden en het is ook ver
boden over besneeuwde gronden van
af 1 januari tot en met 15 februari.
De Texelse boeren hebben de koppen
bijeen gestoken om te kijken hoe ze
de mest het meest efficiënt kunnen
bewaren. Na een onderzoek kwamen
ze terecht bij de firma Paques Agri
Systems BV uit Balk, waarvan opslag
silo's worden betrokken.
„Sinds 1971 zijn we eigenlijk al gespe
cialiseerd in dit soort opslagsilo's", al
dus firmadirecteur Paques. „In de ja-
plichte mestboekhouding. Deze is ont
wikkeld om de produktie en het ge
bruik van dierlijke meststoffen per be
drijf vast te stellen en controle op de
produktie, handel en het gebruik van
mest te kunnen uitoefenen. Met be
hulp van de mestboekhouding kan de
hoeveelheid fosfaat die per bedrijf
wordt geproduceerd worden berekend
en als dat meer dan 125 kg per hecta
re bedraagt moet overschotheffing
worden betaald.
Bewaren
Als mest buiten het „groeiseizoen"
wordt uitgereden kan vervuiling van
het grondwater en oppervlaktewater
optreden. Afspoeling naar het opper
vlaktewater gebeurt vooral als het gaat
dooien na het uitrijden van dierlijke
mest over al dan niet bevroren met
sneeuw bedekte grond. Om deze uit
en afspoeling te verminderen wil de
overheid het gebruik van dierlijke mest
in de herfst en winter (dat zijn perio
den met een grote hoeveelheid
neerslag) beperken. Bij het vaststellen
ren zeventig legden we ons vooral toe
op hoge voersilo's, maar nu met die
mesttoestanden richten we ons hierop.
Op Texel bouwen we voor de herfst bij
ongeveer twintig boerenbedrijven een
mestsilo. Deze weken wordt de beton
nen fundatie gelegd, dan worden hal
fronde betonnen wandelementen gezet
en daar komen weer ijzers omheen.
Het zijn opslagsystemen met een
hoogte van 2.25 meter tot 3.50 meter.
Op Texel zullen vooral 3 meter hoge si
lo's worden gebouwd. Gemiddeld is de
inhoud 800 kuub".
„Je zou er een zwembad van kunnen
maken als ie leeg is, maar dan blijf je
wel altijd met een vervelend mest-
luchtje zitten", aldus landbouwvoor-
lichter Jan Koolhof. „Je kan er na
tuurlijk wel een modderbad van
maken".
17 JULI 1987 TEXELSE COURANT
centtrum van Antwerpen schoot de
debuterende combinatie er vandoor. Te
snel, zo bleek. Binnen de kortste keren
raakte het duo het spoor bijster. „Na
vigator" De Sablerolle werd steeds stil
ler. „Ik niet, ik ging juist steeds meer
praten. Tachtig gulden naar de blik
semt, riep ik almaar tegen hem", zegt
Wuis.
PAGINA 9
TOURS, woensdag De kara
vaan Hollandse motorveteranen
snelt voorspoedig van Portugal
richting Texel. Deelnemers en vol
gers bemerken tot hun grote ge
noegen dat de machines van voor
de oorlog, de zware krachtproef
goed doorstaan. Er is tot dusver
niets kapot gegaan, wat niet on
derweg kon worden gerepareerd.
Al wordt wel elke avond op de
campings waar wordt overnacht,
driftig gesleuteld. Dat komt vooral
doordat op de slechte wegen in
met name Portugal en Spanje on
derdelen gewoonweg kapot ram
melen. De fraaie vergezichten ver
goeden echter veel. Van de
mooiste panorama's viel te genie
ten tussen Porto en Salamanca,
tijdens de tweede etappe. Het
weer is intussen verslechterd; in
Frankrijk regende het twee dagen
achtereen. Specifieke oude
motoren-problemen als ontkolen
en vaak olie verversen, zoals D. J.
Wuis opmerkt in het artikel elders
in deze krant, hebben zich niet
voorgedaan. Dat komt door de
betere kwaliteit olie. Het is belang
rijk dat in een behoorlijk tempo
wordt doorgereden. Indien motor-
pech niet direct kan worden ver
holpen, neemt de betreffende
coureur plaats in de volgwagen en
probeert daar het ongemak te ver
helpen. In Portugal zijn de rijders
op de nationale TV geweest.
Vooral de kleine dorpjes lopen uit
als de groep passeert. Als ergens
wordt gestopt komen belangstel
lenden als vliegen op de stroop op
de deelnemers af. Het brengt de
rijders alvast in de stemming voor
zaterdag, als ze worden onthaald
in De Koog. Zoals het er nu naar
uitziet, zal dit eindpunt onge
schonden kunnen worden
gehaald.
Aldus onze ..correspondent" Mek
van der Heijden, oud-redacteur
van deze krant, die de prestatierit
op de motor meemaakt.
staat te krijgen. Elk onderdeeltje wordt
verzorgd, ze kennen die types beter
dan ik hoor".
Tenslotte: Nee, zelf heb ik nooit zo'n
prestatierit gedaan. Wel tochten ge
maakt door bergachtig terrein. Over de
beroemde Tour de France-alp de Gab
bier moesten we over een onverhard
pad waar de ijspegels overheen hin
gen... Zulke oude motoren hebben
toch hun specifieke problemen: olie
verversen om de 500 1000 kilometer,
ontkolen. Het is goed om te bewijzen
dat deze oude motoren zo'n afstand
aankunnen".
De gezamenlijke landbouworganisaties
hebben het initiatief genomen voor de
opslagsystemen. Ze hebben een com
missie in het leven geroepen met van
iedere landbouworganisatie een lid en
er werd een enquête gehouden onder
alle boeren om te weten wat voor
opslag ze hadden en wat voor opslag
er eventueel bij zou moeten. Daar
kwam uit dat een deel van de Texelse
boeren in ieder geval extra opslag no
dig had, wilden ze voldoen aan de
wet. Dit voorjaar werden vier leveran
ciers benaderd en daaruit moest één
aannemer worden gekozen die het
voordeligst en ook het meest volgens
de wensen van de gezamenlijke boeren
kon bouwen. Onder de vier aange
schreven bedrijven waren twee Texelse,
maar de voorkeur ging uiteindelijk toch
uit naar het Friese bedrijf Paques.
Er zijn voorlichtingsavonden geweest
om de mensen te informeren.
Saamhorigheid
Directeur Paques heeft nog niet eerder
zo'n grote order ineens gehad.
„Hoogstens waren het er maar vier te
gelijk. Dat wat je op Texel vindt, die
saamhorigheid tussen de boeren, vind
je bijna nergens in Nederland. De
communicatie en het contact tussen
hen is hier ideaal. De bedragen die op
Texel zijn geïnvesteerd in zo'n silo lig
gen tussen de veertig en zestig gulden
per kuub. Dat verschil is te verklaren
omdat sommigen ook spuitstukken of
apparatuur moeten hebben om de
mest erin of eruit te krijgen".
Nu de silo's duidelijk zichtbaar in het
land verrijzen, krijgt landbouwvoorlich-
ter Koolhof af en toe telefoontjes van
boeren die er ook nog eentje willen
hebben, of er alsnog meer over willen
weten. Belangstellenden kunnen nog
bellen naar Koolhof (02220) 2780, of
Frans Bakker (02226) 369.
De silo's zijn blikvangend in het Texel
se landschap. Ze staan er legaal, daar
de gemeente hinderwetvergunningen
en bouwvergunningen heeft afgege
ven. „De samenwerking met de ge
meente was fantastisch. De mestmaat-
regel is van hogerhand opgelegd en
dat is natuurlijk een enorme toestand,
maar de Texelse boeren wilden er posi
tief op inspelen en zij hebben daartoe
van de gemeente alle kansen gekre
gen. De plaatselijke overheid heeft op
alle fronten meegewerkt", aldus
Koolhof.
