Armand kon
niet slapen en
de jeugd lag
in het bos
n
Z
1967: beatboerderijbrandend zand en nog geen zwembad
rr
Je ziet het niet direct aan de krant af, maar 1967 was een roerig
jaar. De jeugd eiste veel aandacht op en de broodnodige opvang
van de groeiende stroom recreanten liep niet in de pas met de be
schikbare accommodatie. De 80e jaargang besteedde volop aan
dacht aan de jongerenonrust en -overlast, maar daarmee kon men
niet alle kolommen vullen. Gelukkig was ook de bouw van het be
geerde zwembad uitgesteld, zorgde het nieuwe raadhuis voor pro
test en werd de expansiedrift van Natuurmonumenten ook niet met
gejuich ontvangen. Helaas vielen er tien doden en twintig zwaarge
wonden in het zomerse verkeer. Maar ook het kleine leed behield
een plaats: Albert Kuik zag het niet meer zitten bij DEK. Dit alles
en nog veel meer in de jaargang waarin de TC de leeftijd der zeer
sterken bereikte.
Er waren nog veel kranten zonder fo
to's, maar regelmatig verscheen een
artikel met actuele plaat. Cor van Gro
ningen had al zijn befaamde land- en
tuinbouwrubriek en de strip Brigadier
Piet en de sportcomputer" gold als
knieval voor de jongste abonnees. Een
religieuze overdenking behoorde ook
nog bij deze jaargang, plaatselijke
voorgangers vulden de rubriek. Daarin
sijpelde soms ongenoegen door over
de „nieuwe invloeden van een nieuwe
tijd." Dominee L. Koopmans overdacht
de beroemde uitspraak van John Len-
non IThe Beatles) publiekelijk en
poogde met enige twijfel de jeugd bij
een andere popheid te brengen, die
ook kleur wilde bekennen. ,,lk weet
niet hoe Cliff (Richard) op het ogen
blik ligt bij de jongeren. Ik krijg de in
druk dat hij op het ogenblik minder
„in" is." Dat had de dominee juist ge
zien. Hij bleef realistisch en consta
teerde dat de geloofsovertuiging van
Cliff veel minder opzien baarde dan de
mededeling van Lennon, dat zijn groep
populairder was dan Jezus. Koopmans
erkende dat The Beatles „helaas" po
pulairder waren. Verder besteedde de
plaatselijke krant geen aandacht aan
de religieuze onrust, als de jeugd ech
ter de straat opging om letterlijk onrust
te veroorzaken was dat wèl een fors
artikel waard.
Nieuwjaarsrellen, met het in brand ste
ken van de pomp op de Stenenplaats,
brachtten de politie tot de uitspraak
dat de ouderen verantwoordelijk waren
voor dit vernielzuchtig gedrag. De Her
mandad had niet op baldadigheid ge
rekend en moest lijdelijk toezien hoe er
zelfs met „molotov-cocktails" werd
gesmeten. In de kolommen klonk ook
de onvrede van de toen enige redac
teur Harry de Graaf door: „De politie
besloot toen de brandweer in te scha
kelen. Niet om de jongens van het
plein te spuiten, zoals ieder verwacht
te, maar om het vuur te blussen". De
politie had in hetzelfde artikel een ant
woord op dat verwijt: „We kunnen
ook niet zo makkelijk de brandweer
opdragen de mensen nat te spuiten.
Stel dat een kind met een nat pak
naar huis gaat en een longontsteking
krijgt. Dan hebben wij dat veroor
zaakt." Tijdens de luilakviering had de
baldadige jeugd echter niets van de
verontwaardiging geleerd. Er werd voor
duizenden guldens schade aangericht
en de Stenenplaats fungeerde als 't
Amsterdamse plein met het Lieverdje,
met het wit schilderen van de pomp
en het verbranden van autobanden.
De TC noemde het een „soort
happening".
Sarasani
Had men al wat te stellen met de ei
gen pubers, Texel was in de zomer
maanden ook nog „nozem-eiland". De
beatboerderij Sarasani draaide het
tweede seizoen en de exploitanten ver
klaren vooraf geen belang te hebben
bij wantoestanden. Alcohol werd er
niet verkocht, maar de hippiedagen le
ken al in aantocht. „Alle bezoekers
krijgen bij de kassa zuurstokken en to
verballen. Het elkaar telkens tonen van
de van kleur veranderende ballen zal
bijdragen aan een gezellige en blijde
sfeer", aldus exploitant Brinkhorst. Sa
rasani was toen vooral een dansgele
genheid, waar plaatselijke groepen als
The Typhoons (in '67 ter ziele), The
Creatures en nationaal talent als Q65,
Outsiders en Golden Earrings de
beentjes van de vloer brachten. Eind
augustus kon de balans worden opge
maakt met 23.000 bezoekers, 16%
meer dan in 1966.
Volgens de firmanten was het publiek
van een beter gehalte geweest dan het
jaar daarvoor. De TC: „Het eerste jaar
heeft men vaak te maken gehad met
kwaadwillende beatniks, die een voort
durende bedreiging van de orde vorm
den. De sensationele geruchten over
Sarasani waren dit jaar ook minder".
De exploitant gaat in op die geruch
ten: „Er is wel beweerd dat we aan
striptease deden, maar dat is natuurlijk
niet waar". De bezoekers hadden het
waarschijnlijk te druk met het aan el
kaar tonen van de steeds van kleur
veranderende toverballen.
Illegaal
Hoe het ook zij, Sarasani was één van
de eilandtrekkers voor jongeren die het
ouderlijk huis saai vonden en Grieken
land nog te ver of te duur. Deze „no
zems" konden/wilden ook op Texel
niet veel geld stukmaken en hun
logiesadres was dan ook regelmatig
een schapenboet, het bos, strand, be
tonnen rioolbuizen of in aanbouw zijn
de woningen. Het gemeentebestuur
kwam voor de zomer dan ook met een
wijziging van de kampeerverordening.
Het „illegaal of wild" kamperen was
voortaan verboden en op 11 juli be
richtte de TC: „Tijdens een korte con-
troletocht door de Rijkspolitie zijn zon
dagmorgen tussen 5 en 6 uur 31 jon
geren aangetroffen, die de nacht op
ongeoorloofde wijze doorbrachten. Het
waren jongens zowel als meisjes, die
tot op dat moment vredig sliepen in
auto's, schuren en boeten ten zuiden
van De Koog. Tegen allen werd proces
verbaal opgemaakt. De meesten zagen
zich daarop genoodzaakt het eiland te
verlaten".
Ouderen weten dat het „illegaal" kam
peren nog jaren in de mode zou zijn
op Texel, bij de wet verboden of niet.
Het verbod tegen in de open lucht sla
pen had uiteraard ook te maken met
het toen geldende zedenbesef. Jon
gens en meisjes samen in een slaapzak
kon niet. De logiesverstrekkers eisten
in regel trouwpapieren. Zelfs de toen
befaamde protestzanger Armand was
daarvoor te min.
Inspiratie
Toen de Eindhovenaar een optreden
gaf in 't Skiltje was het daarna moei
lijk een bed zoeken. De TC berichtte:
„Armand heeft op Texel inspiratie op
gedaan voor een nieuwe protestsong.
Toen hij zich in gezelschap van een
zwartharige jongedame meldde in ho
tel De Graaf om voor de nacht een
2-persoons kamer te bespreken, wilde
men hem niet van dienst zijn. Armand
is namelijk ongehuwd". Ook de organi
sator van het Armand-concert, J. van
de Berg uit Oosterend, kon de protest
zanger niet aan een stevige matras
helpen. „De Toekomst" in De Koog
bood uiteindelijk uitkomst. „Armand
en zijn liefde hebben er in één bed de
nacht doorgebracht, maar een klein
leugentje was daarvoor wel nodig ge
weest. Op de vraag van de receptio
niste of meneer en mevrouw gehuwd
waren, had de roemruchte zanger be
vestigend geantwoord....", aldus de
TC.
Onder de kop „Bondgenoot van stou
te kinderen" besteedde de Texelaar
veel aandacht aan de zanger. Hij werd
uitgebreid geïnterviewd en zijn arro
gante, smaakmakende uitspraken zijn
illustratief voor de duidelijk wordende
generatiekloof, die ook op Texel in de
sixties dieper werd. De redacteur fun
geerde daarbij als bezorgde ouder:
„Magertjes en bleek zat hij voor ons,
rokend en nerveus gebarend. Hij sprak
minder vurig dan hij zong. Begint Ar
mand ervan doordrongen te taken dat
hij voor een hopeloze zaak vecht?"
Roddel
Dezelfde krant opende echter met een
veel groter verhaal over de gevestigde
komiek Johnny Kraaykamp, die zijn
huwelijksreis op Texel vierde, „omdat
Texelaars zich niets van het geroddel
aantrekken". Dat geroddel werd vol-
PAGINA 10
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1987
Terug naar de jongeren. Verbazing
over hun gedrag mocht van de krant,
maar toen dat leidde tot ongunstige
publiciteit op grote schaal, kwam de
TC traditiegetrouw met een relativering
in het belang van het toerisme. In juni
publiceerde het Algemeen Dagblad
een serie interviews met kustbewoners
waaruit bleek dat een vakantie aan de
Noordzee niet meer zo veilig was als
vroeger. De TC-redacteur had zijn oor
deel snel klaar: „In tegenstelling tot
vroeger is het merendeel der artikelen
over Texel niet gunstig. Het lezerspu
bliek heeft geen belangstelling meer
voor reportages waarin wordt verteld
hoe mooi, intiem, gezellig en rustig
ons eiland is. Men wil pittiger kostl De
redacties van de diverse kranten en
weekbladen weten dat maar al te
goed. Als zij ergens een glimpje sensa
tie vermoeden, sturen ze er hun repor
ters heen en verwachten niet anders
dan dat zij terugkomen met foto's en
verhalen die gevreten worden. Wie
zoekt, die vindtl"
Hoewel er in die jaren een journalistie
ke omwenteling plaats had (minder
ontzag voor gezagsdragers, het „lieve"
nieuws verdween van de voorpagina's)
kon het plaatselijke nieuwsblad toch
niet overtuigen in de kritiek op de gro
te broer AD. Het dagblad noemde de
Hollandse kust „onveilig" en de hele
reportage werd in de TC geanalyseerd.
„Op een paginagrote foto ziet men vijf
Texels meest besproken en meest omstreden uitgaanscentrum in de zestiger jaren: de popboerderij Sarasani. In het topselzoen
elke avond mudvol en de meest fantastische verhalen deden de ronde over sex. drugs en andere misstanden die hier zouden hMd"
1
In bossen en duinen struikelde je er letterlijk over in de zomer van 1967: klandestiene kampeerders.
vullen".
De TC wilde wel eens weten of het
AD (zoekend naar sensatie) Witte wel
juist had geciteerd. „Omdat we ons
niet konden voorstellen dat de sterk
commercieel ingestelde heer J. Witte
zoiets had verteld, vroegen we hem
om commentaar. De heer Witte vertel
de ons dat het wel zo ongeveer klop
te, maar dat men zijn woorden wat
had overtrokken." De TC was duidelijk
meer ingenomen met de gematigde en
„nuchtere" commentaren in het AD
van W. Visser (Het Witte Huis) en D.
van Koningsveld (VVV-informatrice) en
deed toen geen poging de uitspraken
in het dagblad te verifiëren.
Al met al was het echter een smakelijk
artikel, dat illustreert hoe ook de TC
zich zorgen maakte over de verloede
ring in De Koog en de veranderende
moraal in journalistenland. De redac
teur kwam tenslotte tot de conclusie
dat men blijkbaar moet uitgaan van
het principe: het geeft niet hóe ze
over je praten, éls ze maar over je
Praten' Zinvol
Zoals gezegd, Harry de Graaf was de
enige redacteur en hij presteerde het
om per krant twee of vier pagina's
tekst aan te leveren. Incidenteel moest
nog een beroep worden gedaan op ar
tikelen, die niets met Texel van doen
hadden. Die bijdragen zijn anno nu
vermakelijk: de redding van een Egyp
tische tempel, Baby's eerste levensjaar,
de groei van Cape Kennedy en last but
nog least „De problemen rond de wer
kende vrouw".
Geheel geëmancipeerd is men ook in
1967 niet, gezien het volgende citaat
van deze onbekende redacteur: „Men
is het er nu in het algemeen mee
eens, dat meisjes zich tussen het ver
laten van de school en het huwelijk
zinvol bezighouden, met studeren, een
vak leren of op enige andere wijze een
betrekking vervullen". In dezelfde krant
wordt melding gemaakt van het
25-jarig jubileum van onderwijzeres
Krijn Beekenkamp, onder de noemer
„Juf was bijna nooit ziek"....
Ambulance
Texel snakte in de 80e jaargang niet al
leen naar rust aan de kust, een eigen
zwembad zou in de zomermaanden
ook niet gek zijn. Het lag in de bedoe
ling het toen 745.000,— kostende bad
dat jaar te bouwen, maar de pro,
gooide roet in het eten omdat
van het rijk geen garantie mochti
ven op de aangegane geldlening;
Het zwembad kwam er toch, rra
voordat het zover was, vulde
menige pagina. Van politieke imp
tie was ook de aanschaf van
rf/e.
we ambulance, nadat gepoogd» lei
vering van de oude Peugeot te
teren. Driekwart pagina werd ge,
aan de technische problemen tor
auto en het uiteindelijke besluit;
een nieuwe te kopen kreeg steur
vele artikelen. Goed ambulancen eert
was overigens meer nodig dan
1967 was een rampzalig verkeetsj .i
met 10 doden en 20 zwaargewo:
Zes van de tien verkeersdoden»
Texelaars en het jaar daarvoor ei I" v
zomerverkeer „slechts" vier men
vens. De ongevallen werden in t)
krant verslagen met voor die
ge foto's van autowrakken en gefgelij
den en adjudant J. Gulmans ma er n
aan het einde van het jaar zijn «i s in
geven op de verkeersellende. Efc
zijn conclusies was dat er te haij jeen
gereden en dat veel Texelaars de
keersregels weliswaar kenden, rr
teveel naar de letter interpreteer duce
(„een voorrangsrecht is bij de T; pva
laars automatisch een RECHT, te
men ziet aankomen dat een amtfnt n
to toch de voorrangsweg oprijd:
Eigemi
In een balieverslag werd een vot
gegeven van eigenzinnig gedrag s is
de kop: „Geen heer in het vetke
„De melkautochauffeur S. uitOt
schild is bepaald geen heer in N «ste
keer. Herhaaldelijk heeft hij late
ken de weg als zijn domein te ti
schouwen; met andere weggebr ch ei
hield hij weinig rekening. Hij we dig
voor tegenliggers niet uit, zeker
als het fietsers of bromfietsere vi
Toen de Oudeschilder ook nog:
ders ging slaan, mocht hij naar
rechter.
Autogeluk, is de eerste cross «ai
MAB. Piet Bonne won deze ees
prutmarathon voor veel pk's en :rs t
den 4500 entreekaartjes verkock
krant was lyrisch over dit probe
van de MAB: „Sensatielust van
bliek volledig bevredigd", luidde
kop. Het land van Nic Dros zag
gens de redacteur „zwart van
volk" en dat is sindsdien zo gi
Dezelfde zomer werd meteen ee
tweede cross gehouden, die mi:
autowrakken opleverde.
leer
Eché
wa
Terror
Een nieuw toeristisch initiatief
het verschijnen van de Texeltoeri
redactie huisde in het pand van
veld en De Rooy, maar de TC n
nadrukkelijk bekend dat deze ut
redactioneel niets met het niet»
van doen had. Dat zou later
beuren. Wel was het opvallend!
Texelse Courant tijdens de vaka:
van redacteur De Graaf werd gr
door Texeltoerist-schrijver Jan 6
Craanen. Het werd helemaal on
zichtig toen deze Craanen in de
meningen publiceerde over een
daarvoor verschenen hoofdartib
Texeltoerist. De toeristenkrant q
met de kop „Koogse middens»
geterroriseerd door langharige)!
ren". De tijdelijke TC-redacteur
toen aan de middenstanders
de Texeltoerist niet overdreef en
ceerde dat weer onder het mots
„Texeltoerist lanceerde sensatie!
De Koog". Het was net als met
eerder gememoreerde AD-discus
we houden het maar op komkoi
tijd. Het kan ook zijn dat Craate
Lees verder pa)
Bij honderden kwam je ze 's zomers tegen: de Jongelui behorend tot de categorie
rig tuig". Met niets anders bij zich dan een slaapzak en een beetjeI geld. Een bron van
zorg derhalve voor fatsoenlijk logiasverstrekkend Texel.
Gezellig
gens Kraaykamp veroorzaakt door De
Telegraaf en niet zonder trots wordt
verhaald van de TC-ontmoeting met
„Kraai". „Als we aanbellen doet
Johnny zelf open. Een artiest in va
kantietenue: blauw truitje met korte
mouwen, manchester broek en groene
sokken. Zijn glunderende kop is rood
verbrand. We zijn welkom bij Kraay
kamp en daar mogen we blij mee zijn.
De landelijke pers hoeft het niet te
proberen om hem te benaderen, voor
lopig niet. De kranten hebben het ver
bruid". Kraaykamp blijkt dik tevreden
over Texel als vakantiestek, maar culi
naire genoegens heeft hij nog niet
kunnen ontdekken. „Hij noemt een
hotel in De Koog. „Daar hebben we
gegeten. Het was vrij duur, maar
slecht. Ik vond in mijn eten een haar
en een stuk glas.... echt waar". „Een
grote scherf", bevestigt zijn vrouw
Tilly."
jonge jongens vrijen met vijf nog
jongere meisjes. Een erg spontane in
druk maakt het niet; we kunnen wel
aannemen dat de boel in scene is
gezet!"
Bende
Op dat strand gebeurden volgens het
AD hele enge dingen en ook in de
duinen gebeurde van alles. Daarover
liet men de Texelse PTT-er J. Witte
aan het woord, die meedeelde dat hij
de telefoons in de cellen wekelijks
moest repareren, „omdat alles er uit is
geramd". Volgens Witte was het ver
der ook „een grote bende". „Poedel
naakt liggen ze in de duinen, om het
maar eens fors uit te drukken. Ze hoe
ven Witte niets meer te vertellen: wat
die al aan schunnigheid heeft gezien,
daar kan hij een heel vies boek mee
