Voor P. Luyckx is katholiek" niet vrijblijvend
rrlk had hier nog een taak
te vervullen...!"
Drievoudig jubileur
„meester" Luyckx
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
DINSDAG 6 OKTOBER
SD
Kinderen met vlaggetjes vormden een haag langs het Pater Wlttepleln.
voor zeven uur per week., aldus
Luyckx, die zich zelf bezig houdt met
„remedial teaching", dat is het invallen
bij ziekte en ATV. Dit jaar houdt hij
zich met name bezig met een groep
„vooruitstrevende" kinderen, nadat hij
vorig jaar probleemkinderen heeft op
gevangen. „De basisschool benadrukt
het zelfstandig werken en de zelfstan
digheid van zo'n „bovengroep" moet
je uitbuiten. Het heeft veel invloed op
kinderen als de ouders iets van hen
durven eisen. Als de ouders geen inte
resse tonen en de kinderen maar wat
aan hun lot overlaten, dan bevordert
dat de zelfdicipline niet". Hij is ook di
rigent van het dameskoor geweest.
„Ik heb bewust wat dingen afgesto
ten, want ik hield nergens meer tijd
voor over. Mijn vrouw vroeg soms of
ze mijn bed ook maar naar de school
moest brengen! Dat werd te gek. Ik
hou me nog wel met de paarden bezig
als hobby, maar dat heeft een ont
spannende waarde". Luyckx zegt niet
in de VUT te willen. Ik heb gelukkig
een goede gezondheid en hoop de 65
te halen. Ik heb van huis uit geleerd
dat je door moet gaan, het werk moet
af". Na pensionering wil hij nog meer
tijd aan zijn paardenhobby besteden.
Professor
De meester heeft nog veel herinnerin
gen aan bepaalde jaargangen. „Die
De Jubilerende meester en zijn vrouw bij het planten ven de boom op het schoolplein.
de HBS en dat loog er niet om. Nu
gaat men na een schoolonderzoek in
de vijfde klas naar een bepaalde tak
van onderwijs. Er wordt in veel minder
vakken les gegeven. Er is tegenwoor
dig veel meer ruimte voor andere din
gen, zoals creatief bezig zijn en bewe
ging. Dat is prima maar andere vakken
moeten daardoor wel uren missen.
Daar komt nog bij dat de huidige leer
krachten niet meer zo'n grondige oplei
ding krijgen als in mijn tijd. We heb
ben een zangconsulent nodig omdat
de leerkrachten zelf geen noten kun
nen lezen en meer van dat soort din
gen. Dat is niet zozeer de schuld van
de leerkrachten, maar gewoon de al
gemene en betreurenswaardige kwali
teitsvermindering van de opleidingen",
aldus Luyckx.
Buurtfunctie
De Jozelfschool laat ook niet-
katholieke kinderen binnen haar poor
ten, van harte. „We vervullen een
soort buurtfunctie, dus daar ontkom je
niet aan. Maar ik wil van tevoren altijd
wel een gesprek met de ouders. Want
we beginnen er niet aan als de ouders
zeggen: onze kinderen mogen niet
naar de kerkdiensten of zo. Ze moeten
de principes van de school respecte
ren. 95% komt wel na het gesprek,
5% haakt af". Het is een wens van de
jubileurende schooldirecteur om ge
schiedenis van de Jozefschool in een
boek vast te leggen. „Ik heb daar al
eens wat aangedaan en ik heb ook in
de tijd dat ik de zesde klas nog had,
notities gemaakt van de lessen.
Ik zei dan altijd tegen de kinderen dat
ik, als ik gepensioneerd zou zijn, een
rekenboek zou schrijven. Rekenen en
vooral wiskunde was altijd mijn favo
riete vak. Veel kinderen hebben er een
hekel aan, maar ik probeer ze handig
heidjes bij te brengen zodat ze er ple
zier in krijgen", vertelt Luyckx.
De bezuinigingen in het onderwijs zijn
de laatste tijd weer in opspaak. Zeer
kort geleden nog de subsidie voor de
schoolbegeleidingsdienst. Luyckx vindt
dat een slechte zaak. „In de tijd van
het groeien naar een basisschool had
ik verwacht dat we meer hulp zouden
krijgen. Dit soort veranderingen vereist
meer personeel, maar de minister vond
dat het met minder mensen moest en
hij is nóg aan het knabbelen aan for
matieplaatsen. Ik vrees dat we volgend
jaar opnieuw personeel moeten inleve
ren. Ook dat gedoe met de SBD is
een slechte zaak. De gemeente nam
altijd een loyaal standpunt in wat be
treft onderwijs, maar nu het geld gaat
kosten trekken ze zich zeer regoureus
terug". Luyckx wil proberen de proble
men op te lossen door de klassen gro
ter te maken. „Je ontkomt er niet
aan. Maar alle personeelsleden zetten
zich fantastisch in en verrichtren veel
extra werk. We zijn met z'n dertienen,
plus een vakonder wijzeres hadwerken
groep waarmee we in de voormal
openbare school zaten weet ik
heel goed en ook de eerste groep
dat ik hoofd werd. Met de groep,
1970/71 zijn we op televisie ge»,
in het programma Klassewerk,
geet ik nooit. Drie weken geledee
kreeg ik toevallig een brief van ee
oud-leerling. Ik schijn in zijn jaar
de afspraak te hebben gemaakt
me een brief zouden schrijven ak
klaar waren met hun studie om
tellen hoe het met ze is afgelope;
Misschien krijg ik de komende tij
nog wel meer dergelijke post. Ikj
altijd goed bij wat er van de
is geworden. Ik merk vaak al sitp
er in iemand zat. Zo had ik in '0,
iemand die ik in de klas al profes
noemde en onlangs kreeg ik zijn
schrift toegestuurd, hij is echt pró jj'
sor gewordenl Zo zijn er meer ,i
ze school die wetenschappelijke
re hebben gemaakt. Van enkele» °ajj
dat voorspelbaar, maar er zijn en f
geweest, die ervoor hebben moe
blokken en dan bleek: waar eenr
is een weg", aldus Luyckx, die ve
klaart wel bepaalde verwachting»
hebben van leerlingen als ze weg
„Het valt wel eens tegen als ie]
komen waar ze hadden kunnen k
omdat ze bijvoorbeeld punk wenl ^ja,
zo, maar soms verbazen leerling»
als ze hun tanden in iets zetten e
bereiken dat in mijn ogen niet vet
hen was weggelegd. Als leerkract
kun je daaraan veel doen. Je mo
leren dat ze moeten vechten, wi ehe
iets bereiken"
wei
live
ste
co
n vi
levi
naa
ier
het
linui
ti
:et
In het begin had het schoolhoofj
gesprekken met ouders die er (69 ,xe|
zagen hun kinderen naar de toer
nieuwe HBS op Texel te sturen., JJjjj
is toch niets voor ons mensen",]
ze Luyckx zegt er nooit prat op
zijn gegaan dat er zoveel kinder»
de Jozefschool naar de HBS ging
„Ik heb altijd de ouders ervan wi
overtuigen dat hun kinderen opa
huishoudschool óók een goede q j y,
ding konden krijgen. Maar als er
uitschieters tussen zaten, probes
altijd aan te geven dat ze geen g jjj
gen moesten nemen met zo'n lag
opleiding, maar verder moesten,
kan beter doorstuderen, vooral te
woordig met die grote werkloosh:
Wat de terugloop van het aantal
ringen betreft denkt de jubileren<lAercj,
recteur het ergste voorbij is. ,,lk
dat het nu verder wel gelijkmatig
Ik hoop dat wat mijn voorganger!
ik hebben opgebouwd, in de toé
zal worden voortgezet. Het zal vj
mij een hele stap zijn, want ik
mijn levenswerk over. Ik wil me g
stem toeeigenen bij het kiezen va
eventuele opvolger, maar hoop
eén advies te mogen geven. G
is er een goede verstandhouding
sen het schoolbestuur, de ouden
de medezeggenschapraad en de;
adjunkten. Ik ben daar erg blij os )(g
want je treft het niet vaak dat1
krachten aanwezig mogen zijn
daadwerkelijk worden gehoord in
gaderingen van het schoolbestuur
Luyckx heeft zelf altijd geprobeert
mensen ruimte te geven om zelf
te doen of te proberen. Dat datvinieli,
gewaardeerd, bleek tijdens het jul
leumfeest vrijdag. „Ik bemoei mi
niet meer mee als iemand een ta t,
heeft gekregen. Dan zijn ze er
der verantwoordelijk voor.
Dat werkt verder heel goed, menja,
dat prettig".
inl
vore
Bordenilffoni!
■laar
één
aar
t(
it I
ondi
Landelijke bekendheid verwierf de
zefschool met de actie voor spon
die geld beschikbaar wilden steils
voor vervanging bij ziekte. „Ik hü
eens als grapje terloops in een
bestuursvergadering geopperd en
Maas, de voorzitter van het scho
bestuur is dat toen gaan uitwerk:
stond er helemaal achter, want ik;
ook geen heil meer in het schrijw
van protestbrieven. Nu weet ieder
dat we er zijn. Ik heb heel veel g
reacties gehad en af en toe nóg"
els
lee
mc
Ik
loei
de
na
an.
iant
in
ee
Te
n w
in
jns
Op
lier
maa
hij
opb
re
mei
lexi
Veertig jaar onderwijzer, dertig
jaar verbonden aan de Sint Jo
zefschool en vijfentwintig jaar
hoofd van deze school. Vrijdag
werden deze drie jubilea van on
derwijzer Luyckx gevierd met
een kerkdienst, het planten van
een boom op het schoolplein,
een receptie en een feestavond
in de school.
In de ochtenduren werden
„meester" Luyckx en zijn vrouw af
gehaald door een oude T-Ford en
kregen zijn een corsage van de
jongste en de oudste leerling van
de school (resp. Claudia Reimerink
en Bennie Keesom). Alle kinderen
stonden klaar met zelfgemaakte
vlaggen langs het Pater Witteplein
om hun directeur toe te juichen.
Tijdens de Eucharistieviering sprak
pastor Kolkman over het zilveren
(30 jaar), het robijnen (40 jaar) en
vooral het paarlen jubileum (30
jaar). Hij vond dat meester Luyckx
een parel van het zuiverste water
was gebleven, ondanks de vele gro
te veranderingen die hij had me«l
maakt. „Directeur van een basis
school zijn vergt veel inspanning!
en het zal hem heel wat zweetp»
reis hebben gekost", aldus de
pastor, die zei dat Luyckx het gi
de van het oude en het nieuwe»
harmonie had weten te combii
Enkele kinderen lazen bijbeltekst
voor en er werd samen gezongeft]
Leerkracht Jan Driehuis vertelde
een prachtig verhaal over een ai
ke pendule en een moderne klok
die altijd ruzie maakten. Na de
communie speelden acht leerlinj
blokfluitliedjes.
Lopend begaf het gezelschap zit*
naar de school, waar werd getrae
teerd. Meester Luyckx werd naf'
aubade van de leerlingen mee na
buiten genomen waar hij, als ver
rassing, een boom moest planten
op het schoolplein, de „meester
Luyckx-boom". Van 16.00 tot 17™
uur werd een receptie gehouden"
's avonds was er feest op school
mijn vader kanker had en zag dat het
niet lang meer zou duren, dus wou ik
wel bij hem in de buurt zijn, anders
was ik niet van Texel weggegaan. Ik
zei echter dat ik die baan in Den Hel
der alleen zou accepteren als ik werd
gevraagd om mijn eigen kwaliteiten
en niet om de verdiensten van mijn
vader. Er is zelfs een inspecteur naar
Texel gegaan om daar mijn lessen bij
te wonen en ik werd goed genoeg be
vonden". Begin 1954 begon Luyckx
aan de jongensschool St. Aloysius aan
de Stakmanbossestraat. Deze school is
later samengevoegd met de meisjes
school St. Agnes en ondergebracht in
dat gebouw. „Het was gebruikelijk in
die tijd om jongens en meisjes ge
scheiden te houden. Ik ben daar geen
voorstander van. Op Texel was het
trouwens altijd gemengd omdat er ge
woon te weinig kinderen waren om te
splitsen. Het is wel
bewezen dat gemengd beter is, want
tegenwoordig is alles gemengd en
thuis heb je toch ook broertjes en zus
jes door elkaar?"
Verkering
Nog niet zo lang was hij verbonden
aan de Aloysiusschool toen hij een te
lefoontje kreeg van de secretaris van
het Texelse katholieke kerkbestuur,
Theo Graaf. Deze wist dat Luyckx in
middels verkering had met een Texels
meisje dat in Den Helder werkte als
verpleegster. En op Texel ging een on
derwijzer weg, waardoor een huis vrij
zou komen. Graaf bood een baan aan
bij de Jozefschool met de toezegging
dat Luyckx de opvolger zou worden
van de heer Riteco als schoolhoofd,
na vijf jaar. Luyckx besloot het te doen
maar het huis werd verkocht, dus dat
ging niet door. Hij had geen vrede met
de bungalow in de Vogelmient die hij
zolang kreeg, dus zocht hij naar een
andere baan met een woning. Het
kerkbestuur wou hem echter vasthou
den en liet woningen bouwen aan de
Beatrixlaan, naast de school, waar
Luyckx er één van kreeg. Daar heeft
hij gewoond tot hij in 1983 „Operen"
aan Akenbuurt betrok. In oktober 1962
werd hij benoemd als hoofd van de
Jozefschool.
Luyckx vindt het een belangrijke taak
van de school het katholieke geloof
over te brengen. ,,De school is het
verlengstuk van de opvoeding thuis.
Het is een instituut van de kerk. Het is
duidelijk bewezen dat als het verband
met de kerk wat losser is, de zaak ver
watert. Als in een gezin niet veel
wordt gedaan aan liederen en gebeden
en op school ook niet, dan kennen de
kinderen de tekst niet. Vroeger was
het normaal dat men dat op school
leerde. Ik zeg maar altijd: jong geleerd,
oud gedaan. Alles dat op school
wordt geleerd, vooral de lagere school,
blijft heel sterk hangen", aldus Luyckx,
die bewust in de zeventiger jaren een
„lossere" aanpak heeft geprobeerd.
"In die tijd waren wij een zeer voor
uitstrevende school. We lieten iedereen
zijn vrije gang gaan en probeerden ta
fels te laten leren door middel van
spelletjes, maar het werkte niet, dus
moesten we bijsturen en weer terug
naar het ouderwetse rijtjes opdreunen,
want dat werkte wèll".
Peil omlaag
„Weet je wat mij verdriet doet? Dat
het niveau van het onderwijs in Neder
land zo omlaag is gegaan. Vroeger
moest je toelatingsexamen doen voor
Op veel Texelaars heet hij een onuitwisbare indruk achterge
laten: „meester" Petrus (Piet in de wandelgangen) Luyckx.
Al dertig jaar verbonden aan de Jozefschool, legde hij bij ve
len de basis waarvan ze nu nog dankbaar profiteren, zowel
wat betreft schoolopleiding als Katholieke vorming, want
met name dat laatste dat heeft bij meester Luyckx altijd een
zeer belangrijke plaats ingenomen.
Op 4 april 1925 werd Petrus Luyckx
geboren te Den Helder. Uit stamboom
onderzoek is hem gebleken dat zijn
voorouders Texelaars waren. Deze wa
ren indertijd met De Cock meegeko
men als arbeiders. Piet Luyckx volgde
de Jozefschool en de Katholieke
ULO St. Jozef in Den Helder. Toen de
oorlog uitbrak zat hij net voor zijn exa
men, dat daardoor in de knel kwam.
In Medemblik was een instituut van de
fraters uit Tilburg en in dit Huize St.
Radbout deed Luyckx in 1941 Ulo
examen. „Ik wist helemaal niet welke
richting ik uit moest, maar tijdens het
mondelinge Engelse examen vroeg die
leraar wat ik wou gaan doen na de
Ulo en toen zei ik spontaan: onderwij
zer. Ik wist het ook meteen zeker en ik
heb er nooit een moment spijt van ge
had", aldus Luyckx, die uit een Katho
liek „nest" komt en dus een Katho
lieke opleiding voor onderwijzer ging
volgen aan de Bisschoppelijke kweek
school te Beverwijk. „De leiding van
die kweekschool was in handen van
priester/regent Heynen. Hij vond dat
onderwijzers in dezelfde traditie
moesten worden opgeleid als
priesterstudenten, want ze moesten
immers de leer overdragen aan een be
langrijke groep, waar nog van alles aan
kon worden gevormd: kinderen. We
stonden daar om 6 uur op en waren
om half zeven in de kapel", aldus Piet
Luyckx, die zich wel kon vinden in de
ze strenge opleiding, hoewel veel van
zijn klasgenoten van toen het er moei
lijk mee hadden. De laatste oorlogsja
ren werd de kweekschool in gebruik
genomen door het sanatorium Helio-
mare, dat had moeten wijken uit het
duingebied. De leraren in opleiding
moesten dus hun internaat uit en wer
den ondergebracht bij mensen in
Beverwijk.
Maag-operatie
Daar was Heynen het helemaal niet
mee eens. Best begrijpelijk, want er
ontstonden natuurlijk de nodige schar
reltjes en er zijn later zelfs huwelijken
uit voortgekomen", weet Luyckx, die
in 1946 geen examen kon doen we
gens een maagoperatie. „Die operatie
ging bijna fout en toen het toch goed
afliep wist ik voor mijzelf dat ik hier
nog een taak had te vervullen". In
1947 deed hij alsnog met succes exa
men en ging naar huis in Den Helder.
„De kweekschool bestond vijftig jaar,
dus ik ben terug gegaan voor het
feest èn omdat we nog een gods
dienstdiploma moesten halen. Ik slaag
de op een vrijdag en zondags moest ik
al naar de St. Jansschool in 8reezand.
Mijn vader speelde daar altijd als sin
terklaas maar ik weet niet of dat van
invloed is geweest".
Twee klassen
Luyckx begon met de zesde klas.
Toendertijd was er ook nog een zeven
de klas die door Ligteringen werd ge
daan. De twee klassen zaten in één lo
kaal en al gauw moest meester Luyckx
beide klassen voor zijn rekening ne
men. „Ik begon daar op 16 juli. De
augustusmaand was vakantietijd, dus
ik werkte maar twee weken en het
was al vakantie. Maar ik ben die
veertien dagen wel door de mangel
gehaald", Luyckx kreeg net na zijn
benoeming in Breezand een telefoontje
van het hoofd uit 't Zand, waar ook
een vakature was. Hij heeft een mede
leerling uit Beverwijk nog aan die baan
kunnen helpen.
Luyckx was actief in het KVO, het Ka
tholiek Onderwijs Vakverbond, waar
ook P.B. Riteco in participeerde. Rite-
co was in die tijd hoofd van de Jozef
school op Texel en vroeg Luyckx, toen
er bij hem een vacature was. „Ik heb
erover nagedacht en ja gezegd, maar
ik moest me eerst presenteren bij de
pastoor. Het eerste dat pastoor Per
soon aan me vroeg was: ben jij familie
van Reinier Theodorus Luyckx? Dat
was mijn grootvader en die had Per
soon meegemaakt in zijn kape
laansstandplaats te Boskoop. Nou,
daarmee was de benoeming beklon
ken". De Jozefschool had toen als
noodlokaal een stuk van de voormalige
openbare school aan de Nieuwstraat in
gebruik. Daar werd ik heengestuurd. Ik
werd echt voor de leeuwen geworpen,
want ik kwam maandags en kreeg van
Riteco een bos sleutels en de aanwij
zing waar ik moest wezen, verder
niets, ik kende niemandl En we zaten
in die oude school echt afgezonderd.
Maar na zeven weken was het weer
augustus en dus vakantie. In septem
ber kon ik beginnen met een hele
nieuwe groep. Van die eerste zeven
weken herinner ik me enkele leerlingen
nog heel sterk. En ik kreeg helemaal
een sterke band met die groep né de
vakantie, want we zaten als een soort
eilandje apart van school. Ik zat daar
alleen en de ene dag speelde ik met
de meisjes, dan gingen we touwt
jespringen of zo. De andere dag deed
ik mee met de jongens: voetballen en
andere spelletjes. Om en om. Ja, dat
was een leuke tijd", herinnert zich
meester Luyckx, die iedere dag heen
en weer reisde en vaak laat thuis was.
„Dat had een voordeel: ik bracht nooit
tassen vol correctiewerk mee naar
huis, want dat had ik onderweg of tij
dens het wachten allemaal al gedaan".
Wethouder
Hoewel Luyckx aan Texel verknocht
was geraakt nam hij toch weer een
baan aan in Den Helder. „Ik kreeg in
Den Helder tijdens een vergadering
van de Stichting Katholiek Onderwijs
een baan aangeboden wegens de ver
diensten van mijn vader, die wethou
der was in de marinestad. Ik wist dat
