Cjroen cZwartJ-Jexels in het harL,
Stenen na acht jaar
terug van weggeweest...
emeente
enen aan
wil niet meer
verenigingen
Engels tv-programma
over Amsterdamm
EEN HUIS KOPEN?
■Vrijgevige Rotterdammer
iet gestolen geld aan
m
de zwier op Texel
Geen wachtlijst meer
voor Scouting-jeugd
f500,- voor
Luchtvaartmuseum
Gevaar op de weg
Maar Zegers denkt
er anders over
Automobiliste over
de kop in greppel
Vakantiereizen met
het Rode Kruis
Assurantiën Hypotheken
SIEBE WAAIJER
r
|\1H. 1U.J4/
TEXELSE
DINSDAG 10 JANUARI 1989
wedactie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
^2220-12741.
Buiten werktijd deze week tot en met dinsdag a s. Harry de Graaf, Peli-
taanweg 75, De Koog, telefoon 02220 17266
k/oor advertenties, abonnementen, etc.
Langeveld De Rooy B.V, Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
(telefoon 02220-12741. Telefax 02220 14111
COURANT
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs f20,20 per kwartaal, los f\.—
Postgiro 652
Bankrelaties: Amro Bank nr 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01 742 NMB nr. 67 34 60.398
f\c
i n enkele Texelse café's gaf hij rondje
ffha rondje voor de hele zaak, maar
iiondagavond was het uit met de
jret. Een 23-jarige Rotterdammer die
lap Texel op opvallende wijze aan de
l'^wier was, werd toen door de Texel
se politie in de kraag gevat. Dat ge-
tj beurde op verzoek van de
gemeentepolitie Rotterdam. De jonge
nman werd verdacht van verduistering
van /16.000,- en een personenauto
van zijn ex-werkgever. Met zijn pas
fjverworven rijkdom had de Rotterdam-
'ner ook al in Antwerpen de bloemet-
5 es buiten gezet.
1 De wachtlijst voor de groep verken
ners (jongens van 11 tot en met 14
aar) van Scouting Texel is opgehe
sen. Momenteel kan de Texelse pad
vinderij zelfs weer veel leden in deze
categorie gebruiken, omdat wegens
doorstroming van de oudste jongens
nu sprake is van een dunbezette
groep. Ook bij de gidsen (meisjes in
dezelfde leeftijd) zijn nieuwelingen
welkom. Wie interesse heeft kan elke
vrijdagavond van 19 00 tot 21.00 uur
terecht in het Scouting-gebouw aan
de Bernhardlaan. De eerste zes we
ken zijn gratis.
B en W willen het in oprichting zijnde
Luchtvaartmuseum, dat moet verrij
zen op het Vliegveld Texel, steunen
met een eenmalige bijdrage van
f500,- ter bestrijding van de aanloop
kosten.
B en W stellen nadrukkelijk dat het
niet de bedoeling is om het museum
beleid (dat met gericht is op uitbrei
ding van het aantal musea op Texel)
te wijzigen. Er zullen dan ook in de
toekomst geen structurele geldmidde
len voor het museum worden uitge
trokken. Een eenmalig steuntje wordt
echter op zijn plaats geacht omdat
het museum een welkome extra trek
pleister voor toeristen is en derhalve
economische betekenis heeft.
De politie werd zondagmiddag ge
waarschuwd voor een vrouw die zich
evensgevaarlijk gedroeg op de Pont-
weg Zij stak volgens een voorbijgan-
jer herhaaldelijk vlak voor naderende
luto's de weg over. Het bleek om
en inwoonster van Den Haag te
jaan, die geestelijk in de war was.
Met behulp van een arts en haar
ichtgenoot werd zij naar haar tijdelij-
e verblijfplaats in Oudeschild ge-
)racht.
Met de kraan van het boorschip ..Heffesant" van Rijkswaterstaat was het overladen van de tonnen wegende stenen op een vrachtauto van het
waterschap een karweitje van nauwelijks een kwartier.
De kwestie rond de historische dijkstenen die acht jaar geleden
werden geschonken aan Vlieland, is eindelijk uit de wereld. De
stenen zijn sinds donderdagmiddag terug op Texel en het Water
schap zal er voor zorgen dat ze een passende „museale" be
stemming krijgen zodat de historische waarde goed tot zijn recht
komt.
De goede afloop is voor een belang
rijk deel te danken aan rijkswa-
terstaatmedewerker Cor Veld uit De
Waal, die de afgelopen maanden be
middelend is opgetreden en gedaan
kreeg dat het gemeentebestuur van
Vlieland de stenen wilde teruggeven
aan Texel en dat Rijkswaterstaat
zorgde voor het transport van de to
taal acht brokken, die samen
minstens 3,5 ton wegen De histori
sche rechtvaardiging van die terug
gaaf is het nu wel vaststaande feit
dat de stenen echt niet op Vlieland
thuishoren. Ze moeten afkomstig zijn
uit steden in de Zuidelijke Nederlan
den en komen dus niet van het door
de zee verzwolgen dorp west-
Vlieland, Dat laatste staat wèl te le
zen in de beide boeken die J.A. van
der Vlis over de historie van Texel
heeft geschreven. Die onjuistheid
heeft dan ook in niet geringe mate
aan de verwarring en verwikkelingen
rond de stenen bijgedragen.
De brokken steen zaten in de dijkg-
looiing ter hoogte van de asfaltfa-
briek bij Oudeschild, waar ze de
aandacht van voorbijgangers trokken
omdat duidelijk te zien was dat het
brokstukken waren van een monu
mentale poort of een gevel. Het
meest opvallend was het jaartal 1565
dat een der stenen vertoonde Toen
de dijk werd verhoogd en van een
moderne bazalt- en asfaltglooing
werd voorzien, bleven de stenen over.
Het gemeentebestuur van Vlieland,
dat geloofde dat de stenen afkomstig
waren van het verwoeste west-
Vlieland had er belangstelling voor en
kreeg ze van het waterschap cadeau.
Volgens het toenmalige raadslid Cor
Ellen was dat strijdig met afspraken.
Al in 1975 waren bij dakwerkzaam
heden (aanpassing van het gemaal
Dijkmanshuizen) interessante frag
menten van stenen beeldhouwwer
ken tevoorschijn gekomen en toen
waren Ellen en mensen van Rijkswa
terstaat en Waterschap overeen ge
komen dat die zouden worden
beweaard om samen met eventuele
nieuwe ontdekkingen op een of an
dere manier tentoongesteld te wor
den, mogelijk door ze te plaatsen in
de „museumdijk" Ellen schreef brie
ven aan b en w en stelde vragen in
de raad. Het kwam erop neer dat de
stenen terug moesten, zolang niet
was bewezen dat ze oorspronkelijk
werkelijk van West Vlieland afkom
stig waren. De aanwijzingen dat de
stenen nooit op Vlieland waren in
middels duidelijk, mede door publica
ties van H. Schoorl uit Hillegom,
gespecialiseerd in de historie van
kustverdedigingswerken. Hij conclu
deerde dat het om „Brabantse steen"
ging, brokken puin afkomstig uit Zuid
Nederlandse steden die in de dijk
werden verwerkt om betere bescher
ming tegen de zee te geven dan de
houten palen die door paalworm wer
den vernield. Bovendien was het heel
onwaarschijnlijk dat de zware, rijkver
sierde hardstenen brokken afkomstig
konden zijn van het arme dorpje
West Vlieland.
Impasse
De burgemeester van Vlieland was
echter nog niet zo ver. Hij liet om-
Wethouder Piet Zegers komt morgenavond in de raadscommissie
/oor welzijnsbeleid met een collegevoorstel, waar hijzelf tegen
s. Het betreft het plan om te stoppen met het lenen van geld
aan verenigingen en instellingen. De meerderheid van het college
van b en w vindt dat dit geen taak is voor de gemeente en dat
de verenigingen voortaan maar naar de gewone bank moeten
laan. Wethouder Zegers meent echter dat dit nadelig is voor de
verenigingen en wil de regeling in stand houden.
3e rol van verenigingsfinancier nam
Je gemeente over van de Wel-
ijnsstichting na de taakscheiding die
Jaar heeft plaatsgevonden. Een van
Je aanleidingen om die rol nu af te
toten is dat het bedrag aan uitgezet-
:e leningen de afgelopen jaren sterk
s gestegen. Medio 1986 was het to-
:aal uitgeleende bedrag nog
561.000,- en twee jaar later al f 1,3
biljoen. Het ziet er naar uit dat het
loor de gemeenteraad vastgestelde
.plafond" (het maximale bedrag dat
Je gemeente aan verenigingen mag
enen) spoedig moet worden opge-
•rokken tot twee miljoen gulden. Zo
ver willen de meeste collegeleden het
"chter met laten komen. Ze willen
stoppen met het uitlenen van geld,
niet alleen omdat aan het systeem fi
nanciële risico's zijn verbonden (als
een of meer verenigingen in gebreke
zouden blijven bij het betalen van
rente en aflossing, zou de gemeente
met de strop zitten) maar vooral om
dat het bankiertje spelen financiële
rompslomp betekent, strijdig met het
streven naar efficiency en het afsto
ten van niet noodzakelijke taken, dat
het gemeentebestuur in het vaandel
heeft geschreven. Als de verenigin
gen voortaan geld lenen bij een bank,
scheelt dat een hoop werk en de be
treffende vereniging is er niet minder
door geholpen. „Hetzelfde doen met
minder werk", zo luidt het parool van
de meerderheid van het college.
Kosten
Helemaal hetzelfde is het lenen van
geld bij de banken overigens niet en
dat is de reden dat wethouder Piet
Zegers tegen de verandering is. Bij de
banken moest doorgaans een wat
hogere rente worden betaald dan de
gemeente meestal vraagt en de bank
brengt ook kosten in rekening. Ook is
het denkbaar dat een bank een een
vereniging geen geld zal willen uitle
nen, bijvoorbeeld als geïnvesteerd
moet worden op gemeentelijke on
dergrond, wat bijv. bij sportverenigin
gen denkbaar is. De meerderheid van
het college wil dat probleem bezwe
ren door het geven van gemeentelijke
garantie op de betaling van rente en
aflossing (zoals gebeurd is bij de le
ning die de Lokale Omroep onlangs
afsloot) en in het uiterste geval door
het toch verstrekken van een ge
meentelijke lening, In beide gevallen
zal echter telkens een raadsbesluit
nodig zijn. Het beleid is erop gericht
de boot zoveel mogelijk af te houden.
De verenigingen moeten zichzelf red
den als het ook maar enigszins kan.
Wethouder Zegers vindt echter dat
de huidige regeling een welkome
steun is voor verenigingen en instel
lingen en een waardering voor het
vrijwilligerswerk dat daar wordt ge
daan. Volgens hem komt er van effi
ciencyverbetering weinig terecht als
de gemeente in de nieuwe situatie
toch nog mogelijkheden biedt voor
garantieverlening en leningen. De
daaraan verbonden werkzaamheden
zullen volgens hem niet veel minder
zijn dan de rompslomp die het ver
strekken en administreren van lenin
gen met zich meebrengt
Overbodig
De rest van het college denkt daar
dus heel anders over en dat stand
punt wordt desgevraagd graag uitge
dragen door een woordvoerder van
de afdeling financiën. „We willen van
dat leningsysteem af. Het is gewoon
niet nodig, want de verenigingen
kunnen ook op een andere manier
aan geld komen, zonder dat het werk
en dus kosten voor ons met zich
meebrengt. Wij zijn niet de enigen
die er zo over denken. Onlangs heb
ben we vijf vergelijkbare gemeenten
in Noordholland gepolst en daarbij
bleek dat geen van hen zich bezig
houdt met het vertrekken van lenin
gen aan verenigingen en instellingen.
Het mag waar zijn dat wij aan de
verenigingen geen kosten in rekening
brengen, maar dat kleine voordeel
staat niet in verhouding met het
enorme werk dat we eraan hebben"
De voorgestelde afschaffing van de
investeringscredietregeling is een van
de gespreksonderwerpen in de
woensdagavond a.s. te houden open
bare vergadering van de raadscom
missie voor welzijnsbeleid.
De belevenissen van een kind dat
gedurende de hongerwinter van
1945 op Texel verblijft, staan cen
traal in een tv-documentaire die door
de BBC en de NOS gezamenlijk zal
worden gemaakt.
Het wordt een programma van onge
veer twintig minuten dat bestemd is
voor kinderen van omstreeks tien jaar
en tegen het eind van de zomer in
Engeland zal worden uitgezonden.
Het zal deel uitmaken van een veer
tien afleveringen tellende serie over
belevenissen van kinderen in de oor
log. De kans is vrij groot dat de film
in een Nederlandstalige versie ook in
ons land op de buis wordt gebracht.
Centrale figuur is de al jaren voor de
NOS en andere omroepen in Enge
land werkzame journalist Hans Ver
hoeven. Als 12-jarig kind was hij een
van de honderden „Amsterdammert
jes" die enige maanden op Texel bij
gastgezinnen verbleven en zo ont
snapten aan de ellende van de hon
gerwinter. Op Texel was voldoende
voedsel, maar een vredig oord bleek
het niet te zijn want ruim een maand
nadat de meeste Amsterdammerjes
op het eiland waren gearriveerd, brak
de „Russenoorlog" uit. Afhankelijk
van het deel van het eiland waar zij
verbleven, merkten sommige Amster
dammertjes daar weinig van, terwijl
anderen oog in oog kwamen te staan
met de meest verschrikkelijke dingen.
Enkele kinderen kwamen om het le
ven, anderen werden min of meer
ernstig gewond er waren er tientallen
die er een trauma aan over hielden
en aan Texel alleen maar negatieve
herinneringen bewaarden.
Reconstructie
In de documentaire vertelt Hans ver
hoeven, die het voorontwerp van het
script inmiddels gereed heeft, zijn
eigen verhaal: hoe hij de oorlog en
de honger beleefde, hoe hij met een
beurtschip samen met enkele andere
kinderen via het Noordhollands ka
naal naar Texel reist, waar hij wordt
streeks dezelfde tijd aan zijn collega
van Texel weten dat hij het Fries Mu
seum had verzocht de herkomst van
de stenen te onderzoeken en wilde
de stenen niet teruggeven zolang de
uitslag daarvan niet bekend was. Los
daarvan was de Vlielander magistraat
niet ten onrechte van mening dat er
niets onoirbaars was gebeurd. De
stenen waren in goed overleg aan
Vlieland cadeau gedaan. („Eens ge
geven blijft gegeven"). De bedoeling
was, zo werd later vernomen dat
Vlieland de stenen zou exposeren in
de tuin bij het Cultuur Historisch
Museum.
Daar is blijkbaar niets van terecht ge
komen, want de stenen werden er
gens opgeslagen en niemand keek er
meer naar om.
Eindelijk
Een eind aan de impasse werd ge
maakt door Ing Cor veld van Rijkswa
terstaat die het (inmiddels van
samenstelling) veranderde gemeente
bestuur van Vlieland met succes be
naderde. Veld was al vanaf het begin
bij de zaak betrokken geweest. Mede
door zijn beroep is hij geïnteresseerd
in dijkhistorie en zou graag zien dat
de stenen in een expositie over dit
onderwerp worden ondergebracht. De
stenen mochten terug. Het transport
gebeurde met de „Heffesant", het
boor- en werkschip van Rijkswa
terstaat waarmee de stenen destijds
ook richting Vlieland waren gebracht.
Het schip ging hiervoor natuurlijk niet
speciaal varen, zodat moest worden
gewacht op een karwei waarmee het
transport kon worden gecombineerd.
Dat lukte, zij het in twee fasen. Enke
le maanden geleden werden de ste
nen reeds van Vlieland naar
Harlingen gebracht en eind vorige
week maakte schipper T. Bos de
oversteek naar Oudeschild, waar dijk
graaf J.S. Dijt en zijn technisch ge
volg klaar stonden om de
veelbesproken lading in ontvangst te
nemen. Wat er nu met de stenen
gaat gebeuren moet nog door het
dagelijks bestuur van het waterschap
worden beslist. Ze zullen in elk geval
op een publieke plaats worden ten
toongesteld, maar waarschijnlijk niet
in de museumdijk omdat het water-
kerend effekt van de brokken steen
volgens de huidige normen problema
tisch is.
opgenomen in het gezin van de on
derwijzer De Vries in Eierland en wat
hij zag van de Russenoorlog waarvan
een belangrijke en bloedige fase zich
in de directe omgeving van zijn ver
blijfplaats voltrok.
Rival
Zondag was Hans Verhoeven samen
met researchmedewerkster Miranda
Ruchtie van de NOB op Texel voor
het uitzoeken van locaties waar op
namen zullen worden gemaakt en
voor het treffen van andere voorbe
reidingen. Het beurtschip waarmee
Hans Verhoeven en zijn lotgenoten
destijds naar Texel kwamen was „De
Vlijt" van J.C. Baijs, zo bleek uit
naspeuringen van Jaap J. Bakker uit
Oudeschild die in zijn collectie ook
nog een foto van dit schip had. Dat
beurtschip bestaat niet meer en de
opnamen zullen daarom worden ge
maakt op een schip van ongeveer
hetzelfde type, waarbij wordt ge
dacht aan de „Rival" van Hans Jon-
gedijk. Dat schip werd gisterochtend
bekeken in Den Helder waar het een
onderhoudsbeurt ondergaat. Op Texel
werd onder meer een bezoek ge
bracht aan de school en de onderwij
zerswoning (de huidige „Scholerie"
van Niek Welboren) in Zuid Eierland.
Vooral de woning bleek er nog pre
cies zo uit te zien als in 1945. Wel
boren kon Verhoeven een kopie
overhandigen van een deel van het
dagboek dat meester De Vries bij
hield over de belevenissen van zijn
school in de oorlogsjaren. Nuttige in
formatie werd ook verkregen bij de
familie Witte-Spigt van „Lente-
vreugd"en bij de familie F. Stark. Pro
fijt hadden de programmamakers ook
van de brieven en foto's die de „hon-
gerkinderen" veertig jaar later naar
Texel stuurden als reactie op een
oproep van het comité Texel „40 jaar
vrij" dat voor hen een reünie organi
seerde.
De opnamen voor de film beginnen in
februari.
Een 38-jarige Texelse vrouw raakte
donderdag omstreeks half zeven 's
avonds met haar Opel personenauto
van de weg in een bocht van de
Hoornderweg. De auto belandde in
een greppel en sloeg over de kop. De
automobiliste had slechts enkele
schrammetjes, maar haar voertuig
werd vrij ernstig beschadigd.
Het Rode Kruis organiseert jaarlijks
vakanties in binnen- en buitenland
voor mensen die extra verzorging of
verpleging nodig hebben. Voor ge
handicapten en langdurig zieke men
sen heeft men speciale vakanties
met aangepaste accommodaties en
programma's. Bij de organisatie hier
van wordt als vanouds vrijwillig mee
gewerkt door artsen,
verpleegkundigen en Rode Kruis
help(st)ers. Wie belangstelling heeft
voor deze vakanties, kan bellen met
mevrouw A. Swennen-Hogerwaard,
02220 - 12123. Bij haar zijn inlichtin
gen verkrijgbaar over kosten, vakan
tiebestemmingen en vervoer, alsmede
aanmeldingsformulieren Aanmelden
voor 10 februari. Het aantal plaatsen
per vakantieproject is beperkt.
Voor een vrijblijvende
HYPOTHEEK-aanbieding:
scherpe rente, vanaf 5,3%
persoonlijke service
ook 's avonds en in het
weekend open
Schoudieck 28, Den Burg
02220 - 15207
