Cjrocn ^trnrtrjexels in het harL,
l/ërliezen bij
ui al weggewerkt
u
Chikvaidze
verbonden
voelt zich
met Texel
Akkoord rijk en VNG
door Texel bevochten
BLIKSEMBEZOEK SOWJETAMBASSADEUR
Gecombineerde
krant
B en W vragen steun andere gemeenten
Auto tegen huis
GERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - NR. 10.376
DINSDAG 25 APRIL 1989
e; Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
220-12741.
ten werktijd deze week tot en met dinsdag a s.: Frans Hopman, Pater
teplem 27, Den Burg, telefoon 02220 - 15472.
nr advertenties, abonnementen, etc.:
ineveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
Joon 02220-12741 Telefax 02220 - 14111
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Abonnementsprijs f20.20 per kwartaal; los f\,—
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr 46.99.17.636
Rabobank nr. 36 25 01.742; NMB nr. 67 34.60.398.
so heeft over het afgelopen jaar f2.084.000,- winst geboekt,
j verliezen die het verleden waren ontstaan, zijn nu wegge-
srkt en er is zelfs f248.000,- overgebleven om in de reserve-
it te storten.
verliezen zijn anderhalf tot twee
:r eerder opgeruimd dan zich oor-
onkelijk liet aanzien, al moet in
mmerking worden genomen dat dit
ede is veroorzaakt door een stel-
Iwijziging van de regering waar-
ior de „egalisatierekening
resteringspremies" is opgeheven
het saldo geheel ten gunste van
it eigen vermogen is geboekt.
in en ander blijkt uit de gisteren
rschenen jaarstukken van Teso,
aruit ook naar voren komt dat de
rsnelde opbouw van reserves hard
idig is. Het is namelijk dat de be-
ieling dat Teso de bouw van de
iuwe dubbeldekker „Schulpengat"
or 40% (24 miljoen gulden) met
jen middelen financiert. Dat geld is
rder nodig omdat de bouw van het
hip een jaar naar voren is gescho-
i, waardoor kon worden geprofi-
rd van overheidssubsidie en ook
3 gebruik kon worden gemaakt
nde WIR. Het ziet er naar uit dat
dj twee jaar geleden nog opti-
jstisch lijkende financieringsplan
id zal komen, zodat directeur
leo Hoogerheide blaakt van vertrou-
n, Toen de bouw van de bestaan-
dubbeldekker „Molengat" van
iit ging, stond Teso er heel wat
■nder gunstig voor. Voor de rest
11 het geld zullen de Nederlandse
I idenstandsbank en de Nederland-
ie Scheepshypotheekbank geza-
inlijk zorgen, zo is inmiddels in
icipe overeen gekomen.
(I voorbereidingen van de bouw van
I nieuwe schip vorderen inmiddels
r wens. Men is momenteel doen-
met het uitzoeken van de onderle-
'anciers. Dat is een operatie
larbij veel moet worden onderhan-
fd, maar het ziet er toch naar uit
ft de bouw omstreeks half mei van
ïrt kan gaan.
Tarieven
J komst van het nieuwe schip zal
op de tarieven van Teso minder in-
sd hebben dan wel eens wordt
Idacht. Teso schrijft op de bestaan-
1 twee oude enkeldekkers, die
laks worden opgedoekt, namelijk
fenveel af als op het nieuwe schip,
nieuwe lasten zullen alleen be-
jan uit extra rente van de lening en
I hogere verzekeringspremie. Direc-
iir Hoogerheide sluit niet uit dat
4n tariefsverhoging van 1 2% bo-
fn de trend noodzakelijk zal zijn
ker de komende twee jaar totaal,
Jar als het vervoer blijft toenemen
sis de afgelopen jaren het geval
|s, hoeft men alleen maar de infla
te corrigeren.
vervoer, zo blijkt uit het jaarver-
steeg in 1988 met 6% tot
1.000 eenheden en dat gebeurde
la helemaal in de maanden buiten
zomer. Het vervoer van persone-
uto's steeg met 6,4% en het ver
st van caravans met 10,8%. Het
ichtautovervoer groeide 6% maar
vervoer van opleggers daalde met
fc. Het personentransport bleef
uwelijks achter bij deze ontwikke-
Teso vervoerde 2,3 miljoen per-
*n, 5,6% meer dan in het jaar
foor.
aantal afvaarten bedroeg 13.612
h verband met het als werkdag uit
dien van donderdag 4 mei (He-
Mvaarstdag) worden de Texelse
Uuranten van 2 en 5 mei sa
mengevoegd.
Deze gecombineerde krant zal
verschijnen op woensdag 3
mei.
Advertenties daarvoor kunnen tot
""«lijk maandag 1 mei, 10.00
uur worden ingeleverd.
De directeur
(toename 5%) waardoor de daling
van het aantal vaarten in 1987 weer
ongedaan is gemaakt. De gemiddelde
bezetting per schip bleef ongewijzigd.
Extra boten
Wat spectaculair steeg was het aan
tal extra afvaarten, 's avonds en 's
nachts na 22.00 uur, voor spoed
eisend ziekenvervoer. Er was totaal f
233.000,- mee gemoeid, een bedrag
dat vrijwel helemaal ten laste van
ziekenfonds en particuliere verzeke
ringsmaatschappijen is gekomen. In
het lopende jaar zal dit bedrag moge
lijk hoger zijn, want Teso kwam on
langs tot de conclusie dat het tarief
voor een extra boot met kostendek
kend was en heeft daarom een ver
hoging doorgevoerd. Een extra boot
kost thans f1100,-als deze vaart di
rect aansluitend op de gewone
dienstregeling en f4750,- later in de
nacht. Ten tijde van de opheffing van
het Ziekenfonds Texel wilde het Zie
kenfonds Noordholland-noord weten
hoe de prijs voor een extra boot is
opgebouwd. Met de daarop door Te
so verstrekte specificatie werd ge
noegen genomen.
Gevaarlijke stoffen
Ook de 34 afvaarten die werden ge
maakt uitsluitend voor het vervoer
van gevaarlijke stoffen, waren niet
kostendekkend. Het aantal afvaarten
is daarom inmiddels met een vijfde
teruggebracht (de gemiddelde bezet
ting was 48%) en het tarief is extra
opgetrokken. Ten aanzien van dit ver
voer zullen in de nabije toekomst
nieuwe beslissingen moeten worden
genomen. Vooral als straks de twee
enkeldekkers zijn afgestoten, wordt
het transport van gevaarlijke stoffen
een organisatorisch en financieel pro
bleem. Het is niet aantrekkelijk om
de grote dubbeldekkers hiervoor te
gebruiken. Teso wil daarom wel af
van dit vervoer. Benzine zou ook per
tanker naar Texel gebracht kunnen
worden. Bij autogas ligt dat minder
eenvoudig. Het terugbrengen van het
aantal vaarten leverde onlangs pro
test op van een pompexploitant, die
te weinig opslagcapaciteit heeft om
de periode tussen twee transporten
te overbruggen. Teso wil daar voorlo
pig rekening mee houden, als de be
trokkene intussen zijn best doet om
de opslagmogelijkheid uit te breiden.
Het is overigens wettelijk toegestaan
dat gevaarlijke stoffen onder bepaal
de voorwaarden met de gewone
dienstboot worden vervoerd, dus sa
men met passagiers en ander ver
voer, maar directeur Hoogerheide
vind dit toch te riskant en voelt er
dan ook niets voor.
Weinig pech
Ook in nautisch en technisch opzicht
ging het goed met Teso in 1988. To
taal vielen door diverse oorzaken (zo
als extreem laag water) niet meer
dan tien vaarten uit, minder dan 1
promille van het totaal. Er was ook
weinig pech. Het beleid om het on
derhoud aan de schepen zo uit te
voeren, dat storingen worden voorko
men, heeft succes. In dat opzicht
ging de meeste aandacht uit naar de
„Molengat". Het onderhoud aan de
twee enkeldekkers blijft na de grote
opknapbeurt die ze destijds hebben
ondergaan, beperkt tot het noodzake
lijke wat nodig is om ze vaarklaar te
houden. De schepen worden steeds
minder gebruikt en kunnen worden
afgestoten kort nadat de „Schulpen
gat" in de vaart is gekomen. Teso
heeft nog geen kopers, maar is wel
in gesprek met buitenlandse geïnte
resseerden.
Het beleid in de komende tijd zal er
sterk op gericht zijn om het „eigen"
geld voor de financiering van het
nieuwe schip tijdig bijeen te krijgen.
Andere gewenste, maar niet dringen
de investeringen zullen daarom even
moeten wachten.
Het jaarverslag en de andere
jaarstukken van Teso kunnen vanaf
heden door serieus belangstellenden
worden afgehaald bij de banken. Ze
zullen worden behandeld op de aan
deelhoudersvergadering die op vrij
dag 26 mei a.s. wordt gehouden in
het Havenrestaurant van 't Horntje,
aanvang 20.00 uur. Op deze verga
dering is president-commissaris Bob
Bakker aftredend doch herkiesbaar.
Als tegenkandidaat staat Harry Ran
op de voordracht.
De ambassadeur legt een groot boeket rode rozen bij het portret van Cornelia Boon-Verberg.
Joviaal lachend, grapjes makend maar af en toe ook zichtbaar
geëmotioneerd bewoog sowjet-ambassadeur A.D. Chikvaidze zich
donderdag over Texel. De uit Georgië afkomstige diplomaat be
zocht de begraafplaats op de Hogeberg, het terrein bij Texla
Ecomare en de vuurtoren en liet blijken dat hij zich bijzonder met
het eiland verbonden voelt en prijs stelt op intensivering van de
contacten.
Voordat hij in Nederland werd be
noemd, was Chikvaidze al van plan
geweest om ooit een bezoek te bren
gen aan Texel, dat in zijn geboorte
land bekend staat als het eiland waar
in april 1945 het Georgische bataljon
in opstand kwam tegen de Duitsers
en als plaats waar de bijna 500 Ge-
orgiers die tijdens deze tragedie om
het leven kwamen, begraven liggen.
Hij aarzelde dus geen ogenblik toen
B en W van Texel hebben per brief
alle circa 700 collega-gemeenten op
geroepen niet in te stemmen met
ondertekening van een akkoord tus
sen de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) en het ministerie
van binnenlandse zaken. Het desbe
treffende deelakkoord gaat volgens
het Texelse college niet ver genoeg.
Er wordt namelijk geen zekerheid ge
boden omtrent de omvang van het
gemeentefonds (fonds waaruit de
rijksoverheid jaarlijks een bedrag aan
alle gemeenten uitkeert). De ge
meenten dreigen als gevolg daarvan
veel geld mis te lopen. Evenals in de
kwestie van de zogeheten „investe
ringsimpuls" eind vorig jaar, heeft de
gemeente Texel (onder impuls van
gemeentesecretaris Piet Zoon) lande
lijk het voortouw genomen.
Naar aanleiding van de Miljoenennota
van vorig jaar sprak de VNG-directie
in oktober jongstleden het „onaan
vaardbaar" uit. Deze politiek en
bestuurlijk beladen term hield ver
band met de wankele financiële si
tuatie van het gemeentefonds. Sinds
1980 heeft de ontwikkeling van de
algemene uitkering uit dat fonds een
teleurstellende ontwikkeling doorge
maakt. Telkens kregen de gemeenten
minder dan door de Raad voor de
Gemeentefinanciën aan het kabinet
was geadviseerd. Volgens de VNG
kregen de gemeenten in de loop der
jaren zelfs f545,6 miljoen te weinig
uitgekeerd. Dat komt onder meer om
dat de algemene uitkering uit het ge
meentefonds is opgebouwd uit
componenten (zoals inwonertal van
een gemeente, oppervlakte, land
bouwgronden, woningvoorraad, enzo
voort), die elk via een bepaalde
berekeningsfactor worden meegewo
gen.
Dit ingewikkelde berekeningssysteem
is te beïnvloeden door de politiek.
Dat is de afgelopen jaren ook ge
beurd. Hierdoor veranderde per saldo
vaak niets in de hoogte van de uitke
ring, en stilstand betekende in dit ge
val achteruitgang. In vakkringen
wordt deze ontwikkeling het
„hometrainer-effect" genoemd: veel
beweging, geen vooruitgang. De zelf
standige positie van het gemeente
fonds wordt hierdoor steeds verder
uitgehold. Deze zelfstandigheid kan
wèl worden gegarandeerd door bij
voorbeeld de omvang van het ge
meentefonds een vast percentage
van het nationaal inkomen te laten
zijn.
Onvoldoende
Volgens B en W van Texel heeft de
VNG-directie onvoldoende vooruit
gang geboekt in de onderhandelingen
met het departement van binnenland
se zaken. De VNG-directie denkt daar
anders over en staat op het punt het
bereikte deelakkoord te onderteke
nen. Zij vindt dat er een compromis
is bereikt, nadat de gemeenten vorig
jaar door het rijk zijn tegemoetgeko
men. Het rijk gaf een uitkering van
f 45 miljoen in het kader van de zo
genaamde „beleidsintensiveringen"
en kende aan gemeenten met minder
dan 25.000 inwoners alsnog een in
vesteringsimpuls toe (zij het slechts
voor de helft). De gemeente Texel,
onder aanvoering van gemeentese
cretaris Zoon, liep wat betreft dit
laatste landelijk voorop bij het voeren
van actie.
Nationale discussie?
Piet Zoon heeft goede hoop dat het
nieuwe Texelse initiatief door andere
Nederlandse gemeenten wordt opge
pikt en er een discussie op nationaal
niveau uitrolt. Mondeling heeft Texel
al adhesiebetuigingen van andere
(Noordhollandse) gemeenten ontvan
gen. Ook deze collega's vinden dat
de VNG-directie te snel genoegen
neemt met het bekende „halve ei".
Zoon: „Dit kan een discussie met ge
weldige impact worden. De kwestie
over de investeringsimpuls was een
zaak van de kleinere Nederlandse ge
meenten. Nu is de essentie van het
gemeentefonds in het geding."
Mogelijk heeft een en ander uiteinde
lijk een hogere algemene uitkering
voor de gemeenten tot gevolg. Voor
de gemeente Texel zou dit wederom
een financieel succes betekenen in
onderhandelingen met het rijk. Eind
vorig jaar kwam tweemaal f20.000,-
investeringsimpuls op tafel, naar aan
leiding van het bezoek van minister
Brinkman kwam f60.500,- achterstal
lige subsidie boven water en vorige
week wist de gemeente dankzij een
vergroting van de woningvoorraad
een extra jaarlijkse uitkering van
f70.000,- uit het gemeentefonds te
bewerkstelligen (en een eenmalige
uitkering van f100.000,-). Het is nu
echter nog veel te vroeg om te jui
chen.
burgemeester A. Schipper hem daar
voor uitnodigde Dat laatste gebeurde
nadat de Texelse burgemeester ter
gelegenheid van de jaarwisseling van
de toen juist benoemde ambassadeur
enkele geschenken had ontvangen en
in de ambassade in Den Haag aan
wezig was op de receptie die daar
werd gegeven op 23 februari ter ge
legenheid van de Dag van de Strijd
krachten.
Politieboot
Het was voor het eerst sinds meer
dan vijftien jaar dat een sowjetam-
bassadeur voet op Texels bodem zet
ten. Elk jaar op 4 mei komt een
afvaardiging van de ambassade naar
het eiland voor de traditionele
kranslegging op de Georgische en de
algemene begraafplaats, maar de am
bassadeur is daar nooit zelf bij omdat
hij aanwezig moet zijn bij een herden
king in Amersfoort.
Glasnost en perestroika hebben tot
dusver geen eind kunnen maken aan
de regel dat diplomaten van de Sow-
jetambassade met een politieboot
vanuit Den Oever naar Texel moeten
worden vervoerd en niet met de ge
wone veerboot vanuit de marinestad
Den Helder mogen reizen. Ook Chik
vaidze kwam donderdag dus met de
politieboot. Het gemeentebestuur
heeft onlangs wel gepoogd om aan
deze zinloze en lachwekkende verto
ning een eind te maken, maar het
Ministerie van Buitenlandse zaken
wilde daar niets van weten. Argu
ment is dat Nederlandse diplomaten
in Moskou ook beperkte bewegings
vrijheid hebben.
Nadat de politieboot om elf uur had
afgemeerd in Oudeschild, reed het
gezelschap direct naar de begraaf
plaats op de Hogeberg. Daar bekeek
Aan de Nieuwlanderweg reed in de
nacht van vrijdag op zaterdag een
27-jarige Duitser zijn VW total loss
tegen de muur van een woning, die
daardoor ontzet raakte. Hij gaf als
verklaring op dat hij de macht over
het stuur verloor, nadat hij was uitge
weken voor een overstekende haas.
Hij werd mee naar het bureau geno
men voor een blaastest en bleek flink
te hebben gedronken: 685 mg. per li
ter uitgeademde lucht. Maximaal toe
gestaan is 220 mg.
Chikvaidze op zijn gemak de Georgi
sche, Russische en Nederlandse
teksten op de diverse borden, maakte
een gemoedelijk praatje met de pers
en verklaarde daarbij de diepste ge
voelens van respect te voelen voor
Texel dat destijds de Georgiers heeft
geholpen en nu de fraaie begraaf
plaats in stand houdt. Hij trachtte
duidelijk te maken dat de Texelaars
hiermee zeer tegemoet komen aan de
gevoelens van de mensen in Georgië,
voor wie het een bijzondere tragiek
betekent dat hun zonen in de verre
Hollandse aarde liggen. De ambassa
deur legde bloemen bij het gedenkte
ken dat de herinnering levend houdt
aan mevrouw Cornelia Boon-Verberg,
de vrouw die in de sowjetrepubliek
bekend staat als de „Moeder der Ge
orgiers" en de verpersoonlijking is
van alle Texelaars die de opstandelin
gen destijds op een of andere manier
hebben geholpen en daarmee zelf
groot risico hebben gelopen.
Reis naar Georgië?
Namens de groepering „Contact
Texel-Georgië" maakte Harry de
Graaf van de gelegenheid gebruik om
de ambassadeur op de hoogte te
stellen van plannen om in mei 1990
ter gelegenheid van de 45-jarige be
vrijding een groepsreis naar Georgië
te organiseren. Eind vorig jaar heeft
de groepering een brief naar Intourist
en de voorzitter van de Vriend
schapsvereniging in Tbilisi gestuurd
met voorstellen en wensen inzake
het reisprogramma. Hierop werd tot
dusver geen enkele reactie ontvangen
en De Graaf vroeg of Chikvaidze zijn
invoed wilde aanwenden om de zaak
alsnog in beweging te krijgen. De
ambassadeur beloofde dat zonder
aarzelen.
Na enkele ogenblikken stilte in acht
te hebben genomen bij het graf van
Loladze, vertrok het gezelschap naar
„Texla" aan de oude Kogerweg, waar
even werd uitgestapt. Vervolgens
werd een bezoek gebracht aan Eco
mare waar de ambassadeur de zee
honden bekeek en werd rondgeleid
door directeur Jan Kuiper. De lunch
werd gebruikt in „Opduin" waarna
het vliegveld werd bezocht. De Eier-
landse vuurtoren werd beklommen
tot de derde verdieping. Hier nam
Chikvaidze een kijkje in de spouw
tussen de oude en de nieuwe buiten
muur van de toren zodat hij de gaten
kon zien die bij de beschieting van
de toren in 1945 ontstonden.
Het bezoek van Chikvaidze aan Texel
had een bliksemkarakter. Omdat de
ambassadeur wegens andere ver
plichtingen uiterlijk 17.30 uur in zijn
ambassade terug moest zijn, stond
hij om 15.00 uur al weer op de poli
tieboot voor de terugreis.