GEMEENTE
BEGR0TIN
199(1
„We zijn nu in staat om
tegenvallers op te vangen"
I
Precariorechten: wat
zijn dat eigenlijk?
Wethouder Klaas Barendregt:
FINANCIEEL, ECONOMISCH EN TECHNISCH BELEID
Voorstel: tarief verdubbelen
Dekking rioolrecht
Dekking reinigingsrecht
Tarieven
PAGINA 12
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1
„Ondanks de jarenlange bezuinigingen van het rijk, heeft de ge
meente Texel een stabiele financiële positie weten te bereiken.
Een heleboel gemeenten in Nederland kunnen ons dat niet nazeg
gen. Onze huidige gunstige situatie is het resultaat van het oplos
sen van een handvol problemen waar de gemeente jarenlang
tegenaan heeft gehikt, zoals de tegenvallende grondverkoop in De
Mars, het braakliggen van het artikel 11-gebied aan de Nikadel en
de ondoorzichtige financiële reserves. Natuurlijk is het niet zo dat
het lek boven is, maar de ergste knelpunten zijn verdwenen. De
investeringen die we volgend jaar willen doen, komen dankzij de
ze gunstige ontwikkeling niet in gevaar."
auto te laten staan. Bijvoorbeeld door
het accent te leggen op de fiets en
door parkeerplaatsen rondom de
concentratie-gebieden aan te leggen
zodat in de dorpscentra zo weinig
mogelijk autoverkeer is. Overigens
deel ik de mening van raadslid Peter
Bakker niet. Zijn idee om Texel auto-
arm te maken, zal leiden tot minder
toeristen. De mensen willen nu een
maal met de auto naar het eiland ko
men."
Een ander aandachtspunt is de kwali-
Wethouder Klaas Barendregt blikt
dus tevreden terug op het afgelopen
„regeringsjaar". Hij prijst vooral de
afdeling financiën, die intern orde op
zaken heeft gesteld. „De afdeling is
erin geslaagd achterstanden weg te
werken, zodat ze zich nu echt kan
richten op de eigenlijke taak: het be
geleiden van het financiële proces.
Voor ons bestuurders is dit een hele
opluchting. Eerlijk gezegd hebben
we flink in de knijp gezeten dat we
de zaak misschien niet in de hand
hadden, omdat we niet over exacte
informatie beschikten."
Met „informatie" doelt Barendregt op
gegevens over de financiële positie
van de gemeente. Jarenlang was de
precieze omvang van de reserves nat
te vinger-werk. Waarom is het zo be
langrijk precies te weten welke
reserves je hebt en hoe groot die
zijn?
„Het grote belang", zegt Barendregt,
„is dat je tegenvallers kunt opvangen.
Je moet tegenwoordig scherp ramen.
Als bijvoorbeeld in de tussentijd
prijsstijgingen optreden, moet je een
beroep kunnen doen op de reserves."
De afdeling financiën heeft alle be
staande reserves op een rijtje gezet
en voorstellen gedaan over reorgani
satie ervan. Sommige „potjes" wer
den nooit gebruikt en anderen waren
eigenlijk te klein. Dit jaar werd de
zaak afgerond: de gemeenteraad ging
akkoord met de reorganisatie.
Stappeland
Een andere onzekere factor in het ge
meentelijk apparaat was het grondbe
drijf, dat met enkele terreinen in de
maag zat, waarvan de exploitatie een
vraagteken was. Soms zelfs al jééé-
ren, zoals in het geval van het artikel
11-gebied aan de Nikadel (,,'t Stappe
land"). Dat lag al sinds halverwege
de jaren zeventig braak, in afwach
ting van de ontwikkeling van mooie
plannetjes. Pas eind vorig jaar kwam
Jarino met een totaalplan voor een
recreatieterrein met 144 vakantiehui
zen. Inmiddels heeft de Drentse pro
jectontwikkelaar het benodigde
gebied ook gekocht van de gemeen
te. Wethouder Barendregt: „Daarmee
is voor de gemeente nog niet alles
opgelost. Het gebied tussen het hui
zenterrein en het dorp moet nog wor
den ingevuld. Hierover wordt
momenteel onderhandeld met gega
digden."
Hoge grondprij'zen?
Er is kritiek op de gemeente geweest
dat het tussengebied moeilijk te slij
ten zou zijn wegens te hoge grond
prijzen. Barendregt is het daarmee
niet eens. „We gaan uit van een ge
middelde grondprijs van f150,-. Dat
wil echter niet zeggen dat alles rond
die hoogte schommelt: de pnjzen lo
pen bij wijze van spreken uiteen van
75,- (voor terrein waar gras is gep
land) tot f500,- (voor winkels). De
projectontwikkelaars met wie we
contact hebben, ervaren die grond
prijzen niet als te hoog."
De nog uit te geven grond moet de
gemeente f 3 miljoen opbrengen: de
ontwikkeling zal zo'n f25 miljoen
vergen.
Een ander gebied waarmee het
grondbedrijf in de maag zat, was de
exploitatie van De Mars. „Die liet
zich eerst slecht aanzien. Ee kampten
met een verlies van Tl,3 miljoen, on
der meer als gevolg van het zogehe
ten „gaten-beleid". Eerst moesten de
gaten in de dorpskern van Den Burg
met nieuwbouw worden opgevuld,
zoals is gebeurd rond de roomskatho-
lieke kerk en aan de Vogelenzang. De
ontwikkeling van De Mars liep hier
door een achterstand op. Bovendien
viel de belangstelling voor bouwen in
de vrije sector in eerste instantie flink
tegen en kreeg Texel minder woning
contingenten toegewezen dan ver
wacht", blikt Barendregt terug.
Extra contingenten
„Nu is die situatie rooskleuriger. Het
gaten-plan is afgerond, zodat we on
ze aandacht volledig op De Mars
kunnen richten. We hebben tientallen
extra contingenten, die elders in de
regio niet werden benut, in de wacht
weten te slepen en die zijn allemaal
naar De Mars gegaan. De exploitatie
van de eerste en de tweede fase van
het plan-„De Mars" is nu sluitend."
„Het bedrijventerrein in De Mars liep
aanvankelijk ook niet. Wegens de te
hoge grondprijs, f117,- per vierkante
meter, hadden de ondernemers geen
interesse. Intussen moesten we wel
rente berekenen voor elk jaar dat de
grond nog niet was uitgegeven,
waardoor de grondprijzen nog verder
stegen. Die spiraal moest doorbroken
worden. In '87/'88 verlaagden we de
grondprijs naar f80,- en sindsdien
loopt het vlot."
„Het verlies is nog niet weggewerkt,
maar de inkomsten nemen toe. Dat is
keihard nodig, want een met verlie
zen draaiend grondbedrijf kan zelfs
het faillissement van een gemeente
betekenen."
Gemeentehuis
Blij is Barendregt ook met de nieuwe
verdieping („de vierde werklaag") van
het gemeentehuis. Tot dit jaar was
de financiering daarvan een vraagte-
In hoeverre worden de kosten voor
riolering uit de opbrengst van het
rioolrecht gedekt?
Jaar
Uitgaven
Inkomsten
Dekking
1985
71.164.000,-
7 816.000,-
70
1986
71.270.000,-
7 870.000,-
69
1987
71.749.000,-
7 900.000,-
51
1988
71.672.000,-
7 970.000,-
58
1989
71.691.000,-
71.060.000,-
63
1990
71.630.000,-
71.086.000,-
67
In hoeverre worden de kosten voor
het schoonhouden van Texel uit de
opbrengst van de reinigingsrechten
gedekt?
Jaar
Uitgaven
Inkomsten
1985
787.000,-
658.000,-
1986
828.000,-
679.000,-
1987
847.000,-
690.000,-
1988
843.000,-
793.000,-
1989
844.000,-
814.000,-
1990
71.110.000,-
71.110.000,-
1991
72.309.000,-
72.309.000,-
Dekking
84
82
81
94
96
100
100
(Voorlopige prognose 1991 op basis van kosten van vuilafvoer naar en vuil
verwerking aan de overkant)
niet veel ondernemen, want het be
leid wordt in Brussel en Den Haag
gemaakt. Voor wat betreft de visserij
heeft de gemeente de zorg voor goe
de havenfaciliteiten. Ook moeten we
ons er sterk voor maken dat het dok
behouden blijft. De landbouw is met
planologische maatregelen te steu
nen. Via het bestemmingsplan bui
tengebied kun je de agrarische sector
optimaal van de beschikbare grond
gebruik laten maken, zodat hun be
drijfsontwikkeling niet wordt geremd.
De dreiging van het landschapspark
is in mijn ogen nu minder actueel als
gevolg van quoteringsmaatregelen.
De produktie per hectare ligt nu in
veel gevallen vast en er is zelfs een
braakregeling."
Zorgsector
„Texel heeft het geluk dat het toe
risme bloeit. Helaas wordt de econo
mische structuur daardoor nóg
eenzijdiger. We proberen nu de aan
dacht te richten op de zorgsector.
Een gunstige ontwikkeling is het va
kantieoord voor dementerende bejaar
den, dat stichting De Zonnehof wil
gaan bouwen."
„Tegen méér banen in de collectieve
sector zeg ik altijd ja. Maar dat is
een afweging van de landelijke poli
tiek. Als lokale overheid juichen we
het toe Wat mij betreft bouwen ze
de boel in Den Haag af en krijgen de
gemeenten méér. Ik heb echter de in
druk dat er meer op de „buiten
dienst" wordt bezuinigd dan in Den
Haag. De Vereniging van Nederlandse
Gemeenten denkt er ook zo over."
Vooruitbl
Tot slot blikt Barendregt vooruit
de begrotingsvergadering op 21
vember. „We hebben een overscho
(van f 230.000,-, red.) en dat is dj
afgelopen jaren nooit het geval ge.
weest. Daaruit merk je de positie^
effecten van de genomen
len.
Een echte uitschieter. Hierdoor kun
nen we de onroerend góed-belast»
op hetzelfde lage niveau handhavtr
en hoeft ook de toeristenbelasting
niet omhoog. Een groot aantal leg;
wordt wel verhoogd en hopelijk ga
de raad daarmee akkoord. Die verh
gingen zijn nodig omdat de kosten
van de diensten die de gemeente
de burger verleent, daarmee beter
worden gedekt. Het verbeteren ven
deze .dekkingspercentages" leidt i
een eerlijker systeem. Als we nami
lijk een dienst niet of nauwelijks»
rekening brengen, moet de algems
belastingbetaler hiervoor opdraaien
Breng je de dienst wél in rekening,
dan betaalt degene die van de dien
gebruik maakt. Als je nagaat dat
maar 20 procent van de begrafenis
kosten uit de begrafenisrechten wt
gedekt...."
„We willen nu een inhaalmanoeuvr
plegen, maar het is niet de bedoek
om de tarieven extreem op te voer
Winst maken is niet ons streven;
willen een maatschappelijk verant
woord evenwicht bereiken."
Barendregt weet zijn wethouderschap al zeven jaar te combineren met een druk bestaan als
agrariër.
ken. Barendregt: „Gelukkig is dat
rond gekomen door de algemene re
serve hiervoor aan te wenden. We
hebben de boel nu in de hand."
Het oplossen van knelpunten was be
langrijk, maar er waren méér zaken
die tot een betere financiële positie
hebben geleid, aldus Barendregt. On
der meer noemt hij de hogere alge
mene uitkering en de grotere
investeringsimpuls die Texel van het
rijk krijgt. Beide „injecties" zijn het
resultaat van slim speurwerk van ge
meentesecretaris Piet Zoon.
Reinigingsrecht
Doemen er nu nieuwe hete hangijzers
op die de gemeente voor financiële
problemen kunnen stellen? Het milieu
bijvoorbeeld?
Barendregt: „Nee, het milieu niet. In
principe zal de consument moeten
betalen. Overal komt een prijskaartje
aan te hangen. De gemeente moet
alles kostendekkend laten verlopen.
Dat houdt bijvoorbeeld in dat het rei
nigingsrecht sterk zal stijgen. De
huishoudens betalen momenteel zo'n
f80,-, maar verwacht wordt dat dit
bedrag hoger dan f200,- zal wor
den." Volgend jaar wordt al een eer
ste forse stap gezet. De kosten van
voorlichting, de chemocar en het te
bouwen overslagstation zullen in
1990 via een hoger reinigingsrecht
door de Texelaars moeten worden op
gehoest.
Schone stranden
Barendregt verwacht wèl problemen
met het verkeer het de reiniging van
stranden en dorpen. Om met het
laatste te beginnen: „We willen scho
ne stranden en straten en geven daar
steeds meer voor uit. De Koog en
Den Burg hebben 731.000,- extra ge
kost omdat er meer geveegd moest
worden. De Cocksdorp meldt zich nu
ook aan. Ons uitgangspunt is dat de
ze kosten niet alleen voor rekening
van de gemeente zijn. Er zal bijvoor
beeld meer toeristenbelasting tegen
over kunnen staan. In elk geval zullen
we proberen de ondernemers erbij te
betrekken (in de vorm van hulp) en
tegelijkertijd het gedrag van de re
creanten te beïnvloeden, 'n Kwestie
van voorlichting."
Verkeer
Het verkeer is momenteel een punt
van grote aandacht bij de gemeente.
Zoals bekend is er een verkeerson-
derzoek gehouden waarbij het hele
eiland onder de loep werd genomen.
Speciale aandachtspunten zijn De
Koog, de Postweg en de route
Oudeschild-veerhaven voor vrachtver
keer.
Wethouder Barendregt: „Aan de hand
van het onderzoek wordt een ver
keersplan opgesteld. We zullen in elk
geval de mensen gaan stimuleren de
teit van de wegen. Er is sprake van
achterstallig onderhoud, maar vol
gens Barendregt is de situatie niet
echt slecht te noemen. Met behulp
van de nota „rationeel wegbeheer"
wordt het onderhoud sinds kort
systematisch aangepakt. „Het is nu
geen natte vinger-werk meer", aldus
de wethouder.
Werkgelegenheid
In Barendregts „portefeuille" zit ook
werkgelegenheid. Twee sectoren
waarin de situatie niet rooskleurig is,
zijn de voor Texel belangrijke visserij
en landbouw.
Barendregt: „Je kunt als gemeente
350
300 --
250
200
150
100
50
Reinigingsrechten
it
ut
85
87
88
89
90
91
Eén van de voorstellen van B en W
is de zogeheten „precariorechten"
met 50 procent te verhogen. Maar
wat is het precariorecht eigenlijk,
wie moet het betalen en waarvoor is
de opbrengst bestemd? Om welke
bedragen gaat het eigenlijk? Wat is
de achtergrond van deze forse stij
ging en hoe wordt hierop gerea
geerd? Een korte inventarisatie.
De benaming zou zijn afgeleid van
„epistola precaria". In de middel
eeuwen was dat een verzoekschrift
dat moest worden geschreven door
iemand die van eigendommen van
kerk of klooster gebruik wilde maken
(anders dan huur). Aan precario kun
je geen recht ontlenen, aan huur wel.
Anno 1989 is dit principe nog steeds
van toepassing: de gemeente wil het
gebruik van haar grond belasten.
Met ingang van 1988 is de gemeente
Texel volgens een verordening preca
riorechten gaan heffen. Artikel 1 van
deze verordening luidt als volgt: „On
der de naam precariorechten wordt
een recht geheven inzake het hebben
van voorwerpen onder, op of boven
gemeentegrond of -water, voorzover
die grond of dat water bestemd is
voor de openbare dienst." Vóór 1988
werd er op privaat-rechtelijke over
eenkomst belasting geheven. Omdat
die manier niet voldeed, werd de hui
dige regeling ingevoerd.
Enkele voorbeelden: sinds 1988
wordt voor eérTterras een bedrag
van 71,80 per vierkante meter per
maand in rekening gebracht. Voor het
uithangen van een vlag boven ge
meentegrond dient ook betaald te
worden: 50 cent per maand. Voor
het voeren van een vast reclamebord
betalen ondernemers 75,10 per jaar,
voor een los bord 71,=, maar dan per
maand. Een luifel kost jaarlijks 711,20
per vierkante meter. Het college wil
deze prijzen in 1990 met 50 procent
verhogen.
Onmogelijk
„De precario-rechten met 50 procent
verhogen? Een dergelijke prijsverho
ging zou in onze bedrijfstak (horeca)
onmogelijk zijn." Mans Segers - die
voor het bij zijn koffieshop behorende
terras aan de Stenenplaats precario
rechten aan de gemeente betaalt -
acht de belastingverhoging buiten
verhouding. „Vooral omdat er de laat
ste jaren op alle terreinen flink is be
zuinigd en er weinig inflatie is
geweest. Een verhoging met 50 pro
cent is daarom niet terecht, vooral
omdat de gemeente er niets tegen
over stelt."
Wethouder Klaas Barendregt is het
met dat laatste oneens. Gevraagd
naar het waarom van de verhoging,
wees Barendregt op de verbetering
van het straatbeeld in Den Burg
centrum. „Dankzij de herinrichting en
herstrating is het winkelklimaat nu
aanzienlijk verbeterd. Daar mag de
gemeente best iets voor terugzien."
Een ander argument dat al eens werd
genoemd, is dat verhoging van de
precariorechten preventief werkt: de
„wildgroei" van terrasjes en uitstallin
gen kan wellicht op deze wijze wor
den aangepakt. Het aantal vierkante
meters gemeentegrond dat voor het
precariorecht in aanmerking komt, is
overigens geïnventariseerd. Jaarlijks
vindt hierop een controle plaats door
de gemeente.
Economische zaken
afschaffing baatbelasting m.b.t.
aardgas en compensatie voor de
Texelaars die het hele bedrag in
één keer hebben voldaan
aanleg golfbaan in en nabij
Krimbos
inspelen op andere nieuwe ontwil
kelingen m.b.t. recreatie en toe
risme (o.a. plan voor uitbreiding
faciliteiten vliegveld)
in regionaal verband („Koppen bij
elkaar") proberen iets te doen voc
de werkgelegenheid in de visserij
particulier uitvaartcentrum aan de
Bernhardlaan
Volksgezondheid
bouw overslagstation in Oudeschi
sluiting en afdekken huidige
vuilstortplaats
verhoging van de reinigingsrechte
leges voor af te geven hinderwet
vergunningen verhogen met 20
procent. Dit zal ook de komende
vier jaren gebeuren, zodat een
kostendekkend tarief van 50 pro
cent ontstaat
openbaar toilet De Koog pas in
1991 (eerst de ontwikkelingen in
Stappeland afwachten)
Reinigingsrechten
1985 7
1986 7
1987 7
1988 7
68,60
68,60
79,20
81,60
1989 7109,80
1990 7129,-
1991 7280,-
(Prognose 1991 op basis van kos
van vuilafvoer naar en vuilverwer i
aan de overkant)
Rioolbelasting
1985 7132,10
1986 7132,10
1987 7132,10
1988 7136,05
1989 7148,20
1990 7151,20
