,lk loop voortdurend met
?en kronkel in m'n geest"
3
EfiEEQP
IARRY TIELEMANS VIERDE ZESTIGSTE VERJAARDAG
nik.
Waddentoernooi op
Schiermonnikoog
M.S.T. Programma
Subsidie voor SOW
en basketballers
Succesvolle MAB
Sinterklaasrit
Eilandcompetitie basketball
lederlaag in laatste
iiuten voor De Koog
JDAG 1 DECEMBER 1989
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
te hele dag ben ik zwanger", zegt Harry Tielemans geheimzin-
ij. „Altijd ben ik bezig met een doek. En dan plotseling, meestal
i zes uur 's avonds, dan kruipt de Heer in mijn hand. Ik ben
et gelovig, maar het gebeurt gewoon. Soms kijk ik van het re-
iltaat op, omdat ik gevoel heb dat ik het niet zélf heb ge
lakt." De aan de Ruigendijk woonachtige
instschilder/cartoonist vierde dinsdag zijn zestigste verjaardag,
n heugelijk feit dat wij aangrepen voor een vraaggesprek.
«scholen in zijn boerderij op de
gns van bollenvelden en duinge-
id leeft Tielemans zijn eigen leven,
posities (af en toe) en Texelaartjes
igelmatig) vormen de bewijzen dat
ij „still alive" is. Maar de hoeveel
id publiciteit die Tielemans in zijn
ogtijdagen als cartoonist zocht en
g, heeft hij als schilder van land-
{happen en de zee nog niet weten
verkrijgen. Hoewel cynisch in-
steld. heeft hij de moed nog niet
gegeven: „In de komende tien jaar
K>p ik op een doorbraak."
Ie faam die ik als cartoonist heb
opgebouwd, blijkt niet of nauwelijks
een voordeel voor mij als schilder.
Die faam is alweer vergeeld. Maar ik
hoop ook eens met mijn schilderijen
grote bekendheid te verwerven. Dat
de mensen alleen al als er „Tiele
mans" op staat, een schilderij kopen.
Eigenlijk zou ik eerst eens op televi
sie moeten komen. Vorig jaar had ik
de kans, maar toen werd het schilde
rij voor de actie „Afrika nu" vlak
voor de uitzending gestolen uit een
winkeletalage in Den Helder. Of ik
ongelukkig zal zijn als het me niet
lukt? Ach nee, tenslotte laat ik veel
voorbeelden uit Tielemans rijke collectie cartoons
werk achter. Ook als cartoons weer
in de mode zouden komen, zal ik er
niet aan toegeven denk ik. Ik schilder
liever, daar leg ik me helemaal op
toe."
Sommige kritikasters zullen zeggen:
valse hoop. En of Tielemans zélf ge
looft in een tweede glorietijd, is
eveneens onduidelijk. Onzin en ernst
gaan bij hem hand in hand. Waar
schijnlijk is het ook deze „kronkel in
zijn geest" geweest, die hem tot een
bekend cartoonist hebben gemaakt.
Van 1946, toen zijn eerste
schertsplaatje in de Helderse Courant
werd afgedrukt, tot begin jaren ze
ventig maakten dagbladen en maga
zines in binnen- en buitenland gretig
gebruik van zijn cartoons.
Glimlach
Volle plakboeken in huize Tielemans
vormen daarvan het tastbare bewijs.
Sommige prentjes zijn achterhaald of
niet meer begrijpelijk omdat ze in
speelden op de toenmalige actuali
teit. Maar verreweg de meesten zijn
ook nu nog goed voor glim- of scha
terlach. Leeuwarder Courant, Revue,
Het Parool, de Varagids, Rijdend Ne
derland (allen Nederland), Hör Zu,
Welt am Sontag (beiden Duitsland),
Jyllands Posten (Denemarken), het is
slechts een greep uit de vele bladen
waarin Tielemans publiceerde. Hoe
ging dat in zijn werk?
Harry Tielemans: „Een kwestie van
de tekening opsturen naar de redac
tie van zo'n blad. In een paar geval
len werkte ik op contract, maar bij
de meeste bladen niet. Als een car
toon leuk werd gevonden, had je
kans op plaatsing. Toen ik nog geen
naam had gemaakt als cartoonist,
ging ik ook wel naar redacties toe
om voor te tekenen. Zo moest ik
aantonen of ik voldoende in mijn
mars had."
Wijnhandel
Met cartoons tekenen begon hij vlak
na de oorlog. „Ik was opgegroeid te
genover de drukkerij van de Helderse
Courant, aan de Koningsstraat. Wijn
handel Tielemans, die zaak bestaat
nóg. Onder dezelfde naam al zit er
geen familie meer in. Mijn broer had
alle diploma's voor wijnhandelaar be
haald, maar hij was niet zakelijk ge
noeg. Als hij een fles wijn moest
afleveren, bleef hij uren weg. Soms
hielp hij de mensen die fles leeg te
maken.... En dat ikzelf niet voor wijn
handelaar in de wieg was gelegd,
hoefde ik niemand uit te leggen. Mijn
enige aandeel in vaders zaak waren
de wandschilderingen van druiven
plukkende mensen in een Frans land
schap en zo. Toevallig heb ik ze van
de week na lange tijd teruggezien.
Schilderen en tekenen, dat zat mij in
het bloed. Na de oorlog ging ik daar
om naar de kunstnijverheidsschool in
Amsterdam, de voorloper van de
Rietveld Academie. Die studie moest
al na een half jaar worden afgebro
ken omdat ik in dienst moest. Ik kon
best schieten, daar niet van, maar
een soldaat was ik niet. Na een half
jaar was dat iedereen duidelijk en
kon ik de dienst verlaten en de stu
die weer oppikken."
Vakantiegeld
Nadat hij (naar aanleiding van een
door hemzelf opgezette tekencursus)
een onderwijsacte haalde, belandde
Tielemans in 1952 als tekenleraar op
de ULO-school in Den Burg. Texel
had hem, sinds hij er als jongen zijn
vakanties doorbracht, altijd getrok
ken. Met schilderen en tekenen zorg
de hij voor extra vakantiegeld.
Tielemans herinnert zich dat de dok
ters Elias en Feikema voor twaalfe-
neenhalve gulden schilderijtjes van
hem kochten. „In Den Helder schil
derde ik meestal figuren, op Texel
wierp ik me op landschappen."
In zijn trouwjaar 1957 vestigde hij
zich definitief op het eiland.
Intussen had hij zich als cartoonist
behoorlijk opgewerkt en toen de ja
ren zestig kwamen, braken voor Tie
lemans gouden tijden aan. Cartoons
raakten helemaal in zwang en Tiele-
mans profiteerde. Voor gewone teke
ningen, ter illustratie van artikelen,
werd hij ook gevraagd, evenals voor
karikaturen van bekende mensen.
Favoriet
De cartoon was en bleef zijn favoriet.
„Dat deed ik het liefst. Zo'n plaatje
hoeft niet te lijken, het gaat om de
mop. Het grapje moest er altijd uit
springen. Ik leefde voortdurend met
een kronkel in mijn geest. Daar heb
ik overigens ook nu nog last van, ik
houd ervan de zaken om te draaien."
Het schilderen stond in die jaren op
een lager pitje. In de jaren zeventig
nam de cartoon-rage af en Tielemans
eigen animo daarmee ook. Tegen
woordig tekent hij ze, op aanvraag,
nog wel eens. Halverwege het vorige
decennium nam hij daarom penseel
en palet weer wat vaker ter hand.
Ook deed hij aan andere creatieve
handenarbeid, zoals het maken van
houtsculpturen en modelboten. He
den ligt de nadruk op het schilderen.
Tielemans laatste produkties hebben
betrekking op het jagen.
Halfweg de jaren zeventig verdwenen
niet alleen de cartoons uit zijn leven,
ook de school. Tielemans: „Ik was
een van de eerste leraren die over
spannen werd. Niet omdat ik teveel
hooi op de vork nam, maar omdat
het vergaderen me de strot uitkwam.
Tijdens zulke „plenaire vergaderin
gen" voelde ik me niet op mijn ge
mak, ik deed niets anders dan de
hele tijd poppetjes tekenen. Als me
naar mijn mening werd gevraagd, had
ik een standaard opmerking klaar:
„Een gesprek met de ouders lijkt me
zinvol". Eén keer sloeg ik de plank
daar volkomen mee mis; toen was
het ook gauw voorbij."
De schoolleiding wilde Tielemans
méér uren toebedelen, maar dat vond
hij een aantasting van zijn vrijheid.
Zeventien lesuren waren hem meer
dan genoeg. In 1978 leidde dat tot
een afkeuring als leraar. „In die perio
de schilderde ik niet of nauwelijks,
door alle problemen. Daarna kreeg ik
het op m'n heupen. Dat uitte zich in
sombere expressionistische schilderij
en."
Achteraf verklaart Tielemans die
drang om te schilderen mede door de
ernstige ziekte die zich bij zijn vader
openbaarde. Een soortgelijk verband
kan worden gelegd met zijn schilder
explosie in 1982, toen hijzelf slacht
offer werd en een zware operatie
moest ondergaan. „Ik zat toen iedere
dag in het veld. Maakte gouaches
van de omgeving rond het kerkje van
Den Hoorn. Telkens met dat torentje
op de achtergrond. Er zat onrust in
me, angst. Die gevoelens kon ik on
derdrukken door te werken en 's
avonds een borrel te nemen."
„Mensen noemen m'n schilderijen
somber, al vinden veel kopers juist
dat er zo'n rust vanaf straalt. Ik ben
nu eenmaal cynisch van aard. De
laatste jaren heeft m'n werk echter
een meer vrolijke inslag. Gele paarde
bloemen, frisse groene blaadjes en
zo. Waarschijnlijk omdat ik echt ge
niet als ik in een weiland zit te schil
deren. Vroeger genoot ik ook wel,
maar toen was ik meer de cartoo
nist."
„De plekkies op Texel zijn me tot
dusver in elk geval altijd blijven boei
en. Door de wisselende luchten en
het licht ziet het er telkens weer an
ders uit, ook al heb ik onderhand al
les wel gezien."
Het „Waddentoernooi" zal het ko
mende jaar worden gehouden op
Schiermonnikoog, op 19 en 20 mei.
In de strijd om de Waddenbokaal
kunnen punten worden behaald met
de sporten klaverjassen, tennis, vis
sen, voetbal en volleybal. Maar in het
toernooi zijn ook (denk)sporten opge
nomen waarbij het alleen gaat om de
sportieve ontmoeting en waarbij dus
geen punten worden behaald voor de
bokaal: badminton, biljarten, bridgen,
surfen en touwtrekken. Dit onder
scheid is gemaakt om practische re
denen: de telling voor de bokaal is
dan makkelijker en er ontstaat een
vast systeem dat bij elke waddenont
moeting opnieuw kan worden toege
past. De eerstgenoemde vijf sporten
zullen dan ook altijd deel uitmaken
van het toernooi; de andere sporten
worden opgenomen al naar gelang
de mogelijkheden. Wellicht zal nog de
dart-sport (pijltjes werpen) aan de
tweede groep sporten worden toege
voegd en getracht zal worden ook
het Koninklijk Texels Fanfarekorps
weer bij het Waddentoernooi te be
trekken. Verenigingen hebben inmid
dels van de Texelse Sportraad het
verzoek gehad opgave te doen. De
Sportraad zal weer het gezamenlijk
vervoer regelen en waarschijnlijk een
deel van de kosten daarvan dragen.
Dat laatste is afhankelijk van de om
vang van de Texelse deelname en de
financiële positie van de Sportraad.
Wie voor dit gazamenlijk vervoer wil
boeken, moet er rekening mee hou
den dat de passage pas definitief
wordt nadat een voorschot van f25,-
per persoon aan de Sportraad is be
taald. De deelnemers moeten zelf
zorgen voor onderdak en verblijf op
Schiermonnikoog.
De verenigingen die nog geen opga-
veformulier hebben gehad van de
Sportraad maar wel willen meedoen
aan het toernooi, kunnen het formu
lier afhalen bij de afdeling sportzaken
van het raadhuis, kamer 304.
Volleybal:
Zaterdag 2 december:
Sporthal Ons Genoegen, Den Burg:
11.00 tot 12.30 u. Onderlinge mini-
wedstrijden Tevoko Smash'68
Sporthal Quelderduin, Den Helder
16.30 u. Noordkop 1-Tevoko (m-C)
Sporthal 't Trefpunt, Julianadorp:
11.00 u. Juvoc 5-Smash'68 2 (d)
13.30 u. Juvoc 3-Tevoko 3 (d)
17.00 u. Juvoc 3-Tevoko 2 (h)
17.00 u. Juvoc 2-Smash'68 1 (d)
Zuiderzeehal, Wieringerwerf
16.30 u. SVN 1-Tevoko (j-B)
Basketball:
Zaterdag 2 december:
Bgm. De Koninghal, Den Burg:
17.00 u. De Marels-Amigon 4 (d)
De basketball-afdeling van de MST
krijgt van de gemeente f 147,- in
vesteringssubsidie voor de aanschaf
van tien basketballen.
De Stichting Ondersteuning Welzijns
werk kan rekenen op een bijdrage
van 71950,- voor een tweede Perso
nal Computer.
De jaarlijkse sinterklaasrit van de
MAB-club. die zondag werd verre
den. telde veel deelnemers. De vele
uren die Dirk Westerlaken had
besteed aan het uitzetten en voorbe
reiden van deze rit waren zeker niet
voor niets geweest.
Om 14.00 uur vertrokken de eerste
deelnemers van het Wezenland, voor
zien van routebeschrijving en regle
ment. Tot aan de finish was het zaak
de routebeschrijving nauwkeurig te
volgen en de ogen goed de kost te
geven. In het restaurant van
Loodsmansduin begon Sinterklaas
zich bij het binnenstromen van de
kinderen zorgen te maken of de voor
raad kadootjes toereikend zou zijn.
De noodvoorraad bracht hier uit
komst zodat de Sint met een gerust
hart ook nog de volgende prijzen kon
uitreiken.
Puzzelrit:
1. Anne de Vries 9 strafpunten; 2. Peter Daal
der 12; 3. Martin Tromp 36; 4. Peter Ran 39;
5. Douwe Kooiker 45; 6. Bert Segerink 45.
Bij het klompen en mijters tellen moest wor
den geloot;
1. Smit-van der Kooi 50; 2. Piet Stiggelbout
50; 3. Aad Stiggelbout 50; 4. Henk Schraag
49; 5. Peter Daalder 49.
Tenslotte wisten Toon van Beek, Pieter van
der Vis en Adrie Rentenaar de juiste leeftijd
van Sinterklaas.
20.30 u. Vespert.-Datam. Moerbeek
21.00 u. Moerbeek-Dikke Mik Datam.
21.30 u. Balcken-Parac. Sportshop
22.00 u. Tasiel-Sportsh. Paracentrum
Harry Tielemans: ,,ln die periode zet er onrust in me, angst. Die gevoelens kon ik onderdrukken
door te werken en 's avonds een borrel te nemen."
SNAC
1-0 aantekende, was de thuisploeg
een paar keer dichtbij een treffer.
Bernard Ipenburg had eigenlijk moe
ten scoren toen hij alleen voor de
keeper verscheen na twee tegenstan
ders te hebben uitgespeeld. Achterin
kwam De Koog niet in de problemen.
Het veldoverwicht werd niet uitgebuit
en dat kwam De Koog in de tweede
helft duur te staan. ALC werd ge
vaarlijker en dat resulteerde in een
tegendoelpunt. William Kooy van ALC
stond daarbij echter geheid bui
tenspel. De scheidsrechter reageerde
niet op het vlagsignaal van De Koog-,
grensrechter Verseput.
ALC liet vervolgens zien niet ten on
rechte op de tweede plaats te staan.
De Abbekerkers kwamen enkele ma
len gevaarlijk door, maar keeper Ipen
burg zette hen telkens de voet
dwars. Ook De Koog bleef aanspraak
maken op de overwinning. John List
schoot tien minuten voor tijd hard in
de rechterbenedenhoek maar de
ALC-doelman redde. Aan de andere
kant was het even later wél raak:
ALC-speler Johan Ros scoorde 1-2,
nadat hij tamelijk ongehinderd het
Koger strafschopgebied kon binnen
rukken. De Koog viel nog met man
en macht aan, maar de verdiende ge
lijkmaker bleef uit. Door dit resultaat
zakt De Koog een plaats op de rang
lijst. Op basis van het vertoonde spel
moet het team zich echter handha
ven in de tweede klasse.
elflalspelers van SV Pa Koog wilden ook bulten de wedstrijden als eenheid naar buiten treden. Eigenlijk was het de bedoeling dat da
uitgaanskostuums kreeg aangemeten, maar dat werd te duur. Uiteindelijk kragen ze allemaal oen jas. aangeboden door een der clubspon-
fr"' de Texelse Wol Onderneming. Voor aanvang van de wedstrijd tegen ALC werden de jassen voor het eerst aangetrokken, zoals Is te zien op
1-van Arend Nijkamp. Oe mouwen van de jacks kunnen worden afgeritst, zodat ze ook als het wat warmer wordt goed te dragen zijn. Voor
bekend is dergelijke clubkleding die niet op het wedstrijd- of trainingstenue betrekking heeft, een unicum in de Texelse sportwereld
1 De Koog voetbalde zondag voor
jen publiek een goede wedstrijd
«ar moest op het laatste moment
it onderspit delven. ALC uit Abbe-
was met 2-1 te sterk voor het
il uit de Texelse badplaats. Voor
i neutrale toeschouwer was er
ittemin progressie te zien in het
il van De Koog: de spelers werk-
meer voor elkaar en toonden
ir inzet.
f eerste 45 minuten lieten een
I voetballend De Koog zien. Al
Mat John List via een vrije trap
