Contact Georgië wordt
schte uitwisseling
Nioz steeds meer „in
bij beleidsbepalers
ISLWVK.1 a .AAPSALON
De Koog in
rocksfeer
Onderzoek naar (giftige) algengroei
Dia's over Texel
in Koger kerkje
Duivensport
1
ierste wedstrijd
z.v. Westerslag
iefdewerk, oud plastic
f
lOENSDAG 23 MEI 1990
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
De Koog stond het afgelopen week
end in het teken van rock 'n roll.
Voor de vierde keer werd daar op ini
tiatief van de „natte horeca" het
„Back to the sixties"-festival gehou
den, een evenement dat wordt be
schouwd als de officiële start van
het zomerseizoen. Negen rockgroe
pen speelden in evenzovele café's de
sterren van de hemel en gingen daar
mee door tot vier uur in de ochtend.
Het had er even naar uitgezien dat
het festival dit jaar achterwege zou
blijven omdat het bestuur van de or
ganiserende stichting Tropical Sea-
festival ermee was opgehouden,
maar een snel benoemd interim-
bestuur heeft de taak overgenomen.
Het festval viel dit jaar extra vroeg
omdat men anders in de knoop was
geraakt met andere publiektrekkende
dagen zoals Hemelvaartsdag, Pinkste
ren en Texeljazz.
Volgens de nauw bij de organisatie
betrokken Hanneke van Laar van café
„Onder de pomp" was het vooral za
terdagavond gezellig en aanhoudend
druk in de deelnemende café's. Een
puur toeristische aangelegenheid was
het echter allerminst. Het merendeel
van de bezoekers bestond zelfs uit
Texelaars. Ook de vorige keren was
dat het geval. De toeristen vormden
echter een onmisbaar bestanddeel
van het publiek. Sommige rocklief
hebbers waren er speciaal voor naar
Texel gekomen.
De foto werd zaterdagmiddag ge
maakt toen de Club Route 66 een
serie schitterend gerestaureerde
auto's uit de jaren vijftig op het
dorpsplein had neergezet, zoals een
Thunderbird '56, een Cadillac '51,
Ford Etzel '59, Chevrolet Belair, etc.
Grote aandachttrekker was een Mer
cedes 500 K met een waarde die in
de tonnen loopt. De auto's vormden
het decor van een nostalgische de
monstratie rock 'n roll-dansen door
de groep „Breathless", die door zo
wel jong als oud met enthousiasme
werd gadegeslagen.
Alexander bleek nog op hetzelfde
adres in Tbilisi te wonen. Voor de
man, sinds kort weduwnaar, was de
ontmoeting een zeer emotionele ge
beurtenis.
Tijdens oen gezamenlijke bijeenkomst
aan de vooravond van de thuisreis
werd namens de groep als afscheids
geschenk een scheepsbel met in
scriptie overhandigd aan de voorzitter
van de Georgische vriendschapsvere
niging.
Op korte termijn zal nu het tegenbe
zoek van de Georgiërs worden geor
ganiseerd.
Elke maandagavond worden in de
Ned. Hervormde kerk van De Koog
dia's over Texel vertoond. Aanstaande
maandag laat dhr. Veldwisch zijn
dia's zien en vertelt erbij. De entree
bedraagt f2,- per persoon, de aan
vang is 20.00 uur. De organisatie be
rust bij de Schuilhut-commissie.
„profiteert" van de (uit economische
noodzaakl gegroeide belangstelling
voor milieuproblematiek. Steeds vaker
krijgt het Nioz zogeheten „beleidsre
levante" opdrachten.
Groene velden
Lindeboom: „De vraag of ook de Ne
derlandse wateren onder afgrijselijk
groene velden bedekt kunnen wor
den, moet met „ja" worden beant
woord. De vraag is alleen: waar,
wanneer, welke algen, wat zijn oorza
ken van de groei. In klimaatkamers
kun je dat allemaal nauwkeurig on
derzoeken. We kunnen daarin proe
ven nemen met licht, temperatuur,
hoeveelheden meststoffen. Daarnaast
is er een voortdurende terugkoppeling
met de bevindingen die we in het
veld opdoen."
Het is nog onbekend of de Noord- en
Waddenzee door toeval aan een ramp
zijn ontsnapt, of dat de omstandighe
den in deze wateren dusdanig zijn
dat de kans op ongewenste algen-
groei klein is. Lindeboom bij de ope
ning: „Hoe kunnen we een
algenplaag hier voorkomen? Het lijkt
simpel: zorgen dat minder meststof
fen in zee terechtkomen. Maar het
bemesten van de zee heeft ook posi
tieve effecten. Bijvoorbeeld de mos
selcultuur vaart er wel bij. De
overheid komt daarom straks voor
een dilemma te staan: zij moet zor-
Ria Trap,
Oosterend.
De kweekbakken in de nieuwe klimaatkamer zijn uitgerust met moderne technische snufjeszo
dat de groei van algen nauwkeuriger dan ooit kan worden bestudeerd. IFotoDirk KuiterI
gen het negatieve kwijt te raken en
het positieve over te houden."
Theorie
Lindebooms collega dr. Roel Rieg-
man, die als leider van het onderzoek
zal fungeren, heeft een theorie over
de algengroei ontworpen. Populair
gezegd komt die hierop neer: de ver
mesting van de zee leidt tot toename
van algen en dat leidt weer tot grote
re hoeveelheden dierlijk plankton. Het
plankton eet echter alleen de „lekke
re" algen, zodat de giftige soorten
overblijven. Riegman: „In de klimaat
kamer gaan we bekijken of de theo
rie klopt. Daarnaast bekijken we de
invloed van de temperatuur. Dus:
neemt de algengroei toe als de tem
peratuur stijgt? Een actueel onder
werp met het oog op het
broeikas-effect."
De klimaatkamer is verdeeld in twee
compartimenten: de „15 graden-
kamer" en de „Antarctica-kamer"
(waar de temperatuur ca. 2 graden
is). In de 15 graden-kamer vindt het
algen-onderzoek plaats, terwijl daar
tevens enkele andere projecten wor
den uitgevoerd. In de Antarctica-
kamer wordt ook de ontwikkeling van
algen onder de loep genomen, maar
in het bijzonder de groei van
Antarctica-algen. Hier is de vraag:
onder welke temperaturen en met
welke voeding gaan deze algen groei
en? Het is de bedoeling dat de kli
maatkamer minstens 25 jaar blijft
staan.
Dubbelwandig
Een deel van de apparatuur die bij de
proefopstellingen wordt gebruikt, is
zeer modern en nog weinig elders
toegepast. Innovaties zijn onder meer
de dubbelwandige koelbakken, zodat
extra koelvloeistof kan worden toege
voegd en de temperatuur tot op 0,1
graad nauwkeurig kan worden be
paald. Nieuw is ook het roersysteem,
dat minder turbulentie veroorzaakt
dan het systeem dat tot dusver op
het Nioz werd gebruikt. De algen blij
ven hierdoor heel. Ook de voe-
dings/meststoffen kunnen heel exact
worden gedoseerd.
Dr. Lindeboom verzuimde niet een
woord van dank uit te spreken in de
richting van de vorig jaar overleden
oud Nioz-directeur prof. dr. Jenne
Zijlstra, op wiens kamer de plannen
voor het onderzoek en de bouw van
de klimaatkamer werden ontwikkeld.
Nioz en BEWON brachten vervolgens
de nodige centen op tafel. De bouw
heeft een aan materiaal een investe
ring van ƒ170.000,- gevergd. Linde
boom becijferde de werkelijke kosten
op wel vier ton, als inzet van het
werkplaats-personeel en anderen
worden doorberekend.
De klimaatkamer werd donderdag ge
opend door oud-directeur Henk Post-
ma. De openingshandeling bestond
uit het doormidden branden van een
touwtje, waardoor twee grote ther
mometers bij de deur van de klimaat
kamer op hun plaats kwamen te
hangen.
Afgelopen zaterdag werden de Texel
se duiven gelost in St. Quentin
(Frankrijk). Bij redelijk goed weer en
een noord-oosten wind werd om
8.30 uur gestart voor een afstand
van ongeveer 380 kilometer. Herman
Groeneveld constateerde om
14.20.09 uur de eerste duif, die met
een snelheid van 1066,50 m/min
aankwam.
Uitslag
Herman Groeneveld: 1, 3, 7; Sjoerd Feenstra:
2; Arie Ellen 4; Meyert de Waard: 5, 6.
ior
dank zij de veranderingen die zich de laatste tijd in Oost-
0pa hebben voorgedaan, zijn de mogelijkheden voor uitwisse-
tussen Texel en Georgië aanzienlijk verruimd. Niet alleen
\rtuitwisselingen worden in deze steeds zelfstandiger optre
de Sowjetrepubliek toegejuicht, maar ook contacten tussen
"i,oefenaars van bepaalde beroepen zoals boeren en vissers en
nssen scholieren.
staan leden van een visserijcoópe-
,1e uit de 60.000 inwoners tellende
Poti aan de Zwarte Zee als het
are in de startblokken om naar
,,e| te reizen waar zij kennis willen
aken met de hypermoderne tech-
uken waarvan de Texelse visserij
[h bedient. Ook is gebleken dat er
ógelijkheden zijn om een Texelse
jioolklas van het voortgezet onder-
ijs in Georgië een 14-daagse
ifcultuurvakantie te laten doorbren
gt, waarna een ongeveer even grote
oep Georgische scholieren een be-
sk aar Texel zou moeten brengen
daar, met medewerking van de
ctolen, een programma van zowel
dicatie als ontspanning te beleven,
ergelijke contacten zijn financieel
.«rkomelijk omdat de deelnemers al-
e reis betalen, terwijl gastfami-
m de respectievelijke landen voor
rest zorgen.
Mooie reis
tokjens dat systeem was ook de
2-daagse succesvolle reis opgezet
èvan 5-16 mei j.l. werd gehouden
nder auspiciën van het „Texel-
irgiê Kontakt". Er werd aan deel-
snomen door 24 personen, die door
Georgiërs op bijzonder hartelijke
jze zijn ontvangen,
politieke veranderingen in de zich
jtjd al tegen Moskou afzettende
wietrepubliek voltrekken zich ra-
•ndsnel. Er zijn daar tegenwoordig
tt minder dan 170 politieke partij-
t waaronder zowel communisten
s monarchisten en zelfs meerdere
jroene'partijen, ledereen maakt in
n,heid propaganda voor zijn ideeën
n de ooit verboden vlag van het
tje Georgië wappert overal. Type-
ad voor de veranderingen is ook
s de Texelse groep aanvankelijk
Georgië zou gaan op uitnodiging
m het Veteranencomité van Georgië
larmee tijdens een voorbereidende
ssin oktober werd onderhandeld)
sar naderhand werd meegedeeld
si dit comité zich „om politieke re
iden" had teruggetrokken. De orga-
satie werd overgenomen door Boris
menski van het Georgische mini-
üne van buitenlandse zaken en en-
de collega's. Ook een
umanistische jongerenbeweging (de
'it Wil
'eggen: zakjes bij zakjes, fla-
laarom
ernelaars vragen of zij de moeite
0n nemen alles schoon en droog
te leveren. En dan alleen in het
e Plastic. Alles dat u zou moe-
weggooien, moeten wij toch ook
(Klooien. Bij mij gebeurt het op
schaal, maar bij Amsing op
°'e schaal Onze container kan
één keer vol. Hopelijk heeft
e,een begrip voor onze situatie.
tegenwoordig vrij opererende tegen
hanger van de communistische
jeugdbeweging Komsomol) werd in
geschakeld evenals een organisatie
die zich bezig houdt met contacten
met Georgiërs overzee. Znamenski en
de zijnen zorgden voor gastfamilies
waar de Texelaars welkom waren.
Berlijn
De groep vertrok zaterdag 5 mei met
Interflug van Schiphol en maakte een
tussenstop in Berlijn. Die stad werd
door iedereen op eigen gelegenheid
bezichtigd. Velen maakten van de ge
legenheid gebruik om eigenhandig
een stuk uit de muur te hakken om
dit als souvenir mee te nemen. De
volgende ochtend ging het naar Mos
kou waar het gezelschap op het
vliegveld met bloemen werd begroet
door Znamenski en zijn medewerkers.
Een kleine ramp dreigde voor een der
reizgers die tot de ontdekking kwam
dat haar pas was verlopen. Vroeger
zou zij de luchthaven niet zijn afgeko
men, maar nu bleek het mogelijk het
probleem op te lossen met inschake
ling van de Nederlandse ambassade.
Het gezelschap bracht een halve dag
door in Moskou, waar in hotel „Mos
kou" bij het Rode Plein een (Georgi
sche) maaltijd werd gebruikt en er
was ook nog gelegenheid om wat te
winkelen.
's Avonds werd doorgevlogen naar
Tblisi in Georgië waar het gezelschap
tegen middernacht aankwam. Hier
werden de Texelaars verdeeld over de
diverse gastheren en gastvrouwen,
merendeels studenten. Gedurende de
week die in Georgië werd doorge
bracht zorgden de gastfamilie's er
voor dat „hun" Texelaars werden
bezig gehouden, zodat iedereen wat
anders beleefde. De meesten bezich
tigden Tbilisi en omgeving, maar veel
reizigers drongen ook veel verder het
land in en bereikten de Turkse grens,
de Kaukasus of de Zwarte Zee. Daar
naast was er dagelijks een gebeurte
nis of excursie waarbij alle reizigers
aanwezig waren, zoals een bezoek
aan een champagnefabriek en een
door de gouverneur aangeboden di
ner in de plaats Gurdjaani.
Lezingen
Tussendoor deden zich allerlei interes
sante ontmoetingen voor. Zo gaf een
van de leden van het gezelschap een
gastcollege over taal en taalgebruik
aan de universiteit van Tbilisi en een
arts gaf in een ziekenhuis voor een
groep collega's een dia-lezing over de
positie en werkzaamheden van een
Nederlandse huisarts.
De tijd dat dergelijke Georgiereizen
werden beheerst door ontmoetingen
met oud-strijders die aan de opstand
op Texel hadden deelgenomen, is
voorbij. In de loop van de week wa
ren er contacten met slechts enkele
van deze veteranen; de nadruk lag
veel meer op contact met de jonge
generatie die hevig is geïnteresseerd
in alles wat uit het westen komt. Een
talbarriere was er nauwelijks. In het
Engels werd goed gecommuniceerd.
De georgiërs interesseren zich voor
de nederlandse taal. Binnenkort zal
een leerstoel Nederlands worden
geïnstalleerd aan de Universiteit van
Tbilisi. De groep kreeg het verzoek
om daaraan mee te werken door het
aandragen van suggesties voor cur
sussen en door uit te zien naar can-
didaten voor deze leerstoel.
Opgespoord
Voor mevrouw T.C. Bakker-Veeger
van de Jan Ayeweg was het een bij
zondere belevenis om na 45 jaar
Alexander Bandalaswili terug te zien.
Deze man zat destijds met een ande
re Georgiër verborgen in Lindehoeve
in De Westen en had een foto ach
tergelaten met zijn adres in Georgi
sche letters. De nu 80-jarige
f
(ustzeilvereniging Westerslag houdt
de eerste clubwedstrijd voor
atamarans. Op de Noordzee voor
t strand van paal 17 zal een drie-
Jeksbaan worden gevaren. De uit-
agen tellen mee voor het
impioenschap van de vereniging,
ook niet-leden kunnen deelne
men. De briefing is om 10.00 uur bij
aal 17 voor de club.
de plastic verzamelaar volgt hier
en 'ijst van huishoudplastic dat we
kamelen:
achte (rekbare) plastic zakjes;
plastic tassen;
plastic flacons zonder doppen;
plastic doppen;
toer-, champignon- en koekbakjes.
Wes moet schoon en droog zijn.
:n dit is wat we niet verzamelen:
spaflessen;
azijnflessen;
knisperend plastic (folie);
Piepschuim,
nylon;
etiketten.
Vaarom deze lijst? Plastic sorteren is
'en U|terst arbeidsintensief werk. Als
'een zak plastic bij mij binnenkomt,
!°rdt het met de hand uitgezocht.
„Kan het leven in de Noord- en
Waddenzee ook door een algenplaag
worden bedreigd?" Nadat twee jaar
geleden de kranten vol stonden over
de bloei van de „killeralg" bij Dene
marken en vorig jaar de toeristen
werden verdreven van de Adriatische
kust wegens de met algen besmeur
de stranden, is deze vraag actueel.
Zowel in wetenschappelijke (biolo
gen) kringen als bij de (Nederlandse)
overheid. Vrijwel direct na de Skan-
dinavische plaag besloot de Nioz-
directie tot het instellen van een on
derzoek. Met de donderdag verrichte
opening van een nieuwe, geavan
ceerd ingerichte klimaatkamer, kan
dit onderzoek van start gaan.
De financiering van het project is
evenwel nog niet rond. Volgens dr.
Han Lindeboom, leider van de
BEWON-groep van het Nioz (BEWON
staat voor Beleidsgericht Weten
schappelijk Onderzoek Nioz), is extra
geld nodig om een antwoord te kun
nen geven op alle beleidsproblemen.
Het onderzoek vergt een internationa
le aanpak, met geld van de Europese
Gemeenschap, aldus Lindeboom. Hij
zei over aanwijzingen te beschikken
dat „Den Haag" bereid is extra finan
ciën beschikbaar te stellen. Be
leidsproblemen zijn o.m.: giftige
algenbloei, slijmalgen (schuim op het
strand), zuurstofgebrek, de effecten
op de Waddenzee, dumping van
meststoffen in zee en klimaatsonder-
zoek (bijv. invloed broeikas-effect op
de groei van algen).
Wetenschappelijk interessant en te
vens economische noodzaak. Zo is
aan de zalmkwekerijen in de Skandi-
navische wateren voor 10 miljoen
Amerikaanse dollar schade toege
bracht. De verliezen door het wegblij
ven van toeristen aan de Adriatische
kust worden op maar liefst een mil
jard geschat. Vastgesteld is inmiddels
dat de hele bodem van de Oostzee
dood is als gevolg van de overbe
mesting. Het instituut aan 't Horntje
(ons b'J flacons, doppen bij doppen,
Het is daarom heel vervelend als
- "aeons niet schoon zijn, als er
,r°odkruimels in de zakjes zitten of
'ie een vuilniszak treft met natte
k°ud. Hennie Amsing en ik willen
nogmaals aan de plasticver-
De leiders van het algenonderzoek dr. Roel Riegman (links) en dr. Han Lindeboom (met de duim veelbetekenend omhoog) bij de toegang tot de
nieuwe klimaatkamer, die oud Nioz-directeur Henk Postma symbolisch voor hen openzet. (Foto Dirk Kuiter)
