Dankzij jullie inzet kan ik
u mijn verjaardag vieren"
Ambulancedienst is pionierstijd allang ontgroeid
s0J^LE/u
Extra aanbod van
seizoenkrachten
Maatschappelijk
werk is op vakantie
EROAG 18 JULI 1991
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
iiiitwnimin»nft^iraïïiro*Kjv
alamj
AtSHfè
Het gelijktijdig bezet zijn van liefst vier ziekenwagens (twee
van de Ambulancedienst Texel, één uit Den Helder en één van
de Dourleinkazerne) eerder deze maand, was een opmerkelijk
nieuwsfeit. Hoewel de hulpverlening in sommige opzichten
niet van een leien dakje verliep, bleek dat het zieken- en ge
wondentransport op het eiland naar behoren is geregeld. In de
beginjaren van de Ambulancedienst Texel was dat wel anders,
zo blijkt uit een commentaar in de Texelse Courant van 19
april 1966 met de alleszeggende kop „Onze ambulancedienst
is niet volmaakt!".
„Het is niet waar dat de veelbesproken gemeentelijke zieken
wagen op goedkope wijze bruikbaar is geworden, nadat 300
kg. ballast in de vorm van betonnen tegels is aangebracht. De
wagen veert even slecht als voorheen en is daardoor nog de
zelfde kwelling voor de patiënten, die ermee worden vervoerd.
Bovendien ligt de wagen niet meer vast op de weg; omdat de
ballast achterin moet liggen, krijgen de voorwielen te weinig
druk. Hard rijden met de ziekenauto zou nu onverantwoord
zijn, maar een schrale troost is dat de wagen tóch niet snel
kon rijden. De wagen heeft veel moeite met optrekken en
haalt tenslotte een maximum snelheid van minder dan 70
km/u tegen wind
Nu kan worden gelachen om die „goeie ouwe" pionierstijd.
Volmaakt is de Ambulancedienst Texel ook nu niet, maar de
moderne, goed uitgeruste ambulances, het kundige personeel
en de snelle communicatie zorgen ervoor dat het ziekenver-
voer op hoog peil staat. Reden voor een reportage over toen
en nu met Nel Smidt-Ellen en haar medewerk(st)ers van de
ambulancedienst.
arbeidsbureau over de maand juni.
Ten opzichte van juni 1990 waren
liefst 160 personen méér als werk
zoekende geregistreerd, maar dat
komt doordat seizoenkrachten van
buiten het eiland nu wel in het Texel
se bestand worden opgenomen. To
taal waren eind juni 490 mensen als
werkzoekende bij het arbeidsbureau
ingeschreven, 11 méér dan eind mei.
Het totaal aantal werklozen bleef on
geveer gelijk; eind juni telde Texel
256 personen zonder betaalde baan.
Directeur Theo Zijm van het arbeids
bureau verwacht dat door het vertrek
van vakantiekrachten in augustus de
vraag naar werknemers in de horeca
weer zal toenemen.
I'oor als u tkh uil en/of thuis wilt welen:
Kom dan naar Restaurant 't Bikkelement
Kikkertslraal 19. 1795 A4 De Cocksdorp,
telefoon 02220-16547.
Elly Luyckx en Toon Smidt vormden jarenlang,
hecht koppel. Hier zijn ze in actie bij een onge
altijd in de rottigheid. Er zijn jaren ge
weest met twaalf verkeersdoden, en
ik had ze allemaal gehad. Dat kun je
beslist niet leuk noemen."
„Waarom ik het dan zo lang heb vol
gehouden? Ach, je moet een vakidi
oot zijn. Er moet iemand zijn die dit
doet, en kennelijk lag dit werk mij
wel. Voor het geld hoefde ik het niet
te doen; je werkte voor een royale
zakcent. Salaris kun je het niet noe
men. Vandaar dat alle verpleegkundi
gen een partner met een vast
inkomen hebben. Je stond dag en
nacht klaar, wel 360 dagen per jaar.
Nee, ik ging praktisch nooit op va
kantie."
Postpakketje
In mei 1979 verscheen in de Texelse
Courant een ingezonden stuk van de
heer D. van der Vliet uit Den Burg,
die een beschrijving gaf van snel en
levensreddend optreden toen hij een
ot Smidts onverwachte dood in 1978. een
iI in juli 1975.
uur waren we op de boot en om
2.05 uur lag ik in Parkzicht in de
blauwe kiel aan de monitor", aldus
Van der Vliet. „Dit dankzij een per
fecte organisatie tussen arts, ambu
lance en Teso-bemanning."
„Zulke reacties zijn heel fijn", aldus
de mensen van de ambulancedienst.
Geen wonder dat het kranteknipsel
trots wordt bewaard in een plakboek,
samen met andere opmerkelijke publi
caties en foto's.
Leuke reacties doen bepaalde erger
nissen weer vergeten. Opdringerig
publiek kan soms een bron van irrita
tie zijn, „maar", zegt Trijntje Troost,
„waarover ik me vroeger enorm op
wond, waren de autowrakken die
daags na het ongeluk stonden te
showen op de parkeerplaats bij gara
ge Kaczor."
Alarmcentrale
Veranderd is ook de alarmering. Alle
vragen om hulp worden nu door de
regionale alarmcentrale in Den Helder
behandeld. Aanvankelijk werd dit
centrale meldingssysteem buiten de
deur gehouden. Op Texel hebben we
het prima geregeld, dus waarom zou
den we het anders doen, dachten ge
meentebestuur, huisartsen en
ambulancedienst. Nel Smidt zat dag
en nacht aan de telefoon, maar ook
zij hield de alarmering liever in eigen
hand. Nu is ze echter blij dat Texel
zich in het begin van de jaren tachtig
aansloot bij de regionale alarmcentra
le. „De CPA -de Centrale Post
Ambulancedienst- is nog niet mijn
lieveling, maar qua organisatie ben ik
er erg blij mee. Zij hebben zicht op
de hele regio Kop van Noordholland.
Het systeem geeft ons grotere bewe
gingsvrijheid.
Anders moest je thuis in de buurt
van de telefoon blijven, nu lopen we
met een pieper. Het nadeel is wel
eens dat adressen soms anders over
komen, bijvoorbeeld boerderijen die
worden aangeduid met een huisnum
mer, terwijl wij gewoon de naam van
de boerderij zouden noemen."
van de ziekenauto's ging bij een korte, maar lelie brand geheel verloren
Nel Smidt. Ben Jas. Anja Witte en Trijn Troost lgehurktbij één van de moderne ziekenwagens van de Ambulancedienst Texel
lastig, want daar kreeg je zelden hulp
van de andere gasten en kon je met
de ziekenauto niet overal bij vanwege
de paaltjes."
Elly Luyckx: „Een onderstel betekent
echter niet dat je nooit meer hoeft te
tillen. Geen architect houdt rekening
met brancards, in veel bejaardencom
plexen past de brancard niet in de
lift.... Dus moeten we het onderstel
beneden laten staan en lopend de
trappen op en galerijen over." Het ve
le tilwerk heeft bij haar zijn tol
geëist. Mevrouw Luyckx loopt al vele
maanden met een onwillige rug in de
ziektewet. „De rug is een zwak punt,
dat tot veel klachten leidt onder am
bulancepersoneel. Of ik nog terug
kom, weet ik niet. Dat zullen de
artsen wel bepalen."
Koevoet
Tot het eind van de jaren zeventig
beschikte de brandweer nog niet over
een hulpverleningsvoertuig (de „ram
penwagen"), zodat het ambulance
personeel vaak zelf met koevoet en
breekijzer moest proberen de gewon
den uit autowrakken te bevrijden.
Soms stak een boer met tractor de
helpende hand toe. „Het lastigste
was als iemand met een voet onder
het gaspedaal klem zat, en hij of zij
bijvoorbeeld een gebroken been had."
Maakt het ambulancepersoneel be
halve veel persoonlijk leed ook wel
eens iets grappigs mee? De beman
ningsleden Elly Luyckx, Trijn Troost,
Anja Witte en Ben Jas moeten heel
diep in het geheugen graven. Met
moeite komt er een voorval boven
water. „Éénmaal zochten we een
Duitse parachutist die verkeerd was
neergekomen. Eindelijk vonden we
hem, hij was door het raam van de
kantine van de MAB-club gevallen.
Toen bleek dat die man van beroep
glas- en gebouwenreiniger was,
moesten we wel even lachen."
Kaartje
Echt leuk is het dus nooit, maar
waar ze allemaal veel voldoening van
ondervinden is als hun hulpverlening
bijdraagt tot herstel. Ben Jas: „We
kregen eens een kaartje van iemand
die schreef: dankzij jullie inzet kan ik
nu mijn verjaardag vieren. Dat is pr
achtig."
Elly Luyckx: „Het was een interes
sante tijd, maar leuk.... nee. Wij zitten
hartinfarct kreeg. „Ik lag binnen de
korste keren als een postpakketje op
de brancard in de ziekenwagen. Om
01.45 uur gingen we met gezwinde
spoed naar de boot. Zelfs het rijden
met de ambulance is een vak apart
om niet spuugmisselijk te worden. En
het toezicht van zuster Luyckx is van
dien aard, dat je de kans niet krijgt je
kop onnodig op te tillen. Om 01.50
Wervingsacties van het gewestelijk
arbeidsbureau in Den Burg hebben
ruim tweehonderd reacties van
werkzoekenden opgeleverd. Dankzij
dit extra aanbod van seizoenkrach
ten kon alleen al in de horecasector
het aantal openstaande vacatures
worden teruggebracht van 100 naar
40.
Aldus blijkt uit het overzicht van het
De Stichting voor maatschappelijk
werk in de kop van Noordholland
houdt wegens vakantie van 29 juli
tot en met 30 augustus 1991 geen
spreekuur op Texel. Gedurende deze
periode kan men zonder afspraak een
gesprek met een maatschappelijk
werkende hebben op het kantoor in
Den Helder, Spuistraat 3, en wel op
maandag, dinsdag, donderdag en vrij
dagmorgen van 9.00 tot 10.00 uur.
Voor telefonisch contact en voor het
maken van een afspraak kan men op
werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur
via het nummer van het kantoor op
Texel (14185) of rechtstreeks
(02230-15834) contact krijgen met
het kantoor in Den Helder.
aaien Peugeot. ..De kwaliteit is dan wel niet zo goed. maar hij brengt veel afwisse
lt het bijschrift in het plakboek van de ambulancedienst.
Bert Jas heeft berekend dat in 26
jaar 8678 personen zijn vervoerd.
Het aantal transporten steeg
drastisch: van 219 in 1966 tot 536
in 1990. Dit jaar ligt de ambulance
dienst alweer voor op het „schema"
van vorig jaar. zodat een nieuw re
cord in aantocht lijkt. Hoe komt dat?
Jas: „Ik denk door de vergrijzing. Het
aantal verkeersslachtoffers is namelijk
afgenomen in de loop der jaren, voor
al sinds de verplichtstelling van de
veiligheidsgordel en andere maatrege
len. Uit het verleden herinner ik me
klappers van ongelukken die je tegen
woordig eigenlijk nooit meer ziet."
„Mijn eerste ziekentransport dateert
zelfs uit 1960, dus ver voordat Smidt
op de ambulance ging rijden", weet
ze zich te herinneren. „Dat ging toen
onder de vlag van Teso, met Kees
Duinker aan het stuur. Daarna ben ik
te hooi en te gras als verpleegkundi
ge meegeweest, onder anderen met
Aris van Boven die toen het zieken-
vervoer voor Teso deed.
Ook bij Smidt, na 1 juli 1965, was
mevrouw Luyckx aanvankelijk niet
vast in dienst. „Destijds werd je door
de huisartsen ingeschakeld als het zo
uitkwam. Een vergoeding stond er
met tegenover. Pas toen er een
zwaar ongeluk gebeurde, waarbij Ma
ria de Graaf als verpleegkundige as
sisteerde, kwam daarin verandering.
De overkoepeling van vrouwenvereni
gingen mengde zich erin. De toenma
lige loco-burgemeester Daalder en de
latere wethouder Joustra toonden
zich daadkrachtige gemeentebestuur
ders, zodat de gemeente uiteindelijk
een lijst samenstelde met verpleeg
kundig personeel. Mijn naam stond
bovenaan."
Verbetering
Wat is er in de loop van de jaren zoal
verbeterd? Elly Luyckx: „Zonder twij
fel de belangrijkste verbetering was
de hartdefibrillator aan boord van de
ziekenwagen. Eindelijk was het toen
mogelijk mensen bewaakt weg te
brengen. Vóór die tijd waren de mo
gelijkheden summier. Wij waren de
eerste boven het Noordzeekanaal met
deze apparatuur. Ik volgde een cur
sus in het Wilhelmina Gasthuis in
Amsterdam om met het apparaat te
leren omgaan. Op een gegeven mo
ment was ik zó ver gevorderd, dat ik
zei: als er nu een hartstilstand aan de
orde is, durf ik het aan. Prompt
kwam er zo'n geval; gelukkig lukte
het, dus kon ik op de volgende cur
susdag van mijn ervaringen vertellen.
Daarmee was ook het nut van de
cursus bewezen, de eerste in zijn
soort, opgezet door de professor Dür-
rer. Heel leuk en leerzaam was dat."
Brancard
Een andere verbetering is de mobiele
brancard, waardoor het werk fysiek
minder zwaar is. Verpleegkundige
Trijn Troost: „Vóór 1981 moesten we
altijd dragen. Vooral in bungalowpar
ken en in duincampings was dat
terugkijkt, hebben we lange
brekkig moeten werken", blikt
nidt terug. In juli 1965, dus 26
Men, ging wijlen haar echt-
jToon Smidt de ambulance-
«erzorgen onder de vleugels
gemeente. Dat gebeurde
s gemeente het ziekenvervoer
m van Teso. Begonnen werd
in ongeschikt Peugeot-busje
jat uit 1966) en een oude
Inmiddels is de ambulance-
uitgegroeid tot een bedrijf
iee snelle, degelijke ziekenwa-
ijt moderne medische appara-
ediend door vier
igkundigen en vier chauffeurs.
I983 is het bedrijf in particu-
mden.
iblij dat we nu een particulie-
•rneming zijn", zegt Nel Smidt.
innen nu op eigen initiatief be-
wensen realiseren, al hebben
I vaak strijd moeten leveren
l ziekenfonds. Zo wilden we
gegeven moment air-
ining aan boord van de ambu-
kan zo'n aanschaf vergt een
tcussie. Zeker omdat we de
[uur eerst hadden aange-
en daarna pas vroegen om
wrangDe verstandhouding
t ziekenfonds is momenteel
ns perfect."
Wensen
ilt er zeker niets meer te wen-
(I Smidt: „O, jawel. Maar je
lellen dat Texel tot de beter in-
e ambulancediensten van het
ihoort. We hebben altijd onge-
het niveau van de GGD in
ilder gezeten. Ook hebben we
begin af met verpleegkundi-
werkt, in tegenstelling tot
|e diensten die nu nog EH-
aan boord hebben. Wel kan
nbulancedienst best nog extra
in gebruiken."
terreinwagen? „Die hebben
is inziens niet echt nodig. De
politiejeeps, waarmee je over-
t terrein kunt komen, kunnen
len vervoeren. Ook zullen we
srgeefs een beroep doen op
Eerste uur
van vrijwel het eerste
nevrouw Elly Luyckx-Bakker.
