Cfroen c^wuTtrJexels in het hart^
Populariteit musea
verder toegenomen
Texelse vredesboodschap
per fax naar Tbilisi
IN DIT NUMMER
Vuurwerkperikelen
Lemen vloer in museum
v> Indocr tennisbaan
De Koog in gebruik
8* Firma Ellen koopt TX 94
Quickynette in „grote"
handen
8* Waar bleven de
weeskinderen?
Geluidsoverlast
Diverse aanpassingen
voor minder-validen
Mest-nestzwammetje
op Texel gevonden
Liefst 333.000 bezoekers in 1991
„Groei Texel-bezoek
tevens zorgwekkend"
Status Georgië
bij dodenherdenking roept vragen op
OPGERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - NR 10645
VRIJDAG 3 JANUARI 1992
Voor advertenties, abonnementen, etc.
Langeveld en de Rooy B.v., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
telefoon 02220-12741, na 18.00 uur 14881. Telefax 02220-14111.
Redactie Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
02220-12741.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs ƒ43,95 per half jaar; Los ƒ1,20
Buiten werktijd deze week tot en met dinsdag a.s.
Frans Hopman, Pater Witteplein 27, Den Burg, telefoon 02220-15472
Het Texel-Georgië Kontakt (TGK) heeft per fax een indringende
boodschap naar hoofdstad Tbilisi verstuurd waarin de leiders
van het volk wordt gevraagd te stoppen met de gewelddadighe
den in Georgië. Ruim twintig sympathisanten, die zich op oude
jaarsdag bij de Georgische begraafplaats op de Hogeberg
verzamelden, ondertekenden de brief. Een ploeg van het NOS-
journaal rukte gelijktijdig uit naar Texel om filmopnamen te ma
ken op het kerkhof. Enkele Georgiërs, die zijn gestrand in ons
land, hesen er voor de camera hun nationale vlag.
De programmamakers vonden daar
mee een Nederlandse invalshoek op
de door gewelddadigheden geteister
de voormalige Sovjetrepubliek. ,,We
wisten dat Texel iets had met Geor
gië", verklaarde verslaggever Gerrie
Eickhof achteraf.
Door het uiteenvallen van de Sovjet
unie rijst de vraag welke gezagsdra-
Een 29-jarige bewoner van de Buy-
tengors had in de nacht van maan
dag op dinsdag zijn geluidsinstallatie
zo hard aanstaan dat buurtbewoners
de politie waarschuwden. De man
werd gesommeerd de muziek zachter
te zetten. Als hij binnen drie maan
den in dezelfde fout vervalt, wordt
zijn apparatuur in beslag genomen.
B en w willen komend jaar totaal bij
na ƒ11.000,- investeren in een betere
toegankelijkheid van diverse openbare
plaatsen voor minder-validen en
ouderen. Totaal zestien projecten, va
riërend van het verwijderen of marke
ren van hinderlijke paaltjes in -het
centrum van Den Burg tot het ver
vangen van het grindpad op het
Oosterender kerkhof door tegels. Het
college besloot af te zien van een
zelfde vervanging van het grindpad
op het kerkhof in De Cocksdorp, om
dat het daar geen gemeentelijk kerk
hof betreft. De kosten van die
aanpassing bedragen ƒ5.000,-.
Een zeldzame en bijzondere pad
destoel, het „mest-nest-
zwammetje", is onlangs op Texel
se bodem aangetroffen. Het be
kervormige, amper 2 mm brede
zwammetje, werd ontdekt in de
buitenste duinen bij Den Hoorn
en De Muy. De paddestoel dankt
zijn naam mede aan het feit dat
hij groeit op konijnekeutels. In
het bekertje bevinden zich „peri-
diolen" (eitjes), waar de sporen
in worden gevormd. Als een re
gendruppel op het bekertje valt,
spatten de eitjes uiteen en wor
den de sporen verspreid. Het
zwammetje wordt gekenmerkt
door de zwarte kleur van de eit
jes. Eerder werd deze soort in
Nederland alleen op Oostvoorne
en Zuidbeveland gevonden. Eén
van de twee nieuwe vindplaatsen
op Texel werd ontdekt tijdens
een natuurcursus onder auspiciën
van EcoMare. Cursusleider Arthur
Oosterbaan maakte bijgaande te
kening, voorstellende twee mest-
nestzwammetjes op een konijne
keutel, sterk vergroot.
gers de jaarlijkse dodenherdenking op
de Georgische begraafplaats zullen
bijwonen. Nog voordat Gorbatsjov
-zijn aftreden bekend maakte, trad de
gemeente, als eigenaar van de be
graafplaats daarover in contact met
het ministerie van Buitenlandse Za
ken. Wout Stam van de afdeling alge
mene zaken over dat overleg: „De
gemeente zal zich houden aan het
protocol van het ministerie. Op het
moment dat het gesprek tussen de
gemeente en Den Haag plaatsvond,
ging men er nog vanuit dat de
USSR-ambassade de Georgische be
langen in Nederland zou behartigen.
In dat geval zouden Sovjet
diplomaten naar Texel komen. Inmid
dels is de situatie veranderd, dus
wachten we de ontwikkelingen nog
maar even af."
Ambassade
Zelfs op de Sovjet-ambassade verke
ren de stafmedewerkers over de Ge
orgische kwestie in het ongewisse.
Ambassade-medewerker Soejazof:
„Georgië is momenteel een soeverei
ne staat en geen lid van het pas op
gerichte Gemenebest van
Onafhankelijk Staten. De republiek
Georgië wordt door onze ambassade
(Gemenebest) in Nederland dan ook
niet vertegenwoordigd. Misschien dat
over een maand de stabiliteit in het
land is hersteld, zodat deze onzekere
situatie kan veranderen. Als ambas
sade zullen wij het vraagstuk over de
herdenkingstradities bij de leiders van
het Gemenebest aan de orde stellen.
Nu weten wij nog niet hoe we verder
moeten." Soejazof, die van de
jongste ontwikkelingen in Georgië
door televisiebeelden op de hoogte
wordt gehouden, is onzeker over de
afloop van de belegering van het par
lement. „Het wordt spannend".
Medicijnen
Ook het Texel-Georgië Kontakt maakt
zich zorgen over de toestand in de
voormalig Sovjet-republiek.
Deze stichting heeft een uitwisse
lingsprogramma metGeorgië. Zo
stuurde de organisatie een honderdtal
kerstkaarten naar het land en staan
in de openbare bilbliotheek in Den
Burg honderd Russische nieuwjaars
groeten uitgestald. Het TGK, dat dit
jaar nog op Texel verzamelde goede
ren en medicijnen naar het land heeft
gebracht, is verbitterd over de huidi
ge bloedige strijd die in Georgië is
losgebrand. Het uitwisselingspro
gramma is door de gevechten in het
land al geruime tijd op een laag pitje
gezet. Voorzitter Maria de Graaf:
„Van hieruit kunnen we helaas weinig
doen, mede omdat de telefoonverbin
dingen met het land nagenoeg zijn
verbroken." Omdat faxverkeer wèl
mogelijk is, werd besloten een vre
desboodschap, per fax te verzenden.
Maria de Graaf: „We hebben de lei
ders van het Georgische volk drin
gend gevraagd de burgeroorlog te
beeïndigen en het doden van on-
schuldigen onmiddelijk te stoppen."
Gestrand
Een aantal in Nederland verblijvende
Georgiërs kan niet terug naar hun va
derland omdat de luchthavens zijn
gesloten. Eén van hen, Kacha Kiblit-
ze, verblijft bij kennissen in Noordhol
land en was dinsdagmorgen
uitgenodigd om voor de NOS-camera
de Georgische vlag te hijsen op de
begraafplaats op de Hogeberg. Hij
deed dat in het bijzijn van de even
eens gestrande David Shervashidze.
Deze Georgiër logeert momenteel bij
Kacha Kiblitze wordt op de Georgische begraafplaats voor het NOS-journaal geïnterviewd.
Jan Bakker van boerderij Alexander-
hoeve in de Prins Hendrikpolder.
Shervashidze kwam half november
voor vakantie naar Texel. „Toen ik
vertrok was de situatie in mijn land
nog rustig." In zijn woonplaats Tbilisi
vallen bij de bestorming van parle
mentsgebouw waarin president Gam-
sachourdia zich heeft verschanst,
vele doden. „Ik geloof niet dat mijn
familie direct gevaar loopt, maar door
de gebrekkige telefoonverbindingen
verkeer ik in onzekerheid. Het liefst
wil zo snel mogelijk weer terug naar
mijn land, dan weet ik tenminste ze
ker dat het goed met ze gaat. Vlieg
verkeer op omringende landen is
inderdaad wel mogelijk, maar dan
ben je nog niet zomaar in Tbilisi. Of
ik nu in een buurland of op Texel zit
maakt voor mij niet zoveel verschil. Ik
hoop, net als de meerderheid van de
Georgiërs, dat mijn land in de toe
komst net zo democratisch zal wor
den als Nederland." Shervashidze
(26), die al een retourticket op zak
heeft heeft geen idee hoe lang het
nog kan duren voordat hij weer naar
zijn vaderland kan terugkeren.
Experiment
De landbouwkundige kwam op uitno
diging van akkerbouwer Jan Bakker
naar Texel. Bakker bracht, vergezeld
van collega's Dirk Roeper (Aken-
buurt) en Bert Keijser (Ongeren) afge
lopen zomer een bezoek aan de
voormalige Sovjet republiek. Aardap
pelgroothandel Hettema had in Geor
gië een proefveld van zes hectare
geplant, waarop aardappelen worden
getest. De agrariërs was gevraagd de
Georgiërs advies te geven over de
teelt en oogst*Bakker: „Er stonden
zes soorten uitgeplant - van vroege
tot late rassen. Ze lijken goed te ge
dijen onder Georgische omstandighe
den. Helaas hebben ze zowel de
vroege als de latere soorten gelijktij
dig gerooid. Dat ging ten koste van
de groei. Dit jaar worden nog geen
Lees verder pagina 3
Met een niet voor mogelijk gehou
den score van 251.001 bezoekers
heeft EcoMare het jaar 1991 af
gesloten. Op de laatste dag van het
oude jaar werd de 250.000e, het
echtpaar Hagdorn uit Oegstgeest,
begroet. Ook de andere musea op
het eiland (Agrarisch Museum,
Maritiem- en Juttersmuseum en
Oudheidkamer) hebben een uitste
kend jaar achter de rug. Totaal ver
welkomden de vier Texelse musea
ongeveer 333.000 belangstellenden,
tegen 290.000 in 1990.
Aan de ene kant toont directeur Jan
Kuiper van de Stichting Texels Mu
seum (STM) zich verheugd over de
stijgende bezoekersaantallen, ander
zijds baren ze hem zorgen. „Vanuit
de stichting vinden we dat de groei
van het Texel-bezoek zorgwekkende
vormen aanneemt. Ons doel is zoveel
mogelijk mensen te informeren, maar
de keerzijde is dat de druk op de
Texelse natuur steeds groter wordt
als gevolg van de seizoenverbreding.
Tegelijkertijd heeft Staatsbosbeheer
wegens bezuinigingen minder bewa
kers rondlopen. Op het oog kun je al
merken dat er sprake is van een ach
teruitgang. In de zes jaar dat ik op
Texel woon, zijn in de duinen in de
buurt wilde paden ontstaan en zie je
minder ondergroei in het bos."
Kuiper vindt daarom maatregelen
noodzakelijk. Hij pleit voor het terug
dringen van het maximum aantal toe
ristische slaapplaatsen van 47.000
tot een veel lager aantal, bijvoorbeeld
35.000. „Niet om te pesten, maar
om het kapitaal te behouden. We
mogen ons best eens realiseren dat
natuurbehoud ook een economisch
belang is; voor veel toeristen is het
de belangrijkste reden om naar Texel
te komen. Voor de politiek is het
noodzakelijk om de discussie aan te
gaan."
Méér excursies?
Daarnaast onderneemt EcoMare po
gingen om het bezoek aan natuurge
bieden in goede banen te leiden. Met
Staatsbosbeheer zijn gesprekken
gaande om het excursie-aanbod te
Het echtpaar Hagdorn uit Oegstgeest. dat als 250.000e de EcoMare-kassa passeerde, mocht
aan de hand van zeehondenverzorger Henk Brugge een kijkje achter de schermen nemen. Hier
wordt uitleg gegeven bij de bakken waar makreel wordt ontdooid. Verder mocht het echtpaar
zelf zeehonden voeren en kreeg het een tas met promotiemateriaal, zoals posters en een video
band. /Foto Frans Hopman)
vergroten. „Het maximum van 7.000
deelnemers per seizoen is te krap.
We moeten proberen om aan de
vraag van het publiek te voldoen.
Dan kun je ook ter plekke laten zien
waarom mensen in bepaalde gebie
den op dit eiland niet mogen ko
men", aldus Kuiper. Ook heeft
EcoMare bij Staatsbosbeheer aange
drongen op méér bewakers.
Enorm
Voor EcoMare betekent het recordbe-
zoek een enorme stijging in vergelij
king met een jaar geleden, toen de
teller stopte bij het -overigens al
formidabele- aantal van 216.038.
Twee jaar geleden werd voor het
eerst de 200.000-grens gepasseerd.
Daarmee is het aantal bezoekers veel
harder gegroeid dan het toerisme
naar Texel in dezelfde periode. Ook
landelijke trend inzake museumbe-
zoek blijft ver bij de Texelse cijfers
achter. De groei deed zich vooral
voor in het voor- en naseizoen. Het
bezoek in de zomermaanden bleef
ongeveer op hetzelfde hoge peil. Kui
per: „Inmiddels is EcoMare het groot
ste natuur- en milieucentrum van
Nederland. Qua bezoekersaantal is
het vergelijkbaar met het Zuiderzee
museum in Enkhuizen, hoewel dat
landelijk nog altijd bekender is."
Beloning
Het Maritiem en Jutters Museum
(MJM) zag het afgelopen jaar de durf
om te moderniseren en uit te breiden
beloond met 67.143 bezoekers, een
nieuw record. Ook in Oudeschild lijkt
het einde van de groei nog niet zicht.
In 1990 passeerden nog 59.785
mensen de kassa ep in 1989 50.606,
nadat het bezoekersaantal jarenlang
rond de 40.000 had gezweefd. De
sprong voorwaarts is mede het ge
volg van een ruimere openstellingspe
riode. Het MJM was tot een paar
jaar geleden van november tot april
gesloten, maar ontvangt tegenwoor
dig het hele jaar door bezoekers.
Vrijwilligers
De Oudheidkamer, die net als EcoMa
re en het MJM behoort tot de Stich
ting Texels Museum, maakte in 1990
een enorme groei door en heeft de
belangstelling in 1991 weten vast te
houden. Welgeteld 7.525 personen
namen een kijkje in het statige pand
aan de Stenenplaats, een toename
van 356. In vergelijking met de twee
grote broers geen cijfers om van ach
terover te vallen, maar als wordt be
dacht dat het bezoekersaantal in de
jaren tachtig daalde tot een diepte
punt van 3.000, dan is dit een resul
taat om tevreden over te zijn. En dat
is STM-directeur Jan Kuiper dan ook.
Hij schuift de eer onmiddellijk door
naar de vaste groep vrijwilligers.
„Zonder hen zou de Oudheidkamer
minder vaak open zijn of zelfs dicht
moeten. Van de lage entreegelden
kunnen we geen suppoosten betalen.
Het is een fijne groep, waarin weinig
verloop zit."
Agrarisch Museum
Van het Agrarisch Museum in De
Waal zijn nog geen exacte cijfers be
kend, maar voorzitter Joh. C. Roeper
weet dat het record van vorig jaar
(ruim 7.000 bezoekers) met enkele
honderden is overtroffen. „Een prima
resultaat, zeker als je bedenkt dat we
met Pasen nog niet geopend waren,
omdat de verbouwing toen nog niet
achter de rug was. De zomer liet het
bekende beeld zien, maar het nasei
zoen was geweldig." Volgens Roeper
vaart het Waalder museum wel bij de
landelijke Museumjaarkaart en de
Texelse Meermuseumkaart. „Die zor
gen absoluut voor méér bezoekers.
Veel mensen willen hun kaart graag
volmaken."
Het Agrarisch Museum, dat geen
vaste kracht in dienst heeft, maar op
een groep van ongeveer veertien vrij
willigers draait, wil het komende sei
zoen nadrukkelijk aan de weg
timmeren. Voor het eerst zal een
thema-tentoonstelling te zien zijn,
met als onderwerp de Texelse akker
bouw. Ook wordt de dia-voorstelling
vernieuwd. Roeper: „Nu kunnen er
duizend bezoekers méér komen....
Daarnaast hoop ik dat het museum
dit jaar de beschikking krijgt over be
heerders. We zoeken nog één of
twee personen, die drie dagen per
week van 10.00 tot 17.00 uur aan
wezig willen zijn."