WEEKEND
Wat zijn uw plannen
voor vandaag?
Emigrant Donald de Vrind
HORSZEL
IN DIT NUMMER
PORTEMONNEE
WINKEL
Arendsen exposeert
Franse landschappen
Lezing over
sterreneilanden
Texelse wint
camcorder
VRIJDAG 24 JANUARI 1992
PAGINA 5
„WEET |E NOG DIE TIJD VAN VROEGER"
Deze portretten zijn in het bezit van
Hans Witte uit de Waalderstraat. Hij wil
graag weten wie deze mensen zijn. Wie
ze herkent kan bellen naar 15654.
De volgende ruilbeursavond van de ver
zamelaars van de Historische Vereniging
's op dinsdag om 20.00 uur in d'Ouwe
Ulo.
We zijn geen snelle beslissers. Voordat er spulten weggegooid worden, blijven
ze eerst een jaar of vijf in quarantaine op zolder. Omdat het daar al lang vol
is, kan er alleen iets nieuws bij als er iets ouds tevoorschijn wordt gehaald. Zo
treffen we de portemonnee aan. Een van de kinderen wil hem graag hebben
omdat de zijne versleten is. Dat mag. Zijn hedendaagse inhoud wordt op tafel
gelegd: geld natuurlijk, een OV-jaarkaart, een toegangsbewijs voor de 'Urban
Dance Squod', oude boodschappenbriefjes en adressen van plotselinge en
weer vergeten kennissen. Het is de traditionele portemonnee inhoud. Dan
wordt de oude bekeken. Een wereld komt terug. Ook een entreebiljet: „Bewijs
van toegang voor de Toneelavond van de R.H.B.S. Texel in 'De Oranjeboom'
te Den Burg, kosten: f2,-". Het groene kaartje van de N.V. T.E.S.O. biedt een
enkele reis van Den Burg naar 't Horntje (of omgekeerd) voor f 0,50. Het stads
verkeer Den Helder doet het voor dertig cent, maar 'onderbreking van de reis
is niet geoorloofd'. Het boodschappenlijstje vraagt om twee paar nylons, een
ons kattendrop en „voor f2,- sinaasappelen". Een rekeningetje verantwoordt
bij Bakker's Ijzerhandel de aankoop van een zeepdoos voor 28 cent. Een hand
geschreven uitnodiging: „op 5 januari begint de veldhockey op het veld achter
het Rode Kruisgebouw, op de Witte Kruislaan". Het adres van Joachim Jakobs
(Deutschland), wiens gezicht al lang uit de herinnering is verdwenen. „Was er
ook geld", zult u zich gretig afvragen. Jawel. We hebben het blauwe bankbiljet
van f2,50,- ingelijst. De portemonnee heeft een nieuwe bestemming, maar de
inhoud gaat terug in quarantaine.
D. WITTE ROEPER
Hebben hooggeplaatste bestuurders
en topambtenaren een betere kijk
op de toekomstige ontwikkelingen
en weten zij daarom alleen wat
goed is voor de mensen op het
eilandHebben zij vanaf hun verhe
ven posities meer overzicht dan die
arme stakkers die verblind zwoegen
voor het dagelijks bestaanAls zij
gelijk hebben moet er onmiddellijk
een tweede winkelcentrum verrijzen
op het Stappeland in De Koog. Men
heeft immers berekend dat het
kan! De Rabo-directeur weet wel be
ter. Van alle kanten wordt heftig ge
protesteerd. Heeft De Koog
werkelijk behoefte aan die uitbrei
ding van het winkelbestand? Wel
nee! De huidige situatie vraagt wèl
om verbeteringen, zodat de
Dorpsstraat niet uitsluitend in het
topseizoen aantrekkelijk lijkt. Bouw
ook „gewone" huizen voor „gewo
ne" mensen voor permanente bewo
ning. Het Texelse Zandvoort moet
een écht leefbaar dorp worden en
dan groeien de voorzieningen van
zelf mee. Zie ook het grote verschil
in koopgedrag van het winkelend
publiek in De Koog en Den Burg. Je
hebt geen duur onderzoek nodig
om daar iets van te leren. Géén
nieuwe winter-winkel leeg
stand in De Koog. Kom eens van die
hoge zetels af en ontdek wat voor
werk er nog meer aan de winkel is...
Horszei
dio. Op zich tot tevredenheid, maar niet
met de bedoeling om er nog eens twintig
jaar te blijven. Ik zie verder weinig ont
plooiing op dit eiland, dus dan maar een
eiland aan de andere kant van de wereld.
Uiteindelijk zal ik daar toch wel met fo
tografie aan de gang willen, een winkel
als economische ondergrond en daar
naast fotografisch creatief bezig zijn,
maar ik waak er voor om me daar teveel
illusies over te maken. Je moet er met
een ,,open mind" naar toe gaan en dan
de kansen grijpen. Als je nu al een rich
ting hebt gekozen, kun je niet meer open
kijken."
Donald de Vrind heeft een zeer brede
belangstelling. Ook dat onderscheidt
hem van thuisblijvers. Fietsen heeft zijn
aandacht en daarom heeft hij een jaar
lang stage gelopen bij Cees Ran: „Daar
door heb ik een ondergrond, kennis,
waarmee ik ook economisch iets zou
kunnen doen. In Nieuw-Zeeland ga ik
eerst een maand fietsen. Je wordt door
fietsen met jezelf geconfronteerd, het is
een lichamelijke inspanning en je ziet
het land intensief. Ik hou van de onzeker
heid van vertrekken en niet weten waar
je 's avonds aankomt." Zijn uit Neder
land meegenomen fiets is ook vrijwel het
enige bezit. Bewust heeft hij nooit een
huis gekocht, nooit een auto gehad: „Nu
ik verhuis blijkt eens te meer dat ik prak
tisch geen spullen heb. In dat soort luxes
heb ik nooit geïnvesteerd. Als ik plotse
ling weg wil, om welke reden dan ook,
dan moet ik niet geremd worden door
het luxe probleem van eerst mijn huis
verkopen. We hebben in Nederland over
het algemeen een goed salaris en uitste
kende voorzieningen. Het lijkt wel of dat
alleen maar heeft geleid tot een voor
zichtiger levensstijl, terwijl juist nu ieder
een de gelegenheid heeft om te doen
wat-ie wil. Ik wil liever als een kind
nieuwsgierig zijn en ontdekken. Er kan je
nauwelijks iets gebeuren. Vroeger kon je
zeggen dat je geen geld had. Excuses nu
zijn niet reëel."
„Mensen die roepen: ja, die jongens
droom om te reizen vervul ik wel als ik
65 ben, doen het dan ook niet. Je moet
doen waarvan je denkt dat je het moet
doen en verder niet zeuren."
Donald de Vrind, op zoek naar andere eenzaamheid
Door Wop Rienks
Lopend door de Weverstraat kom je een pamflet van „Loesje" tegen: „Het was op zo'n dag
als deze dat Marco Polo naar China vertrok. Wat zijn jouw plannen voor vandaag?" De tekst
is emigrant Donald de Vrind uit het hart gegrepen. Over een week vertrekt hij naar Nieuw-
Zeeland, waarschijnlijk voorgoed. „Niet uit onvrede", zegt hij, „en ik weet dat drie van de
tien mensen terug komen. Misschien dat ik over vijf jaar kom vertellen waarom het me is
tegengevallen. Ik ben me ervan bewust dat je je leven daar ook weer in een sleur kunt laten
ontaarden. Hier heb ik nu het gevoel onder een deken te zitten. Daar kan je alleen onder
vandaan als je in actie komt".
Hoewel Donald het zelf anders ervaart,
kan hij nauwelijks van saaiheid beschul
digd worden. Hij volgde een fotografi
sche opleiding aan de MTS in Den Haag
en kreeg vervolgens een baan met een
huis erbij aangeboden bij Nauta op
Texel. Na twee jaar werken vond hij dat
het leven meer te bieden had en begon
hij te reizen zonder specifiek doel: „Ik
stapte het reisbureau binnen met wat
spaargeld en vroeg waar ik voor dat be
drag naar toe kon. Het werd Egypte."
Hij werkte drie zomers in Amerikaanse
kinderkampen: „Vaders en moeders gin
gen zelf op reis, de kinderen in een
kamp. Meneer en mevrouw Bacardi, van
de rum inderdaad, kwamen zelf de kin
deren brengen in zo'n lange filmster
limousine."
REIZEN
Drie maanden werkte hij als leraar En
gels in Mexico: „Hoewel onbevoegd kon
ik aan de slag bij fabrieken, die hun
werknemers verplicht twee uur per dag
Engelse les lieten geven. Er was een
schreeuwend tekort aan leerkrachten."
Hij werkte in Nigaragua en Costa Rica,
reisde naar China, Mongolië en Tibet:
„De hoofdstad Lhasa ligt op 4000 meter
hoogte. De bodem bestaat uit rotsen en
omdat de stad boven de boomgrens ligt,
is er geen brandhout. De doden worden
niet begraven en evenmin verbrand. Wat
te doen na overlijden? Op vijftien meter
afstand zag ik hoe een lijk door „begrafe
nisondernemers" in kleine stukjes werd
gesneden. Toen riepen ze en kwamen de
gieren. Na een half uur was het lijk weg."
„Eén van de dingen die je daar als gelovi
ge hoort te doen is een bedevaart maken
naar Lhasa. Dat kan wel 1500 kilometer
zijn. Lopend. De pelgrims hebben lange
leren schorten aan. Ze doen twee passen
en werpen zich dan languit op de grond.
Staan op, doen weer twee passen en wer
pen zich weer op de grond. Zo gaan ze
naar Lhasa, dat 1500 kilometer verder
ligt. Als je dat soort dingen hebt gezien,
komt je leven hier wel in een ander dag
licht te staan."
NATUUR
Het reizen heeft er altijd al ingezeten;
niet blijven op de plaats waar je bent ge
boren. Donald ziet het verwerven van
bezit niet als levensvervulling. Emigreren
is bovendien heel anders geworden dan
vroeger. Toen ging je weg omdat hier de
toestand uitzichtloos was. Je mocht niks
meenemen, ging op een schip, kwam
daar meestal in een kamp te zitten. Als je
geluk had, dan maakte je het en kon rijk
worden. Het weggaan was econonomi-
sche noodzaak en direct gevolg was dat
economisch slagen het doel was. Je ver
brak vrijwel alle banden met een „thuis".
Nu stap je op een vliegtuig en 24 uur la
ter ben je aan de andere kant van de we
reld met alle communicatiemiddelen om
voeling te houden met waar je vandaan
kwam: „Emigreren is nog steeds een be
laden term die ik niet zo op mij vind
slaan. Als ik in Maastricht ging werken
zou ik ook een heleboel mensen niet
meer zien. Het enige verschil is dat het
een ander taalgebied is. Je levensruimte
is tegenwoordig nu eenmaal groter dan
vroeger. Natuurlijk ga ik idealistisch daar
naar toe. Hoewel Texel gunstig afsteekt,
ga ik ook naar Nieuw-Zeeland om de na
tuur. Daar is in tegenstelling tot hier nog
weinig sprake van menselijk ingrijpen. Ik
ga niet uit onvrede als wel dat m'n leven
en functioneren daar in een ruimer kader
komt."
Nieuw-Zeeland is gemakkelijk binnen te
komen voor Nederlanders. Je moet jon
ger zijn dan 45 en arbeidsbemiddelbaar,
dat wil zeggen dat er behoorlijke vooruit
zichten moeten zijn om daar econo
misch mee te draaien. Het idee om juist
dit land te kiezen kwam van de vriendin
van Donald de Vrind. Die heeft een jaar
of zeven in Australië gewoond en wil
graag vanuit Nederland weer terug naar
die kant van de wereld. Ze hebben bo
vendien een aantal kennissen, ex-
Texelaars Louis de Lussanet en Marijke
Beumkes: „Die hebben me een kamer
aangeboden en daar kan ik als borden
wasser aan de slag. Elke miljonair is be
gonnen als krantenjongen of borden
wasser, dus wat dat betreft ligt er een gro
te toekomst voor me open. Ik besef dat
de eerste jaren economisch op een lager
niveau zullen liggen dan ik hier gewend
ben. Dat is vaak het probleem van emi
granten geweest. Hier hadden ze een
aardige opleiding en een behoorlijk in
komen. Ze kwamen er later pas achter
dat men in dat andere land niet op ze zat
te wachten. Dan komen ze vaak na een
paar jaar terug. Daar moet je reëel in
zijn."
FOTO'S
Een van de meest inspirerende activitei
ten op Texel is de fotoclub en ook een
aantal goede vrinden zal hij missen. Het
is niet genoeg om hem hier te binden:
„Voor de club heb ik iets achtergelaten.
Ik heb mezelf gefotografeerd tegen een
zwarte achtergrond, toen het rolletje te
ruggedraaid en opnieuw gebruikt voor
het nemen van Texelse landschappen.
Het resultaat is aardig geworden; land
schappen met mezelf daarin, soms wat
duidelijker, maar meestal vaag. Zo ben ik
straks wel weg, maar ook nog een beetje
hier. Dat geeft me veel voldoening. Ik
werk twaalf en een halfjaar bij Nauta au-
Daverende feestavond Alweer krukels en
voor prijswinnaars garnen van Harry
Nauta breidt uit -v- Kleinkunst in Klif 12
Henk ArendsenHoe leger, hoe beter."
I Door Frans Hopman
i Henk Arendsen als landschapsschilder?
Wie het moderne werk van deze teken
leraar/kunstenaar uit Den Burg kent, zal
van verbazing steil achterover vallen.
Arendsen zou echter zichzelf niet zijn
als hij niet had geprobeerd om het Zuid-
Franse land weer te geven in abstracte
beelden. Het resultaat, een collectie
kleine tekeningen en aquarellen, is on
der de dubbelzinnige titel „Vakantie
werk" te zien in atelier Jan Bruin aan de
Gasthuisstraat.
Tot twee jaar geleden had Arendsen een
zekere weerzin tegen het schilderen van
landschappen. Tijdens een vakantie in
Zuidfrankrijk doorbrak hij die gedachte.
„En het is me wonderwel bevallen",
voegt hij er direct aan toe. „Het was wel
een hele omschakeling. Meestal schilder
Wie weet wat sterreneilanden zijn? Cees
j Ribbens legt dat uit op dinsdag om 20.00
uur in EcoMare. Op uitnodiging van het
J 'VN vertelt hij over sterren en andere
j kosmische zaken, ledereen is welkom,
i entree (incl. consumptie) f3,50 voor
j IVN-leden en f5,- voor mensen die geen
j lid zijn. Wie meer informatie wil hebben
kan bellen naar 14259.
Astrid Eelman uit Oosterend heeft een
camcorder gewonnen met een slagzin-
nenwedstrijd van Campina Melkunie. De
prijs werd woensdag uitgereikt in de A-
markt van G. Koot.
ik beelden die in mijn hoofd zitten, maar
eigenlijk nooit vanuit de aanschouwing.
En als je dan, zoals ik, geen natuurge
trouwe weergave wilt maken, maak je
het jezelf knap moeilijk." Arendsen trok
vanaf de camping de omgeving in, op
zoek naar mooie plekjes. „Vervolgens is
het een kwestie van zitten en kijken. Net
zolang keuzes maken, wat moet er
beslist wèl op en wat niet, tot je de essen
tie van een landschap heb gevonden.
Soms kun je dat met niet meer dan drie
gekleurde lijnen aangeven, de rest is
franje die je weg kunt laten."
Hoe minder kleur en lijnen Arendsen
nodig heeft om de essentie aan te geven,
hoe liever het hem is. „Hoe leger, hoe
beter." Het werk vertoont dan ook veel
witte plekken en wijkt volkomen af van
traditionele landschapsschilderijen. Vol
gens Wop Rienks, die de expositie open
de, komt Arendsen met zijn interpretatie
echter dichterbij de realiteit dan schil
ders die een zuivere weergave van de
zichtbare werkelijkheid nastreven. „Op
de oude manier landschappen schilde
ren is een voorbije visie op de natuur.
Niet het resultaat van een hernieuwd,
persoonlijk natuurcontact, maar slechts
overgenomen uit vroeger tijd." Wie wil
kennismaken met het „nieuwe realisme"
kan nog tot met volgende week terecht.