Foster Parents Plan-bus
twee weken op Texel
FILM
m
Jam in opent deuren
in Weverstraat
WEEKEND
IE6WAGEN
Gemeente contra Teso
Dagvullend programma voor basisscholen
BERK HT L IT DE RUIMTE
LEZERS-SCHRIJVEN
Vrijdag de dertiende
Eb en vloed
1L VRIJDAG 13 MAART 1992
PAGINA 11
Door Marija Westerlaken
Een nieuwe zaak in de Weverstraat, in
het voormalige pand van boekhouder
Room. Het suikerpaleis Jamin: een zee
van licht en ruimte - en vooral snoepjes,
veel snoepjes!
Begin maart heeft het Helderse echtpaar
Koopmans de winkel geopend. Ze fran-
chisen; zijn eigenaar van de zaak, maar
voeren de naam en het assortiment van
Jamin. De koekjesgigant met het wat ou
derwetse imago heeft een grondig markt
onderzoek verricht voor het bedrijf hier
werd gevestigd.
Naast het assortiment koekjes, snoepjes,
chocolaatjes en dropjes (zelf afwegen)
worden steeds meer cadeau-artikelen
verkocht die mevrouw Koopmans zelf
maakt; o.a. spekbeesten en met zoetighe
den gevulde bekers met opschrift. In een
hoek van de winkel staan diverse losse
bakken op kindergrijp-hoogte waaruit
losse snoepjes worden verkocht die in
prijs variëren van vijf cent tot een paar
dubbeltjes. Dat is nou echte nostalgie en
vaak nog zonder kleurstof ook.
Het echtpaar Koopmans voert ook een
Jaminzaak in Den Helder. Aan Texel
moeten ze nog een beetje wennen, maar
ze zien de toekomst rooskleurig tege
moet. „Pasen is voor ons de beste tijd,
hoogseizoen eigenlijk", aldus mevrouw
Koopmans. Een goed begin dus.
G
&E.NT VEEL TE HOOG
KüFFiê.
Door Ruud Nooy
Van 16 tot en met 27 maart bezoekt de
Foster Parents Plan-informatiebus de
Texelse basisscholen. Onder het motto
„Een hele dag in de slag met Foster Pa
rents Plan" is een programma ontwik
keld voor alle groepen van de
basisschool. Het doel is de kinderen op
speelse wijze te informeren over andere
culturen, gebruiken en leefgewoonten
van mensen in ontwikkelingslanden.
De FPP-bus is al eerder op het eiland ge
weest. In het najaar van 1990 nam de
Bruinvisschool het initiatief om een pro
ject op te zetten samen met Foster Pa
rents Plan. Ria Visser, directrice van De
Bruinvis: „In het kader van de sociale
ontwikkeling van de kinderen hebben
we toen gekozen voor zo'n project. We
hebben als school twee kinderen gea
dopteerd, Ronel en Gilma, een jongen
een meisje. Beiden zijn afkomstig uit
de Filippijnen. Iedere maand wordt door
de kinderen van de school f90,
gespaard. Regelmatig wisselen we brie
ven en tekeningen uit."
Ria Visser heeft geregeld contact met de
organisatie van FPP en opperde het idee
de informatie-bus voor langere tijd naar
Texel te halen. De meeste basisscholen
zullen de komende weken van de bus
gebruik maken. Ria Visser: „Iedere
school is vrij om op eigen wijze om te
i met het informatiemateriaal dat
aanwezig is in de bus".
Wat is Foster rents Plan
Foster Parents Plan is een humanitaire,
internationale ontwikkelingsorganisatie
zonder politieke of godsdienstige
doelstellingen, die zich sinds 1937 inzet
voor hulpverlening aan kansarme kinde
ren door middel van financiële adoptie.
Momenteel worden in 26 ontwikke-
PROGRAMMA RADIO LEXEI
Het bezoekrooster van de FFP-bus
is als volgt:
Maandag 16-3 Kompasschool; dins
dag 17-3 J.P. Thijsseschool; woens
dag 18-3 Jozefschool; donderdag
19-3 Strijbosschool; vrijdag 20-3 Ja
cob Daalderschool; maandag 23-3
Redmer IJskaschool; dinsdag 24-3
Jan Drijverschool; woensdag 25-3
Durperhonk; donderdag 26-3
School met de Bijbel; vrijdag 27-3
Lubertischool. Bovendien staat de
bus op woensdag 18-3 's middags op
de Groeneplaats. Het ligt in de be
doeling dat FFP-vrijwilligers deze
middag in de bus aanwezig zijn om
belangstellenden deskundig te in
formeren.
de hoogste groepen is een speurtocht
ontwikkeld waarmee zij kunnen ken
nismaken met het werk van Foster Pa
rents Plan in de diverse
ontwikkelingslanden. Bij iedere deelne
mende school is de informatiebus de he
le dag aanwezig. Belangstellende ouders
kunnen tussen de middag eventueel een
kijkje nemen. Informatie is verkrijgbaar
bij de basisscholen.
lingslanden naast individuele ondersteu
ning en begeleiding van families, vooral
gemeenschapsprojecten uitgevoerd ter
verbetering van delevensomstandighe
den van het kind. Het gaat er in eerste
plaats om de basisbehoeften, zoals voe
ding, onderdak, gezondheid en onder
wijs veilig te stellen.
DE INFORMATIEBUS
Speciaal voorde leerlingen van het basis
onderwijs is een dagvullend programma
samengesteld. Voor iedere groep is er
een leskist. Deze zit vol met door het
Foster Parents Plan ontwikkelde spelle
tjes en materialen uit Derde Wereldlan
den. Zo kunnen de kinderen pindakoek
jes bakken, spelletjes uit India en Sri
Lanka spelen of zich als een echte India
se vrouw verkleden. Ook is er een Derde
Wereld Memory. Voor de leerlingen van
Dag van Jezus
en de twaalven.
Hij de éne,
die de drie is in de hemel;
en de som van vier
van al het geschapene.
Zoon van God,
die de tien woorden sprak.
Zoon van mensen,
uit een vader en een moeder.
Die het op vrijdag
voorgoed volbracht.
Jan C. Brouwer
Zuid Haffel 29.
Door Cees Ribbens
Dat de Maan op de één of andere ma
nier te maken heeft met de eb- en vloed
beweging van de zee weet iedereen.
Maar hoe dat precies in elkaar zit? Bij
nadere bestudering blijkt het een be
hoorlijk ingewikkelde zaak te zijn, die
overigens, ook zonder wiskundige for
mules, wel te begrijpen is, als we het
maar een beetje systematisch aan
pakken.
Het begint allemaal bij de zwaartekracht.
De aarde trekt de Maan aan; als dat niet
zo was zou die niet zo keurig zijn baan
tjes om de aarde blijven draaien. Omge
keerd trekt de Maan ook de aarde aan.
Nu is de sterkte van die aantrekkings
kracht afhankelijk van de afstand. Hoe
verder weg hoe zwakker de kracht. Dus
de Maan trekt het hardst aan dat deel van
de aarde dat het dichtst bij, is. Het gevolg
daarvan is dat de aarde een beetje wordt
uitgerekt in de richting van de Maan. Een
heel klein beetje maar, want de aarde is
nogal stijf. Water geeft gemakkelijker ge
hoor aan deze kracht en daarom ontstaat
er in de richting van de Maan, maar ook
in de tegengestelde richting, een bult in
de zee, de zogenaamde getijgolf. In fi
guur 1 is dat, zwaar overdreven, in beeld
gebracht. Bij de punten A en B is het dus
hoog water en bij C en D laagwater.
Nu draait de aarde om zijn as, sneller
dan de Maan in zijn baan, dus die getij-
golf verplaatst zich over het aardopper
vlak, in Westelijke richting. Twee maal
per etmaal passeert die ons dus, om pre
cies te zijn: twee maal in de 24 uur en 50
minuten, de Maan is namelijk na 24 uur
ook wat verder in zijn baan opgescho
ven. Twee tijdstippen van hoog water
(HW) liggen daarom 12 uur en 25 minu
ten uit elkaar (ongeveer). De ene keer is
dat als de Maan ter plekke precies in het
Zuiden staat, dus zo hoog mogelijk bo
ven de horizon, de andere keer bijna
12'/2 uur later.
RADIO TEXEL
1
De programma's van Radio Texel wor
den een dag later tussen 11.00 en 13.00
uur op de kabel herhaald (op 100.2 FM).
Dinsdag tot en met vrijdag worden de
programma's van de vorige avond nog
maals uitgezonden. Maandag de pro
gramma's Vlaswiek en Natuurwijzer.
VRIJDAG
'8.00 u. Elck wat wils. Verzoekplatenprogramma
m.m.v. Wim en Corrie Witte, Rensje
Halsema. Techniek: Hannie van der Vis.
'"0 u. Tot achten. Muziekspecial door
Magreet van Heerwaarden, Hannie van
der Vis, Rensje Halsema en Gea Vlas.
u. Friday Night Fever! Muziek en
verkiezing van de Texel Tip, de ToplO
van de dansbare 21, de hamerplaat en
de zwansplaat door Niels van Heer-
waarden.
«00 u. Einde.
14.00 u. Onzin op zaterdag. Satirisch
programma m.m.v. Bob en Buitenzorg.
Presentatie en techniek Clarck de Boer.
16.00 u. Wat. muziek, Wild, Aantrekkelijk en
Trendy door Frank en Joost.
17.00 u. Terug in de tijd.
Muziek uit de jaren '50, '60, '70 en '80.
Presentatie en techniek Theo Bakker.
met o.a. de LP „Tijd voor teenagers" en
een special over de Buddy Holly.
18.00 u. De dansbare 21. Muziek en
popjournaal m.m.v. Maurits Witte,
emko Veeger, Alfons Witte.
20.00 u. The Musiccube. Muziek door Peter
van der Stuis en Jeroen Wijdogen.
22.00 u. Einde.
ZONDAG
9.00 u. Klassiek op zondag.
Klassieke muziek m.m.v. Roelie Bakker,
Martin de Weijer, Arie Blom.
10.00 u. Kerkdienst vanuit de Doopsgezinde
kerk te Den Burg. Techniek: Wim van
Leersum en Math van Beek.
saterdag
'200 i
Typisch Texel. Texel-agenda en muziek
door Bert Heitink.
Bedrijven voor bedrijven.
Vacaturebank met de rubrieken handel,
horeca, verzorging, bouw, installatie
techniek, landbouw en overig. Muziek.
Door Martin de Wit.
Goedemiddag Texel. Dier van de
week, Weetje van de week en felicita
ties door Johan Reuvers en Dirk Jan
Kooiman. Luisteraars kunnen om 12.00
uur bellen naar Radio Texel (12199) om
te melden wie vandaag jarig is. De jari
ge wordt gebeld en komt in de uit
zending.
11.00 u. Vlaswiek. Muziek en poëzie,
presentatie en techniek Wil Beers en
Willem van Leersum. Deze week de ge
dichten „\borjaar" en „Lente" uit de
bundel „Even pauze" van Jouke Minke-
ma. Hierbij wordt bijpassende muziek
gedraaid.
12.00 u. Natuurwijzer. Informatief natuur
programma. Presentatie Mark Lavaleije
en Arthur Oosterbaan, techniek: Max
Kok.
Onderwerp deze week: „Grote walvis
sen." Terugblik op de walvisvaart vanaf
Texel in het verleden. Informatie over en
onderzoek naar in Nederland aan
gespoelde walvissen. Welke soorten zijn
er en hoe leven ze.
Verder actueel Texels natuurnieuws door
Sietske Dijksen.
13.00 u. Ballroom en Latin. Dansmuziek
met uitleg door Max en Tineke Kok.
Onderwerp deze week: Maatgevoel.
Denkt u ook dat u dat niet hebt en dus
niet kunt dansenMax Kok legt u uit
hoe u bij diverse dansen dit probleem
makkelijk kunt omzeilen!
14.00 u. Een plaatje voor een praatje.
Belprogramma door Wim van Leersum.
Luisteraars kunnen bellen met Willem
over wat ze gevonden of verloren heb
ben of over wat ze op hun hart hebben.
Gasten met hun eigen muziek-keuze.
15.00 u. Nonstop Nederlandstalig. Hollands
repertoire door Wim van Leersum.
16.00 u. Sport Lokaal. Sportverslagen en
interviews m.m.v. Lia en Marco van
Leersum, Trea van Leeuwen, Gerrit Ver
hoeven. Techniek: Piet Cornelisse; tech
niek op lokatie: Jeroen Haak.
18.00 u. Time Traveling.
Muziekreis door de tijd, van de jaren
zestig tot en met de allernieuwste hits,
door Herko van Heerwaarden.
19.00 u. Lokaal Kabaal. Jeugdprogramma. Presen
tatie en muziekredactie Anneke Witte
en Karen Terpstra. Raad- en belspel met
muziekfragmenten en prijzen door Lon-
neke Veenema. De cassette-single toplO
door Annemarie Witte. Techniek: Herko
van Heerwaarden en Martin de Wit.
20.00 u. Dubbel Bert. Muziek met een
praatje door Bert van der Wal.
22.00 u. Einde.
MAANDAG
18.00 u. Symphonica. Klassieke verzoekplaten
m.m.v. Marene van Beek, Wies van
Beek. Techniek: Daan Koopman,
Rondom de boerderij is met zomerstop!
Nieuwe medewerkers kunnen zich op
geven bij Jan Keesom (15640) Piet Blom
(19263) of Renske van de Tempel
(17263).
19.00 u. Einde.
Tot zover heel eenvoudig nietwaar? Maar
we hebben nog een kleinigheidje ver
waarloosd, namelijk de traagheid van het
water. Omdat het oppervlak van de aarde
als het ware onder de Maan door loopt is
het steeds weer een ander stukje zee dat
wordt opgetild. Dat veroorzaakt stromin
gen in het water en dus wrijving tussen
de waterdeeltjes en dus vertraging. De
getijgolf bereikt daarom zijn grootste
hoogte pas als de Maan al een eindje
voorbij zijn hoogste punt aan de hemel
is. In werkelijkheid is de situatie dus on
geveer zoals die is getekend in fig. 2.
We kunnen ook berekenen hoe hoog die
getijgolf moet zijn en we vinden als uit
komst: een paar cm.!
De praktijk blijkt echter heel anders te
zijn. Als we in Oudeschild hoog water
hebben is de Maan dikwijls in geen vel
den of wegen te zien. En het verschil tus
sen hoog- en laag water bedraagt
andérhalve meter in plaats van centime
ters. Hoe is dat te verklaren?
In de eerste plaats is de aardbol niet hele
maal bedekt met een oceaan, zoals fig. 1
en 2 suggereren; er zijn ook grote conti
nenten en dat maakt de zaak een stuk in
gewikkelder.
Haal Uw handen één keer door een bak
met water en het water gaat heen en
weer slingeren, in een tempo dat afhangt
van de afmeting van de bak. Als U nu die
slingerbeweging een beetje helpt, door
op het juiste moment het water met Uw
handen een zetje te geven dan worden
de golven hoger en als U niet oppast
klotst het water over de rand. Een oceaan
kan men zien als een grote bak met wa
ter waarin zo'n slingerbeweging kan ont
staan. Als de afmeting nu zodanig is dat
het tempo van die slingering een beetje
in de buurt komt van de snelheid waar
mee de getijgolf passeert dan wordt die
getijgolf vanzelf hoger. Dit verschijnsel
dat men resonantie noemt, treedt in de
oceanen inderdaad op en daarmee is
verklaard dat de getijgolf aanzienlijk ho
ger is dan aanvankelijk berekend.
Het tweede punt is dat we niet aan een
oceaankust wonen maar aan een rand-
zee, de Noordzee. Als een oorspronkelij
ke getijgolf zo'n randzee binnenkomt
wordt hij extra vertraagd in zijn bewe
ging. Het is er veel minder diep dan in de
oceaan en daarom treedt er een extra
wrijving op met de zeebodem. Boven
dien kan de golf worden gedwongen een
omweg te maken door een grillig verloop
van de kustlijn. Het uiteindelijke resul
taat is dat op een bepaald punt hoog wa
ter optreedt als de Maan reeds vele uren
voorbij zijn hoogste punt is. Het klinkt
misschien ongeloofwaardig maar als het
in Oudeschild hoog water is dan is dat
het gevolg van de Maanstand van 2'/2 dag
voor dat tijdstip.
SAMENVATTEND
De Maan is inderdaad de motor van het
getij. Aan iedere kust op aarde rijst en
daalt het zeewater in hetzelfde ritme van
ongeveer 12 uur en 25 minuten. Maar
hoe hoog het water komt en op welk mo
ment het de hoogste stand bereikt, dat
hangt af van de plaatselijke omstandighe
den, op een ingewikkelde manier. Als U
dus wilt weten hoe laat het hoog water
wordt dan kunt U beter in de krant kijken
dan naar de Maan.
Hiermee is het verhaal overigens nog
niet ten einde. De volgende keer meer.
DINSDAG
18.00 u. Bonte dinsdagavond.
Verzoekplaten m.m.v. Marga Eelman,
Gré Vlas, Mary Vos. Techniek: Magreet
van Heerwaarden.
19.00 u. Einde.
WOENSDAG
18.00 u. Eigenwijs. Geestelijk kinderprogramma
door Tineke Tensen. Het onderwerp van
deze week: „Het lijden onder ogen
zien".
1830 u. Onder de toren. Geestelijke verzoek
platen en bijdragen van de verschillen
de Texelse pastores, deze week dominee
H. Fibbe uit Den Hoorn. M.m.v. Roelie
Bakker, Coby Schotanus, Fia de Ligt, Lia
van Leersum en Nicolette Vink.
19.45 u. Gelezen verhalen. Door Alliëtta Fonds.
Fragment uit liefdesbrieven uit de bun
del Het goud van Thomas Vargas" van
Isabel Allende.
Techniek op woensdagavond Wim van
Leersum.
20.00 u. Einde.
DONDERDAG
18,00 u. Country Time. Countrymuziek door Trea
van Leeuwen. Techniek: Math van Beek.
Minispecial deze week: Mark Chestnut
Countrymuziek heeft er de laatste jaren
veel artiesten bijgekregen, zoals Randy
Travis, Alan Jackson en ook Mark Chest
nut uit Beaumont (USA). Zijn grote
voorbeeld is, zoals bij velen, George Jo
nes. Deze zegt over Mark. „Een jongen
die het gaat maken in de muziek, om
dat hij vanuit zijn hart zingt."
19.00 u. 't Allegaartje. Presentatie: Nettie Mole
naar (onder voorbehoud) Techniek: Max
Kok. Texels actualiteitenprogramma. De
onderwerpen van deze week kunt u le
zen op de kabelkrant.
20.00 u. Einde.
Voor en na de uitzendingen
Radio 10 Gold.
DONATEUR WORDEN?
BEL 12199 of 13340!!!
fig. 1
fig. 2
DE REDDERTJES
en THELMA en LOUISE.
Deze week weer twee vrij recente
films in Cinema Texel. Als eerste een
geheel nieuw avontuur van de wel
bekende muizen Bianca en Bernard
in „De Reddertjes in Kangaroeland",
een product van de Disney-studio's
die sinds jaar en dag bekend staan
om hun fantastische films. Ook dit
maal deinzen de helden uit het ver
haal voor niets of niemand terug om
mensen in nood te helpen. De film
is geheel in het Nederlands nage-
scynchroniseerd en beslist een aan
rader voor gezinnen.
„De Reddertjes in Kangaroeland":
zaterdag, zondag en woensdag om
14.00 uur. Toegang: f 8,=, zes kaar
tjes halen is vijf betalen!
THELMA EN LOUISE
Als de vriendinnen Thelma en Loui
se (Susan Sarandon en Geena Davis)
een dagje gaan vissen loopt dat on
der regie van Ridley Scott al snel uit
in een razendsnel avontuur vol ach
tervolgingen, brutale hold-ups,
spanning, romantiek, maar vooral
ook vol humor. Het verhaal begint
eigenlijk vrij eenvoudig: Thelma en
Louise trekken er een dagje op uit
en voor alle zekerheid nemen ze
een wapen mee. De moeilijkheden
beginnen pas als een meneer in een
plattelandskroeg wat al te vriende
lijk wordt. De dames raken in pa
niek en schieten de man dood. Ze
melden het geval niet, maar probe
ren hun snor te,drukken. Als zij later
op hun zwerftocht van al hun geld
worden beroofd, gooien ze alle rem
men los en trekken als twee volleer
de misdadigers door het land. Hun
belevenissen leiden tot hilarische
momenten.
„Thelma en Louise": vrijdag tot en
met zondag om 21.15 uur, maandag
tot en met woensdag om 20.30 uur.
Toegang: vrijdag tot en met zondag
ƒ12,50 (CJP f 10,=), overige dagen
P\0,=.
HOT SHOTS
En als derde film draait nog steeds
„Hot shots". Deze lach-of-ik-schiet
klucht vol kolderieke humor, waarin
de draak wordt gestoken met elk
denkbaar genre filmtopper, viel bij
het Texelse publiek blijkbaar zo in
de smaak dat de voorstellingen zijn
geprolongeerd.
„Hot shots": vrijdag, zaterdag en
zondag om 19.00 uur; zaterdag,
zondag en woensdag om 15.45 uur.
