Mooi alleen is niet genoeg FILM Vierde Posthuysexpositie LANGS DE WEG Applaus! TEXELAARS IN DEN VREEMDE „Texels" eten in Spanje.... BERICHT UIT DE RUIMTE Kijken naar de sterren, deel II WEEKEND PROGRAMMA RADIO TEXEL VRIJDAG 30 OKTOBER 1992 PAGINA 11 Wie wel eens op een opening van een expositie is geweest, heeft het aan den lijve kunnen ondervinden. Gesprekken over beeldende kunst verlopen moei zaam, onduidelijk en vaag. Wie niet ge leerd heeft om op kwaliteit te kiezen, zal dat op smaak moeten doen wat al leen kan resulteren in subjektieve oor delen. Dit doet diskussies verzanden in kwalifikaties als 'mooi' of 'het spreekt me niet aan' en 'dit doet me wat'. Wat iemand mooi of lelijk vindt kan nooit ter diskussie staan, wèl de kwaliteit er van. Wie kwaliteit wil onderkennen zal zich moeten verdiepen in kunst en kunstenaar. Elke ontwikkelde vorm van kuituur, bij voorbeeld beeldende kunst, literatuur of ballet, vereist nu eenmaal bij de konsu- ment een bepaalde ontwikkeling. Er bestaat doodgewoon geen eenvoudige kunst. Als men kunst op zijn waarde wil schatten dan zal geïnvesteerd moeten Treiterige thriller THE HAND THAT ROCKS THE CRADLE is niet de zoveelste thriller waarin de spanning oploopt door heftige aktie-scenes, maar door een geslepen karakter van één van dehoofdpersonen. Rebecca de Mor- nay is de jonge zwangere vrouw van een gerenommeerde vrouwenarts die door een eveneens zwangere pa tiënte wordt aangeklaagd wegens onzedelijke handelingen. Er volgen meer klachten, waardoor de be schaamde arts in de problemen komt en zichzelf het leven beneemt. Zijn vrouw verliest door de spannin gen haar kind en ook later haar huis. Vervuld van wraakgevoelens gaat ze solliciteren als kinderjuf bij de vrouw die als eerste de aanklacht in diende met slechts één doel voor ogen: het verwoesten van het levens geluk van de vrouw die haar leven kapot maakte. Machteloos moeten we toezien hoe zij op een ogen schijnlijke zorgzame manier ieder een voor zich inneemt. Het. zijn kleine, subtiele dingen die de sfeer in het modelgezin Bartel - vader, moeder, dochter van vijf en een ba by - langzaamaan bederven. Als ze het idee krijgt dat alles van een leien dakje gaat, gaat ze tot het uiterste, met alle gevolgen vandien. Neem een oppas en ga eens samen lekker naar The Hand That Rocks The Cradle.... LETHAL WEAPON 3 Denny Glover en Mel Gibson gaan nog een week lekker te keer in Cine ma Texel. De twee politie-buddies die zeer menselijk en geloofwaardig zijn, maar toch op een geheel eigen wijze de wet in Los Angeles probe ren te handhaven. FRANK EN VRIJ Op zaterdag-, zondag- en woensdag middag kunt met uw kroost weer ge nieten van zo'n mooie Walt Disney-film, dan draait namelijk de animatiefilm Frank en Vrij. FRANK EN VRIJ, zaterdag en zon dag om 14.00 uur, woensdag om 15.00 uur LETHAL WEAPON 3, do. t/m ma. 19.00 uur, za. en zo. ook om 15.45 uur THE HAND THAT ROCKS THE CRADLE, do. t/m ma. 21.15 uur, di. en wo. 20.30 uur (CvH) In de krant lees ik dat diverse toneelve renigingen weer een stuk in studie" hebben genomen. Weldra zal het lokale theaterseizoen losbarsten, te beginnen met het eenacterfestival op zondag 8 november. Voor ons zal dat niet onge merkt voorbij gaan, want we moeten al uitvoeringen bezoeken om te kun nen schrijven hoe prachtig het was. Het ls wel eens minder prachtig en ook dat moet worden vermeld, al stellen de be trokkenen dat meestal niet op prijs, foms is de opschudding groot als in de Texelse Courant ongunstig wordt ge dreven over een toneel-, muziek- of musicaluitvoering. Ik volg dat altijd met mteresse, want de reacties die zo'n stuk groept zijn een bron van mensenken nis waaraan ik mij gretig laaf. Ik kijk dus mot voldoening terug op het afgelopen winterseizoen, want toen was het meer hn eens raak, of beter gezegd: mis. Door Henk Arendsen worden in tijd, energie, kennis en geld. Zolang niet iedereen dat er in wil ste ken, zal kunst een elitezaak blijven. Openingen van exposities worden door gaans als sociaal ontmoetingspunt druk bezocht, daarna zakt de belangstelling snel weg. De vierde expositie in Galerie Het Posthuys in de Koog verdient een groter publiek dan normaal komt kij ken. Er hangt en staat werk van vijf kunstenaars dat wisselend van kwaliteit en over het algemeen boeiend is. PRETENTIEUS Het werk van Jan Keet, die is opgeleid tot fotograaf, kan gekarak teriseerd wor den als abstrakt, waarin horizontale en vertikale kleurvegen 'de stemming van een landschap moeten oproepen'. Zijn inhoudelijk uitgangspunt is onduidelijk. Stemming laat zich vooral oproepen door kleur maar ook door vorm en kom positie. Keet laadt de verdenking op zich alleen maar op effektbejag uit te zijn omdat er veel te gemakzuchtig al leen kleur gebruikt wordt om variaties in stemmingen op te roepen. Hoofdzakelijk wordt gouache gebruikt, een waterverf met een groffe pigment, die hij nauwelijks transparant opbrengt wat de kleuren minder helder en spran kelend maakt. Keet mengt zijn kleuren bij voorkeur met wit en/of zwart waar door ze vergrijzen. De ordening berust hoofdzakelijk op de horizontale en ver tikale richtingen van de verfvegen die zo willekeurig dat er slappe en romme lige vofmen ontstaan. Deze doen de or dening weer grotendeels teniet hetgeen de harmonie niet ten goede komt. Het werk laat weinig neiging tot experi menteren zien en het geheel vertoont een grote eenvormigheid. VERHALEND Cor de Jong maakt veelzijdig en uitbun dig werk. Het laat zich typeren als sur realistisch en verhalend. De Jong gebruikt allerlei technieken door elkaar wat kontrastrijken verfrissend werkt. Hij maakt ook litho's. De lithografie is een steendruk, welke techniek hij zich op de grafische school eigen heeft ge maakt. Op zijn best is hij als hij zich weet in te tomen en niet doorgaat totdat het hele vlak overvol getekend wordt, wat nogal eens voorkomt. Fraai zijn de kleuren van een litho waarop alles tot eenvoudige, geabstraheerde vormen is gereduceerd, en waarin de agressie van mens tegen dier trefzeker wordt uit gebeeld. SOBER De keramiek van Margreet de Vries maakt een sobere en ingetogen indruk, wat soms doorslaat naar saai en braaf. De Vries is opgeleid aan de Academie Minerva, afdeling handvaardigheid, in Groningen. Ze bouwt haar beelden meestal op uit gescheurde kleislabben tot abstrakte vormen in aardkleuren. Soms leidt dat tot bijzonder expressieve beelden zoals het driedelige werkstuk 'Storm'. Voegt ze menselijke figuren toe dan zijn deze meestal wat clichématig van opzet. STIJLVOL Er zijn een drietal exposanten, waarvan twee uit Spanje komen, die glasobjek- ten presenteren. Het is vooral het Spaanse aandeel dat opvalt en in het bij zonder dat van Carmen Fernandez. De ze maakt zeer stijlvolle, dekoratieve schalen, waarin met een minimum aan middelen een optimaal effekt bereikt wordt. Gezien de verdér wat knullige manier van werken kunnen het alleen maar toevalstreffers zijn die bij het glas werk van Martin Willems in het oog springen. Dat zijn een glazen kop op een gaaskonstruktie en een glazen kop op een houten standaard die allebei van een ontwapenende eenvoud zijn. Nog tot 4 december is deze expositie te zien. Door Erna van der Geest In geen van mijn verhalen heb ik tot nu toe melding gemaakt van de vele, vele Nederlanders die wij in de loop van on ze wereldreis zijn tegengekomen. Ik be doel daarmee niet de toeristen of de mede-wereldreizigers, maar de lieden die het hebben gewaagd hun vaderland Erna en Ferry van der Geest maken met hun zeil schip „Corona Borealis" een wereldreis. Tussen door verblijven ze enige tijd in hun huis in Spanje. Per brief doet Erna verslag van hun gebeurtenissen. te verlaten om het in den vreemde te gaan maken. Henk en Jantien van der Veen, vroeger van de Buteriggel in De Koog, zijn daar een voorbeeld van. Ze waren een paar keer in Spanje op vakantie geweest en ontdekten dat er behoefte bestond aan goede restaurants. Het toerisme was er in volle bloei. Het het echtpaar een goed idee om een eetgelegenheid van enig niveau te beginnen. SUCCES Het tweetal kocht een pand in Javea (Alicante) en noemde het „El Rancho". Ze openden op 4 juni 1984. Het experi ment werd een groot succes. Toen wij een huis in Spanje kochten, nu vijf jaar geleden, hoorden we al snel over de kwaliteit van „de Hollanders". Als we er wilden eten was het reserve ren geblazen, want het zat er altijd vol. Jantien vertelde dat in het seizoen dage lijks 155 eters over de vloer kwamen. Aan geschikt personeel was in de begin tijd moeilijk te komen. Toch slaagde het Door Cees Ribbens Op de wereldtentoonstelling in 1900 te Parijs was een enorme sterrekijker te zien. De frontlens had een doorsnee van 140 cm en de lengte van de kijker was maar liefst 60 meter. Deze grootste lenzenkijker ooit gebouwd was natuur lijk veel te lang om vrij draaibaar te kunnen worden opgesteld. Het gevaar te was dan ook horizontaal gemon teerd en het licht van de sterrenhemel werd er ingekaatst door middel van een zware beweegbare vlakke spiegel van bijna 2 meter doorsnee. De belangrijkste aanbeveling voor deze teleskoop was zijn enorme vergroting.. „De Maan gezien op een afstand van 60 km", heette het. Dat betekende een ver groting van 6000 x, en dat was flauwekul. Waarom is zo'n sterke vergroting onzin? De vorige keer hebben we laten zien dat het licht van een ster, door de front lens (het objectief) van een kijker, wordt samengetrokken tot een lichtpuntje, het beeld van die ster. Maar, om precieser te zijn, het beeld van een ster is niet een echt oneindig klein puntje maar een klein rond schijfje met daaromheen een paar ringen. Dat wordt niet veroorzaakt door de slechte kwaliteit van de kijker, maar door de eigenaardigheden van het licht. Daar valt verder niets aan te doen. STERBEELD Dit zogenaamde buigingsschijfje is ook niet het echte beeld van de ster, zoals we bijvoorbeeld de zon als een schijf zien. Dat dit zo is blijkt uit het feit dat we alle sterreschijfjes in het kijkerbeeld even groot zien; ze verschillen alleen in helderheid. Maar in werkelijkheid zijn de sterren natuurlijk niet allemaal even groot. Om de sterren te bekijken hebben we dus helemaal geen sterke vergroting no dig, we zien toch niet meer details. Bo vendien, bij een zwakke vergroting zien we meer sterren tegelijk in het gezichts veld en dat is gewoon mooi. M AANBEELD Maar als we nu bijvoorbeeld de Maan willen bekijken? Ook hier geldt dat het beeld in de kijker niet uit puntjes is opgebouwd maar uit kleine schijfjes, die elkaar overlappen. Met andere woorden: het beeld van de Maan is niet oneindig scherp. Bij steeds sterkere vergrotingen komen we op een gegeven moment op het punt dat er geen nieuwe details meer te zien zijn. Kijkt U maar eens door een loupe naar een krantenfoto, of naar het TV-beeld. Nu is het wèl zo dat bij een kijker met een grotere lens de buigingsschijfjes kleiner zijn, ook al weer door de eigen aardigheden van het licht. Dus met een grote kijker kan men sterker vergroten dan met een kleine. Waar ligt de grens? DE PRAKTIJK De praktijk leert dat we met een vergro ting van 5 x de doorsnede van het ob jectief, gemeten in centimeters, alles kunnen zien wat er te zien valt. Bij een kijker met een lens van bijvoorbeeld 10 cm kan men een vergroting toepassen van 50 x. Gaat men verder dan heeft dat weinig zin, er komen niet meer byzon- derheden in zicht, het beeld wordt al leen lichtzwakker. Voor die grote kijker in Parijs betekent dit dat de maximaal zinvolle vergroting 700 x was en zeker geen 6000 x, dat wil zeggen: de Maan op een afstand van 500 km in plaats van 60 km. En dan klopt het nog niet. We kijken na melijk altijd door een atmosfeer die on rustig is en daarom details vervaagt. Wat met die Parijse teleskoop van de Maan te zien was kwam ongeveer overeen met het uitzicht vanuit een ruimtevaartuig op een hoogte van 2000 km boven het Maanoppervlak. Voorwaar een uitste kende prestatie, maar men moet niet overdrijven. BEREKENING Voor de liefhebbers nog het volgende, (zie ook de tekening) De vergroting van een kijker wordt gegeven: - door de verhouding van de tangenten van de hoeken a en b. V tg b tg a - maar ook door de verhouding van de brandpuntsafstanden van objectief en oculair V F f - en door de verhouding van de door sneden van de in- en uitgaande licht bundels. V D d. t ----- F »*-f ->•. t> f L ,hje a ctief CR echtpaar er in genoeg mensen aan te trekken om een gedisiplineerd team te vormen. De combinatie van de voortref felijke kok Henk en de gastvrouwelijke capaciteiten vah Jantien (die drie vreem de talen beheerst!) stond garant voor het enorme succes. Na al het harde werken jaar in, jaar uit, kreeg het echtpaar begin 1990 zin in iets anders. Toen de kans zich voordeed verkochten zij hun bedrijf. Ze vonden het welletjes en wilden gaan reizen. Maar na ruim een jaar bleek reïzën ech ter ook niet alles. Henk miste zijn „ka chel". Er werd dus een nieuwe zaak gebouwd én een nieuwe poging gewaagd. Dat valt echter niet mee, in deze voor Spanje economisch zware tijden. Het restaurant staat er inmiddels en heet „El Campo". Het lijkt in weinig op het vori ge: de opzet is eenvoudiger. Er zijn ge ruite kleedjes, papieren servetten en het nationale gerecht Paëlla staat op de kaart. De keuken is dus aangepast aan de omgeving. Maar de belangrijkste in grediënten, Henk en Jantien, zijn geble ven. En zelfs aan hét eind van het seizoen zat El Campo vol. Maar in de winter gaan de deuren dicht. Want dan is het tijd voor een bezoek aan ons aller geliefde eiland Texel.... 8.00 u. 10.00 u. 12.00 u 14.00 u 16.00 u. 17.00 u, 19.00 u. 21.00 u. 23.00 u. 9.00 u. 10.00 u. 11.00 u. 12.00 u. 13.00 u. 14.00 u. 15.00 l 16.00 18.00 u. 19.00 u. 20.00 u. 22.00 u. 18.00 u. 19.00 u. 18.00 u. 19.00 u. 20.00 u. 21.00 u. 18.00 u. 19.00 u. 19.45 u. 20.00 u. 18.00 u. 19.00 u. 19.00 u. 20.00 u. 24.00 u. Zaterdag Typisch Texel, met de Texel-agenda Bedrijven voor bedrijven, muziek met de vakaturebank. Goedemiddag Texel, lunchprogramma met het Weetje van de Week. C&N Presents, met een kritsische noot op Teelse en landelijke activiteiten- en het Texels filmnieuws. WAT, Wild, Aantrekkelijk en Trendy. The Music Cube, muziekprogramma. De dansbare 21, met de meest ge draaide platen in de Texelse dico- theken. Vroeg naar de kroeg, met informatie over het Texels uitgaansleven. Radio 10 Gold. Zondag Klassiek op zondag, klassieke muziek. Kerkdienst uit de Gereformeerde kerk te Oosterend. Vlaswiek, muziek en poëzie. Natuurwijzer, informatief natuurpro gramma met informatie uit EcoMare. Special over de walvisvaart. Populaire muziek. Een plaatje en een praatje, Willem van Leersum ontvangt een gast en diens platenkeuze. Non-stop Nederlandstalig, muziek. Sportlokaal, sportverslagen en inter views, met o.a. aandacht voor de ope ning van de kantine van SVO en de huldiging van een bestuurder. Time travelling, muziek door de tijd. Lokaal kabaal, jeugdprogramma met muziek. Z.A.P.P. door Marco Veenendaal en Frank Smit. Nieuw wazig programma. Radio 10 Gold. Maandag Symphonica, klassieke muziek. Rondom de boerderij is terug! Jan Kee- som introduceert de nieuwe medewer kers Jan Girsnigt, Renée Commandeur en Margo Bik. Raadsvergadering Gemeente Texel, Begroting 1993. Rechtstreeks verslag vanuit het gemeentehuis. Dinsdag Bonte dinsdagavond, verzoekplaten. Channel 35000, kinderprogramma met verzoekjes en een speciale gast. Duister, Hardrock en metal door Ge brand Dros. Radio 10 Gold. Woensdag Eigenwijs, geestelijk kinderpro gramma. Onder de toren, geestelijk pro gramma. Gelezen verhalen. Radio 10 Gold. Donderdag Country time. Texel totaal, Texels nieuws- en actuali teitenprogramma. Rubrieken, discus sies en muziek. Radio 10 Gold. Vrijdag Elck wat wils, gramma. Paradijsvogels, koopavond-muziek. C&N presents, nieuwe formule. Radio 10 Gold. verzoekplatenpro- 1. Various- Greatest Hits 1992 vol. 4 2. Abba - Abba Gold 3. Various - Now dance 2 4. Eric Clapton - Unplugged 5. Various - No. 1 Hits 6. Lionel Richie - Back tot front 7. Vaya con dios - Time Flies 8. Ome Henk - De nieuwe avonturen van 9. Red Hot Chili Peppers - Greatest Hits 10. Various - Reggae classics Mijn collega had bij voorbeeld geschre ven dat de anders zo succesvolle musi calvereniging het er deze keer veel minder goed had afgebracht. Dat wist ik al voordat het in de krant stond, want in de rij voor het loket in het postkantoor had ik iemand horen vertellen hoe de club deze keer de mist was ingegaan, zodat al vast stond dat de schrijfster in haar kritiek niet alleen stond. Een hele geruststelling. Je kunt als recensent nog zo gelijk hebben, als alle andere toe schouwers het fantastisch hebben ge- - vonden, voel je je toch onbehaaglijk. Je denkt: zijn zij nou gek of ben ik hetIk zelf ben geneigd het op het laatste aan te houden, maar mijn collega's zijn minder inschikkelijk. Die gaan zelfs stukjes schrijven waarin zij zich verde digen tegen de kritiek op hun kritiek. Dat kunnen ze beter niet doen, want het is zinloos. Ik denk dat een minder vleiende recen sie bij de betrokken spelers hard aan komt omdat ze in eerste instantie uit hun directe omgeving alleen maar lof vernemen, zodat het een schok is als de krant in debrievenbus valt en blijkt dat zo'n stomme verslaggever (m/v), die zelf nooit op een Texels toneel heeft gestaan, de boel de grond inschrijft. Niemand anders had hen de waarheid gezegd. Ook uit het applaus na afloop was geen afkeuring gebleken, want voor een succes wordt op Texel ongeveer even hard geklapt als voor een misluk king. Meer dan ergens anders (denk ik) wordt ook de goede bedoeling op prijs gesteld, passend bij de buitensporige gemoedelijkheid die zo kenmerkend is voor het Texels volkskarakter. Het is hier zelfs normaal dat een matige vertolking wordt beloond met een lang durige staande ovatie. Hebt u dat wel eens meegemaaktNadat het doek is gevallen en weer is opengetrokken om de spelers, de regisseur, de souffleur en de grimeur gelegenheid te geven min zaam buigend de hulde in ontvangst te nemen, gaan op de voorste rij ineens een paar mensen staan, meestal per soonlijke relaties van een der sterren. Dat voorbeeld wordt prompt door tien tallen anderen gevolgd, zodat binnen enkele seconden de hele zaal is gere zen. Wie aan dat misplaatst huldebe toon niet meedoet, voelt zich een narrige gifpisser, zittend op de bodem van een kuil, waarvan de wanden wor den gevormd door al die schokkende ruggen. Om op je stoel te blijven moet je sterk in je schoenen staan. Ik heb die kracht wel eens kunnen op brengen, maar veel voldoening gaf het niet. Ik geloof dat ik het komende sei zoen maar eens overga op het tegen overgestelde, dat is veel leuker en demonstratiever. Ik ga op mijn stoel of op een tafeltje staan, applaudisseer zo hard als ik kan en ga daarmee door als iedereen al is opgehouden. En als het echt een waardeloos stuk is, roep ik ook nog keihard: Bravóóóó, bravóóóH Mijn collega schreef in een „mijme ring" dat het niet leuk is om een on gunstige recensie te moeten maken. Bij mij ligt dat anders, maar ik ben dan ook tamelijk ondeugend zoals de trouwe le zers van deze rubriek inmiddels zullen weten. Ik vind hetwel aardig als er op het toneel iets misgaat. Leèdvermaak is niet het beste vermaak, maar het komt er wel dicht bij. Wellustig kijk en luister ik als een acteur zijn tekst kwijt is en zichzelf en medespelenden in paniek brengt. Een keer maakte ik bij De Vrien denkring mee dat zo'n ongelukkige zich ten lange leste voorover boog naar het souffleurshok, aandachtig luisterde, be grijpend knikte en toen verder speelde alsof er niets aan de hand was. Leuk is het ook als de acteur zijn rol niet kent, maar ook nog hardhorend is, zo dat de souffleur moet schreeuwen om hem weer in het rechte spoor te krijgen. De souffleur is in de zaal dan beter te verstaan dan de acteur, vooral als de achterwand van het toneel hard is zodat het geluid naar een bepaalde sector van de zaal kaatst. Ik ga altijd in die sector zitten. Er valt daar veel te genieten en zo kun je ook de prestaties van de souffleur in de recensie betrekken. Nog mooier is het als de techniek het laat afweten. Een telefoon of deurbel die op het verkeerde moment rinkelt bij voorbeeld. Kortsluiting, zodat alles in het donker wordt gezet, is ook aardig. In De Waal maakte ik mee dat in een bloedstollende thriller waarin iemand moest worden neergeschoten, het (alarm)pistool weigerde. De schutter keek beteuterd naar het wapen, pro beerde het nog een paar keer en keek toen zoekend de zaal in, blijkbaar ho pende dat Louw Witte er zou zijn om het ding te repareren. Vanachter de cou lissen riep de regisseur toen „Pang!!" Waarop het slachtoffer ineen zeeg. Dat was dus lachen in plaats van griezelen. Amusant is het ook als een acteur het toneel moet verlaten (merkwaardig ge noeg heet dat „afgaan") en niet weg kan komen omdat de deur in het decor naar binnen draait. In het vuur van het spel of door de zenuwen is zo'n man of vrouw vergeten dat er getrokken moet worden in plaats van geduwd, want tij dens de vele repetities ging het steeds prima. Acteurs die niet paniekbestendig zijn, beginnen dan met alle krachtaan zo'n deur te rukken. Eens maakte ik 'mee dat de deur eruit werd gerukt en in een ander geval begon het hele huiska merdecor zodanig te schudden dat schilderijen, klokken en andere losse dingen die welwillend door mid denstanders uit Den Burg waren uitge leend, naar beneden donderden. Bij De Duinkanters in De Koog hadden ze in de zestiger jaren wegens gebrek aan een echte toneelzaal een proviso risch podium met coulissen en gordij nen in elkaar geknutseld in de zaal van De Toekomst. Toen ze na een bloedspannend eerste bedrijf het doek wilden dichttrekken, gaven ze zo'n ruk aan het touw dat de hele gordijn- constructie met rails en al naar beneden stortte. De spelers werden bedolven on der de lappen. Toen ik daar later over schreef in de krant, waren ze boos. Ik was te „negatief" geweest. (Volgende week slot) Harry.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1992 | | pagina 11